EKONOMİ GÖSTERGELERİ AĞUSTOS 2016
Ekonomi Göstergeleri Bülteni 2016-08 www.bebka.org.tr
ENFLASYON GÖSTERGELERİ TÜFE de Türkiye geneli yıllık enflasyon %8,79, TR41 Bölgesinde ise %9,24 olarak gerçekleşti TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (TÜFE) 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 6,8 6,7 Temmuz 15 Ağustos 15 Eylül 15 Ekim 15 Kasım 15 Aralık 15 2016 yılı Temmuz ayında 2003 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksi bir önceki aya göre ülke genelinde %1,16, TR41 Bölgesinde ise %1,07 artış yaşamıştır. Ülke geneli yıllık en fazla artış %19,36 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşti. TÜFE de, bir önceki yılın aynı ayına göre çeşitli mal ve hizmetler (%12,68), sağlık (%10,58), lokanta ve oteller (%9,96), gıda ve alkolsüz içecekler (%9,69) artışın yüksek olduğu diğer ana harcama gruplarıdır. 10 9,6 Ocak 16 Şubat 16 Mart 16 TR41 Nisan 16 7 6,6 Mayıs 16 Haziran 16 Türkiye 9,2 8,8 Temmuz 16 Aylık düşüş gösteren tek grup %4,14 ile giyim ve ayakkabı oldu. Ana harcama grupları itibariyle 2016 yılı Temmuz ayında endekste yer alan gruplardan sadece giyim ve ayakkabı grubunda %4,14 oranında düşüş gerçekleşti. Aylık en yüksek artış %7,05 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda oldu. Ana harcama grupları itibariyle 2016 yılı Temmuz ayında endekste yer alan gruplardan gıda ve alkolsüz içeceklerde %3,15, haberleşmede %1,38, çeşitli mal ve hizmetlerde %1,31 ve lokanta ve otellerde %1,22 artış gerçekleşti. Aylık en yüksek artış %2,28 ile TRB2 de (Van, Muş, Bitlis, Hakkâri) oldu. İstatistiki Bölge Birim Sınıflaması (İBBS) 2. Düzey de bulunan 26 bölge içinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre en yüksek artış %6,16 ile TR90 (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane) bölgesinde, bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış %10,54 ile TR62 (Adana, Mersin) bölgesinde ve on iki aylık ortalamalara göre en yüksek artış %8,83 ile TR62 (Adana, Mersin) bölgesinde gerçekleşti. TÜFE ANA HARCAMA GRUPLARI 25% 20% 15% TR41 Türkiye TR41 Bölgesinde ana harcama gruplarında bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış %19,19 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşti 10% 5% Gıda ve Alkolsüz İçecekler Alkollü İçecekler ve Tütün Giyim ve Ayakkabı Konut, Su, Elektrik, Gaz ve Diğer Yakıtlar Mobilya, Ev Aletleri ve Ev Bakım Hizmetleri Sağlık Ulaştırma Haberleşme Eğlence ve Kültür Eğitim Lokanta ve Oteller Çeşitli Mal ve Hizmetler TR41 Bölgesinde endekste yer alan diğer gruplardan çeşitli mal ve hizmetler grubunda %13,02, lokanta ve oteller grubunda %12,60, sağlıkta %10,15, gıda ve alkolsüz içeceklerde %9,26, giyim ve ayakkabıda %8,93, ev eşyasında %8,65, eğitimde %8,33, konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar grubunda %7,91, eğlence ve kültürde %6,98, ulaştırmada %6,17, haberleşmede %4,36 artış yaşandı. Kaynak: TÜİK Enflasyon ve Fiyat İstatistikleri, 2016 3
ENFLASYON GÖSTERGELERİ Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi aylık %0,21 arttı Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi Temmuz 2016 Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE), 2016 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre %0,21 artış, bir önceki yılın Aralık ayına göre %3,41 artış, bir önceki yılın aynı ayına göre %3,96 artış ve on iki aylık ortalamalara göre %4,77 artış gösterdi. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi ve Değişim Oranları (2003=100), Temmuz 2016 SEKTÖRLER (NACE REV.2) ENDEKS AYLIK DEĞIŞIM (%) ÖNCEKI YILIN ARALIK AYINA GÖRE DEĞIŞIM (%) ÖNCEKI YILIN AYNI AYINA GÖRE DEĞIŞIM (%) ON İKI AYLIK ORTALAMALARA GÖRE DEĞIŞIM (%) Yİ-ÜFE 257,81 0,21 3,41 3,96 4,77 B-Madencilik ve Taşocakçılığı 353,55 1,18 6,27 2,96-0,52 C-İmalat Sanayi 257,21 0,16 4,29 4,84 5,64 D-Elektrik, Gaz 219,04 0,49-7,35-5,92-2,79 E-Su temini 265,76-0,29 4,54 8,03 13,07 Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi Ana Sanayi Grupları ve Değişim Oranları (2003=100), Temmuz 2016 ANA SANAYI GRUPLARI Yurt İçi ÜFE 257,81 0,21 3,41 3,96 4,77 Ara malı 258,91 0,18 4,00 5,43 5,62 Dayanıklı Tüketim Malı 200,19 1,24 8,78 12,31 12,34 Dayanıksız Tüketim Malı 242,45-0,01 3,37 2,99 5,62 Enerji 315,89-0,11-0,73-5,23-5,91 Sermaye Malı 222,82 0,59 3,25 7,69 8,93 2016 2015 Aylık en fazla artış ham petrol ve doğal gazda gerçekleşti 10% 8% 6% 4% 2% 5,9 4,5 3,3 3,1 3,8 3,4 2,9 4 6,9 5,7 Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler; ham petrol ve doğal gaz (%6,24), diğer mamul eşyalar (%2,99), metal cevherleri (%2,87) alt sektörleridir. Buna karşılık kok ve rafine petrol ürünleri (%-2,68), kömür ve linyit (%-0,38), ana metaller (%-0,34) bir ay önceye göre endekslerin en fazla düştüğü alt sektörler oldu. Ana sanayi gruplarında aylık en fazla artış dayanıklı tüketimde gerçekleşti 0% Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ana sanayi grupları sınıflamasına göre 2016 yılı Temmuz ayında aylık ve yıllık en fazla artış dayanıklı tüketim mallarında gerçekleşti. Kaynak: TÜİK Enflasyon ve Fiyat İstatistikleri, 2016 4
İHRACAT GÖSTERGELERİ İHRACAT (ABD DOLARI, Kanuni Merkez Bazında) TEMMUZ 2016 OCAK-TEMMUZ (2016) OCAK-TEMMUZ (2015) ARTIŞ-AZALIŞ Bursa 897.348.000 $ 7.388.109.000 $ 6.784.411.000 $ 603.698.000 $ Eskişehir 57.242.000 $ 490.144.000 $ 490.563.000 $ -419.000 $ Bilecik 7.031.000 $ 58.042.000 $ 79.221.000 $ -21.179.000 $ Not: Rakamlar yuvarlamaya tabi tutulmuştur TR41 Bölgesi illerinden Bursa da 2016 yılı Temmuz ayında 900 milyon dolara yaklaşan bir ihracat gerçekleştirilmiştir. 2015 yılı ile kıyaslandığında 2016 yılında aynı dönemde Bursa dan yapılan toplam ihracatta 600 milyon doların üzerinde bir artış yaşanmıştır. Yine ilgili dönem kıyaslandığında, Eskişehir ihracatında da 420 bin dolara yaklaşan bir azalış yaşanmıştır. Göreceli olarak Bursa ve Eskişehir illerine göre daha az ihracata sahip olan Bilecik te ise, 2016 yılının Temmuz ayında ihracat 7 milyon dolar dolaylarında bir değere sahip olmuştur. 2015 yılı ile kıyaslandığında, Bilecik te Ocak-Temmuz döneminde 21 milyon doları aşan bir azalış yaşandığı ortaya çıkmaktadır. BURSA ESKİŞEHİR BİLECİK 1400 Milyon Dolar 85 Milyon Dolar 16 Milyon Dolar 1200 80 14 1000 800 600 400 200 75 70 65 60 55 12 10 8 6 0 Temmuz 15 Ağustos 15 Eylül 15 Ekim 15 Kasım 15 Aralık 15 Ocak 16 Şubat 16 Mart 16 Nisan 16 Mayıs 16 Haziran 16 Temmuz 16 50 Temmuz 15 Ağustos 15 Eylül 15 Ekim 15 Kasım 15 Aralık 15 Ocak 16 Şubat 16 Mart 16 Nisan 16 Mayıs 16 Haziran 16 Temmuz 16 4 Temmuz 15 Ağustos 15 Eylül 15 Ekim 15 Kasım 15 Aralık 15 Ocak 16 Şubat 16 Mart 16 Nisan 16 Mayıs 16 Haziran 16 Temmuz 16 Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), 2016 5
İHRACAT GÖSTERGELERİ 2016 yılı Ocak - Temmuz döneminde TR41 Bölgesinde en fazla ihracat yapılan 5 ülke arasında Almanya, İtalya ve Fransa önde gelmektedir. ÜLKELER BAZINDA İHRACAT BURSA OCAK - TEMMUZ 2016 Almanya 1.129.479.000 $ İtalya 972.898.000 $ Fransa 771.579.000 $ İspanya 449.582.000 $ Birleşik Krallık 424.583.000 $ OCAK - TEMMUZ 2015 Almanya 1.089.619.000 $ Fransa 703.935.000 $ İtalya 625.354.000 $ Birleşik Krallık 485.942.000 $ ABD 453.878.000 $ ESKİŞEHİR OCAK - TEMMUZ 2016 ABD 151.244.000 $ Almanya 52.261.000 $ Fransa 44.015.000 $ Avusturya 23.407.000 $ Romanya 19.866.000 $ OCAK - TEMMUZ 2015 ABD 150.661.000 $ Almanya 51.638.000 $ Fransa 43.805.000 $ Avusturya 21.381.000 $ Romanya 17.888.000 $ BİLECİK OCAK - TEMMUZ 2016 Birleşik Krallık 8.777.000 $ Romanya 4.877.000 $ Çin 4.797.000 $ İtalya 4.174.000 $ Filipinler 3.503.000 $ OCAK - TEMMUZ 2015 İspanya 12.742.000 $ İsveç 6.526.000 $ Brezilya 6.321.000 $ Norveç 5.045.000 $ İtalya 4.482.000 $ Bu dönemde, bir önceki yıla göre Bursa ilinden Almanya, İtalya ve Fransa ya yapılan ihracat miktarlarında artışlar yaşanırken Birleşik Krallık a ihracat azalmıştır. Eskişehir ilinde de 2016 yılının Ocak-Temmuz döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre ABD, Almanya, Fransa ve Avusturya ve Romanya ya ihracatın kısmen de olsa arttığı görülmektedir. Bilecik ilinin ihracat rakamları incelendiğinde özellikle İspanya ya olan ihracatta aylık bazda önemli bir azalış yaşandığı ortaya çıkmaktadır. Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), 2016 6
İHRACAT GÖSTERGELERİ 2016 OCAK - TEMMUZ DÖNEMİ BURSA Bursa dan yapılan ihracatın %94 ünü sanayi sektörü oluşturmaktadır. Tarım, hayvancılık ve ormancılık ürünleri ihracatı toplam ihracatın %5 dolayındadır. Madencilik sektöründen yapılan ihracat ise %1 düzeyinde pay almaktadır. Sanayi 6.986.778.430 $ Tarım, Hayvancılık ve Ormancılık 349.589.320 $ Madencilik 51.740.930 $ TOPLAM 7.388.108.670 $ ESKİŞEHİR Sanayi sektörü Eskişehir de toplam ihracatın %86 sını oluşturmaktadır. Tarım, hayvancılık ve ormancılık sektöründe bu oran %6 olarak gerçekleşmiş iken madencilik sektörüne ait olan ihracat da toplam ihracatın %8 i dolaylarındadır. Sanayi 422.166.380 $ Tarım, Hayvancılık ve Ormancılık 30.004.170 $ Madencilik 37.973.630 $ TOPLAM 490.144.180 $ BİLECİK %71 lik pay ile sanayi sektörü Bilecik ilinde ön plana çıkmaktadır. Bilecik ilinde %71 lik ihracat payına sahip olan sanayi sektörünü %18 ile madencilik sektörü takip etmektedir. Tarım, hayvancılık ve ormancılık sektöründen bu dönemde yapılan ihracatın toplam ihracat içindeki payı da %11 dolaylarındadır. Sanayi 41.020.100 $ Tarım, Hayvancılık ve Ormancılık 6.595.730 $ Madencilik 10.425.710 $ TOPLAM 58.041.540 $ Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), 2016 7
DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ Dış Ticaret, OCAK-HAZİRAN 110.000 100.000 90.000 80.000 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 Milyon $ 73.433 71.669 İhracat 106.754 99.651 İthalat 2016 2015 Dış Ticaret, HAZİRAN Milyon $ 25.000 20.000 15.000 10.000 11.950 12.916 5.000 18.199 19.475 2016 İhracat %8,1, ithalat %7 arttı Dış ticaret açığı %5 arttı Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; ihracat 2016 yılı Haziran ayında, 2015 yılının aynı ayına göre %8,1 artarak 12 milyar 916 milyon dolar, ithalat %7 artarak 19 milyar 475 milyon dolar olarak gerçekleşti. Haziran ayında dış ticaret açığı %5 artarak 6 milyar 559 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2015 Haziran ayında %65,7 iken, 2016 Haziran ayında %66,3 e yükseldi. 0 İhracat İthalat 2015 Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ihracat %51,8 arttı Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2016 Haziran ayında bir önceki aya göre ihracat %1,8, ithalat %12 arttı. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2016 yılı Haziran ayında önceki yılın aynı ayına göre ihracat %8,2, ithalat %6,8 arttı. AYLARA GÖRE DIŞ TICARET, HAZİRAN 2016 (MILYON ABD $) İHRACAT (FOB) İTHALAT (CIF) DIŞ TICARET DENGESI İHRACATIN İTHALATI AYLAR YIL DEĞER DEĞIŞIM (%) DEĞER DEĞIŞIM (%) DEĞER DEĞIŞIM (%) KARŞILAMA ORANI Ocak- Haziran Haziran ( r ) Revize edilmiştir. 2015 (r) 73.433 106.754-33.321 68,8 2016 71.669-2,4 99.651-6,7-27.983-16,0 71,9 2015 (r) 11.950 18.199-6.249 65,7 2016 12.916 8,1 19.475 7,0 6.559 5,0 66,3 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2016 8
DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ Avrupa Birliği ne ihracat %25,1 arttı Avrupa Birliği nin (AB-28) ihracattaki payı 2015 Haziran ayında %46,1 iken, 2016 Haziran ayında %48,5 oldu. AB ye yapılan ihracat, 2015 yılının aynı ayına göre %13,8 artarak 6 milyar 267 milyon dolar olarak gerçekleşti. En fazla ihracat yapılan ülke Almanya oldu Almanya ya yapılan ihracat 2016 yılı Haziran ayında 1 milyar 228 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla İngiltere (1 milyar 103 milyon dolar), İtalya (717 milyon dolar) ve ABD (629 milyon dolar) takip etti. İthalatta ilk sırayı Çin aldı Çin den yapılan ithalat, 2016 yılı Haziran ayında 2 milyar 602 milyon dolar oldu. Bu ülkeyi sırasıyla Almanya (2 milyar 272 milyon dolar), ABD (1 milyar 735 milyon dolar) ve Rusya (1 milyar 478 milyon dolar) izledi. Yüksek teknolojili ürünlerin imalat sanayi ihracatı içindeki payı %3,5 oldu Teknoloji yoğunluğuna göre dış ticaret verileri, ISIC Rev.3 sınıflaması içinde yer alan imalat sanayi ürünlerini kapsamaktadır. Haziran ayında ISIC Rev.3 e göre imalat sanayi ürünlerinin toplam ihracattaki payı %94,3 tür. Yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ihracatı içindeki payı %3,5, orta yüksek teknolojili ürünlerin payı ise %33,4 tür. Yüksek teknolojili ürünlerin imalat sanayi ithalatı içindeki payı %20,4 oldu İmalat sanayi ürünlerinin toplam ithalattaki payı %86,2 dir. Yüksek teknoloji ürünlerinin 2016 Haziran ayında imalat sanayi ürünleri ithalatı içindeki payı %20,4, orta yüksek teknolojili ürünlerin payı ise %42,9 dur. Teknoloji Yoğunluğuna Göre Dış Ticaret, Haziran 2016 (Milyon ABD $) HAZIRAN OCAK-HAZIRAN 2015 (*) 2016 2015 (*) 2016 İHRACAT (FOB) DEĞER % DEĞER % DEĞER % DEĞER % Toplam 11.173 100,0 12.177 100,0 68.740 100,0 67.493 100,0 Yüksek teknolojili ürünler 429 3,8 422 3,5 2.230 3,2 2.332 3,5 Orta yüksek teknolojili ürünler 3.915 35,0 4.062 33,4 21.184 30,8 22.024 32,6 Orta düşük teknolojili ürünler 2.851 25,5 3.560 29,2 22.149 32,2 19.594 29,0 Düşük teknolojili ürünler 3.977 35,6 4.133 33,9 23.177 33,7 23.544 34,9 İTHALAT (CIF) DEĞER % DEĞER % DEĞER % DEĞER % Toplam 14.801 100,0 16.789 100,0 84.432 100,0 84.027 100,0 Yüksek teknolojili ürünler 2.187 14,8 3.417 20,4 13.093 15,5 14.739 17,5 Orta yüksek teknolojili ürünler 6.737 45,5 7.202 42,9 37.229 44,1 37.748 44,9 Orta düşük teknolojili ürünler 3.913 26,4 4.265 25,4 22.571 26,7 20.762 24,7 Düşük teknolojili ürünler 1.964 13,3 1.904 11,3 11.539 13,7 10.779 12,8 (*) Revize edilmiştir. Tablodaki rakamlar yuvarlamadan dolayı toplamı vermeyebilir. Teknoloji yoğunluğuna göre ürün grupları sınıflaması OECD tarafından ISIC Rev.3 sınıflaması baz alınarak hazırlanmıştır. 9 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2016
DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ Dış Ticaret Endeksleri, Haziran 2016 İhracat birim değer endeksi %5,2 azaldı İhracat birim değer endeksi Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %5,2 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütün de %12,1, ham maddeler de (yakıt hariç) %8,7, yakıtlar da %27,8 ve imalat (gıda, içecek, tütün hariç) sanayi nde %4,2 azaldı. İhracat birim değer endeksi 2016 yılı 2. çeyrekte bir önceki yılın 2. çeyreğine göre %5,3 azaldı. İthalat birim değer endeksi %9,4 azaldı İthalat birim değer endeksi Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %9,4 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütün de %5,6, ham maddeler de (yakıt hariç) %8,5, yakıtlar da %31,5 ve imalat (gıda, içecek, tütün hariç) sanayi nde %3,7 azaldı. İthalat birim değer endeksi 2016 yılı 2. çeyrekte bir önceki yılın 2. çeyreğine göre %10,2 azaldı. Dış Ticaret Miktar Endeksleri (2010=100), Haziran 2016 İhracat birim değer endeksi %5,2 azaldı İthalat birim değer endeksi %9,4 azaldı İhracat Miktar Endeksi İthalat Miktar Endeksi 160 150 144,5 149 150,7 140 130 127,7 142,6 145,9 120 110 100 111,8 111,8 111,1 90 Ocak 15 Şubat 15 Mart 15 Nisan 15 Mayıs 15 Haziran 15 Temmuz 15 Ağustos 15 Eylül 15 Ekim 15 Kasım 15 Aralık 15 Ocak 16 Şubat 16 Mart 16 Nisan 16 Mayıs 16 Haziran 16 İhracat miktar endeksi %14 arttı İhracat miktar endeksi Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %14 arttı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütün de %18,1, ham maddeler de (yakıt hariç) %1,9 ve imalat (gıda, içecek, tütün hariç) sanayi nde %7,7 artarken, yakıtlar da %18 azaldı. İthalat miktar endeksi %18,1 arttı İthalat miktar endeksi Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %18,1 arttı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütün de %5,7, ham maddeler de (yakıt hariç) %17,6, yakıtlar da %2,3 ve imalat (gıda, içecek, tütün hariç) sanayi nde %18,8 arttı. 10 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2016
DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi %3,3 arttı Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2016 Mayıs ayında 137,2 olan ihracat miktar endeksi %3,3 artarak, 2016 Haziran ayında 141,7 oldu. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2015 Haziran ayında 124,3 olan ihracat miktar endeksi % 14 artarak, 2016 Haziran ayında 141,8 oldu. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ithalat miktar endeksi %10,6 arttı Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2016 Mayıs ayında 129,2 olan ithalat miktar endeksi %10,6 artarak, 2016 Haziran ayında 142,9 oldu. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2015 Haziran ayında 124,8 olan ithalat miktar endeksi % 18,5 artarak, 2016 Haziran ayında 147,9 oldu. Dış ticaret haddi 2016 yılı Haziran ayında 111,6 olarak gerçekleşti İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan ve 2015 yılı Haziran ayında 106,7 olarak elde edilmiş olan dış ticaret haddi, 2016 yılı Haziran ayında 111,6 oldu. Dış Ticaret Endeksleri (2010=100), Haziran 2016 İHRACAT İTHALAT ENDEKS DEĞIŞIM (%) ENDEKS DEĞIŞIM (%) 2015 Haziran 2016 Haziran 2016 Haziran 2015 Haziran 2016 Haziran /2015 Haziran BİRİM DEĞER ENDEKSLERİ 2016 Haziran /2015 Haziran Genel 98,4 93,3-5,2 92,2 83,6-9,4 Gıda, içecek ve tütün 116,7 102,6-12,1 99,4 93,8-5,6 Hammaddeler 100,2 91,5-8,7 86,5 79,2-8,5 Yakıtlar 86,1 62,2-27,8 81,6 55,9-31,5 İmalat (Gıda, içecek ve tütün hariç) 97,4 93,3-4,2 97,8 94,1-3,7 SITC'de başka yerde sınıflandırılmayan mallar 97,3 109,7 12,7 84,0 91,7 9,1 MIKTAR ENDEKSLERI Genel 127,9 145,9 14,0 127,6 150,7 18,1 Gıda, içecek ve tütün 104,7 123,6 18,1 143,3 151,4 5,7 Hammaddeler 134,3 138,9 1,9 111,3 130,8 17,6 Yakıtlar 141,4 115,9-18,0 126,8 129,7 2,3 İmalat (Gıda, içecek ve tütün hariç) 132,0 142,1 7,7 127,2 151,1 18,8 SITC'de başka yerde sınıflandırılmayan mallar 33,0 433,6 1.215,2 123,4 270,5 119,1 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2016 11
SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ Ağustos 2016 120 Hizmet Sektörü Güven Endeksi Perakende Sektörü Güven Endeksi İnşaat Sektörü Güven Endeksi 110 100 90 80 70 60 Ocak 15 Şubat 15 Mart 15 Nisan 15 Mayıs 15 Haziran 15 Temmuz 15 Ağustos 15 Eylül 15 Ekim 15 Kasım 15 Aralık 15 Ocak 16 Şubat 16 Mart 16 Nisan 16 Mayıs 16 Haziran 16 Temmuz 16 Ağustos 16 Eylül 16 Ekim 16 Kasım 16 Aralık 16 Hizmet sektörü güven endeksi 91,1 oldu Mevsim etkilerinden arındırılmış hizmet sektörü güven endeksi Temmuz ayında 100,86 iken, Ağustos ayında %9,7 oranında azalarak 91,06 değerine düştü. Hizmet sektörü güven endeksindeki bu azalış; son üç aylık dönemde iş durumunun iyileştiğini, hizmetlere olan talebin arttığını değerlendiren ve gelecek üç aylık dönemde hizmetlere olan talebin artacağını bekleyen girişim yöneticisi sayısının azalmasından kaynaklandı. Hizmet sektöründe bir önceki aya göre; iş durumu, hizmetlere olan talep ve hizmetlere olan talep beklentisi endeksleri sırasıyla %9,6, %9,9 ve %9,7 azaldı. Perakende ticaret sektörü güven endeksi 101,2 oldu Mevsim etkilerinden arındırılmış perakende ticaret sektörü güven endeksi Temmuz ayında 103,56 iken, Ağustos ayında %2,3 oranında azalarak 101,19 değerine düştü. Perakende ticaret sektörü güven endeksindeki bu düşüş; son üç aylık dönemde iş hacmi-satışların arttığını, mevcut mal stok seviyesinin mevsim normallerinin altında olduğunu değerlendiren ve gelecek üç aylık dönemde iş hacmi-satışların artacağını bekleyen girişim yöneticisi sayısının azalmasından kaynaklandı. Perakende ticaret sektöründe bir önceki aya göre; iş hacmi-satışlar, mevcut mal stok seviyesi ve iş hacmi-satışlar beklentisi endeksleri sırasıyla %4,9, %1,6 ve %0,6 azaldı. İnşaat sektörü güven endeksi 79,4 oldu Mevsim etkilerinden arındırılmış inşaat sektörü güven endeksi bir önceki ayda 82,95 iken, Ağustos ayında %4,2 oranında azalarak 79,43 değerine düştü. İnşaat sektörü güven endeksindeki bu azalış; alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyini mevsim normalinin üzerinde değerlendiren ve gelecek üç aylık dönemde toplam çalışan sayısında artış bekleyen girişim yöneticisi sayısının azalmasından kaynaklandı. İnşaat sektöründe bir önceki aya göre; alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyi ve toplam çalışan sayısı beklentisi endeksleri sırasıyla %5 ve %3,7 azaldı. Mevsim Etkilerinden Arındırılmış Sektörel Güven Endeksleri, Alt Kalemleri ve Değişim Oranları, Ağustos 2016 BIR ÖNCEKI ENDEKS AYA GÖRE DEĞIŞIM (%) 2016 2016 2016 2016 07 08 07 08 Hizmet Sektörü Güven Endeksi 100,86 91,6 5,3-9,7 İş durumu (son 3 aylık dönemde) 94,38 85,31 3,8-9,6 Hizmetlere olan talep (son 3 aylık dönemde) 92,23 83,08 2,5-9,9 Hizmetlere olan talep beklentisi (gelecek 3 aylık dönemde) 115,98 104,78 9,1-9,7 Perakende Ticaret Sektörü Güven Endeksi 103,56 101,19 3,9-2,3 İş hacmi-satışlar (son 3 aylık dönemde) 97,36 92,55 5,6-4,9 Mevcut mal stok seviyesi (*) 101,59 99,95 2,8-1,6 İş hacmi-satışlar beklentisi (gelecek 3 aylık dönemde) 111,74 111,06 3,5-0,6 İnşaat Sektörü Güven Endeksi 82,95 79,43 2,5-4,2 Alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyi 67,85 64,43 2,9-5,0 Toplam çalışan sayısı beklentisi (gelecek 3 aylık dönemde) 98,06 94,44 2,2-3,7 (*) Mevcut mal stok seviyesi yayılma endeksinin artışı stok azalışını, azalışı ise stok artışını göstermektedir. Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2016 12
TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ Haziran 2016 Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi, Ağustos ayında bir önceki aya göre %11,1 oranında arttı; Temmuz ayında 67,03 olan endeks değeri Ağustos ayında 74,44 oldu. Tüketici güven endeksi 74,4 oldu 85 78 71 64 57 50 71,6 1 66,6 2 3 4 5 69,4 6 67 7 74,4 8 58,5 9 2016 10 77,1 11 2015 73,6 12 Aylar Tasarruf etme ihtimali endeksi 24,6 oldu Tasarruf etme ihtimali endeksi %13,9 oranında arttı. Temmuz ayında 21,62 olan endeks, Ağustos ayında 24,62 değerine yükseldi. Bu artış, tüketicilerin gelecek 12 aylık dönemde tasarruf etme ihtimallerinin bir önceki aya göre arttığını göstermektedir. İşsiz sayısı beklentisi endeksi 77 oldu İşsiz sayısı beklentisi endeksi bir önceki aya göre %12,7 oranında artarak, Ağustos ayında 77,01 oldu. Bu artış, gelecek 12 aylık dönemde işsiz sayısında düşüş bekleyenlerin artmasından kaynaklandı. Hanenin maddi durum beklentisi 94,2 oldu Hanenin maddi durum beklentisi endeksi bir önceki aya göre %6,6 oranında artarak Ağustos ayında 94,19 oldu. Bu artış, gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durumunun daha iyi olacağını bekleyenlerin oranının artmasından kaynaklandı. Genel ekonomik durum beklentisi endeksi 101,9 değerine yükseldi Temmuz ayında 89,82 olan genel ekonomik durum beklentisi endeksi %13,5 oranında artarak, Ağustos ayında 101,95 oldu. Bu artış, gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durumun daha iyi olacağı yönünde beklentisi olan tüketicilerin sayısının bir önceki aya göre arttığını göstermektedir. Tüketici Güven Endeksi, Alt Kalemleri ve Değişim Oranları, Ağustos 2016 Tüketici Güven Endeksi (*) Hanenin maddi durum beklentisi Genel ekonomik durum beklentisi İşsiz sayısı beklentisi (**) Tasarruf etme ihtimali (*) Beklentiler, gelecek 12 ay için sorgulanmaktadır. BIR ÖNCEKI AYA ENDEKS GÖRE DEĞIŞIM ORANI (%) 2016 2016 2016 2016 2016 06 07 08 07 08 69,43 67,03 74,44-3,5 11,1 91,21 88,36 94,19-3,1 6,6 91,32 89,82 101,95-1,6 13,5 70,64 68,31 77,01-3,3 12,7 24,55 21,62 24,62-11,9 13,9 (**)İşsiz sayısı beklentisi endeksinin artması, işsiz sayısı beklentisinde azalışı, azalması ise işsiz sayısı beklentisinde artışı göstermektedir. Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2016 13
SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki aya göre %1,4 arttı Haziran 2016 Sanayinin alt sektörleri (2010=100 temel yıllı) incelendiğinde, 2016 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi %6,3 artarken imalat sanayi sektörü endeksi %2,4 azaldı ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %2,1 arttı. Sanayinin alt sektörleri (2010=100 temel yıllı) incelendiğinde, 2016 yılı Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi %7,9 artarken, imalat sanayi sektörü endeksi %0,4 azaldı ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %9,3 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre %1,1 arttı Sanayi Üretim Endeksi ve Değişim Oranları (2010=100), Haziran 2016 ARINDIRILMAMIŞ TAKVIM ETKISINDEN ARINDIRILMIŞ MEVSIM VE TAKVIM ETKISINDEN ARINDIRILMIŞ Sektör Endeks Endeks Yıllık Değişim (%) Endeks Aylık Değişim (%) Toplam Sanayi 131,6 129,0 1,1 126,6-1,4 Madencilik ve Taşocakçılığı 114,5 113,3 7,9 111,8 6,3 İmalat Sanayi 133,2 130,3-0,4 126,9-2,4 Elektrik, Gaz, Buhar ve İklimlendirme Üretimi ve Dağıtımı 128,9 128,0 9,3 131,6 2,1 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (2010=100), Haziran 2016 Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (2010=100), Haziran 2016 130 124 118 127,6 119,9 121,1 126,2 126,6 128,6 2016 2015 126,8 126,6 150 140 130 130,2 129 2016 131,5 2015 132,9 112 120 116,1 116 106 100 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar 110 100 110,1 109,7 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2016 14
SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ VE ŞİRKET İSTATİSTİKLERİ Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış ana sanayi gruplarında en yüksek azalış dayanıksız tüketim malı imalatında gerçekleşti Ana sanayi grupları (MIGs) sınıflamasına göre, 2016 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre en yüksek azalış %4,8 ile dayanıksız tüketim malı imalatında gerçekleşti. Ana Sanayi Gruplarına Göre Endeks ve Değişim Oranları (2010=100), Haziran 2016 ARINDIRILMAMIŞ TAKVIM ETKISINDEN MEVSIM VE TAKVIM ARINDIRILMIŞ ETKISINDEN ARINDIRILMIŞ Sektör Endeks Endeks Yıllık Değişim (%) Endeks Aylık Değişim (%) Toplam Sanayi 131,6 129,0 1,1 126,6-1,4 Ara malı imalatı 128,0 125,5-0,2 121,7-0,7 Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı 132,6 130,5-5,5 126,3 1,5 Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı 125,9 123,0-0,2 124,0-4,8 Enerji 123,2 122,5 9,0 123,6 1,4 Sermaye Malı İmalatı 156,2 152,0 1,0 144,8-1,3 Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayiinde en yüksek azalış diğer ulaşım araçlarının imalatında gerçekleşti İmalat sanayi alt sektörleri incelendiğinde, 2016 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre en yüksek azalış %32,8 ile diğer ulaşım araçlarının imalatında gerçekleşti. Bu azalışı, %14,0 ile temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatı ve %7,7 ile fabrikasyon metal ürünleri (makine ve teçhizat hariç) imalatı takip etti. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayiinde en yüksek artış bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatında gerçekleşti İmalat sanayi alt sektörleri incelendiğinde, 2016 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre en yüksek artış %12,2 ile bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatında gerçekleşti. Bu artışı, %7,8 ile kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı ve %6,9 ile elektrikli teçhizat imalatı takip etti. Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2016 KURULAN VE KAPANAN ŞİRKET İSTATİSTİKLERİ NUTS 3 KODU İL ADI Şirket 2016 TEMMUZ (BİR AYLIK) 2015 TEMMUZ (BİR AYLIK) KURULAN TASFİYE KAPANAN KURULAN TASFİYE KAPANAN Kooperatif Ger. Kişi Tic. İşl. Şirket Kooperatif Şirket Kooperatif Ger. Kişi Tic. İşl. Şirket Kooperatif Ger. Kişi Tic. İşl. Şirket Kooperatif Şirket Kooperatif Ger. Kişi Tic. İşl. TR411 BURSA 129 0 31 10 2 10 2 31 165 2 35 20 13 32 10 41 TR412 ESKİŞEHİR 19 0 40 3 2 6 1 48 32 0 79 11 7 8 1 32 TR413 BİLECİK 4 0 9 1 0 1 1 3 6 0 2 0 0 0 0 1 TOPLAM 152 0 80 14 4 17 4 82 203 2 116 31 20 40 11 74 Kaynak: TOBB Kurulan/Kapanan Şirket İstatistikleri, 2016 15
BİLİYOR MUYDUNUZ? Bursa nın Keles ilçesinde yer alan Belen Tepe Höyüğünde yapılan kazılarda bulunan Alt Paleolitik Çağı na ait taş aletlerin ildeki ilk yaşam izlerini M.Ö. 100.000 li yıllara dayandırdığını Â Â Ülkemizde ilk F-16 motoru ve helikopter parçası üretiminin Eskişehir de yapılmış olduğunu Orhan Gazi nin Bursa da 1326-1362 yıllar arasında yaptırdığı Bey Sarayı nın Osmanlı Devleti nin ilk sarayı ve devlet dairesi olduğunu Ülkemizde ilk akülü yük aracı ve cadde süpürme aracının Eskişehir de üretilmiş olduğunu Osmanlı Devleti nin fikir babası sayılan Şeyh Edebali nin türbesinin Bilecik ilinde bulunduğunu Bazı Tanımlar Dış ticaret haddi: İhracat birim değer endeksinin İthalat birim değer endeksine bölünmesi ile bulunur Girişimlerin doğumu: Daha önceki yıllarda aktif çalışanı olmayıp ilgili yıl içinde en az bir ücretli çalışanı ile aktif olan girişimleri ifade etmektedir Girişimlerin ölümü: Sonraki yıllarda herhangi bir ücretli çalışanı olmayan ve ilgili yıl içinde en az bir ücretli çalışanı ile aktif olan girişimleri ifade etmektedir İhracat birim değer endeksi: İhracatın birim değerlerinde meydana gelen değişimdir İstihdam oranı: Çalışan insan sayısının, çalışabilir yaştaki insan sayısına bölünmesiyle bulunan orandır İşgücüne katılma oranı: İşgücünün kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus içindeki oranıdır İşsizlik oranı: İş bulamayan nüfusun toplam işgücüne oranıdır İşveren girişim: Herhangi bir referans yılda en az bir ücretli çalışanı ile aktif olan girişimleri ifade eder İthalat birim değer endeksi: İthalatın birim değerlerinde meydana gelen değişimdir TÜFE: Halkın en fazla kullanmış olduğu mal ve hizmetlerin ortalama fiyat artışıdır Tüketici güven endeksi: Tüketicilerin ekonomideki bekleyişlerini belirleyen bir ölçüttür Sanayi üretim endeksi: Sanayi üretiminde meydana gelen artış ya da azalışı ifade eder ÜFE: Genel olarak üreticilerin girdilerindeki ortalama fiyat artışıdır 16
NOTLAR 17
NOTLAR 18
www.bebka.org.tr
www.bebka.org.tr Yeni Yalova Yolu 4.Km Buttim İş Merkezi Buttim Plaza Kat 6 16250 Osmangazi/Bursa TÜRKİYE Telefon 0224 211 13 27 Faks 0224 211 13 29