ULUSLARARASI KURULUġLARIN TRAFĠK GÜVENLĠĞĠNE ETKĠSĠ VE 10 YILLIK EYLEM PAKETĠ

Transkript

1 ULUSLARARASI KURULUġLARIN TRAFĠK GÜVENLĠĞĠNE ETKĠSĠ VE 10 YILLIK EYLEM PAKETĠ Dr. Fatih VURSAVAŞ Trafik Araştırma Merkezi Müdür V. Emniyet Genel Müdürlüğü Hacettepe Üniversitesi Trafik Ve Yol Güvenliği Eğitim Araştırma Ve Uygulama Merkezi Trafik Ve Yol Güvenliği Sempozyumu

2 Her yıl, trafik çarpışmaları sonucunda yaklaşık 1.3 milyon insan ölmekte; 20 ila 50 milyondan fazla insan ise sakatlanmaktadır. Bu ölümlerin %90 ından fazlası, dünya üzerindeki araçların yarısından daha azına sahip düşük ve orta gelirli ülkelerde gerçekleşmektedir. Karayolu trafik hasarlarına bağlı küresel kaybın toplam 518 milyar dolar ve hükümetler açısından gayri safi milli hâsılanın %1-%3 olduğu tahmin edilmektedir.

3 Dünya Sağlık Örgütü raporlarına göre; yaş grubu gençlerin ölüm nedenleri arasında trafik kazaları birinci sırada, ve yaş gruplarında ise ikinci sırada yer almaktadır. Her gün 25 yaşından küçük kişi trafik kazalarında hayatını kaybetmektedir. Trafik kazası mağdurlarının %50 si yaya, bisiklet ve motosiklet sürücülerinden oluşan korunmasız yol kullanıcılarıdır.

4 Dünya Sağlık Örgütü raporlarına göre; Trafik kazaları, ülkelerin ortalama ulusal üretiminin %2 sinden daha fazlasına mal oluyor. Doğru şekilde emniyet kemeri kullanımı, kazalardaki ölümleri %40 ile %65 arasında azaltıyor. Araçlarda çocuk koltuğu kullanımı, kazalardaki çocuk ölümlerini %70 e kadar azaltıyor. Kask kullanımı, ölüm riskini %40 ve ağır yaralanma riskini % 72 azaltıyor. Ortalama araç hızının %5 azaltılması yaralanmaları %10 ölümleri ise %20 oranında azaltmaktadır.

5 2004 yılı Dünya Sağlık Günü nde, Dünya Sağlık Örgütü ve Dünya Bankası tarafından yayımlanan Karayolu Trafik Hasarlarını Önleme Dünya Raporu hazırlanmıştır. Rapor, karayolu trafik hasarlarının önlenmesinde çok sayıda sektörün rolüne vurgu yapmıģ ve hasarların önlenmesinde temel gereksinimler, hasarların boyut ve etkisi, başlıca caydırıcılar ve risk faktörleri ve etkili müdahale stratejilerini göstermiştir.

6 Nisan 2004 tarihli Dünya Raporu nun yayımlanmasının ardından, BM; Küresel Karayolu Güvenliği Krizine dikkat çekmek Küresel Karayolu GeliĢtirme başlıklı Kararnameyi(58/289) kabul etmiştir. Mayıs 2004 te Dünya Sağlık Kurulu, Dünya Sağlık Örgütünün karayolu güvenliği konularında koordinatör olarak rol alacağı Genel Kurul davetini kabul ettiği Dünya Sağlık Kurulu kararnamesi kabul edilmiştir. Ekim 2005 te, Genel Kurul; karayolu trafik hasarlarını önlemeye dikkat çekmesi için Üye Devletlerin önemine vurgu yaptığı kararnameyi (60/5) kabul etmiştir. 31 Mart 2008 de, Genel Kurul; gelişmekte olan ülkelerin ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak karayolu güvenliğinde uluslararası işbirliği ve bilgi paylaşımını daha çok güçlendirme ve küresel karayolu güvenliğine dikkat çektiği üçüncü ana kararname olan Küresel Karayolu Trafik Güvenliğini Geliştirme başlıklı kararnameyi (62/244) kabul etmiştir.

7 Küresel Karayolu Güvenliği Komisyonu, Rus Hükümeti nin davetiyle Eylül 2008 de Saint Peterburg da toplanmış ve karayolu güvenliği üzerine ilk küresel bakanlar konferansının önemine dikkat çekerek 2006 daki Karayollarını Güvenli Hale Getirelim kampanyası ve Komisyonun çalışmaları hakkında ilerleme raporu üzerinde durmuştur. 5 Mayıs 2009 tarihinde, Küresel Karayolu Güvenliği Komisyonu Başkanı Lord Robertson, Make Roads Safe: A Decade of Action For Road Safety (Karayollarını Daha Güvenli Hale Getirelim: Karayolu Güvenliği İçin Eylem On Yılı) başlıklı raporu sunmuştur. Asya ve Pasifik karayolu güvenliğini geliştirme bakanlar konferansını (Kasım 2006) takiben, 2008 ve 2009 yıllarında Asya ve Pasifik Ekonomik ve Sosyal Komisyonu (ESCAP) tarafından karayolu güvenliğini geliştirmek amacıyla bir dizi uzman grup toplantısı düzenlenmiştir.

8 7 Temmuz 2009 da, Make Roads Safe in Africa (Afrika Yollarını Güvenli Hale Getirelim) konulu Dar es Salaam da düzenlenen konferans; Afrika Ekonomik Komisyonu, Küresel Karayolu Güvenliği Komisyonu ve Dünya Bankası Küresel Karayolu Güvenliği Tesisi tarafından gerçekleştirilmiştir. Haziran 2009 da, Dünya Sağlık Örgütü; araştırma sonucu elde edilen ilk küresel değerlendirme niteliğindeki Karayolu Güvenliği Üzerine Küresel Durum Raporu nu ortaya koymuştur. Ortaklığın üyeleri dahil in üzerinde üye raporun toplanmasında yer almış ve 178 ülkeden veriler toplanmıştır.

9 FIA, Küresel Karayolu Güvenliği Ortaklığı, Dünya Bankası ve Dünya Sağlık Örgütü ülkeler trafik güvenliği konusunda kılavuzluk sağlamak için aşağıdaki kaynakları hazırlamıştır. Karayolu Trafik Güvenliğinin geliştirilmesi için önerileri ve en iyi deneyimleri içeren kitaplar: Hız Yönetimi,Kasklar, Alkollü Sürücülük ile Emniyet Kemeri ve Çocuk Koruma Sistemleri. Bu kaynaklar Trafik Araştırma Merkezi tarafından Türkçe ye tercüme ettirilmiş olup Hız yönetimi ve Emniyet Kemeri ve Çocuk Koruma Sistemleri.

10 Turning Point başlıklı FIA nın katkıları ile hazırlanan Mayıs 2009 da BBC News te gösterilen ve konuyla ilgili kurumlara geniş olarak ulaşması sağlanan bir belgeseldir. BM tarafından global elçi seçilen Michelle Yeoh filmde rol almış ve film Formula-1 sürücüsü Felipe Massa nın katılımı ile yapılmıştır.

11 Avrupa Komisyonu Brüksel, Avrupa Parlamentosu, Avrupa Konseyi, Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi ve Bölgeler Komisyonu; 2009 yılında, den fazla insan Avrupa Birliği sınırlarındaki karayollarında yaşamını yitirmiş ve 1.5 milyondan fazla insan yaralanmıştır. Bu durumun topluma maliyeti oldukça fazla olmuş; zira harcamalar 2009 yılında 130 milyarı bulmuştur. Avrupa Karayolu Güvenliğine Doğru: Karayolu Güvenliği Politikaları ; Yeni AB karayolu güvenliği kılavuzu, Avrupa Karayollarındaki ölümleri 2020 itibariyle %50 oranında azaltmayı amaçlamaktadır. Bu amaca ulaşmak anlamında; yol kullanıcıları, araçlar ve altyapının ulusal birliktelik, en iyi uygulamaların paylaşılması, çalışma ve araştırmalar, bilinçlendirme kampanyaları ve kısmi düzenlemeler ile bir dizi önlemin beraberce alınması önemlidir.

12 Bunların arasında; Yol kullanıcılarını Avrupa karayolu güvenliği ve eğitim stratejisi oluşturularak daha güvenli bir sürüş için harekete geçirmek, Trafik kuralları ihlal edildiğinde tüm AB ülkelerinin aynı uygulamayı gerçekleştirmesini temin etmek amaçlı AB karayolu güvenliği mevzuatını hayata geçirmek, Ana yollar ve geçitler için zaten hazır olan şehirlerarası yollara uygulamak amacıyla AB ülkelerini harekete geçirmek, Tüm AB ülkelerindeki teknik incelemelerin tanınması (örneğin, İngiltere de aracınız bakanlık onayından geçmiş ise, bu otomatik olarak diğer AB ülkelerinde de geçerli olacaktır)

13 Savunmasız yol kullanıcılarını, özellikle de motosikletlileri, yetkililer ve yol kullanıcıları arasında iletişimi güçlendirerek güvenilir hale getirmek, Kazaların bir araya getirilmesi ve analiz edilmesi için araç geliştirmek, AB ülkelerinde karayolu güvenliği takibini artırmak ve yeni karayolu güvenliği önlemleri oluşturabilmek için doğru ve kesin veri oluşturmak gibi başlıklar bulunmaktadır. Karayolu güvenliği, arasında yol kullanıcıların maruz kaldığı hasarı azaltmak hedefinde olarak ulaşım sistemini geliştirmekte ve vatandaş ile kuruluşların beklentisi doğrultusunda çalışmalarına devam etmektedir.

14 19-20 Kasım tarihleri arasında Moskova Dünya Ticaret Merkezi (DTÖ) yerleşkesi içinde BM ye üye ülkelerin bakanlarının ve heyetlerinin katıldığı Global Karayolu Güvenliği Bakanlar Konferansı düzenlenmiştir. Moskova Konferansında, Trafik Güvenliği konulu 10 Yıllık Eylem Planı çerçevesinde dünya ülkelerinin hükümetlerinin desteğinin alınmasını amaçlanmış Moskova Bakanlar Konferansı ile BM tarafından karayolu güvenliğinin geliştirilmesi için yürütülen faaliyetlerde ülkelerin taahhütte bulunmaları amaçlanmıştır. Moskova Global Karayolu Güvenliği Bakanlar Konferansı nın resmi web sitesi: (Karayollarında her yıl 1.3 milyon kiģinin yaģamını yitirmektedir.)

15 BM Global Karayolu Güvenliği 10 Yıllık Eylem Planı nın Çerçevesi BM Moskova Bakanlar Konferansı BM Karayolu Güvenliği 10 Yıllık Eylem Planı BM Karayolu Güvenliği Sekreteryası BM Karayolu Güvenliği İşbirliği Örgütü BM Elçileri Politika&Öneri Global IRTAD & ITF BM Komisyonları ve Karayolu Güvenliği Birimleri Polis& Acil Yardım Ağı Araştırma& Eğitim Ağı Bağışçılar & Kredi Verenler $300 milyon bütçenin ana bağışçıları & kuruluşlar Karayolu güvenliği uyum üniteleri bulunan tüm kalkınma bankaları Özel Sektör Dünyanın her bölgesinde koordine edilen multi-milyon dolarlık girişimler Danışmanlık Yaygın mesajları destekleyen ve yayınlayan global ölçekte NGO ağı Farkındalık yaratan büyük kampanyalar Bölgesel ve ulusal stratejilerin, hedeflerin ve uygulamaların desteklenmesi

16 On Yıl için Öngörülen Çerçeve Ulusal Faaliyetler Karayolu Güvenliği Yönetimi Altyapı Güvenli Araçlar Yol Kullanıcı Davranışı Kaza Sonrası Müdahale Öncü Kuruluş Tüm karayolu kullanıcılarına yönelik hazırlanmış gelişmiş yollar Küresel anlamda yakalanacak araç standardı BAC kuralları Hastane öncesi bakım Strateji Karayolu altyapı puanı NCAP Emniyet kemeri & Çocuk koruması Travma ve rehabilitasyon hizmeti Hedefler Tüm araçların emniyet kemeriyle donanması Motosiklet kaskları Kalite güvence Bütçe Akıllı araçlar Hız yönetimi VRU R&D güvenliği ISO 39001

17 Eylem Planının Başlıca Amaçları Aşağıdaki Gibi Sıralanmaktadır; 2020 itibariyle karayolu ölümlerini azaltmak Küresel yapılanmayı güçlendirme, Bütçeleri genişletme, İnsan kapasitesini artırma, Diğerleriyle paylaşılan başarılı deneyimlerden faydalanarak ulusal ve yerel önleme, çabalarını artırma, Ulusal, yerel ve küresel düzeyde veri kalitesini yükseltme, Ulusal, bölgesel ve küresel düzeyde gelişimi gözlemleme,

18 Ara Hedeflere Ara Örnekler Hedeflere Örnekler 2012 Yerinde bütçe mekanizmaları 2014 Temel risk faktörü için %50 den fazla ülkenin sağlam bir mevzuat oluşturması 2015 Ülkelerin %40 ının Mağdurları Anma Günü nü kutlaması 2016 %35 ten fazla ülkenin hastane öncesi travma bakım hizmetlerine sahip olması 2018 Tüm araçların emniyet kemeriyle donanması 2020 Dünya altyapısının %50 sinin rutin denetleme ve değerlendirmeye tabi olması Küresel Kilometre Kilometre TaĢları TaĢları 2011 BM Karayolu Güvenliği Haftası 2012 Küresel Karayolu Güvenliği durum raporu 2013 BM Genel Sekreteri karayolu güvenliğini geliştirme raporu 2014 Küresel Karayolu Güvenliği durum raporu 2015 Bakanlar Toplantısı ve orta vadeli değerlendirme 2017 BM Genel Sekreteri karayolu güvenliğini geliştirme raporu 2018 BM Karayolu Güvenliği Haftası 2020 Karayolu Güvenliği üzerine 3. Bakanlar Toplantısı

19 SONUÇ OLARAK; *11 Mayıs 2011 tarihinde Dünya Sağlık Örgütünün Genel Kurulu Sırasında Birleşmiş Milletler bütün ülkelerden Yılları arasındaki 10 yıllık Eylem Planlarını açıklamaları için bir çağrıda bulunmuştur. *Bu çerçevede ilgili kurum ve kuruluşların yetkilileri ile Emniyet Genel Müdürlüğünün organizesinde toplantılar yapılmış, bu toplantıda ülkemizin Eylem Planını hazırlanması için kurumlara bir çağrı yapılmıştır. *Bunun neticesinde kurumlar aşağıdaki tabloyu hazırlayarak hedeflerini buraya kısaca aktarmışlardır. Eylem planının tamamlanmasından sonra Karayolu Trafik Güvenliği Kurulu na sunulmuģ ve bu kurul vasıtası ile Karayolu Trafik Güvenlik Yüksek Kuruluna ve BaĢbakanlığa iletilmiģtir.

20 TEŞEKKÜR EDERİZ Dr.Fatih VURSAVAŞ