Can Karakaş-9A Büyük İklim Tipleri NOVEMBER 20 Coğrafya Performans Görevi Hisar Okullari 1
Table of Contents Büyük İklim Tipleri... 1 November 20... 1 Coğrafya Performans Görevi... 1 Büyük İklim Tipleri... 3 Ekvatoral İklim... 4 Afrika Sıcaklik ortalamasi 23 derecenin üstündedir.yillik ve günlük sicaklik farki en az olan ülkelerdendir.düzenli yağiş alir. Yağişlarin oluşumu bakimindan konveksiyon yağişlarina örnektir. Yillik yağiş miktari 2000mm lenin üstündedir.bitki örtüsü bütün yil yeşil kalan sik ve uzun boylu yağmur ormanlaridir. Yağişlarin fazla olmasi ve yüksek sicaklik kimyasal çözülmeyi artirmiştir. Topraklar fazla yikandiği için verimi düşüktür ve birşey yetişmez.ehirleşme cok gelişmemiştir kabileler halinde yaşam vardir genel olarak.... 5 Subtropikal (Savan) İklimi... 6 Çöl İklimı... 9 Ilıman Okyanus İklimi... 11 2
Step İklimi... 13 Orta Kuşak Karasal İklim... 14 Tundra İklimi... 15 Kutup İklimi... 16 Büyük İklim Tiplerinin Dağılışı... 18 Büyük İklim Tipleri İklim Tipleri 1-Ekvatoral İklim 2-Subtropikal (Savan) İklimi 3-Muson İklimi 4-Çöl İklimi 5-Ilıman Okyanus İklimi 6-Akdeniz İklimi 7-Step İklimi 8-Orta Kuşak Karasal İklim 3
9-Tundra İklimi 10-Kutup İklimi EKVATORAL İKLIM 10 Kuzey ve Güney enlemleri arasında. Güney Amerikada Amazon Havzasında.Afrika da. Kongo Havzasında ve Gine körfezi kıyılarında.asya da Endonezya kıyılarında görülür. 4
AFRIKA Sıcaklik ortalamasi 23 derecenin üstündedir.yillik ve günlük sicaklik farki en az olan ülkelerdendir.düzenli yağiş alir. Yağişlarin oluşumu bakimindan konveksiyon yağişlarina örnektir. Yillik yağiş miktari 2000mm lenin üstündedir.bitki örtüsü bütün yil yeşil kalan sik ve uzun boylu yağmur ormanlaridir. Yağişlarin fazla olmasi ve yüksek sicaklik kimyasal çözülmeyi artirmiştir. Topraklar fazla yikandiği için verimi düşüktür ve birşey yetişmez.ehirleşme cok gelişmemiştir kabileler halinde yaşam vardir genel olarak. Endonezya 5
Yıllık sıcaklık ortalaması 25 derecenin üstündedir.yıllık ve günlük sıcaklık farkı 1-3 derecedir.düzenli yağış almaz. Yağışların ne zaman geleceği pek belli olmaz. Yıllık yağış miktarı 1800 mm lenin üstündedir.bitki örtüsü dağlarındaki ormanlardan ibarettir. Yağışların fazla olması ve yüksek sıcaklık kimyasal çözülmeyi Afrika kadar arttırmamıştır.topraklar fazla sıcak olduğu için verimi düşüktür ve az şey yetişir. Az şeyden biri pirinçdir.şehirleşme kırsal kesimde cok gerçekleşmemiştir oralar dağlar ve ormanlarla kaplıdır, diğer bölgelerde şehirleşme vardır. Rapor:Bu farklılaşmanın nedeni enlemler arasındaki fark sonucu Güneşin bölgelere azda olsa farklı açılarda gelmesi yüzündendir. SUBTROPIKAL (SAVAN) İKLIMI Ortadoğu, Avrupa, Yeni Zellanda, Brezilya, Kuzey Afrika ve Güney Afrikada görülür. Ekvatoral iklim ile çöl iklimi arasında görülür. (10-20 kuzey ve güney enlemleri arasında görülür) 6
Yeni Zellanda Bu iklim bölgesinde güneş ışınları yılda iki kez dik açıyla düşer. Güneş ışınlarının dik geldiği yaz dönemi yağışlı, kışlar kuraktır.sıcaklık ortalaması bütün yıl 20 derecenin üstündedir Yıllık yağış miktarı 1000-1200 mm arasındadır.bitki örtüsü savandır. Savanlar uzun süre yeşil kalan, gür ve uzun boylu ot topluluklarıdır. Savan bitki örtüsü içinde yer altı sularının yüzeye çıktığı yerlerde ve akarsu boylarında ormanlar görülür.tropik meyvelerin neredeyse hepsi yetişir.yerleşim biçimleri ile ilgili bilgi bulamadım. Brezilya Bu iklim bölgesinde güneş ışınları yılda iki kez dik açıyla düşer. Güneş ışınlarının dik geldiği yaz dönemi yağışlı, kışlar kuraktır.sıcaklık ortalaması bütün yıl 22 derecenin üstündedir. Yıllık yağış miktarı 1000-1200 mm arasındadır.bitki örtüsü savandır. Savanlar uzun süre yeşil kalan, gür ve uzun boylu ot topluluklarıdır. Savan bitki örtüsü içinde yer altı sularının yüzeye çıktığı yerlerde ve akarsu boylarında ormanlar görülür.brezilyada yetişen ürünler tropikaldir ama sayısı daha azdır.şehirleşme çok yoktur küçük kasabalr halinde yaşanmaktadır. 7
Rapor: Yeni Zellanda ve Brezilya arasında pek bir farklılık yoktur çünkü Subtropikal iklimde öok büyük bir fark yoktur farklı bölgeler arasında. Muson İklimi Muson rüzgarlarının etkili olduğu Güney, ve Güneydoğu Asya da etkilidir. Ayrıca; Avustralya'nın kuzeyinde ve Doğu Afrika'da Madagaskar adasında etkilidir. Avustralya Sıcaklık ortalaması bütün yıl 10 C nin üstündedir. Muson rüzgarlarından dolayı bu iklimde yaz mevsimi yağışlı, kışlar kuraktır. Yıllık yağış miktarı 1000-1500 mm civarındadır. Ancak kıyı kesimlerde bu yağış miktarı çok daha fazla olabilmektedir. Bitki örtüsü kışın yaprağını döken geniş yapraklı muson ormanlarıdır.tropik meyeveler yetişir.yerleşim biçimi olarak şehirleşme gelişmiştir. 8
Madagaskar Sıcaklık ortalaması 13 derece nin üstündedir. Yağış çok fazla alan bir ülkedir. Yıllık yağış miktarı 1300-1500 mm arasınfadır. Bitki örtüsü tropic ormanlardan ibartettir. Tropik ormanlarda tropic her türlü meyve yetişirr.şehirleşme yok gibi bir şeydir. Rapor: Enlem farkları nedeniyle kıyı kesimlerde yağış miktarı dahah fazla olabiliyor. Buda yetişen şeyler ve bitki örtüsünde küçük farklara yol açabiliyor. ÇÖL İKLIMI Kuzey Afrika, Güney Afrika, Güney Amerika, Kenyada ve Hindistanda görülür. 30 derece enlemlerinde görülür. Hindistan Yıllık sıcaklık farkı günlük sıcaklık farkı kadar yüksek değildir. Çünkü güneş ışınları bu alanlara yıl boyunca dike yakın açıyla düşmektedir.yıllık yağışı 150mm lenin altındadır. Bitki örtüsü yok 9
denecek kadar azdır.nerdeyse sdece kaktüs var.tarım ürünü pirinç dışında çok bişey yetişmez. Şehirleşme gelişmiştir çatılar dayanıklı yapılır yoğun yağış nedeniyle. Kenya Kıyı şeridinde sıcaklık ortalama 27 dereceyi bulurken, dağlık bölgelerde 16 dereceye düşer. Yıllık yağış ortalaması 1270 mm yi bulur. Ülkenin bitki örtüsü, tropikal ormanlar, hindistancevizi ağaçlarıyla, savanalardan meydana gelir. Buş bölgesinin iç kısımlarında dev baobab ağaçlarına rastlanır. Kıyı bölgelerinde ise palmiye ağaçları bulunur.topraklar verimsiz olsada halkın yüzde altmışı tarım yapar.şehirleşme yok gibidir hep kabileler halindedir. Rapor: Çöl iklimi çok fark yaratmaz bu nedenle az fark vardır, ülkeler arasında çoğ şey aynı gibidir. 10
ILIMAN OKYANUS İKLIMI Güney Şili, Avustralya nın kuzeydoğusu ve Yeni Zelanda da etkili olmaktadır. Genel olarak, 30 60 enlemleri arasında, karaların batı kıyılarında görülür. Şili Yıllık sıcaklık ortalaması 15 derecedir. Yıllık yağış ortalaması 1500 mm dir. Bitki örtüsü yayvan ve iğne yapraklı ağaçlardan oluşan ormanlardır. Tarım toprakları orta verimdedir. Şehirleşme Batı tarafında dağlar nedeniyle gelişmemiştir ama Doğu tarafı şehirleşmişdir. Avustralya Yıllık sıcaklık ortalaması 16 derecenin üstündedir. Yıllık yağış ortalaması 1000-1500 mm arasındadır. Bitki örtüsü kışın yaprağını döken geniş yapraklı muson ormanlarıdır. Tropik meyeveler yetişir.yerleşim biçimi olarak şehirleşme gelişmiştir. 11
Rapor: Ilıman Okyanus iklimi alan olarak çok yer kaplar ve bu nedenle sıcaklıık ve yağışta değişiklikler olabilir. Akdeniz İklimi 30-40 enlemleri arasında görülür. Akdeniz e kıyısı olan ülkeler G. Afrika Cumhuriyeti nde Kap bölgesi, Şili nin orta kesimleri ve Kuzey Amerika da Kaliforniya çevresinde etkilidir. Güney Afrika Yıllık ortalama 18 C dir. Yıllık yağış miktarı yükseltiye göre değişir. Ortalama 600-1000 mm arasındadır. Bitki örtüsü ; kızılçam ormanlarının tahrip edilmesiyle ortaya çıkan makilerdir. Mersin, defne, kocayemiş, keçiboynuzu, zakkum, zeytin, süpürge çalısı gibi bitkiler başlıca maki türleridir. Tarım toprakları iyi durumdadır. Şehirleşme oldukça gelişmiştir. Kalifornya Yıllık sıcaklık ortalaması 20 derecedir. Yağış miktarı yazında kışında az değildir yıllık 800-1000 mm arasında yağar.bitki örtüsü çok yeşil değildir.tarım ürünleri pek yetişmez.şehirleşme çok gelişmiştir. 12
Rapor:Akdeniz iklimi Akdeniz kıyılarında buluynan ülkelerde olduğpu için çok büyük bir alan değildir ve çok az değişiklik olur ülkeler arasında coğrafi özelliklerde. STEP İKLIMI İklimi, (Yarı Kurak İklim) bir geçiş iklimi özelliği gösterir. Görüldüğü başlıca yerler: Orta Asya, Anadolu'nun iç kısımları, Kuzey Amerika'nın orta kısımları, İran platoları. Kuzey Amerika Yıllık sıcaklık farkı 15-30 C dir. Yıllık ortalama yağış 300-400 mm dir. Bitki örtüsü bozkırdır.çok az şey yetişir. Sadece şehirleşme vardır diyebiliriz. İran Yıllık sıcaklık ortalamsı 12 derecedir. Ortalama yağış 400-500 mm dir.bitki örtüsü bozkırdır diyebiliriz.tarımyapılmıyoter gibidir herşey ithal edilir. Şehirleşme gelişmiş evler dayanıklıdır her türlü koşullara. 13
Rapor:Sıcaklık farkı güneşin geliş açısı çok değişmiyo diye aynı gibidir farklı ülkeler arasında ama yağış farkı görülür. ORTA KUŞAK KARASAL İKLIM Karasal iklim, Sibirya, Kanada ve Doğu Avrupada görülür Yurdumuzda ise Doğu Anadolu Bölgesinde Erzurum Kars Bölümünde görülür. Sibirya Bu bölgede sıcaklık düşüktür, -10 ile 20 arasındadır. Yağış çok azdır. 50 mm den az yağış vardır. İğne yapraklı tayga ormanları bulunmaktadır. Yulaf, patates, buğday, ay çiçeği, şeker kamışı yetiştirilmektedir. Daha çok eski moğlar yaşıyordur. Romanya Yazları sıcak ve kuraktır, sıcaklık ortalama 23 dir. Kışları sert ve karlıdır, sıcaklık ortalama 3 dir. Yağış 700 mm dir. Tayga ormanları bulunmaktadır. Mısır, arpa, buğday, yulaf, 14
çavdar yetiştirilmektedir. Nüfusun % 88 i Romen, % 8 i Macar ve % 2 si Alman dır. Rapor: Karasal iklim büyük bir alanı kaplıyor diye yıl içinde çok farklı sıcaklıklar çıkabiliyor aynı ülkede bile 10 derece fark görülebiliyor. TUNDRA İKLIMI Sibirya, İskandinavya Yarımadasının kuzeyinde, Kanada nın kuzeyinde, Grönland adasının kıyı kesimlerinde görülür. Grönland Kıyı Kesimleri Ortalama sıcaklık -70 dir. İklim kuru ve güneşlidir.%81 I buzuldur. Yağış miktarı 200 mm civarındadır. Yosun, cılız ve otlardan oluşan tundra ormanları vardır. %81 I buzul olduğu tarım yoktur. Erzumlular yüzyıllardır tarımla buralarakadar gelmişlerdir. Geçim kaynakları tarımdır. Norveçin Kuzeyi -10 ile 10 arasında sıcaklık değişir. Fiyortlar vardır. Tundra ormanları vardır. Arpa, patates, 15
et süt, balık yetiştiriyorlardır. Bunları ihraacat ediyorlardır. Balıkçılık bunlardan daha önemlidir. Nüfus çok azdır çünkü soğuk biryerdir. Rapor: Tundra iklimi aslında soğuk bir iklimdir kalıcı kar olan ve kar yağışının çok fazla ülkeler genelde tundra iklimi içindedir. KUTUP İKLIMI Kuzey Kutbu çevresinde Grönland Adası nın iç kısımlarında ve Antarktika da etkilidir. Antartika Sıcaklık -30,-70 arasındadır.yağış yoktur hep kar yağışı vardır. Soğuk ve buzlar olduğu için bitki örtüsü yoktur. Buzlar olduğu için tarım yapılamıyordur. Belirli bir yerleşim yoktur. Kuzey Kutbu Sıcaklık -10 ve -40 derece arasındadır. Yağış az ve kar şeklindedir. Bitki örtüsü yoktur. Soğuk ve buzullar olduğu için tarım yapılamıyordur. Eski 16
moğlar yaşıyordur. Evlerini kendileri yapıyorlardır, isolarda yaşıyorlardır. Rapor: Kutup iklimindeki bölgeler kısaca don halindedir. 17
Büyük İklim Tiplerinin Dağılışı 18
Küresel İklim Değişikliği İklimler dünyanın oluşumundan beri vardır ama Dünyanın geçirdiği evrimlerle birlikte değişmişlerdir. Kıtaların pangea durumundan sonra ayrışmasıyla iklim tipleri farklı yerlere dağılmıştır. Üretim başlayıp Sanayi gelişince fabrikalardan çıkan dumanlar araba egzozları ormanlar yok edilmesi nedeniyle ozon tabakası gücünü kaybetmiştir ve güneşe direnci azalmıştır bu nedenle atmosferdeki sıcaklık artmıştır. Bu nedenle buzullar erimiştir deniz seviyeleride yükselmiştir buda deniz seviyesine yakın yerleri (Hollanda) sular altında kalma tehlikesine sokmuştur.dünya bu nedenler daha çok kurak iklimlerle dolmıuştur yağışlar azalmıştır toprakların verimliliği düşmüştür tarım zorlaşmıştır ve kısaca Dünyanın ekosisteminin dengesi bozulmuştur.bu yolda Dünya tehlikeye girilmiştir ve bu yolun geri dönüşü yokur Dünya geri dönüşü olmayan bir sokağa girmiştir. 19
Kaynaklar www.coğrafyatutkudur.com www.cografyalise.blogcu.com www.diyadinnet.com www.turkcebilgi.org www.bizimcografya.com 20