(ATSO) 2010-2013 STRATEJİK PLAN Afyonkarahisar, 2010
Stratejik Plan 2010-2013 İÇİNDEKİLER 1 GİRİŞ... 1 1.1 Konunun Önemi... 1 1.2 Planın Amacı ve Kapsamı... 2 2 STRATEJİK PLANLAMA VE YASAL MEVZUAT... 3 3 HAZIRLIK ÇALIŞMALARI... 4 3.1 Planın Sahiplenilmesi... 4 3.2 Planlama Sürecinin Organizasyonu... 4 3.3 Stratejik Planlama Proje Ekibi... 5 3.4 İhtiyaçların Tespiti... 6 3.5 Zaman Planı... 7 3.6 Hazırlık Programı... 8 4 DURUM ANALİZİ... 8 4.1 Tarihi Gelişim... 8 4.2 Organizasyon Şeması ve Organizasyonel Yapı... 9 4.2.1 Organizasyon Şeması... 10 4.2.2 Birimler ve Faaliyetleri... 11 4.3 Yasal Yükümlülükler ve Mevzuat Analizi... 11 4.4 Faaliyet Alanları ile Ürün ve Hizmetlerin Belirlenmes... 12 4.4.1 ATSO nun Faaliyet Gösterdiği Alanlar... 12 4.5 Paydaş Analizi... 12 4.5.1 Paydaşların Tespiti... 13 4.5.2 Paydaş Görüşlerinin Belirlenmesi... 16 4.5.3 Paydaş Analizleri... 16 4.6 Kurum İçi Analiz... 16 4.6.1 Personel Durumu... 16 4.6.2 Mali Yapı... 18 4.6.3 Teknolojik Altyapı... 19 4.7 Çevre Analizi... 19 4.7.1 İç Çevre Analizi... 19
Stratejik Plan 2010-2013 4.7.2 Dış Çevre Analizi... 19 4.7.3 İlin Coğrafi Konumu ve Yapısı... 21 4.7.4 GZFT (SWOT) Analizi... 39 5 GELECEĞE BAKIŞ... 44 5.1 Misyon Bildirimi... 44 5.2 Vizyon Bildirimi... 44 5.3 Temel Değerler ve Kalite Politikası... 44 5.3.1 Temel Değerler... 44 5.3.2 Kalite Politikası... 45 5.4 Stratejik Amaçlar... 45 5.5 Hedefler... 46 5.6 Hedeflere Uygun Faaliyetler ve Performans Göstergeleri... 47 6 MALİYETLENDİRME... 69 7 İZLEME VE DEĞERLENDİRME... 80 8 EKLER... 81
Stratejik Plan 2010-2013 BAŞKAN SUNUŞU Özel sektör, kamu kurum ve kuruluşları, dünyada yaşanan değişim ve gelişmeler neticesinde yeniden yapılanma sürecine girmişlerdir. Günümüzde hem özel sektör işletmeleri hem de kamu kuruluşları geleceklerine yön vermek ve daha emin adımlarla ilerlemek için, kendilerine güvenilir bir yol çizme eğilimindedirler. Stratejik Plan ın önemi ve gerekliliği, gelişen ve sürekli değişen günümüz şartlarında güçlü bir yaşam standardı ve ekonomik bir yapı oluşturmaktır. Bu amaçla yola çıkılan ve hazırlanan Stratejik Planımızda, nerede olduğumuzu, nereye gitmek istediğimizi, stratejik amaç, hedef ve uygulanacak olan faaliyetlerimizi zaman çerçevesi içerisinde belirledik. Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası olarak görevimiz, üyelerimize ve girişimcilere en iyi hizmeti sunmak ve onların gelişmelerini sağlamaktır. Buna dayanarak; hazırlamış olduğumuz Stratejik Planda uygulanacak faaliyetler, hem KOBİ lerimizin hem de girişimcilerimizin yararlanacağı ve fayda sağlayacağı şekilde planlanmıştır. Küresel rekabet ortamında bizim amacımız Afyonkarahisar ın çıkarlarını gözetmek ve maksimum faydayı üyelerimize iletmektir. Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası olarak hazırlamış olduğumuz 2010-2013 yıllarını kapsayan Stratejik Planın Odamız ve ilimiz için hayırlı olmasını diler, çalışma sırasında emeği geçen Afyonkarahisar ABİGEM e, Oda personelimize, proje ekibimize ve değerli katkılarından dolayı fikirlerini bizimle paylaşan bütün paydaşlarımıza teşekkür ederim. Saygılarımla; Hüsnü SERTESER ATSO Yönetim Kurulu Başkanı
Stratejik Plan 2010-2013 KISALTMALAR 1 : ABİGEM: Avrupa Birliği İş Geliştirme Merkezi AFORSİAD: Afyonkarahisar Organize Sanayi Bölgesi Sanayici ve İşadamları Derneği AFSİAD: Afyonkarahisar Sanayicileri ve İşadamları Derneği ATB: Afyonkarahisar Ticaret Borsası ATSO: Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası ATTİD: Afyonkarahisar Termal Turistik Otelciler ve İşletmeciler Derneği DEİK: Dış İlişkiler Ekonomik Kurulu DPT: Devlet Planlama Teşkilatı EGEV: Ege Ekonomiyi Geliştirme Vakfı EİB: Ege İhracatçılar Birliği GZFT: Güçlü Yanlar, Zayıf Yanlar, Tehditler ve Fırsatlar Analizi HÜRSİAD: Hür Sanayici ve İşadamları Derneği İGEME: İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi KEKA: Kuzey Ege Kalkınma Ajansı KOBİ: Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler KOSGEB: Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı MTA: Maden Tetkik Arama PEST: Politik, Ekonomik, Sosyal ve Teknolojik Analizi TAPDK: Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu TEB: Türk Ekonomi Bankası TOBB: Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği TOSYÖV: Türkiye Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler Serbest Meslek Mensupları ve Yöneticiler Vakfı TSE: Türk Standartları Enstitüsü TUİK: Türkiye İstatistik Kurumu TURSAB: Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği TÜMSİAD: Tüm Sanayici ve İşadamları Derneği 1 Alfabetik Sıralama
Stratejik Plan 2010-2013 : Tablo 1: Detay Stratejik Planlama Proje Ekibi Tablo 2: Birimler ve Faaliyetleri Tablo 3: Paydaşlar Tablosu Tablo 4: ATSO Personeli ve Nitelikleri Tablo 5: ATSO 2009 yılı bütçesinin gelir gider oranları Tablo 6: ATSO'nun 2010-2013 yılları arası tahmini bütçe öngörüleri Tablo 7: 2010 Yılları Yatırım tablosu Tablo 8: Dünya Doğal Taş İhracatının Gelişimi 1994 2007 Tablo 9: Doğal Taş Üretiminin Ülke Dağılımı, 2007 Tablo 10: Jeotermal Elektrik Üretimi 2013 Projeksiyonları Tablo 11: Türkiye Şekerli Mamuller Üretimi (1.000 ton) Tablo 12: Afyonkarahisar Şekerli Mamuller İhracat Rakamları Tablo 13: Bölge İllerinin Nüfus Göstergeleri Tablo 14: Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (2004) Tablo 15: İllerin ve Bölgenin GSYİH nın Sektörlere Göre Dağılımı Tablo 16: GSYİH nın Sektörel Dağılımı Tablo 17: Bölge İlleri GSYİH sının Büyüme Hızları Tablo 18: Eğitimle İlgili Genel Göstergeler (%) Tablo 19: İstihdam Göstergeleri (%) Tablo 20: İstihdamın Sektörel Dağılımı Tablo 21: Seçilmiş Hayvansal Ürünler (Ton) Tablo 22: Afyonkarahisar İli Genel Sanayi Durumu l Bütçe Tablosu
Stratejik Plan 2010-2013 Grafik 1: Ege Bölgesi İlleri Gelişmişlik Endeksi Grafik 2: İstihdam Edilenlerin Sektörel Dağılımı
Stratejik Plan 2010-2013 1 GİRİŞ 1.1 Konunun Önemi Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası nı uzun yıllara dayanan geçmişi ve birikimi ile kalite yönetim çalışmalarına önem veren, yasal zorunluluklarının yanı sıra sürekli gelişmeyi hedefleyen ve müşteri memnuniyetini ön planda tutan bir kurumdur. Kurumsal yapısını güçlendirmek ve daha profesyonel çalışarak Afyonkarahisar a kaliteli hizmet sunmak amacıyla yapılmış olan 2010-2013 yıllarını kapsayan stratejik plan hazırlığı ATSO nun mevcut çalışmalarına nitelik kazandıracak ve sistemli bir yol izleyerek gelişmesini sağlayacaktır. Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası, sürekli kendisini yenilemeyi ve geliştirmeyi ilke haline getirmiş, verimliliğini artırmak ve değişim sürecini başlatmak adına 2005 yılında, TS EN ISO 9001: 2000 belgesini almıştır. 2002 yılında başlatılan Türk Oda Geliştirme Programı ile Türk Oda Sisteminin, Avrupa Oda Sistemine uyumunun sağlanması için Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) tarafından yine 2005 yılında Akredite Oda olarak seçilen Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası, hizmetlerine kaliteli bir şekilde devam etmektedir. Akredite Oda olan ATSO, her yıl kendi performansını değerlendirerek, üç yılda bir de TOBB tarafından belirlenen denetçilerle hizmet kalitesini artırmayı hedeflemiştir. Stratejik Planlama, kurumun bulunduğu nokta ile ulaşmayı hedeflediği yer arasındaki yolu ifade eder. Yani, bir kurumda çalışan her kademedeki kişilerin katılımı ve kurum yöneticisinin tam desteğini içeren sonuç almaya yönelik çabaların bütünüdür. Stratejik Planın amacı belirlenen hedeflere, ne zaman, hangi kaynaklarla ve nasıl ulaşılacağının ortaya konmasıdır. Stratejik Plan, kurumun misyonunu, hedeflerini ve performans ölçümlerinin belirlenmesinde önemli bir araçtır. Stratejik Planın etkili ve başarılı kullanılarak rehber niteliği taşıması için, aşağıdaki sorulara verilecek yanıtlar ile planlamanın süreci oluşturulur. Neredeyiz? Nerede olmayı hedefliyoruz? Gitmek istediğimiz yere nasıl ulaşırız? Gelişmemizi nasıl ölçeriz? Başarılarımızı nasıl takip eder ve değerlendiririz? 1
Stratejik Plan 2010-2013 1.2 Planın Amacı ve Kapsamı Kuruluşların işini daha iyi yapmasına ve kendi enerjisine odaklanmasına yardımcı olmak, faaliyette bulunduğu ortamın çevresindeki değişikliklere göre yönünü belirleyip o yöne doğru gitmesini sağlamak, çalışanlarının aynı amaç için çalışıyor olmalarını sağlamak stratejik planlamanın temel amaçlarıdır. Kısaca stratejik planlama bir organizasyonun ne olduğunu, ne yaptığını ve neden yaptığını şekillendiren ve ona bu konularda kılavuzluk yapan temel kararları ve eylemleri geleceğe odaklı olarak üreten sistemli çabadır. Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası 2010-2013 yıllarını kapsayan stratejik plan hazırlığında, politika belirleme ve maliyetlendirme kapasitesini güçlendirmeyi, amaç ve hedeflerine yönelik yönetim anlayışını ve bütçelemeyi geliştirmeyi, hesap verme sorumluluğunu oluşturmayı, üyelerine kaliteli servis sağlamayı, müşteri memnuniyetini ön planda tutmayı amaçlamıştır. Ayrıca kamu idarelerinin kalkınma planları, programları, ilgili mevzuat ve benimsedikleri temel ilkeler kapsamında geleceğe yönelik misyon ve vizyonun oluşması, stratejik amaç ve hedeflerin belirlenmesi, performansları önceden belirlenen göstergeler doğrultusunda ölçülmesi ve uygulamaların izlenip değerlendirilmesi amacıyla uzun vadeli ve sürdürülebilir stratejilerin formüle edilip uygulanması için Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası nın stratejik planı hazırlanmıştır. Hazırlanan Stratejik Plan da yer alan her bir bölüm için stratejik planlama ekibinin analizleri, KOSGEB in hazırladığı TR 33 Manisa Alt Bölgesi, Bölgesel Kalkınma Araştırma Raporu, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı nın hazırlamış olduğu Afyonkarahisar Sanayi Potansiyeli ve Yatırım Alanları Araştırması, TEB in Afyonkarahisar Gelecek Stratejisi Türkiye Kalkınma Bankası nın Sektörel Araştırma Raporları ile Ege Bölgesi Ekonomik ve Sosyal Durum Raporu, Devlet Planlama Teşkilatının hazırladığı Dokuzuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı ve Oda nın stratejik plan ile ilgili verileri kaynak olarak bu çalışma kapsamında kullanılmıştır. Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası nın Stratejik Planını değerlendirecek olan kurum ise Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Akreditasyon Kurulu dur. Akreditasyon sürecini oluşturan önemli bir standardizasyon bileşeni ise Stratejik Plandır. 2009 TOBB Odalar ve Borsalar Akreditasyon Kılavuzunda belirtildiği gibi Bu yeni standart, yetki almayı isteyen tüm odaların ve borsaların sahip olmaları ve üyelerine sunmaları gereken bir takım zor, temel becerileri ve hizmetleri içeren kapsamlı ve güvenilir bir çerçeveye dayanmaktadır. Akreditasyon standardı oluşturmak adına bu stratejik planın hazırlanması önem kazanmaktadır. 2006 Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte de belirtildiği üzere, Kamu idareleri, stratejik planlarını hazırlarken, orta vadeli programda yer alan amaç, politikalar ve makro büyüklükler ile orta vadeli mali planda belirlenen teklif tavanlarını dikkate alarak yıllar itibariyle amaç ve hedefler bazında kaynak dağılım 2
Stratejik Plan 2010-2013 tahmininde bulunur. Buna ilişkin olarak bu planda, stratejik hedefler, faaliyetler ve performans göstergeleri yıllar bazına dağıtılarak hazırlanmış ve mali kaynak dağıtımı yapılmıştır. 2 STRATEJİK PLANLAMA VE YASAL MEVZUAT Kuruluşun amaçlarını, hedeflerini ve bu hedeflere ulaşmak için izleyeceği yolu ve yöntemi belirlemesi gereklidir. Stratejik Planlama, kuruluşun bulunduğu noktadan ulaşmak istediği noktaya gitmek için belirlediği yoldur. Uzun vadeli ve geleceğe dönük bir bakış açısı içermektedir. Ülkemizde artık ileriye yönelik planlar yapılmaya özen gösterilmektedir. Günümüzde önemli bir yere sahip olan Stratejik Planlama, sadece özel şirket ya da kamu idareleri için değil, aynı zamanda sivil toplum kuruluşları için de ayrı bir zorunluluk olmuştur. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunun 24.12.2003 tarihinde yürürlüğe girmesiyle kamu kurumlarının da stratejik plan hazırlıkları zorunlu hale gelmiştir. 10.12.2003 tarih ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda yer alan stratejik planlamaya ilişkin hükümler 01.01.2005 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 5018 sayılı Kanunun 3. maddesinde tanımlanan stratejik plan, kamu idarelerinin orta ve uzun vadeli amaçlarını, temel ilke ve politikalarını, hedef ve önceliklerini, performans ölçütlerini, bunlara ulaşmak için izlenecek yöntemler ile kaynak dağılımlarını içeren plan olarak belirtilmiştir. Yine aynı Kanunun 7. Maddesinde de Hükümet politikaları, kalkınma planları, yıllık programlar, stratejik planlar ile bütçe hazırlanması, yetkili organlarda görüşülmesi, uygulanması ve uygulama sonuçları ile raporların kamuoyuna açık ve ulaşılabilir olması şeklinde belirtilmesiyle stratejik planın amaç ve önemi açıklanmıştır. Kamu kurum ve kuruluşları yasal süreç çerçevesinde bu planı hazırlama sorumluluğunu üstlenmişlerdir. 24 Aralık 2005 tarihinde yayımlanan 5436 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile tüm kamu idarelerinde strateji geliştirme birimleri oluşturulmuştur. 18 Şubat 2006 tarihinde yayımlanan Strateji Geliştirme Birimlerinin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik ile bu birimler, stratejik planlama çalışmalarının koordinasyonunu üstlenmişlerdir. Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası ve üst birlik olan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğini tanımlayan 18.05.2004 tarihli 5174 sayılı kanunun 4 üncü maddesinde Odalar; üyelerinin müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, mensuplarının birbirleri ve halk ile olan ilişkilerinde, dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere mesleki disiplin, ahlak ve dayanışmayı korumak ve bu kanunda yazılı hizmetler ile mevzuatla odalara verilen görevleri yerine 3
Stratejik Plan 2010-2013 getirmek amacıyla kurulan, tüzel kişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarıdır şeklinde tanımlanmaktadır. 3 HAZIRLIK ÇALIŞMALARI 3.1 Planın Sahiplenilmesi 5436 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ve 26 Mayıs 2006 tarihli Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik referans olarak kabul edilebilir. Ayrıca, Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası nın stratejik planının temel dayanağı 2009 tarihinde güncelleştirilmiş olan Odalar ve Borsalar için Akreditasyon Kılavuzu ve ekleridir. 3.2 Planlama Sürecinin Organizasyonu Stratejik Planlama proje ekibi mevcut durum analizi, sektör analizleri, strateji, hedef ve faaliyetleri belirleme, bütçe oluşturmada ve planın diğer aşamalarında görevli iken, Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı ve Yönetim Kurulu Üyeleri ise stratejik planlamanın detaylarını oluşturarak proje ekibinin çalışmasına yön verdirmiş ve planın son halini oluşturmuşlardır. 2006 Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik in 5. maddesine göre çalışma süreci boyunca Avrupa Birliği İş Geliştirme Merkezi Afyonkarahisar Direktörlüğü, Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası na yöntem ve süreç danışmanlığı sağlamış, stratejik planın önemi, performans yönetimi ve anket uygulama teknikleri ile ilgili eğitimler düzenlemiştir. 4
Stratejik Plan 2010-2013 3.3 Stratejik Planlama Proje Ekibi Tablo 1: Detay Stratejik Planlama Proje Ekibi: SIRA NO ADI SOYADI KURUM 1 Niyazi ERGUT Afyonkarahisar Valiliği 2 Mustafa HANCIOĞLU Meclis Başkanı 3 Hüsnü SERTESER Yönetim Kurulu Başkanı 4 Mustafa GÜL Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı 5 M. Asım BOZCA Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı 6 Orhan KUŞ Yönetim Kurulu Sayman Üyesi 7 Mahmut İŞİSAĞ Yönetim Kurulu Üyesi 8 Hakkı SAĞBİLGE Yönetim Kurulu Üyesi 9 Sabri YAKAN Yönetim Kurulu Üyesi 10 Mehmet Sıtkı MERDİVENCİ Yönetim Kurulu Üyesi 11 Yavuz KOCAŞABAN Yönetim Kurulu Üyesi 12 M. Emin ÖZBAYAT Yönetim Kurulu Üyesi 13 Gürcan AŞÇI Yönetim Kurulu Üyesi 14 Mehmet MÜHSÜRLER Afyonkarahisar Ticaret Borsası 15 M. Emin BİRLİKTİR Esnaf Sanatkârlar Kredi Kefalet Koop. 16 Abdülkadir KONAK Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği 17 Tuğrul KANDEMİR Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi 18 Ali SARIIŞIK Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi 19 Süleyman Uğur ÜNSOY Genel Sekreter 5
Stratejik Plan 2010-2013 20 Ferah BEKTEŞ Genel Sekreter Yardımcısı 21 Mehmet Zafer SİNANOĞLU Personel 22 Zeynep ÇETİNKAYA Personel 23 Bülent CİNDİL Afyonkarahisar ABİGEM 24 Egemen PALALI Afyonkarahisar ABİGEM 25 Erdal KOÇAK Afyonkarahisar ABİGEM 26 Hande TUNÇ Afyonkarahisar ABİGEM 27 Rabia AKMAN Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi 28 Serdar TUSKAN Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi 29 Gamze KİREMİTÇİ Çanakkale 18 Mart Üniversitesi 3.4 İhtiyaçların Tespiti Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası na ait Stratejik Planlama çalışmaları sırasında proje ekibi ile birlikte paydaş analizleri, kurum içi ve çevre analizleri yapıldıktan sonra, kurumun örgütsel yapısını oluşturan vizyon ve misyon ifadeleri, var olan ifadeler de kullanılarak yeniden revize edilmiştir. Vizyon ve misyon ifadeleri netleştirildikten sonra taslak stratejik planlama çalışmaları yapılmıştır. Yapılan bu çalışma sonucunda aşağıda belirtilen konularda oluşabilecek ihtiyaçlar stratejik planlama hazırlığı çerçevesinde proje ekibi tarafından tespit edilmiştir. a) Eğitim İhtiyacı: Hem stratejik planlama ekibinin, hem de bu çalışmaya katkı da bulunacak diğer oda personelinin stratejik planlama hazırlıkları sürecinde eğitim ihtiyaçları tespit edilmiştir. Buna göre stratejik planın önemi ve performans yönetimi, anket uygulama teknikleri ile ilgili eğitimler düzenlenmiş olup, zaman zaman proje ekibi, paydaşlar ve diğer çalışanlarla toplantılar yapılarak, plan hazırlıkları aşamaların da birlikte hareket edilmiştir. b) Veri İhtiyacı: Planlama sürecinde gerekli olan bütün verilere üyelerin ve kullanıcıların beklenti ve memnuniyetlerinin karşılanması, mevcut durum tespiti, sektörlerin durumu, paydaşların görüş ve fikirlerine planın hazırlamasında ihtiyaç duyulmuştur. Ortaya çıkabilecek bütün veri 6
Stratejik Plan 2010-2013 ihtiyaçları hazırlık aşamasının başında tespit edilmiş ve gerekli olan bu bilgiler ATSO nun desteğiyle, KOBİ lerden, Afyonkarahisar Valiliği ve bağlı kurumlardan, DPT ve TUİK internet sitelerinden, KOSGEB Sinerji Odağı, Ege İhracatçı Birlikleri ve TSE den alınan veriler çerçevesinde hazırlanmıştır. c) Danışmanlık İhtiyacı: Stratejik Planlama hazırlığı sırasında rehberlik amaçlı danışmanlık hizmetine ihtiyaç olup olmadığı değerlendirilmiş ve bu konuyla ilgili Afyonkarahisar ABİGEM uzmanlarından yol göstermek için danışmanlık talep edilmiştir. ABİGEM danışmanları planın içeriğine karışmamış, sadece istenen sonuçların elde edilmesine ilişkin yol gösterici bir rol oynamıştır. d) Mali Kaynak İhtiyacı Stratejik Planlama sürecinin ilk aşamalarında ihtiyaç duyulabilecek eğitim, danışmanlık ve veri temini için gerekli olabilecek mali kaynak ihtiyacı tespit edilmiş ve ATSO yönetimi tarafından karşılanmıştır. 3.5 Zaman Planı Stratejik Plan hazırlama süreci içerisinde Aralık 2009 Mart 2010 tarihleri arasında paydaşlarla, yönetim kurulu ve ATSO çalışanları ile 8 adet toplantı düzenlenmiş, ortaya çıkan paydaş görüş ve önerileri doğrultusunda stratejik planın hazırlığına yön verilmiştir. Yapılan çalışmalar stratejik plan içerisine dahil edilmiştir. 2 Taslak stratejik planlama kapsamında yapılan çalışmalara son halinin verilmesi için faaliyetler, sorumlular, tarih ve performans kriterleri gibi detay çalışmaları ve yapılacak olan faaliyetler için maliyet ve bütçe tablolarının oluşturulması Yönetim Kurulu Başkanı, Yönetim Kurulu Üyeleri ve Oda ilgili birimlerin çalışanları tarafından yapılmıştır. Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası nın belirlenen stratejik amaçlar, hedefler ve faaliyetler planlaması tüm taraflar göz önünde bulundurularak hazırlanmıştır. Bu kapsamda yapılan çalışmaların akışını gösteren şema ektedir. 3 Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası Stratejik Planı, belirlenen proje ekibi ve Afyonkarahisar ABİGEM desteği ile Aralık 2009 Mart 2010 tarihlerini kapsayan 4 aylık bir çalışma neticesinde hazırlanmıştır. 2 EK 1 Paydaş Toplantısı Tablosu 3 EK 2 Akış Şeması Tablosu 7
Stratejik Plan 2010-2013 3.6 Hazırlık Programı Plan hazırlığı dâhilinde yapılan çalışmalar dikkate alınarak proje ekibi tarafından oluşturulan aşağıdaki konular hazırlık programı içerisinde yer almaktadır: Eğitim ihtiyacı, Veri ihtiyacı, Danışmanlık hizmeti ihtiyacı, Planlama sürecinde gerekli olan masraflar için kaynak ihtiyacı Zaman Planı Stratejik planlama sürecine dâhil olacak kişiler ve görevleri Taslak planlama çalışmaları sırasında mevcut durum analizinin sağlıklı yapılması için paydaşların önerilerini belirttiği paydaş toplantıları yapılmıştır. Böylece, GZFT analizlerine, stratejilere, maliyet çalışmalarına ve diğer çalışmalara yol gösterecek öneriler toplanmıştır. Paydaşların tespiti yapılarak proje ekibi tarafından gerek bizzat ziyaret edilerek gerekse faks ve internet aracığıyla anketler uygulanarak değerlendirilmesi yapılmıştır. Ayrıca, Oda nın tüm çalışanlarına kurum içi anketler uygulanmış ve bu anketler değerlendirilerek, çalışanların görüş ve fikirleri alınmıştır. 16 Şubat 2010 tarihinde paydaşlara; ATSO nun GZFT analizi, anket sonuçları, stratejileri ve stratejilere uygun hedefleri sunulmuştur. Toplantıya katılan paydaşlardan konu ile ilgili ve strateji ve hedeflerin revize edilmesi için görüşlerinin belirtilmesi istenmiştir. Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Toplantısı nda stratejiler ve hedefler kesinleştirilmiş ve bu hedeflere uygun faaliyetlerle birlikte faaliyetler için maliyet tablosu hazırlanmıştır. Hazırlanan bu hedef ve maliyet tabloları 15 Mart 2010 tarihinde ATSO yönetimine sunulmuş ve önerilerini sunmaları istenmiştir. 4 DURUM ANALİZİ 4.1 Tarihi Gelişim 16. yüzyılda Afyonkarahisar, Anadolu yollarından ikinci derecede önemli bir yol üzerinde bulunmaktaydı. İlimiz Ankara, Konya, Tokat, Niğde, Kütahya, Bergama, Tire, Antalya ve Kayseri ile birlikte Batı ve Orta Anadolu nun tam anlamıyla gelişmiş ticaret merkezlerinden biriydi. Bu kentlerin en önemli ortak özelliği ise vakıflarca yaptırılmış büyük çarşılarının olmasıydı. Aynı zamanda bu mekânlarda ticaretin yanı sıra üretimde yapılmaktaydı. Osmanlı döneminde, ilimizde 129 değişik sektörde faaliyet gösteren esnaf bulunduğu bilinmektedir. Afyonkarahisar iline gelen pek çok gezgin Afyonkarahisar'ın ticaret hayatının geliştiğinden ve özellikle el işçiliğinin ağır bastığı iş kollarında büyük mesafeler kat edildiğinden bahsetmektedir. Özellikle İzmir'le ticaret hayatının geliştiği, kuyumculuk sektörünün ve tel kakmalı baston imalatının çok meşhur olduğu belirtilmektedir. Gömlek, çarşaf, aba halı, kilim 8
Stratejik Plan 2010-2013 kavaf, keçe ve antik silahların yapımında ilimizin büyük bir potansiyele sahip olduğu çeşitli kaynaklarda geçmektedir. İlimizdeki ticaret hayatının düzenli olması adına Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası nda bulunan eski yazıtlara göre Oda temellerinin 1889 yılında atılmış olduğu anlaşılmaktadır. 1933 yılına ait Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası Heyeti: Reis: Tiryaki Zade Hüseyin Haşim Bey İkinci Reis: Meydan Zade Hacı Ali Birinci Reis Vekili: Abülkasım Zade Hacı Hakkı İkinci Reis Vekili: Yabuz Zade Hasan Aza: Kara Hafız Zade Hamdi Baş Katip: Yüzbaşı Zade Ahmet Hamdi Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası, 5174 sayılı kanunun kendisine verdiği yetki ve görevler çerçevesinde faaliyetine devam etmektedir. Meclis Başkanı Mustafa HANCIOĞLU ve Yönetim Kurulu Başkanı Hüsnü SERTESER dir. Ticaret ve Sanayi Odamız, Afyonkarahisar çevresindeki ticari ve sınai faaliyetlerin gelişmesine yardımcı olmanın yanında; Kapasite raporları, ATR ve Menşei Belgeleri, Üye Sicil ve Faaliyet Belgeleri, K Belgeleri, Sigortacılık, İthalat ve İhracata Yönelik Ekspertiz Rapor Tanzimleri yanında Ticaret Sicil İşlemlerini de Oda bünyesinde yürütmektedir. Odamız 2005 yılında Türk Standartları Enstitüsü tarafından TS EN ISO 9001:2000 şartlarına uygun bir Kalite Yönetim Sistemine sahip olduğu belgelendirilmiş, olup, yine aynı yıl Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) tarafından AKREDİTE ODA ilan edilmiştir. ABİGEM-Afyonkarahisar Merkezi, TPE Dokümantasyon Merkezi, KOSGEB Sinerji Odağı, TSE Belgelendirme Merkezi, Ege İhracatçı Birliği İrtibat Bürosu, İGEME Temsilciliği ve DEİK Temsilciliği bünyemizde faaliyet göstermekte olup; Tüketici sorunlarının giderilmesi için komisyon halinde çalışılarak, Odamız bünyesinde Tüketici Derneği de faaliyetine devam etmektedir. 4.2 Organizasyon Şeması ve Organizasyonel Yapı Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası nın organizasyon şeması ve birim faaliyetleri aşağıdaki bölümlerde yer almaktadır. 9
Stratejik Plan 2010-2013 4.2.1 Organizasyon Şeması Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası nın organizasyon şeması aşağıda sunulmuştur. Disiplin Kurulu Oda Meclisi Meslek Komiteleri Yönetim Kurulu İhtisas Komisyonları Genel Sekreter Genel Sekreter Yardımcısı Ticaret Sicili Memuru Özel Kalem Ticaret Sicili Memuru Yardımcısı Oda Sicili Sorumlusu Muhasebe Memuru Vezne Memuru Dış Ticaret Sorumlusu Kalite ve Eğitim Memuru Sanayi ve İç Ticaret Sorumlusu Basın Yayın Memuru Bilgi İşlem Sorumlusu Makam Şoförü Destek Elemanı 10
4.2.2 Birimler ve Faaliyetleri (Kalite Yönetim Sistemi Organizasyon El kitabında Bulunmaktadır OK.00 GT 01 - GT 19) 4.3 Yasal Yükümlülükler ve Mevzuat Analizi Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası nın yasal sorumlulukları 18.05.2004 tarihli 5174 sayılı kanun ve bu kanunla çıkarılan yönetmelikler kapsamındadır. Ayrıca iç yönetmelik için, Odanın üst birliği olan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği tarafından, odalar için oluşturulmuş diğer yasal yükümlülükler ve mevzuat çerçevesinde TOBB nin odalara vermiş olduğu görevlerin, kamu yararı, mesleki ahlakı, idari, ekonomik ve politik otoritenin yerine getirilmesi Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası nın faaliyetlerinin içeriğini belirlemektedir. Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası nın belli başlı görevleri şunlardır: 4 Yurtiçi ve Yurtdışı fuarlara öncülük etmek, Üyelerinin ihtiyacı olan belgeleri düzenlemek, vermek ve bunlara ilişkin gerekli hizmetleri yapmak, Bölgesel, ulusal ve uluslararası düzeylerdeki ilgili uluslararası ticaret kuruluşları ile iyi çalışma ilişkileri oluşturmak, Üyelerine farklı iş kültürlerini tanıtmak ve iş ortaklıkları kurmalarını sağlamak, Üyelerinin faaliyetlerini finanse etmelerinde, iş geliştirme gibi konularda çeşitli kurum ve kuruluşlarla protokoller yapmak, Meslek ahlakını, disiplini ve dayanışmayı korumak ve geliştirmek, Sektörlerin ihtiyaçlarını saptamak, Yeni yatırımlar için yatırımcıları teşvik etmek, İlgili kanunlar çerçevesinde resmi makamlarca istenecek bilgi ve belgeleri vermek, Ticaret ve sanayiyi ilgilendiren bilgi ve haberleri derleyerek ilgililere ulaştırmak, Üyelerin ihtiyaç duydukları konularda bilgilendirme yapmak, Üyelerin ihtiyacı olan eğitimleri düzenlemek, TOBB nin belirlediği standartlara göre üye kayıtlarını tutmak ve üyelik aidatlarına ilişkin belgeleri saklamak ve bunları TOBB a bildirmek, Dış ticaret mevzuatı, devlet yardımları ve teşvikleri ile ilgili konularda rehberlik yapmak. 4 ATSO Web sitesinden alınmıştır. 11
4.4 Faaliyet Alanları ile Ürün ve Hizmetlerin Belirlenmesi 4.4.1 ATSO nun Faaliyet Gösterdiği Alanlar ATSO faaliyet alanları ve hizmetleri gözetilerek, kuruluşun organizasyon şemasının ve hizmet kalitesinin gözden geçirilmesi sağlanmış olup, belirlenen faaliyet alanları stratejik planlamanın sonraki aşamalarında dikkate alınmıştır. Bu aşamada faaliyet belirleme çalışmalarında paydaşların görüş ve önerileri alınarak çalışmalar detaylandırılmıştır. ATSO nun faaliyet alanları ve ürün/hizmetleri aşağıda belirtilmiştir. Faaliyet 1: Ticari Sicili Başta Afyonkarahisar Merkez olmak üzere Çobanlar, İhsaniye, İscehisar, Sinanpaşa ve Şuhut ilçelerinde faaliyet gösteren şirketler, şahıs firmaları ve şubelerinin tüm ticaret sicili işlemlerini Türk Ticaret Kanunu hükümleri dairesinde yürütmek, ilgililerce istenilen belgeleri tanzim ve tasdik etmektir. Faaliyet 2: Oda Sicili Oda sicil birimi yeni kayıt ve değişiklikleri, (hisse devirleri, adres değişiklikleri, iştigal konusu değişikliği, sermaye artırımları, unvan değişikliği) Ticaret Sicili Memurluğu Belgelerini dikkate alarak yapar. Faaliyet 3: Diğer Hizmetler Dış Ticaret Belgelendirme Muhasebe Eğitim Türk Patent Enstitüsü Akreditasyon DEİK Basın Yayın Tüketici Komisyonu İGEME TAPDK K Belgeleri Sigortacılık 4.5 Paydaş Analizi Kuruluşun etkileşim içerisinde olduğu tarafların görüşlerinin alınması, stratejik planın katılımcılık unsuru için gereklidir. Bir kurum için, katılım olduğu sürece devamlılık esastır. Bu bakış açısı ile Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası nın faaliyetlerinden etkilenen ve faaliyetleri etkileyen ilgili tarafların stratejik plana dâhil edilmesi için paydaş tespiti yapılmıştır. Paydaşlar, kuruluşun ürün ve hizmetlerinden doğrudan veya dolaylı yoldan yararlanan, olumlu ya da olumsuz şekilde etkilenen kişi, kurum, kuruluş ya da gruplardır. Paydaşların görüşlerinin değerlendirilmesi ile ATSO nun güçlü ve zayıf yanları belirlenmiş ve 12
zayıf yanlarını iyileştirmek için fırsatların yakalanması hedeflenmiştir. Bunun için paydaşlar üyeler, iç paydaşlar, ulusal ve uluslar arası dış paydaşlar olmak üzere sınıflandırılmıştır. a) Üyeler: Kuruluşun ürettiği hizmetleri talep eden veya yararlanan kişi, grup ve kurumlardır. b) İç Paydaşlar: Kuruluştan doğrudan etkilenen veya kuruluşu etkileyen çalışanlar, yöneticiler ve kuruma bağlı diğer kişi, grup ve kuruluşlardır. c) Dış Paydaşlar: ATSO nun çalışmalarını etkileyen ve/veya etkilenen kuruluş dışındaki kişi, grup veya kurumlar ile resmi, yarı resmi veya tüm sivil kuruluşlardır. Stratejik Planlamada, paydaşların tespit edilmesinin amaçları; yapılan toplantılar, anketler ve görüşmeler sonucunda planlama sürecinin ilk aşaması için paydaşlarla etkili bir iletişim kurularak katkılarının sağlanması, paydaşların görüş, talep ve beklentilerinin belirlenmesi, kuruluşun faaliyetlerine etkin bir şekilde devam etmesi için stratejilerin oluşturulması, faaliyetlerin gerçekleştirilmesi sırasında engel teşkil edebilecek unsurların saptanması, paydaşların hangi aşamada katkı sağlayacağı, paydaşların kurum hakkında düşüncelerinin alınmasıyla kurumun güçlü ve zayıf yönlerinin tespit edilmesi, paydaşlara ait öneri ve eleştirilerin alınması olarak belirlenmiştir. Bu sayede, stratejik plan paydaşlar tarafından sahiplenilmesi planın uygulanma sürecine olumlu bir katkıda bulunmaktadır. Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası durum analizi çalışmaları sırasında, paydaş analizleri de yapılarak, paydaşların ATSO çalışmaları ve hizmetleri hakkında görüş ve fikirleri anketler vasıtasıyla temin edilmiştir. 4.5.1 Paydaşların Tespiti Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası nın paydaşları, Oda faaliyetlerinden en fazla etkilenen veya etkileyen kişi, grup ve kurumlar olarak belirlendiği için bu çalışmada daha fazla odaklanılması gereken paydaşlar seçilmiştir. Seçilen paydaş tablosu aşağıdaki gibidir. 13