TÜRK KIZILAYI YOL GÜVENLİĞİ PROJESİ 6 AYLIK FAALİYET RAPORU Raporu Hazırlayan: Mine AKDOĞAN / Yol Güvenliği Proje Koordinatörü Tarih: 30.10.2013 Bölüm: Sosyal Hizmetler Müdürlüğü Rapor Süresi: 1 Mayıs-31 Ekim 2013 Ankara,2013 1
GİRİŞ Dünya da 1,3 milyon kişi her yıl trafik kazalarında hayatını kaybetmekte 50 milyon kişi yaralanmaktadır. Mevcut eğilimler göstermektedir ki tüm dünyada acil bir önlem alınmaması halinde 2030 lu yıllara kadar ölüme en çok sebebiyet veren haller içinde trafik kazalarına bağlı ölümler 5.sıraya yükselecektir. Türk Kızılayı misyonu ve vizyonu gereği insan ızdırabını dünyanın neresinde yaşanırsa yaşansın dindirmeyi amaçlamış, insan eliyle oluşturulan ya da doğal yollarla meydana gelen afetlerin sonuçları ile mücadele etmiştir. Trafik kazalarının önlenmesi konusunda makro düzeyde bir proje yürüten Türk Türk Kızılayı karayolu güvenliği mevzuatındaki zayıf yönlerin ve eksikliklerin yol kullanıcılarının zarar görebilme riskini arttırdığının, trafik kazaları, ölüm ve yaralanmalar için potansiyel tehlike oluşturduğunun farkındadır. Son 3 yılda 746 vatandaşımız doğal afetler nedeni ile, 12.000 vatandaşımız ise trafik kazaları nedeni ile yaşamlarını kaybetmiştir. Bu durum koruyucu önleyici tedbirler geliştirmeyi zorunlu kılmaktadır. Türk Kızılayı bu alanda bir adım atarak koruyucu önleyici tedbirler geliştirmeye yönelik sorumluluk almıştır. Birleşmiş Milletler tarafından dünya genelinde yürütülen kampanya kapsamında ülkemizde 2020 yılına kadar karayolu ölümlerinde %50 azalama hedefi belirlenmiş, ülkemizde bu hedefe ulaşılması için Karayolu Trafik Güvenliği Stratejisi ve Eylem Planı 31 Temmuz 2012 tarihinde Başbakanlık Genelgesi ile Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiş, 2013-2014 yılları İçişleri Bakanlığımız tarafından Emniyet kemeri ve Hız Kontrolü Yılları ilan edilmiştir. Küresel Yol Güvenliği Ortaklığı (Global Road Safety Partnership-GRSP) Uluslararası Kızılay Kızılhaç Dernekleri Federasyonu nun (IFRC) önemli paydaş kuruluşlarından biri olup, Federasyon bünyesinde faaliyetlerini yürütmektedir. GRSP Yol Güvenliği konusunda Bloomberg Philanthropies (Bloomberg Hayırseverler Kurumu) tarafından sağlanan fona istinaden küresel düzeyde projelerin geliştirilmesi, uygulanması ve toplumda davranış değişikliği oluşturulmasına liderlik etmektedir. Bloomberg Hayırseverler Kurumu nun finanse ettiği 10 ülkede Yol Güvenliği Projesi (RS 10) düşük ve orta gelir düzeyinde olan ve dünyadaki trafik kazası oranlarının %48 ini oluşturan 10 ülkeyi kapsamaktadır. Türkiye fon sağlanabilecek olan 10 ülke arasında yer almıştır. Diğer ülkeler Brezilya, Kamboçya, Çin, Mısır, Hindistan Kenya, Meksika, Rusya ve Vietnam dır. Karayolu güvenliği Kızılhaç Kızılay Ulusal Dernekleri 2089 nolu taahhüdünün kilit odak noktasıdır. Bu konu ayrıca IFRC 2020 Stratejisine eklenmiştir. IFRC bünyesinde faaliyet yürüten Küresel Yol Güvenliği Ortaklığı (GRSP) Yol Güvenliği Projesi(RS 10) Savunuculuk Bileşeni kapsamında Kurumumuzdan 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve Karayolları Trafik Yönetmeliği nde emniyet kemeri kullanılmasına ilişkin yapılacak değişiklikle ilgili savunuculuk projesi gerçekleştirmemizi talep etmiştir. Müdürlüğümüzce hazırlanan proje 05.04.2013 tarih ve 7 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile kabul edilmiş olup, 17 Mayıs 2013 tarihinde IFRC ile imzalanan protokolle yürürlüğe girmiştir. Protokol uyarınca proje 1 Mayıs-31 Aralık 2013 tarihleri arasında yürütülecektir. Projenin temel amacı 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve Karayolları Trafik Yönetmeliği ndeki emniyet kemerine ilişkin yasal boşlukların kapatılması için karar alıcılarla işbirliği yapmak ve hazırlanan değişiklik tasarılarının bir an evvel onaylanarak yürürlüğe girmesi konusunda milletvekillerimizi harekete geçirmektir. 2
Emniyet Genel Müdürlüğümüz tarafından hazırlanan yasa ve yönetmelik değişiklik tasarıları aşağıdaki düzenlemeleri getirmektedir: YASA DEĞİŞİKLİK TASARISI İLE NE DEĞİŞECEK? Ülkemizdeki karayolu güvenliği mevzuatında yeni düzenlemeler yapılması gerekmektedir. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu nun 78.maddesinde sürücü ve yolcuların emniyet kemeri kullanması biçiminde bir ifade yer almamakta bunun yerine koruyucu tertibat kullanma zorunluluğu ifade edilmektedir. Ancak hangi koruyucu tertibatın (çocuk koltuğu, koruma başlığı ve gözlüğü, emniyet kemeri) kullanılmasının zorunlu olduğu açıkça ifade edilmediği için, bu durum emniyet kemeri kullanımı konusunda yasal boşluk oluşturmaktadır. Yapılan değişiklik tasarısında Kanun da yer almayan emniyet kemeri ifadesi yer alacaktır. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu nda emniyet kemeri takmamanın para cezası 72,00.-TL dir. Uygulanan para cezalarının arttırılması ile emniyet kemeri kullanımı arasında doğrudan bir ilişki vardır. Bu nedenle para cezalarının arttırılması ve denetimlerin sıklaştırılması ile yasanın bağlayıcılığı arttırılacaktır. Kanunda yapılan değişiklik tasarısı ile emniyet kemeri takmamanın para cezasının 166,00 TL. olarak arttırılması düşünülmektedir. YÖNETMELİK DEĞİŞİKLİĞİ İLE NE DEĞİŞECEK? Karayolları Trafik Yönetmeliği nin 150.maddesine göre; Yerleşim yeri içinde ticari amaçla yolcu taşımacılığı yapan araç sürücüleri ile yakın koruma, harekât, tatbikat ve devriye görevi yürüten veya olaylara müdahale eden askeri ve genel kolluk görevlilerinden sürücü ve yolcu konumunda bulunanların emniyet kemeri takması zorunlu değildir. Yönetmelikte yapılan değişiklik tasarısı ile söz konusu muafiyetlerin kaldırılması ve emniyet kemerinin istisnasız tüm yol kullanıcılarını kapsaması sağlanacaktır. Yasa tasarısı ilgili Bakanlıklardan görüş alınmasına ve gerekli düzeltmelerin yapılmasına müteakip Meclis Başkanlığı na iletilecektir. Projemiz bu süreci hızlandırmak ve gerekli mevzuat değişikliklerinin gerçekleşmesini hızlandırmak amacındadır. Proje kapsamındaki stratejilerimiz 4 ana başlık altında toplanabilir: 1-Yol Güvenliği ile ilgili ortaklıklar geliştirmek ve Kurumuzun üst düzey yönetiminden Yol Güvenliği sözcüsü belirlemek, 2- Yol Güvenliği konusuna ilişkin kampanya materyalleri geliştirmek, 3- Diplomasi ve Savunuculuk araçlarını kullanarak karar alıcılarla görüşmeler yapmak (Ulusal ve Yerel Düzey), 4- Tasarının desteklenmesine ilişkin medya desteğini sağlamaya yönelik faaliyetler yürütmek, olarak sıralanabilir. Söz konusu Yönetim Kurulu Kararı ile İzmir, Afyon, Ankara, Rize, Van ve Konya Şube Başkanlıklarımızla çalışılmasına karar verilmiştir. 3
PROJE FAALİYETLERİ: Proje başlangıç faaliyetleri olarak kurumsal kapasite geliştirme çalışmalarına öncelik verilmiş, konu ile ilgili küresel raporlar, istatistiki veriler ve gelişmiş ülke örnekleri incelenmiş, izleme değerlendirme ve savunuculuk eğitimlerine katılım sağlanmıştır. İşbirliği geliştirme faaliyetleri kapsamında Emniyet Genel Müdürlüğü ziyaret edilmiş, Trafik Güvenliği Platformu Deklarasyonu imzalanmıştır. Böylece Türk Kızılayı trafik kazalarını önleme konusundaki kararlılığını ve yetkili kurumlarla işbirliği içinde çalışma konusundaki isteğini göstermiştir. Dünya Sağlık Örgütü ziyaret edilmiş, RS 10 Güvenli Trafik Projesi konusunda bilgi alınmış, projemiz tanıtılmıştır. Tüm Türk Kızılayı personelinin ve tüm şubelerinin emniyet kemeri kullanması konusunda tamim yayınlanmıştır. Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Güvenliği Platformu yetkilileri Genel Başkanımızı ziyaret ederek Kurumumuzun başlattığı projeyi taktir ettiklerini, projemiz ilgili her türlü desteği vermeye hazır olduklarını dile getirmişlerdir. Küresel Karayolu Güvenliği Ortaklığı (GRSP) ile Devlet Kemer Takıyor Projesi ni (Buckle Up Officials) yürüten IPA Türkiye (Uluslararası Polis Birliği Türkiye Ofisi) ile yaptığımız görüşmelerde emniyet kemeri odağındaki ortak çalışmalarımızın neler olabileceği konusu tartışılmıştır. 4
IPA Devlet Kemer Takıyor Projesi kapsamında Türk Kızılayı Genel Merkezi ve Etimesgut yerleşkesinde görev yapan şoför ve diğer personele emniyet kemeri konusunda seminer verilmiştir. 2 Ağustos 2013 tarihinde Ankara nın en yoğun merkezlerinde biri olan Güven Park ta düzenlediğimiz basın toplantısı organizasyonuna Emniyet Genel Müdürlüğü, Dünya Sağlık Örgütü ve Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu yetkilileri katılmış, basın aracılığı ile projemiz deklare edilmiş, konuya dikkat çekilmiş, milletvekillerimizin desteği talep edilmiştir. Organizasyonda emniyet kemeri takmayan yolcuların kaza sonrası durumları ile ilgili mizansen gerçekleştirilmiş, vatandaşlar alana getirilen emniyet kemeri simulatörü ile takla atan bir araçta 10 km hızla emniyet kemeri olmadan neler yaşadıklarını deneyimleme fırsatı bulmuşlardır. Aynı zamanda Genel Başkanımız Sn. Akar ile Trafik Şube Müdürleri tarafından araçlar durdurularak broşürler dağıtılmış, emniyet kemeri takmaları konusunda uyarılarda bulunulmuştur. Organizasyon altmışa yakın basın yayın organında yayınlanmıştır. 5
Eylül ayında İçişleri Bakanı Müsteşar Yardımcımız Sn. Bedrettin Demirer ziyaret edilerek Kanun ve Yönetmelik değişiklik tasarısının bir an evvel gerçekleşmesi için destek talep edilmiştir. Toplantıya Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Uygulama ve Denetleme Dairesi Başkanı Sn. Hamza Altıntaş ta katılmış, Kurumumuzun savunuculuk projesi ile yasama sürecini hızlandırma konusundaki faaliyetlerden duydukları memnuniyeti dile getirmişlerdir. Projemizin yerel düzeyde temsil edilmesi ve desteklenmesi amacıyla yerel medya ve yerel yönetimle iyi ilişkiler içinde olan Van, İzmir, Ankara, Rize, Konya ve Afyon Şubelerimiz pilot şube olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda Eylül ayında Şube temsilcileri Sosyal Hizmetler Müdürlüğü ne davet edilerek kendilerine yarım günlük bir seminer verilmiştir. Seminerde Küresel Yol Güvenliği Programı Türkiye Koordinatörü Sn.Filiz Hösükoğlu ve Türk Kızılayı Yol Güvenliği Proje Koordinatörü tarafından sunum yapılmıştır. Söz konusu şubelerimiz, bölgelerinden seçilen milletvekilleri, yerel medya ve yerel yönetimle iletişime geçerek projemize yerelden destek sağlayacaklardır. Şubelerimiz aylık faaliyet raporları hazırlayarak çalışmalarını raporlaştıracaktır Proje iletişim materyalleri olarak; broşür, istatistiki verilerle ilgili bilgi notu, poster, milletvekillerine mektup, medyaya mektup ve Genel Başkanımızın mesajı hazırlanmıştır. İletişim materyalleri tüm milletvekillerimize posta ile yollanmaya başlanmıştır. ayrıca pilot şubelerimize ve 81 il merkez şubelerimize gönderilecektir. 6
Posterin TBMM de asılması için gerekli izin yazıları yazılmış olup, cevap beklenmektedir. Proje İletişim Materyalleri Ekim ayında milletvekili ziyaretlerine başlanmıştır. Kanun tasarısı TBMM İçişleri Komisyonu nda görüşüleceği için öncelikle İçişleri Komisyonu Başkanı Sn. Mehmet ERSOY, komisyon üyesi Sn. Ali Serindağ ve Sn. Celal DİNÇER i ziyaret edilerek proje amaçlarımız anlatılmış diğer komisyon üyelerimize de ziyaretlerde bulunmak için randevular alınmaktadır. Ayrıca Kasım ya da Aralık ayında TBMM İçişleri Komisyonu üyeleri ve ilgili milletvekillerimiz ile medya temsilcilerimizi bir araya getireceğimiz ve projemizi paylaşacağımız bir kahvaltı organizasyonu yapılması planlanmaktadır. 7
AKP Grup Amiri Sn. Halil Ergen ile görüşülerek yapmayı planladığımız kahvaltı organizasyonu ile ilgili milletvekillerimizin uygun olduğu zamanlar konusunda bilgi alınmıştır. Ayrıca TBMM Genel Sekreterliği Özel Büro Müdürü Reşit Uzel ile görüşülmüş, TBMM Genel Sekreteri Sn.İrfan NEZİROĞLU nun savunuculuk ve yasama sürecine sivil toplum örgütlerinin katılımı konulu kitapların yazarı olması nedeni ile projemize katkı sağlayacağının düşünüldüğü ifade edilmiş ve görüşme talep edilmiştir. TBMM Genel Sekreterliği ile Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından milletvekillerimizi emniyet kemeri kullanımı konusunda uyarmak amacıyla TBMM giriş kapısında bir etkinlik gerçekleştirilmiştir. Etkinliğe Kurumumuz da davet edilmiştir. İlkokul öğrencileri TBMM kapısının önünde milletvekillerinin araçlarını durdurarak emniyet kemeri takıp takmadıklarını kontrol ederek emniyet kemeri takanlara çiçek sunmuş, takmayanları ise uyararak proje broşürlerimizi iletmişlerdir. Yol Güvenliği Projemizin internet sitesi hazırlık aşamasında olup Türk Kızılayı Kurumsal İnternet Sitesinde yer alan banner aracılığı ile projemizin tanıtımı yapılmaktadır. http://www.kizilay.org.tr/kurumsal/sayfa.php?t=149 Projemizle ilgili sosyal medya araçları da kullanılmakta, mesajlarımız paylaşılmaktadır. Facebook: https://www.facebook.com/trcsroadsafety Twitter: @TRCS_RoadSafety Yol güvenliği konusunda diğer derneklerle işbirliği toplantısı yapılması planlanmaktadır. Bu toplantıyla ortak bir deklarasyon oluşturmak, milletvekili ziyaretlerine birlikte katılmak ve sesimizi daha güçlü bir şekilde iletmek amaçlanmaktır. 8