UYAP AVUKAT PORTAL ÜZERİNDEN E-DAVA AÇILMASI HAKKINDA BİLGİ NOTU A-) Genel Bilgi: Bu yazıda, UYAP, Avukat Portal tanımı ve kullanımı ile NES (Nitelikli Elektronik Sertifika) tanımı, fonksiyonları, kullanım alanları ve nasıl edinileceği ile ilgili genel bilgilere yer verilmeyecek, yalnızca NES in kullanım alanlarından biri olan UYAP Avukat Uygulaması ve E-Dava açılması ile ilgili somut bilgi ve örneklere yer verilecektir. UYAP (Ulusal Yargı Ağı Projesi) Avukat Portal üzerinden e-dava açılabilmesi için sahip olunması gerekli asgari yazılım, uygulama ve donanımlar şunlardır: Adalet Bakanlığı tarafından her avukat için ayrı ayrı üretilen ve Barolar kanalı ile avukatlara teslim edilen Sunucu Kimlik Doğrulama Sertifikasının web tarayıcısına (İnternet Explorer, Firefox, Netscape vs.) kurulmuş olması ve Avukat Portala giriş yapılabiliyor olması, Telekomünikasyon Kurumu tarafından yetkilendirilmiş Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcılarından (http://www.tk.gov.tr/eimza/eshs.htm) (ESHS) 5070 sayılı kanun kapsamında edinilmiş geçerli bir Nitelikli Elektronik sertifika (NES), NES in ve kart okuyucunun, sertifika edinilen firma yardımı ile kullanılan bilgisayara kurulmuş ve kullanılabilir hale getirilmiş olması, UYAP Doküman Editörü nün e-imza destekli son sürümünün (http://www.uyap.gov.tr/uyap.zip bağlantısından indirilebilir) sisteminize kurulmuş olması, Akbank ta açılmış vadesiz YTL hesabı, İnternet Şubesi ve yatırılacak harçlar için hesapta yeterli bakiye bulunması, gerekmektedir. B-) NES İle UYAP Doküman Editörü nde Belge İmzalama: UYAP Doküman Editörü nün e-imza destekli 2.7.18 sürümü kullanılarak dava dilekçesi hazırlanmış ve kaydedilmiş olmalıdır. Hazırlanan dilekçe üzerinde, imzalama işleminden sonra değişiklik yapılması halinde imza iptal olacağından tüm gözden geçirme ve değişiklikler yapıldıktan sonra imzalama işleminin yapılması gerekmektedir. Aşağıda, Doküman Editöründe hazırlanan ve son şekli verilerek kaydedilen dilekçenin NES ile imzalanması aşamaları resimli olarak gösterilmektedir. Kart okuyucunun bilgisayara kurulu olması ve imza kartının kart okuyucuya yerleştirilmiş olması gerekmektedir. *Menüdeki butonlardan Doküman İmzala butonuna tıklandığında kullanılmakta olan imza kütüphanesini seçmeniz istenecektir. Kullanmakta olduğunuz sertifikaya ait kütüphaneyi seçim karşısındaki açıklamalardan da faydalanarak seçip Tamam butonunu tıklayınız.
*Ekranda, sisteme kurulu bulunan sertifikanız görüntülendiğinde Tamam butonunu tıklayarak açılan PIN ekranına size verilen sertifika PIN numarasını girerek Tamam butonunu tıklayınız. Sistem uyarılarına Tamam dediğinizde hazırlanan dokümana imza eklendiğine dair bir uyarı ekranı görüntülenecektir. Hazırlanan dava dilekçesi e-imza ile imzalanmıştır, artık belge üzerinde hiçbir değişiklik yapmadan son kaydedildiği hali ile kapatılması gerekmektedir. E-İmzalı belgeler internet ortamında içeriği şifrelenerek gönderildiği için gönderildiği kişi/kurumdan başkasının içeriği görme riski yoktur. E-İmzalı belgenin ulaştığı yerde salt okunur gözükecek ve üzerinde yapılacak herhangi bir değişiklik belgedeki e-imzayı iptal edeceği için içeriğinin değiştirilmesi riski de bulunmamaktadır. C-) UYAP Avukat Portal Üzerinden E-Dava Açılması: Bu bölümde, yapılacak işlemler ekran sırasına göre takip edilerek gösterilmiştir. E-Dava açabilmek için öncelikle UYAP Avukat Portal a giriş yapılması gerekmektedir. 1-Portala Giriş: *Önceden kurulmuş sunucu kimlik doğrulama sertifikası ile Portala giriş yapıldıktan sonra üst menüden Dava Açılış bağlantısı takip edilecektir. 2-Davanın Açılacağı İl ve adliye Seçimi:
*Öncelikle işlem türünün seçilmesi gerekeceğinden Yeni Dava Açılış ve Harçlandırma seçeneğini seçtikten sonra davanın açılacağı il ve Adliye seçilerek Devam butonunu tıklanacaktır. 3-Davanın Açılacağı Mahkeme ve Dava Türü Seçimi: *Bu bölümde, hazırlanan dava dilekçesi hangi mahkemeye hitaben yazılmış ise o mahkeme seçilecektir. Mahkeme seçiminden sonra seçili mahkemenin görevine giren dava türleri alt kısımda listelenecektir. Listeden davanın türü seçilerek ve Ekle butonu tıklanarak sağ kısımda seçilen dava türü görüntülendiğinde İleri butonu tıklanarak sonraki ekrana geçilecektir. 4-Taraf Bilgilerinin Girilmesi: *Bu bölümde, davanın tarafının sıfatı (davacı, davalı vs) girildikten sonra biliniyorsa tarafın TC kimlik numarası ilgili kısma girilerek sorgulama yapılır, açılan ekranda MERNİS ten alınan kimlik bilgileri görüntülenecektir, doğru ise taraf seçilerek eklenecektir. Şayet davanın taraflarının TC Kimlik Numarası bilinmiyorsa Sorgusuz Giriş butonu tıklanarak ilgili kutucuklara isim ve soyisim girilerek Ekle butonu tıklandığında taraf listesine eklenecektir. Aynı işlem açılacak olan davanın davacısı ve davalıları için ayrı ayrı tekrarlanması gerekmektedir. Taraf bilgilerinin girişi tamamlandığında İleri butonu ile bir sonraki ekrana geçilecektir.
5-Harç Hesaplama: *Bu bölümde, Dava ve varsa Faiz Değeri, Davacı, Davalı ve vekil sayısı ilgili alanlara girildikten sonra Harç Miktarı Hesapla butonu tıklanacaktır. * Harç Miktarı Hesapla bağlantısı tıklandığında açılan yeni pencerede daha önceden girilen bilgilere göre hesaplanan harç miktarı gösterilecektir. Tamam seçeneği seçildiğinde bir önceki ekranda değiştirilemeyecek alanda harç miktarı görüntülenecektir. 6-Evrak Ekleme: Yukarıda (B) başlığı altında açıklandığı gibi daha önceden hazırlanan ve NES ile imzalanan dava dilekçesinin bu bölümde sisteme kaydedilmesi gerekecektir. Aksi halde, yani NES ile imzalanmış bir evrak eklenilmeden bundan sonraki işlemlere devam edilmesi mümkün olmamaktadır. Öte yandan NES ile imzalanmamış bir evrak eklenilse bile 5070 sayılı yasaya göre belge imzasız kabul edileceğinden herhangi bir geçerliliği olmayacaktır.
*Tevzi dosyasına evrak eklemek için Evrak Ekle butonu seçildiğinde yukarıdaki pencere, ana ekrandan ayrı olarak açılacaktır. Gözat butonu tıklanarak daha önceden UYAP Doküman Editöründe hazırlanarak NES ile imzalanmış dava dilekçesinin bulunduğu klasör bulunarak (Farklı bir klasör seçilmemiş ise varsayılan olarak C:\Uyap\Uyap Kelime Islemci\ klasörü içine kaydedilir) hazırlanan dava dilekçesi işaretlenerek tamam butonu tıklanacaktır. Zorunlu olmamakla birlikte açıklama kısmına belgenin açıklaması da yazılabilmektedir. *Eklenilen evrak sisteme kaydedildiğinde buna dair bir bilgi mesajı görüntülenecektir. Tamam butonu ile bu pencere kapatılabilir. Evrakın sisteme kaydında bir hata meydana geldiğinde ise yine sistem hata mesajı ile uyaracaktır. Bu durumda aynı işlemin tekrarlanması gerekecektir. Aksi halde evrak sisteme kaydedilemez. Dava dilekçesinin yanı sıra vekaletname örneği de tarayıcıdan (scanner) bilgisayara resim formatında aktarılmak suretiyle yukarıdaki yöntem izlenerek sisteme kaydedilebilir. Yine dava dilekçesinin başkaca ekleri var ise bunlar da tarayıcıdan bilgisayara resim formatında aktarılarak sisteme kaydedilebilir. Bu evrakları ekleme bu aşamada yapılabileceği gibi dava açılıp tevzi numarası alındıktan sonra da tevzi numarası ile dosyaya eklenebilmektedir.
7-Bankaya Bağlanma ve Harç Ödeme: Tevzi dosyasına evrak ekleme işleminden sonra harç ödeme işlemi için Bankaya Bağlan butonu tıklandığında aşağıdaki ekran ayrı bir pencerede açılacaktır. *Açılan bu yeni pencerede Akbank İnternet Şubesine giriş için banka tarafından verilen bilgiler girilip bankanın onay mesajı alındıktan sonra bu pencere kapatılabilir.
*Bankaya bağlantı yapıldıktan sonra ana ekranda yer alan Ödeme butonu tıklandığında karşımıza internet şubesinde kullanıma açık bulunan hesaplar ve bakiyelerinin harcı ödemeye yeterli olup olmadığına dair bilgiler yeralmaktadır. Harcı ödemeye yeterli bakiyesi bulunan hesap seçilerek ve Devam butonu tıklanarak bir sonraki ekrana geçilecektir. *Açılan bu ekranda harç miktarı ve bu harç miktarının hangi hesabınızdan alınacağı konusunda bilgi görüntülenir ve işlemin onaylanması istenir. Bilgilerde hata yok ise Onayla butonu tıklanarak sonraki ekrana geçilecektir. Onaylama işlemi aynı zamanda harcın kendi hesabınızdan UYAP Mahkemeler hesabına para transferi sağlayacağından bütün aşamalarda hataya meydan verilmemesi bakımından dikkatli olunması gerekmektedir. NOT: UYAP üzerinden ödenen harçlar öncelikle UYAP Mahkemeler Hesabına (Mahkemeler Veznesine) aktarılmakta buradan da Maliye Veznesi hesabına ilgili birimlerce aktarılmaktadır. Bu nedenle hatalı ödenen harçlar, harcın ödenmesine rağmen oluşabilecek sistem hataları nedeni ile tevzi sistemine kaydedilemeyen e-davalar nedeni ile harç iadesi için davanın açıldığı adliye mahkemeler veznesine (idari olarak bağlı bulundukları Cumhuriyet Savcısına) yazılı olarak müracaat edilmesi gerekecektir.
8-E-Dava Açılışının Tamamlanması: *Ödeme işleminin onaylanmasının ardından yukarıdaki ekranın görüntülenmesi e-davanın başarılı biçimde açıldığını göstermektedir. Açılan e-dava sistem tarafından davanın açıldığı İl ve Adliyenin Tevzi Memurluğuna gönderilir ve tevzi numarası verilir. Ayrıca işlemin başarıyla tamamlandığına dair bilgilendirme mesajı ile birlikte bu ekranda açılan davaya ilişkin olarak hangi mahkemede açıldığına dair bilgiler yer almaktadır. Bu ekran, başarılı olarak açılan her e-dava sonunda bir defaya mahsus görüntülendiği için sayfanın yazıcı çıktısı alınmasında fayda vardır. D-) Tevzi Durumu ve Banka İşlemi Sorgulama: E-Dava açılışı tamamlandıktan sonra (tarayıcının ileri-geri butonları kullanılmaksızın) Dava açılış ekranından, kaydedilen e-davaya ait tevzi numarası veya e-davanın açıldığı tarih kullanılarak banka üzerinden harç ödeme işleminin gerçekleşip gerçekleşmediği ve açılan e-davanın (aynı mahkemeden birden çok bulunması halinde) hangi mahkemeye tevzi edildiği ve hangi esas numarasını aldığı sorgulanabilmektedir. 1-Banka İşlemi Sorgulama: *Ödeme işleminin başarılı olup olmadığını sorgulamak için Dava Açılış ekranında Banka İşlemi Sorgulama seçeneği seçilerek davanın açıldığı İl ve Adliye seçilerek İleri butonu tıklandığında karşımıza çıkan ekrana e-davanın açıldığı tarihi yazarak banka üzerinden harç ödeme işleminin yapılıp yapılmadığı sorgulanabilir. Sorgulama kriteri, yalnızca Avukat Portal Üzerinden açılan davaları kapsadığı için yalnızca UYAP üzerinden açılan e-davalara ait banka işlemi sorgulanabilmektedir.
2-Dosya Tevzi Durumu Sorgulama: Dava açılış ekranı kullanılarak Dosya Tevzi Durumu Bilgileri seçeneği seçilerek e-davanın açıldığı İl ve Adliye seçilerek İleri butonu tıklandığından karşımıza gelen ekrandan e-davanın açıldığı tarih veya e-davanın tevzi numarası kriterlerinden biri kullanılarak dosyanın hangi mahkemeye tezi edildiği öğrenilebilmektedir. *E-davanın açıldığı tarih aralığı veya e-davanın tevzi numarası alanlarından birisi girilerek sorgulandığından açılan e-davanın tevzi durum bilgileri görüntülenmektedir. Açılan E-Dava, davanın açıldığı adliyede bulunan Hukuk Mahkemeleri Tevzi Bürosu görevlisinin iş listesinde internetten açılan ve tevzi bekleyen evrak olarak görüntülenmektedir. Açılan e-dava şimdilik sistem tarafından otomatik olarak tevzi edilememektedir. Tevzi işlemi, tevzi görevlisi tarafından e-imza kontrolü ve harç ödeme bilgisi kontrol edildikten sonra yapılmaktadır. E-)Dava Dilekçesindeki Hakim Havalesi Sorunu: E-Davanın açıldığına ilişkin yukarıda yer alan ekranda açılan davanın sisteme kaydedilmesi ve davaya bir tevzi numarasının verilmesi, uygulamadaki Hakim Havalesi yerine geçmektedir. Ancak sistemin yeni olması ve uygulamanın henüz yaygınlaşmamış olması nedeni ile birtakım sorunlar da yaşanabilecektir. F-)Fiziki Evrak Sorunu: E-Davanın açılması ile birlikte e-imzalı dava dilekçesi, tarayıcıdan aktarılmış vekaletname sureti ve varsa dava dilekçesinin ekleri sisteme kaydedilmiş olduğundan UYAP evrak listesinde bu belgeler görüntülenmektedir. Davanın açıldığı mahkeme görevlisi (tevzi aşamasında tevzi memuru) sisteme eklenmiş dava dilekçesinin NES ile imzalanıp imzalanmadığını e-imzanın geçerli olup olmadığını yine sistem üzerinden sorgulamaktadır. Ancak e-imzanın geçerli ve güvenilir olduğuna dair sistem mesajından sonra evrak onaylanarak evrak listesine eklenebilmektedir. Aksi halde, yani NES ile imzalanmamış olması veya imzalansa bile süresi geçmiş, geçerli olmayan veya nitelikli olmayan sertifikalarla imzalanmış olması halinde dava dilekçesi imzalanmamış kabul edilecektir. E-Dava açıldıktan sonra adliyeye fiziki evrak götürülmesi gerekecek mi? E-Dava açılışı ile sisteme eklenen belgeler UYAP evrak listesinde bulunduğu için davanın açıldığı mahkeme katibi tarafından bu belgelerden birer çıktı alınarak dosya oluşturulması düşünülse bile UYAP ın mevcut halinde dava açılışı ile birlikte dosya, yazışma ve tebligat giderleri ödenemediği için bu giderler içip posta pulu ve sisteme kaydedilen vekaletname sureti için Vekaletname Pulu verilmesi için her halükarda davanın tevzi edildiği mahkemeye gidilmesi gerekecektir. Bu nedenle şimdilik, e-dava açılışı esnasında sisteme kaydedilen belgelerin birer örneğinin yazıcıdan çıktı alınarak tebligat, yazışma ve diğer dosya maliyeti karşılığı kadar posta pulu da eklenmek suretiyle oluşturulacak fiziki dosyanın davanın açıldığı yer tevzi bürosuna (veya e- davanın tevzi edildiği mahkemeye) teslim edilmesi gerekmektedir. Ancak UYAP ın sonraki
aşamalarında dosya maliyeti, tebligat ve yazışma giderleri gibi doğrudan mahkeme veznesine ödenmesi gerekli giderler de UYAP üzerinden ödenebilir duruma gelecektir. G-)Taşra Adliyelerine Açılan E-Davalar: UYAP Avukat Portal üzerinden e-davanın tevzi dosyası olarak kaydedilmesi ve tevzi memuru tarafından ilgili mahkemeye tevzi edilerek sistem tarafından esas numarası verilmesiyle dava açılmış olmakla birlikte şimdilik UYAP üzerinden açılan dava ile ilgili tebligat ve yazışma giderlerinin ödenmesinin mümkün olmaması nedeniyle, davanın bundan sonraki aşamaları (tebligat, yazışma vb) yürütülemeyecektir. Bu nedenle şimdilik, bulunulan yer dışındaki bir adliyeye e-dava açılması pek cazip gözükmemektedir. Buna rağmen bulunulan yer dışındaki bir adliyeye e-dava açılması durumunda sisteme kaydedilen belgelerin örnekleri ile tebligat ve yazışma giderleri için gerekli posta pulundan ibaret fiziki evrakın muhabere-posta yoluyla ait olduğu adliye tevzi bürosu veya tevzi olunan mahkemeye gönderilmesi veya elden götürülmesi mümkün gözükmektedir. Uygulamanın henüz çok yeni olması nedeni ile uygulamadan kaynaklanabilecek birtakım eksik ve hataların, uygulamanın yaygınlaşmasıyla birlikte ve zaman içerisinde çözüleceği de muhakkaktır. Faydalı olması dileğiyle.18.03.2008 Av. Muammer Yılancıoğlu Adana Barosu