3. Hafta (12 16 Ekim) Hoş Geldiniz

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "3. Hafta (12 16 Ekim) Hoş Geldiniz"

Müge Yavuz
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 2 3. Hafta (12 16 Ekim) Hoş Geldiniz

2 SU KAYNAKLARI A. Okyanuslar ve Denizler: Atmosferdeki su miktarında artış ya da azalış olmaz sadece yer değiştirme olur. Okyanuslar büyüklüğüne göre Pasifik, Atlas ve Hint olmak üzere sıralanır. Ekvator'dan kutuplara doğru deniz suyu sıcaklığı ve tuzluluk oranında azalma görülür.(güneş ışınlarının geliş açısı, enlem)

5 6. Hafta (19 23 Ekim) Hoş Geldiniz

6 B. Göller: Denizle doğrudan bağlantısı olmayan kara üzerindeki durgun sulara göl denir. Göllerin suları tatlı, sodalı, acı ve tuzlu olması bakımından farklılık gösterirler. Sebebi; İklim, büyüklüğü, derinliği, kayaç yapısı, gideğen-geleğen, beslenme koşullarıdır.

Asya'da Aral, Balkaş, Baykal, Hazar önemli göllerdir.

7 Doğal Göller Tektonik Göl: tektonik hareketler sonucunda çukur alanlarda oluşur, Doğu Afrika da Lut, Tanganika, Nyasa, Victoria; Asya'da Aral, Balkaş, Baykal, Hazar önemli göllerdir. Karstik göl: karstik arazilerde sadece kireç taşlarının erimesiyle oluşan çukurlardaki göllerdir.

9 Buzul gölü: Buzulun aşındırdığı sirk çukurlarında oluşur, Kanada, Finlandiya, Norveç te

10 Volkanik göl: Volkanların ağzında oluşur, Endonezya, İtalya, Japonya ve Türkiye de görülür. Set gölleri: Volkan, heyelan, akarsu ve dalgalar set gölleri oluşturur.

C. AKARSULAR Akarsuyun doğduğu yere kaynak, yukarı

ağız; taşıdığı su miktarına ise debi denir.

seviyesinde değişiklik az ise (Kongo, Amazon)

17 C. AKARSULAR Akarsuyun doğduğu yere kaynak, yukarı çığır; denize veya göle döküldüğü yere aşağı çığır, ağız; taşıdığı su miktarına ise debi denir. 3 e ayrılır: Rejimine Göre Akarsular: Akarsuyun seviyesinde değişiklik az ise (Kongo, Amazon) düzenli ; fazla ise düzensizdir. ( kızılırmak, Fırat, Ganj, İndus)

19 Beslenme Kaynaklarına Göre: Yeraltında içinde su bulunan tabakaya akifer denir. Yağmur, kar, dolu, yeraltı sularından beslenir. Beslenme arazinin geçirimlilik ve kayaçların gözenekliliğine bağlıdır.

20 Döküldükleri Yere Göre: Akarsuyun bütün kollarıyla birlikte sularını topladığı alana havza, akarsu denize ulaşıyorsa açık, ulaşmıyorsa kapalı havzadır.

21 7. Hafta (26 30 Ekim) Hoş Geldiniz

22 Yeraltı Kaynak Suları Yamaç Kaynağı: soğuk, kışın artar yazın azalır, çeşme, pınar Karstik Kaynak: soğuk, kireçli, çözünebilen kayaçlar var

23 Fay Kaynağı: sıcak, azalma olmaz Şifalı, mineralli Artezyen Kaynağı: soğuk, fışkırır kuyu suyu, tarla sulama

24 Gayzer: Çoook sıcak, buhar halinde, fışkırır, mineralli

26 7. Hafta (27-31 Ekim) Hoş Geldiniz

Çöl ve kutuplarda sıcaklık farkının fazla, yağışın az olmasıyla fiziksel;

27 B- TOPRAK OLUŞUMU VE TİPLERİ Toprak, kayaların ufalandığı içinde canlıların, suyun ve havanın bulunduğu tabakaya denir. Çöl ve kutuplarda sıcaklık farkının fazla, yağışın az olmasıyla fiziksel; Ekvatoral, Muson ve Ilıman Okyanus iklim bölgesinde yağışın çok, sıcaklık farkının az olmasıyla kimyasal ayrışma oluşur.

Toprak Oluşumunu etkileyen faktörler İklim: en önemli faktör,

Topoğrafya: Yamaçta oluşum yavaş, düzlüklerde ve güneşe bakan

Anakaya: Kil taşı-killi, kireç taşı-kireçli toprakları

28 Toprak Oluşumunu etkileyen faktörler İklim: en önemli faktör, yağışlı bölgede hızlı, soğuk - kurak bölgelerde oluşum yavaştır. Topoğrafya: Yamaçta oluşum yavaş, düzlüklerde ve güneşe bakan yamaçta hızlıdır. Anakaya: Kil taşı-killi, kireç taşı-kireçli toprakları oluşturur. Zaman: 1 cm toprak yılda oluşur. Canlılar: humusça zengin üst toprağı derinlere taşır, verimi artırır.

32 8. Hafta (3-7 Kasım) Hoş Geldiniz

A- Zonal (Yerli) Topraklar: ( iklim, horizonlu) Laterit,

33 A- Zonal (Yerli) Topraklar: ( iklim, horizonlu) Laterit, Ekvatoral bölge toprağıdır, kiremit kırmızısıdır, yıkanmadan dolayı verimsizdir. Terra-rossa; Akdeniz ikliminde kalker üzerinde oluşur, oksitlenmeden dolayı kırmızıdır. Kahverengi Orman; orta kuşakta orman sahasında oluşmuş, humus bakımından zengindir. Podzol; orta kuşakta iğne yapraklı ormanların altında oluşmuş, yıkanma fazladır, verimsizdir. Tundra; Tundra ikliminde görülür, donmuş topraklardır, yazın bataklık halini alır, verimsizdir. Bozkır; Orta kuşakta yarı kurak alanlarda oluşan kireçli verimsiz topraklardır. Çernezyom: Karasal iklimde çayırların altında oluşur, en verimli topraklardır.

Hidromorfik: Bataklık alanlarında oluşan

35 B-İntrazonal Topraklar: ( Anakayanın etkisindedir) Halomorfik: kurak ve yarı kurak bölgelerde, buharlaşma sonucunda oluşur. Hidromorfik: Bataklık alanlarında oluşan asitli topraklardır. Kalsimorfik: eski göl tabanındaki killi ve kireçli topraklara vertisol, yumuşak kireç taşları üzerinde oluşan koyu renkli olanlara ise rendzina denir.

36 C - Azonal Topraklar: ( Dış kuvvetlerin sürekli taşıyarak, yenilediği topraklar ) Alüvyal akarsuların; Lös rüzgarların; Moren buzulların oluşturduğu verimli topraklardır. Kolüvyal, yamaçlardan taşınan taşlı topraklar, İri taşlı olana Litosol denir. Regosoller, volkanlardan çıkan kumlu topraklardır.

39 9. Hafta (10-14 Kasım) Hoş Geldiniz

Toprak: Toprağın dokusu (sert-yumuşak) ve yapısı (kalkerli, killi, kumlu)

41 C - BİTKİ ÖRTÜSÜ İklim: en önemli faktör, yağışlı bölgelerde bitki örtüsü gür, kurak ve soğuk yerde seyrek olur. Yer şekilleri: Yamaçlarda daha gür ve çeşitlidir. Toprak: Toprağın dokusu (sert-yumuşak) ve yapısı (kalkerli, killi, kumlu) önemlidir. İnsan: Yerleşim, savaş, ısınma, tarım ve sanayi amaçlı bitkileri tahrip etmişlerdir.

Ağaç formasyonu Yağmur Ormanı: yıl boyunca yeşil, boyları

Kışın yaprağını döker, tipik ağacı teak, Hindistan, Çin,

Karışık Ormanlar: Batı Avrupa, Kuzeybatı Amerika, Güney

43 Ağaç formasyonu Yağmur Ormanı: yıl boyunca yeşil, boyları uzun, Amazon, Kongo, Endonezya da görülür Muson Ormanı: Kışın yaprağını döker, tipik ağacı teak, Hindistan, Çin, Japonya da görülür. Karışık Ormanlar: Batı Avrupa, Kuzeybatı Amerika, Güney Şili'de yaygındır. Tayga-Boreal (iğne yapraklı): karasal iklimde görülür, İskandinavya, Kanada, Sibirya'dadır.

45 10. Hafta (17 21 Kasım) Hoş Geldiniz

Ot Formasyonu Savan; Savan ikliminde yazın yeşeren uzun

Bozkır; Step iklimindeki kısa boylu toplulukları;

alpin); Karasal iklimde yaz boyu yeşil kalan, uzun boylu

46 Ot Formasyonu Savan; Savan ikliminde yazın yeşeren uzun boylu otlar, içinde galeri ormanları yer alır. Bozkır; Step iklimindeki kısa boylu toplulukları; Amerika'da preri, Arjantin'de pampa adını alır; Çayır ( alpin); Karasal iklimde yaz boyu yeşil kalan, uzun boylu ot topluluklarıdır. Tundra; otsu bitki topluluklarıdır; kutuplara yakın kısımda görülür.

48 Çalı formasyonu Maki; Bodur ağaçlar ve çalılardan oluşur; Akdeniz ikliminde görülür; Akdeniz, G. Afrika da Kap, Şili, Avustralya nın güneybatısı, Kaliforniya Çevresi Çöl Bitkileri; Kaktüsler yaygındır; karaların denizden uzak İç kesimlerinde görülür; B. Sahra, Atakama, Patagonya, Namib, Kalahari, Viktorya, Gobi, Taklamakan, Kızılkum gibi Gariğ, Akdeniz ikliminde makilerin tahrip edilmesiyle oluşan bitki topluluğudur. Psödomaki (yalancı maki), karışık ormanların tahrip edilmesiyle oluşan çalı topluluğudur. Antropojen bozkır, Step ikliminde ormanların kesilmesiyle oluşturulan bozkırlara denir.

Benzer belgeler

BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ

BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ Topraklar zonal, intrazonal ve azonal topraklar olmak üzere üçe ayrılır. 1. Zonal (Yerli) Topraklar iklim ve bitki örtüsüne bağlı olarak oluşan ve bütün katmanların(horizonların)