Turkiye Yunanistan Plnya Prtekiz Özbekistan İngiltere Avusturya Slavenya Arnavutluk Hllanda Azerbaycan İspanya Sırbistan Malta Kıbrıs Karadağ Kazakistan Türkiye de mbil telefn hizmeti ve vergilendirme Eknmik Etki Mbil haberleşme endüstrisi, 2011 yılında, Türk eknmisine 28.8 milyar TL yani gayrisafi yurt içi hasılanın yaklaşık % 2.3'ü ranında katkıda bulunmuştur (11.3 milyar TL dğrudan katkı; 9.2 milyar TL dlaylı katkı ve 8.2 milyar TL ek çarpan etkisi). Endüstri, dğrudan yaklaşık 150,000 Tam Süreli Eşdeğer ( TSE ) istihdam yaratmış ve ek 55,800 TSE ise, dlaylı larak istihdam yaratılmıştır. Tüketici Vergilendirmesi: Türkiye, tüm dünyada en yüksek vergi ranlarına sahiptir. Şekil 1: 2011 Tplam Mbil Mülkiyet Maliyeti (TMMM) yüzdesi larak Vergi 5 45% 35% 3 25% 2 15% 1 5% Şekil 1 de görüldüğü gibi, vergiler, rtalama bir Türk tüketicisinin % 18.2 lik küresel rtalama karşısında %48.2 lik Tplam Mbil Mülkiyet Maliyetine denk gelmektedir. Türk mbil tüketicileri, aşağıdaki şekilde vergilendirilmiştir: Kullanım: Sesli çağrı, kısa mesaj ve SMS için % 43 (% 25 özel iletişim vergisi ve % 18 KDV) ve veri (internet) için % 23 (% 5 özel iletişim vergisi ve % 18 KDV). Cihaz: % 49 Aktivasyn: 2011 yılında 47.2 TL, 2012 yılında 51.56 ya yükselmiştir. Her bir abnelik üzerindeki yıllık ücretlendirme: 2011 yılında 13.2 TL, 2012 yılında 14.56 ya yükselmiştir. Yüksek vergi ranları, Pazar gelişimini lumsuz etkilemektedir. Türkiye deki mbil penetrasyn, diğer Avrupa ülkelerinin ve kmşu ülkelerin (Şekil 2) gerisinde kalmıştır ayrıca 2000 yılında Türkiye den daha düşük bir penetrasyna sahip ülkelerin analizi hepsindeki penetrasynun da 2011 yılına kadar Türkiye yi geçtiğini göstermektedir(şekil 3). 1
Karabağ Prtekiz Arnavutluk AVusturya Kıbrıs Yunanistan Plnya Malta Kazakistan Q1 200 0 Q3 200 0 Q1 200 1 Q3 200 1 Q1 200 2 Q3 200 2 Q1 200 3 Q3 200 3 Q1 200 4 Q3 200 4 Q1 200 5 Q3 200 5 Q1 200 6 Q3 200 6 Q1 200 7 Q3 200 7 Q1 200 8 Q3 200 8 Q1 200 9 Q3 200 9 Q1 201 0 Q3 201 0 Q1 201 1 Q3 201 1 İspanya İngiltere Hllanda Sırbistan Slvenya Azerbaycan Türkiye Özbekistan Türkiye de mbil telefn hizmeti ve vergilendirme Şekil 2: 2011, Avrupa ve kmşu ülke örneğinde Mbil Penetrasyn 20 18 16 1 12 10 8 6 2 Kaynak: Wireless Intelligence Şekil 3: 2000-2011, Avrupa ve kmşu ülke örneğinde penetrasyn 16 1 12 10 8 Turkiye Azerbaycan Sırbistan 6 Kazakistan Plnya Arnavutluk 2 Kaynak: Wireless Intelligence İşletme Vergilendirmesi: Ayı rı mcı ve Dengesiz %20 kurumlar vergisine ek larak mbil peratörler, % 15.35 lik bir hazine payı ve kurum masraflarına katkı ücreti ödemektedir. Hazine payı uygulaması, çeşitli srunlara yl açmaktadır: Operatörler tarafından devlet adına tüketicilerden tplanan KDV ve Özel İletişim Vergisinin aksine, hazine payı ve katkı payı, dğrudan peratörlerin gelirlerine uygulanmakta lup bu nedenle tüketicilereyansıtılma ihtimali bulunmamaktadır. Hazine payı ve katkı ücreti, sabit peratörler dâhil diğer endüstriler karşısında mbil peratörlerin ayırımcı ve dengesiz bir uygulamaya maruz kalmalarına neden lmaktadır. Türkiye, çağrı snlandırma gibi bazı alanlarda Avrupa Birliği (AB) çerçevesi ile uyumlu düzenleme uygulamasına rağmen, AB de hiçbir ülke, benzer bir hazine payı ve katkı ücreti uygulamamaktadır ve bu uygulamaab telekmünikasyn mevzuatı ile uyumlu değildir. Operatörlerin, pazarda rekabet edebilmek için müşterilere aktivasyn ve yıllık ücretler dâhil çeşitli sübvansiynlar sunması gerekmektedir. Operatörlerin net kazançları, bu nedenle, hem hazine payından hem de katkı ücretinden ve vergi ile ilişkili sübvansiynlardan lumsuz etkilenmektedir. Şekil 4, Türkiye nin FVAÖK ranının AB ülkeleri ile karşılaştırmasını göstermektedir. 2
Hllanda Prtekiz Slvenya Türkiye Özbekistan Karadağ Prtekiz Plnya Yunanistan Hllanda Slvenya İspanya Türkiye İngiltere Türkiye de mbil telefn hizmeti ve vergilendirme Şekil 4: FVAÖK ranı, 2011 5 3 2 1 Kaynak: Wireless Intelligence Türkiye deki düşük FVAÖK ranları, endüstrinin hâlihazırda yapılmış geniş altyapı yatırımlarını karşılama gücü hakkında endişelere sebebiyet vermektedir ve gelecekteki yatırımı riske atmaktadır. Şekil 5, Türkiye'deki kişi başına sermaye yatırımının Avrupa Ülkelerinin gerisinde lduğunu göstermektedir. Şekil 5: 2010, kişi başı sermaye yatırımı ABD $ 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 Kaynak: Wireless Intelligence data Verginin Azaltılması: Bir Kazan Kazan Senarysu Vergilendirmenin yüksek lduğu ülkelerde, verginin azaltılmasının vergilendirmenin daha düşük lduğu ülkelere göre daha fazla lumlu etkiye sahip lma ptansiyeli vardır. Türkiye deki daha makul vergilendirme rejimi, mbil penetrasynu ve kullanımını arttırabilir, pazarı genişletebilir ve karlılığı geliştirebilir, ayrıca rta vadede devlet için daha lumlu bir gelir kaynağı labilir. Bir senary analizi, 2012 yılındaki bir kereye mahsus vergi indirimine karşılık 2012 yılından 2016 yılına kadar lan dönemi kapsayan vergilerin düşürülmediği -bir temel durumu karşılaştırmak için mdellenmiştir. Bir kereye mahsus indirim, aşağıdakileri kapsamaktadır: Kullanım: Çağrılar ve SMS ler üzerindeki özel iletişim vergisinde % 25 ten % 15 e indirim (sabit Telekm hizmetlerine uygulanan aynı seviyede). Aktivasyn: Mbil özel abnelik vergilerinin yani Ruhsatname Ücreti (2011 yılında 13.2 TL) ve Özel İletişim Vergisinin (2011 yılında 34 TL) sadece veri iletişimine mahsus SIM kartlardan kaldırılması. Ruhsatname ve Özel İletişim Vergisinin diğer tüm SIM kartlardankısmi indirimi Verginin düşürülmesinin snuçları, cesaret verici: 3
Türkiye de mbil telefn hizmeti ve vergilendirme Mbil peentrasyn, temel durumdaki % 98 lik rana karşılık 2016 yılında % 104 e varacak ve 3G peentrasynu ise, temel durumdaki % 68 lik rana karşılık 2016 yılında % 72 ye ulaşacaktır. Sadece Veri iletişime mahsus Sim kartı satışları da, ikiye katlanacaktır. Tplam kullanım dakikası ve SMS adedi, her yıl % 8 daha fazla lacaktır. Şekil 6, hükümetin mbil ve genel vergilendirmeden gelirlerinin 2015 yılında, temel durumdakinden daha yüksek lacağını ve artışın, bundan snra da krunacağını göstermektedir. Şekil 6: Hükümetin vergi gelirleri, 2012 2016, milyn TL 25,000 24,000 23,000 22,000 21,000 20,000 19,000 18,000 17,000 16,000 2012 2013 2014 2015 2016 Temel Vergi azaltım senarysu Kaynak: Delitte analysis 4