HALKEKMEK baflar n n öyküsü - on alt n y l HALK EKMEK baflar n n öyküsü on alt n y l ANKARA BÜYÜKfiEH R BELED YES ANKARA HALK EKMEK VE UN FABR KASI A.fi.
b a ş a r ı n ı n ö y k ü s ü on altın yıl
Foto Pala
Başarının arkasında bir şey varsa o da samimiyettir
Halk Ekmekli Y llar Y llar önce Ankara Büyükflehir Belediye baflkanl na aday oldu umda projelerimi aç klarken Ekmek konusuna büyük önem vermifltim. Ankaral ya seçim çal flmalar nda yol, su, asfalt v.s. gibi belediye hizmetlerine ilaveten sosyal projelerime de a rl k verece imi vaad etmifltim. Ankara da yaflayan fakir-fukaralar aç, aç k kalmamal, onlar açken benim tok olmam n bir anlam yok diye düflündüm. Belediye baflkan seçildi imde ilk icraat m olarak evlerimize hergün misafir olan, üç defa sofram z süsleyen ekmek projemi uygulamaya karar verdim. Ankaral lar n ekme i, Türkiye nin hem en ucuzu, hem de hijyenik ve modern ortamda haz rlanm fl lezzetli, kaliteli olmal yd. Harabeye dönmüfl, makinalar n n ömrü 4 HALK EKMEK SAYI 8 2004
"Bence Ankara Halk Ekmek Fabrikas yapt hizmetlerletürkiye'de alan nda bir ilki baflarm flt r.tabi bu hizmetler Ankara Büyükflehir Belediyesi olarak bizlerin de iftihar etti i en önemli hususlardand r.". Melih GÖKÇEK / Ankara Büyükflehir Belediye Baflkan dolmufl, fabrika borç bata na gömülmüfl, ç kan ekmekler hamur halde, kaliteden mahrumdu. Bu böyle devam etmemeli diye kollar s vad k. Çok zor flartlarda üretilen ve zor sat lan 200 bin ekmek yerine, gece demeden, gündüz demeden çal flarak üniversitesanayi iflbirli i anlay fl yla mükemmel ekmek üretimine bafllad k. Bunun iyi neticesini de k sa sürede ald k. Ekmek talebi artmaya bafllad, Ankaral hemflehrilerim lezzet ve kalite örne i Halk Ekme e ak n ak n koflmaya bafllad. Daha sonra kuyruklar olufltu. Bu durum bizim de çal flma azmimizi art rd. Günlük ekmek üretimimizi 200 binden, 1 milyon 250 bin adede ç kard k. Ekme imizin kalitesi, lezzeti ve fiyat dilden dile konuflulmaya bafllad. Çal flmalar m z sadece Ankara da de il, bütün Türkiye taraf ndan takip edilmeye, örnek al nmaya baflland. Gece demeden, gündüz demeden Ankaral ya bu hizmeti verirken al n terimiz, fedakarl m z, gayretimiz, azmimiz sevgili Ankaral lara her fleyin en iyisini sunabilmek içindir. Her gün geliflen, büyüyen fabrikam zla sizlere hizmet vermenin huzurunu yafl yorum. Çünkü sizler çal flmalar m z takdir ediyor, destek ve dualar n z bizden eksik etmiyorsunuz. Sizlere ne yapsam, ne kadar teflekkür etsem azd r. HALK EKMEK SAYI 8 2004 5
inand k, çal flt k, baflard k Ali lkbahar Halk Ekmek Genel Müdürü 1994 Y l nda günde 220 bin ekmek üretimi ile devrald m z Halk Ekmek Fabrikas n, ça m z n modern cihazlar n kullanarak, özverili çal flmalar m zla, bugün, günde 1.250.000 ekmek üreten modern bir yap ya kavuflturduk. Halk Ekmek, y llarca zarar eden bir flirket iken, bugün kendi kâr ile yeni fabrika kurabilen, Türkiye nin 2. büyük 500 flirketi aras nda 11. s raya girmifl dev bir flirket haline gelmifltir. Kredi almadan, tamamen kendi imkanlar m zla, dünyan n en büyük ekmek fabrikas n kurduk. 6 HALK EKMEK SAYI 8 2004
"Biz Halk Ekmek olarak halk m z n ekme ini üretiyoruz. Bu nedenle Halk Ekmek her zaman Ankara'n n her yerinde aranan ekmektir." Dünyada ekmek üretiminde kullan - lan teknolojilerin en son imkanlar yla donat lm fl fabrikam zda, hijyenik ortamda, Türkiye nin en ucuz ekme- ini üreterek Ankaral lara hizmet etmenin hakl gururunu yafl yoruz. Fiyat, kalite ve teknolojide sadece Ankaraya de il, Türkiye ye örnek olmufltur. Yabanc ülke temsilcilerinin ziyaretleriyle dünyan n da cazibe merkezi haline gelmifltir. Yönetimde bulundu umuz y llar içerisinde halk m z n lezzeti, kalitesi, hijyenik olmas ve fiyat n n da ucuzlu u gibi sebeplerle halk ekme e olan talebi sürekli artt. Ankara n n yaklafl k 1/3 ünün ekmek gereksinimini fabrikam z karfl lamaktad r. 420 noktada kurdu umuz büfe ve bayi ile bir yandan halk m za ucuz ekmek sunarak onlar n bütçesine önemli katk da bulunurken, bir yandan da piyasada ekmek fiyatlar n n daha fazla yükselmemesi için fiyat istikrar n sa lamaktay z. HALK EKMEK SAYI 8 2004 7
ANKARA BÜYÜKfiEH R BELED YES 12 ANKARA BÜYÜKfiEH R BELED YES ANKARA HALK EKMEK VE UN FAR KASI A.fi. Ad na Sahibi Ali LKBAHAR Genel Müdür Yaz flleri Müdürü Sadettin AYAZ Genel Müdür Yard mc s Macun Mah. Anadolu Bulvar No: 13 G MAT / ANKARA Tel: (0.312) 397 33 65-66-67 Editöryal Yap m Dia Çekimi Tasar m & Bask Tel : (312) 435 15 95 Fax : (312) 435 05 85 www.sfn.com.tr 4 halk ekmekli y llar. Melih Gökçek 6 inand k, çal flt k, baflard k Ali lkbahar 10 halk m ve ben A. flcan 12 dünden bugüne halk ekmek 18 ekme in öyküsü 20 hallk ekmek karagün dostu 22 pasta bulamazlarsa 24 ekonomik kriz ve sosyal belediyecilik Ali fian 29 fliir Osman Oktay 30 ankara'y sevmek A. flcan 32 ekme in bileflimi ve besin de eri Cengiz Duygulu 34 ali ilkbahar'a baflar ödülü 37 flirketin özgeçmifli Sami Kayhan 38 herfley ankaral için Süreyya Karatafl 39 neden halk ekmek? Turay Aksoy 40 ne dediler? Sami Kayhan 42 ekmek üretiminde son teknoloji Huzeyfe Y lmaz 44 ankara halkekmekte ürettiklerimiz Oktay Özdemir 50 ar-ge faaliyetleri ve çal flma konular Hasan Hüseyin Tümer 52 herfleyden önce e itim Memifl Çal k 56 söylefli Prof. Dr. lbilge Saydaml ve Prof. Dr. Hamit Köksel 34 30
56 44 77 62 kaliteli ekmek Ali lkbahar 63 ekmek hastal klar ve özellikler Mehmet Kadiro lu 64 unda ve ekmekte görülen olumsuzluklar fiengül Mutlu 68 fermantasyon ve ekmek üretimindeki yeri Prof. Dr. Berrin Özkaya 77 ekme in zenginlefltirilmesi Prof. Dr. Süeda Çelik, Prof. Dr. Hamit Köksel, Arfl. Gör. Berna Bilgi 82 ekmek kalitesini etkileyen faktörler Prof. Dr. Haz m Özkaya 90 un kalitesi Nurhan Esra Çaputçuo lu 92 ekmek yap m ve hijyeni için önemli kriterler Murat fianl 96 ekmeklerin bayatlamas M. Rüfltü Kaya 98 ekmek çeflitleri Hasan Hüseyin Tümer 104 g da kodeksi ve de ifliklikleri Mustafa Zöngür 106 sac ekme i Halil Kaya 108 aziz bildi imiz ekmek O uz Tuna 112 akl n zda bulunsun 114 kitaplar aras nda 116 Birleflmifl Milletler G - da ve Tar m Örgütü (FAO) 117 halk ekmek ekmek teknesi'ndeydi 124 flehre gidiyoruz Ali lkbahar 126 nimet flükür ister Ahmed fiahin 128 ziyaretler 138 on y l n mukayesesi 140 piyasa ekme i ile halk ekme in k yas 48 117 HALK EKMEK SAYI 8 2004 9
halk m ve ben A. İşcan BEN NSAN YAfiADIKÇA VARIM. NSAN VAR OLDUKÇA BEN YAfiARIM. Biliyorum, yar n sabah oldu unda günefl yine ayn yerden do acak, topra a güç, fidana can, damarlar ma kan olacak. Halk m caddelerimde dolaflacak, sokaklar mda yürüyecek, çocuklar m parklar mda oynayacak. Ben de onlar nefle içinde seyredece- im. Çiçeklerimle güzellikler sunaca m, a açlar mla mutluluklar dileyece im, aflklar na mesken olaca m. Biliyorum akflam oldu unda günefl yine ayn yerden batacak. Y ld zlar parlatacak gökyüzünü, ay her zamanki gibi yine karanl ayd nlatacak. Semalar m halk m n ruhu gibi berrak fl klar donatacak, insanlar m huzur için- 10 HALK EKMEK SAYI 8 2004
de evlerine çekilecek, ben de onlar yine sabah için caddelerimde, sokaklar mda bekleyece im. Sokaklar mdaki çirkinlikleri gömece im karanl klara, iyilikleri meydanlar ma tafl yaca m. Ve ben gelece imden endifle etmeden,huzur içinde yaflayaca m. nsan yaflad kça ben var m çünkü, insan var oldukça ben yaflar m. Beni anlat rsan z halk m anlatm fl olursunuz, insan m anlat rsan z beni. Duygular m bilmek isterseniz halk m n duygular d r duygular m. Benimle nefes alan, benimle ac kan, benimle doyan, Ben mutluysam mutlu olan halk m Senin gelece in benim, benim yar n m sensin. Kendini nas l bilmek istiyorsan beni öyle gör. Sen ve ben bir bütünüz çünkü. Benden sevgini ve ilgini esirgeme. Sevgin ve ilgin olmadan ben ruhsuz yaflamaya mahkumum. HALK EKMEK SAYI 8 2004 11
dünden bugüne halkekmek ANKARA BÜYÜKfiEH R BELED YES HALK EKMEK FABR KASI YÖNET C LE- R fiu GÜNLERDE APAYRI B R HEYE- CANI YAfiIYOR. GÖREV DEVRALMA- NIN 10. YILINI KUTLAMA HAZIRLI I Ç NDELER. ESASEN BUNU 10 YILIN HESABINI VERME HEYECANI OLARAK DE ERLEND RMEK DAHA DO RU OL- SA GEREKT R. Biz de zaman tünelinden geriye do ru nostaljik bir yolculuk yaparak, fabrikan n kurulufl günlerine do ru gittik.. 1982-1994 Y l 1979.. Ankara Büyükflehir Belediyesi önderli inde, Genel fl Sendikas, Toprak Mahsulleri Ofisi, Ankara Bakkallar Derne i ve Tükko Birlik ortaklafla bu güzel projeye teflebbüs ediyorlar. Fabrika, 22.4.1982 tarihinde, 4 bant 200.000 adet/gün kapasite ile üretime bafllad. Da t m a olarak da 19 adet ekmek sat fl büfesine sahipti. 1994 y l na gelene kadar 2 eski hat ilavesi daha yap ld. Ancak, ekmek üretimi 220.000 adet/gün ün üzerine ç kamad. Hatta ço u zaman bu rakam n alt nda kalm flt. 10 YILIN HESABI Fabrikan n Genel Müdürü Ali LKBA- HAR a 10 y l öncesini soruyoruz. Hüzünlü bir âh çektikten sonra, gözleri donuklafl yor, ufuklara dal p, o günleri yeniden yaflarcas na, 10 y l önceki manzaray anlat yor: 1994 yılı Mart ayında göreve geldiğimizde fabrikanın hali, tam manasıyla bir harabeyi andırıyordu. İşçilerin çalışma ortamı sağlıksız; duşlar, wc, soyunma odaları elverişsiz idi. Ayrıca ekmek üretimi düşük, satış büfeleri yetersiz, pazarlama ve kontrol organizasyonu bozuk olduğu gibi, fabrika da borç batağında idi.. Bir hizmetin, yap lan iflin boyutunu, kadrini daha iyi de erlendirebilmek için, san yorum nerden nereye gelindi ini bilmek, benzerleriyle k yas n yapmak gerekmektedir. 12 HALK EKMEK SAYI 8 2004
YEN YÖNET M, YEN DÖNEM 1994 Mahalli dareler Genel Seçimlerinin ard ndan, fabrikada yönetim de iflti. 1994 Y l, fabrikan n tarihi sürecinde yeni bir dönüm noktas olmufltu. ÇA DAfi VE AKILCI YÖNET M flbafl na gelen yeni yönetimin icraat n, yine fabrika Genel Müdürü Ali LKBAHAR dan dinleyelim: İlk önce borçları süratle ödedik. Üretim, pazarlama ve kontrol organizasyonunu iyileştirdik. 27 Mart 1994 tarihinde 5.618.858.639 TL. zararla devraldığımız fabrika, 31 Aralık 1995 tarihi itibariyle 41.518.845.269 TL. kâr eden firma durumuna geldi.. Her zaman yenilik ve de iflim taraftar olduk. Halka en iyi flekilde hizmet için her imkan kullanma azmi ve gayreti içerisinde bulunduk." 27 Mart 1994 de devraldığımızda 194 personelle günlük ekmek üretimi yaklaşık 220 bin adet idi. 1996 Mart ında kapasite arttırıldı. 184 personelle üç vardiyalı bir çalışma sistemiyle günlük üretimi 550 bine yükselttik. Oysa kadro sayısı da, tesis de aynı idi. Farklı olan yönetim anlayışımız, performansımız ve çalışma azmimizdir. ALIN TER NE SAYGI Zararla devral nan fabrikada verimin, üretimin ve kâr n yükselmesi neticesinde, 1 A ustos 1998 tarihinden bafllamak üzere 249 iflçiyi kapsayan toplu sözleflmelerde, iflçilere ortalama % 234 oranda rekor zam yap ld. Personelin daha verimli olmas amac na yönelik olarak seminerler ve hizmet içi e itim kurslar düzenlendi. flçilere verilen e itim seminerlerinde; çal flma ve ifl güvenli i, do algaz, yang n ve alarm sistemleri, iç ve d fl güvenlik gibi konularda bilgiler verildi. Fabrikan n fiziki temizli i kadar, personelin k yafet düzgünlü ü ve beden temizli i itina ile takip edildi. Rutin sa l k taramalar düzenli olarak yapt r ld. Personelin moral gücünün yüksekli i sonucunda; 1994 y l nda bir iflçinin y lda üretti i ekmek miktar 604 bin iken, bu oran günümüzde 1.439 bine ulaflt. HALK EKMEK SAYI 8 2004 13
LER TEKNOLOJ Halk Ekmek Fabrikas nda uygulanan yeni teknolojiler göz kamaflt r c mahiyettedir. Yurt d fl ndan çeflitli heyetler fabrikay ziyaret ederek hayranl klar n ifade etmektedirler. Ankara daki yabanc misyon flefleri zaman zaman yerinde incelemede bulunarak, kendi ülkelerinde de benzer bir tesisi kurmak istediklerini dile getirmektedirler. Kullan lan makineler kontini ekmek üretim tesisleridir. Bu, tesiste un silosundan bafllayan, iflçili in çok az kullan ld tünel üretim fleklidir. Bu üretimde s kontrolü, nem kontrolü, zaman kontrolü seçilen teknolojiye göre tamamen otomatik olarak ayarlanabilmektedir. Teknolojinin sa lad bu avantajla ekmek, % 20 düflük maliyetle üretilmekte ve bu ucuzluk halka yans t lmaktad r. Peki, Nedir bu yönetim anlayafl - n z? diye sorduk. Verdi i cevaplar oldukça netti: Her zaman yenilik ve değişim taraftarı olduk. Halka en iyi şekilde hizmet için her imkanı kullanma azmi ve gayreti içerisinde bulunduk. Halka hizmeti, Hakka hizmet sayan anlayışımızın gereği, ibadet şevkiyle yılmadan çalıştık. Y llarca zarar eden bir flirket durumundaki Halk Ekmek, bu anlay fl n hayata geçirilmesiyle bugün, kendi kâr ile yeni fabrika kurabilen dev bir flirket haline geldi. BUGÜN GEL NEN SEV YEDE, ÖZVER L ÇALIfiMALARIN YANINDA, UYGULANAN AKILCI VE HER ALANDA ULUSLARARASI STANDARTLARDA KAL TEYE ÖNEM VEREN ÇA DAfi POL TALARIN DA ROLÜ BÜYÜKTÜR. 14 HALK EKMEK SAYI 8 2004
AR GE ile Fabrikam z bir enstitü gibi çal flmaktad r. Gelinen seviyeyi de flöyle özetliyor Say n LKBAHAR: ÜRET M ALANIMIZI 9.500 M 2 YE ÇIKARDIK MALAT VE DAR B NALA- RIMIZA, YAPTI IMIZ TAD - LATLARLA ÇA DAfi VE MODERN B R GÖRÜNTÜ KAZANDIRDIK KEND MKANLARIMIZLA BÜYÜK BAKIM VE ONA- RIMLAR GERÇEKLEfiT R- D K KEND ÖZKAYNAKLARIMIZ- LA YEN MAK NE YATIRIM- LARINA BÜYÜK ÖNEM VERD K.. KAL TEYE ÖNEM Bugün gelinen seviyede, özverili çal flmalar n yan nda, uygulanan ak lc ve her alanda uluslar aras standartlarda kaliteye önem veren ça dafl politikalar n da rolü büyüktür. Un seçiminden üretimde kullan lan teknolojiye kadar, kalitesini hassas bir flekilde gösteren hizmetler sonucu bugün Halk Ekmek, aran lan ekmek olmay baflarm flt r. TAR H GÜN: 11 A ustos 1998 11 A ustos 1988 Sal günü, Ankara Halk Ekmek için tarihi bir gündür. 1 Trilyonluk yat r m gerektiren ek tesisler, hiç bir kredi ve borç al nmaks z n, tamamen fabrikan n kâr ve öz kaynaklar yla yap ld. Büyük bir kalabal n kat l m yla düzenlenen törenle, günde 312 bin adet ekmek üretecek kapasitede elektronik sistemlerle kurulu 2 bant hizmete girdi. Bu 2 yeni hatt n ilavesiyle ekmek üretimi, 1.250.000 adet/gün kapasiteye ulaflt. AR-GE Sizlere en yeni teknolojiyle üretilen sa l kl ve ucuz ekmekler sunabilmek için, fabrika bünyesinde, 2001 y l nda AR-GE kuruldu. Yurt içinde ve yurtd fl ndaki benzer tesisler ve fuarlar sürekli incelenmektedir. Araflt rma laboratuvarlar nda, ekmek imalat nda kalite ve verimlili i art rmak amac yla, üniversitelerle koordineli olarak bilimsel çal flmalar yap lmaktad r. Böylece, bilimsel veriler kullan larak, ekmek üretiminde kalite ve verimlilik artt. AR GE ile Fabrikam z bir enstitü gibi çal flmaktad r. TEM ZL K SA LIKTIR Ekmek üretilen bir yerde aranabilecek en büyük özellik, temizlik ve hijyenik flartlard r. Halk Ekmek Fabrikas nda bu hususa azami ölçüde riayet edilmektedir. Her vardiya sonunda, üretim bölümünde bulunan makine ve ekipmanlar ile üretim alan n n temizli i, titiz bir flekilde yap lmaktad r. Üretim alan na aç lan tüm kap larda, bilgisayar kontrollü, otomatik kartl geçifl sistemi uygulanmaktad r. Böylece bu kap lardan, sadece üretim bölümünde görevli personel geçebilmektedir. Daha önce çukurlar içinde olan zemin, önce sacla, daha sonra da mikroorganizma tutmayan epoksi kaplama ile kaplanm flt r. Böylece hem sa l kl bir zemin elde edilmifl, hem de personelin çal flma flartlar iyilefltirilmifltir. HALK EKMEK SAYI 8 2004 15
Ekme in en iyisini, en lezizini sizlere sunabilmek için öz veri ile çal flan 247 gönül eri. Ça m z n modern teknolojisini kullanarak kaliteden Halk Ekmek, birli in, gücün, samimiyetin ödün vermeden her Biz bir ekibiz, birlikte gün üretilen 1.250.000 ekmek... Üretim Müdürlü ü Muhasebe ve Ticaret Müdürlü ü Teknik fller Müdür 16 HALK EKMEK SAYI 8 2004
, özverinin ad d r. üretiyoruz.. lü ü Personel Müdürlü ü dari fller Müdürlü ü HALK EKMEK SAYI 8 2004 17
ekme inöyküsü Personelin moral gücünün yüksekli i sonucunda; 1994 y l nda bir iflçinin y lda üretti i ekmek miktar 604 bin iken, bu oran günümüzde 1.253 bine ulaflt. UNDAN - EKME E Ekme in fabrikam zdaki öyküsü, bir laboratuvarda bafllar. Al nan un, önce fabrika bünyesindeki laboratuvarda kontrol edilir. E er istenilen vas fta ise çuvallar depoya boflalt l r. flte bundan sonra insan elinin de medi i üretim safhas bafllar. Otomatik yo urma makineleri devreye girer. Burada haz rlanan hamur, ön fermentasyona, yani dinlendirme bölümüne al n r. Bekleme süresinin ard ndan, gramajlama bölümüne gelip kesilir ve sonra da konik çevirme makinesinde ekme in flekli verilir. Ekme in öyküsünün bundan sonraki k sm nda, yine bir dinlenme dönemi vard r. Buradan önce son dinlendirme bölümüne geçen hamurun fermentasyonu tamamlan r, sonra da üstü çizilerek f r na gönderilir. 18 HALK EKMEK SAYI 8 2004
GECE-GÜNDÜZ, YAZ-KIfi, YA MUR-ÇAMUR DEMEDEN YÜRÜTÜLEN BU H ZMET, SON MODEL H JYEN K 45 ARAÇ VE 120 PERSONELLE, ANKARA'NIN MUHTEL F BÖLGELER NDEK 420 AYRI EKMEK SATIfi BAY NE HER GÜN ULAfiTIRILARAK SÜRDÜRÜLMEKTED R. Metrelerce uzunluktaki f r n n ç k fl kap s ndan a r a r ç kan k zarm fl ekme in bir buçuk saatlik öyküsü, paketlemeye do ru uzanan bantlar n üzerinde tamamlan r. EKMEKLER SO UMADAN BÜFELERDE Üretilen bu ekmeklerin, bir de mahallemize kadar getirilme öyküsü var tabii. Fabrikada 24 saat kesintisiz üretilen ekmekler, sevk yat bölümünde sepetlere 25 er adet konulmak suretiyle stoklan r. Ekmekler sevk bölümünce, bir gün önce al nan siparifllere göre sevk edilmek üzere programlan r. Bölge ve semtlere da t lacak ekmekler sevk yat elemanlar nca özel imal edilmifl sevk yat araçlar na yüklenir. Gece saat 23.00 den itibaren bafllat lan da t m ertesi gün saat 17.00 ye kadar devam eder. Gece da t m yapacak elemanlara büfelerin yedek anahtar verilerek büfeye siparifl edilen miktar kadar ekmek b rak l p, daha önce b rak lan sepetlerin bofllar al n r. Günlük da t lan ekmekler ve toplanan bofl sepetler kay t alt na al narak yetkili elemanlarca teslim al n r ve sevk yat tamamlan r. Gece gündüz, yaz k fl, ya mur çamur demeden yürütülen bu hizmet, son model hijyenik 45 araç ve 120 personelle, Ankara n n muhtelif bölgelerindeki 420 ayr ekmek sat fl bayiine her gün ulaflt r larak sürdürülmektedir. HALK EKMEK SAYI 8 2004 19
halk ekmek karagün dostu KARAGÜN DOSTU SEYYAR FIRINLAR Ülkemizde yaflanan tabii afetler, her kurumu kendi imkanlar çerçevesinde, en k sa sürede olay yerine intikal ederek gerekli ihtiyaçlar karfl layacak tedbirleri alma yoluna sevketmifltir. Ankara Büyükflehir Belediyesi, bir yandan mevcut fabrikay modernize edip her yönüyle güçlendirirken, yaflanmas n asla istemedi imiz böylesi ola anüstü durumlarda; afet bölgesinde s cak, halk - m z n do rudan ve direkt ekmek ihtiyac n karfl layacak seyyar f r nlar kurmufltur. Modern, hijyenik, seri ve sa lam olmas düflüncesiyle seyyar f r nlar otobüs ve konteyn r üzerine kurulmufltur. Bu f r nlarda, saatte 700 adet ekmek üretilebilmektedir. Gezici f r nlar m z, 20.000 adet / gün kapasiteye sahiptir. FELAKETZEDELER N ACILARI, ACIMIZ OLDU Dinar, Düzce, Marmara, Bingöl depremlerinde, K r kkale felaketinde, Büyükflehir Belediyemiz 24 saat içerisinde bölgeye intikal ederek, kurtarma ve çal flma ekipleri yan nda, seyyar mutfak ve f r nlarla da halk m z n yan nda olmufltur. Felakete maruz kalan kardefllerimizle ekme imizi, afl m z ve ac lar n paylaflt k. 3 Temmuz 1997 de K r kkale de meydana gelen patlama sonucu zor durumda kalan halka, 3 gün boyunca 250 bin ekmek da tt k. Dinar, Adapazar, Düzce, Gölcük, Bolu, Bingöl deprem bölgelerinde da t lan ekmek miktar 10 milyon adettir. BÜTÜNLEfiMEN N HARCI Halk Ekmek Fabrikas, sadece ekmek üreten ve satan ticari bir tesis de ildir. Muhtaçlara hergün da t lan 52.000 adet ücretsiz ekmekle fakir fukaran n derdine derman olmaktad r. Halk m za ulaflt r lan ucuz ekmekle günde 10 ekmek tüketen kalabal k bir ailenin ekonomisine, her y l iki ayl k asgari ücret kadar katk da bulunulmaktad r. 20 HALK EKMEK SAYI 8 2004
bingöl depremi ve ankara halk ekmek HALKIMIZIN TAKD R N VE HAYIR DUALARINI ALMIfi OLMAMIZ B Z M Ç N EN BÜYÜK MUTLULUK VE GURUR KAYNA I OLMUfiTUR. Erhan Coşkun Mühendis l May s 2003 tarihinde Bingöl ilimizde meydana gelen deprem bir Marmara veya Düzce depremleri kadar olmasa da, birçok vatandafl m z enkaz alt nda kalm fl ve depremde büyük miktarda mal ve can kayb olmufltur. Bölgede bulundu umuz süre zarf nda halk m z n takdirini ve hay r dualar n alm fl olmam z bizim için en büyük mutluluk ve gurur kayna olmufltur. Depremin haber al nmas yla K r kkale felaketi, Dinar, Marmara ve Düzce depremlerinde oldu u gibi Ankara Büyükflehir Belediyesi birimleri Baflkan m z Sn. Melih GÖKÇEK in talimatlar yla deprem bölgesine çok h zl bir flekilde ulaflma gayreti içerisine girmifltir. Fabrikam z taraf ndan tamamen deprem ve do al afetlerde kullan lmak üzere Türkiye de ilk ve tek olan t r dorsesine yerlefltirilmifl mobil ekmek f r n m zda gerekli haz rl klar yaparak ayn gün 4 araç ve 16 kiflilik ekibimizle deprem bölgesine hareket ettik ve depremin l. günü deprem bölgesine ulaflt k. Bölgeye giderken gezici mobil ekmek f r n m zda seyir halinde iken ç kartm fl oldu umuz ekmekleri Bingöl e ulafl nca depremzede vatandafllar m za da tt k. Gördü ümüz manzara gerçekten içler ac s yd. Bu manzara karfl s nda yol yorgunlu umuzu bir kenara b rak p aya m z n tozuyla ekmek üretimine bafllad k. Depremin ilk haftas ndan Bingöl deki son günümüze kadar personelimizin göstermifl oldu u üstün gayret ve özverili çal flmayla günlük 15.000 adet ekmek ç kartma kapasitesine sahip olan mobil ekmek f r n m zdan kapasitesinin üzerine ç karak Bingöllü vatandafllar m z n s cak ekmek ihtiyaçlar n karfl lamaya çal flt k. fiehir merkezindeki halk n yan s ra depremin merkez üssü olan ve hiç yard m ulaflt r lamayan köylere, ç kartm fl oldu umuz ekme i kendi araçlar m zla götürerek oradaki ma dur insanlara da tt k. Bunun yan s ra bölgede faaliyet gösteren resmi, flah s ve d flar dan gelen di er belediyelerin kurmufl olduklar aflevlerinin ve baz resmi kurumlar n ekmek ihtiyaçlar n n büyük bir k sm n biz karfl lad k. Bütün bu hizmetleri yaparken depremzede vatandafllar m zla ayn koflullarda yaflad k. Çad rda yat p, kendi yeme imizi kendimiz yapt k. Her türlü olumsuz çevre flartlar na ra men Ankara Büyükflehir Belediyesi Ankara Halk Ekmek ve Un Fabrikas olarak bölgeyi en son terk eden yard m kuruluflu olmam z kendi imkanlar m zla yapm fl oldu umuz hizmetlerdeki samimiyetimizin göstergesi olsa gerek. Bölgede bulundu umuz süre zarf nda halk m z n takdirini ve hay r dualar n alm fl olmam z bizim için en büyük mutluluk ve gurur kayna olmufltur. HALK EKMEK SAYI 8 2004 21
pasta bulamazlarsa Sadettin Ayaz Genel Müdür Yardımcısı B Z M NANÇLARIMIZDA, KÜLTÜRÜMÜZDE VE BU NANCIN fiek LLEND RD TOPLUMUMUZDA EKMEK, KUTSAL B R N METT R. nsan, hayat n ve varl n devam ettirmek için yemek ihtiyac ndad r. nsan n sosyal statüsü ve ekonomik durumuna göre yemenin kalitesi de iflirse de bizim kültürümüzde en temel g dalar n bafl nda ekmek gelir. Bizde kar n doyurman n ilk maddesi olarak hep ekmek görülmüfltür. Anadolu da yeme in ad da ö ünün ad da ekmek olmufltur... Ekmek padiflah, pilav vezir, gerisi vaz r vuzur tekerlemesi bu gerçe i en güzel flekilde dile getirmektedir. Bizim inançlar m zda, kültürümüzde ve bu inanc n flekillen- 22 HALK EKMEK SAYI 8 2004
Halk ekmek bu ülkenin insanlarına pasta kalitesinde ekmek sunuyor, lezzet sunuyor. dirdi i toplumumuzda ekmek, kutsal bir nimettir. Onun en ufak bir k r nt s bile çöpe at lamaz. Ayaklar alt nda çi nenemez. Ekme in dökülüp saç lmas, israf edilmesi nimete sayg s zl kt r. Bu sayg s zl k da hofl karfl lanmaz. Ekmek kültürümüze öylesine girmifl bir nimet ki, ekmekle özdeflleflmifl pek çok özdeyifl veya deyimler göze çarpar. Ekmek davas, ekmek paras, ekmek teknesi, Ekme ini tafltan ç karmak, ekmeksiz, ekmek kap s, burada ekmek var, a ac n kökü toprak, insan n kökü ekmek gibi söz ve deyimler bunlardan sadece baz lar d r. nsanl k tarihi kadar eski olan bu g day üreten f r nc lar n kökeninin Hz. Adem e (A. S.) yani ilk insana dayand rivayet edilir. Bizim inanc m za göre Cebrail (A.S.), Adem e (A.S.) un ö üterek ekmek yapmay ö retmifltir. Bu nedenle f r nc lar n Pir i, Hz.Adem dir. Ekmek al n terinin ve eme in bir simgesidir. Allah n kullar na verdi i en büyük nimettir. Bu yüzden hemen hemen bütün dinlerde övülmüfltür. Kutsal say lm flt r. Bugün toplumumuzda ekonomik daralma nedeniyle insanlar n zaruri ihtiyaçlar n temin ederken zorland, ekmek derdine düfltü ü ve ciddi bir bo ulma hissinin yafland görülmektedir. Bu ekmek derdi zamanla bir ekmek kavgas na da dönüflmektedir. Anadolu da bir dilim ekme in arkas na koflan milyonlarca insan vard r. Sabah erken ucuz ekmek kuyru una giren binler- ce insan... So uk demeden, s cak demeden, yafll, genç, çocuk binlerce insan... Kad n yla, erke iyle ucuz ama kaliteli ekmek alabilmek, günlük masraflar - n n yükünü biraz olsun hafifletebilmek isteyen binlerce insan. Bu insanlara yerel yönetimlerin tesis etti i Halk Ekmek Fabrikalar umut oluyor, fl k oluyor, yard mc oluyor, temiz ve hijyenik ortamlarda el de meden üretilen her ekmek, bir bereket, bir mutluluk kayna oluyor. Ekmek derdine, geçim derdine düflmüfl bu insanlar bu sayede yapm fl olduklar ufak-tefek tasarruflarla çocuklar n yedirip, giydirebiliyorlar, okullara gönderip okutabiliyorlar, bunun mutlulu unu yafl - yorlar. Bu insanlar Halk Ekmek sayesinde yoksullaflmadan, ezilifl ve y k l fltan, dehflet verici bir içe kapanma, küsme, kahretme ortamlar ndan bir nebze olsun kurtulabiliyor. Bu insanlar kendi kökü olan ekmekle Halk Ekmek sayesinde daha kolay buluflabiliyor. Halk ekmek bu ülkenin insanlar na pasta kalitesinde ekmek sunuyor, lezzet sunuyor. Kimbilir, Madam Antoinette günümüzde olsayd Ekmek bulamazlarsa pasta yesinler yerine belki, pasta bulamazlarsa Halk Ekmek ten ekmek yesinler diyebilirdi. HALK EKMEK SAYI 8 2004 23
BÜYÜKfiEH R BELED YES ALTYAPI H ZMETLER N N YANINDA, HALKIMIZIN SOSYAL HT YAÇLARINI KARfiILAMAYI VE HT YAÇ SAH PLER NE YARDIMI SOSYAL BELED YEC L K ANLAYIfiININ GERE SAYMAKTADIR. ekonomik kriz ve sosyal belediyecilik 1999 YILINDA MEYDANA GELEN DEPREMLER, KOAL SYON HÜKÜMETLER VE S YAS ST KRARSIZLIKLARIN BERABER NDE GET RD GÜVEN BUNALIMI G B SEBEPLER ÜLKEM ZDE, GEÇM fite BENZER GÖRÜLMEYEN B R EKONOM K KR Z DO URMUfiTU. Ali Şan SOSYAL PATLAMANIN Efi NDEK TÜRK YE 1996 y l nda d fl dünyada bafllayan ekonomik ve mali krizlerin yans malar, 1999 y l nda meydana gelen depremler, koalisyon hükümetleri ve siyasi istikrars zl klar n beraberinde getirdi i güven bunal m vb. sebepler ülkemizde, geçmiflte benzeri görülmeyen bir ekonomik krizi do urmufltu. Bu kriz, dar gelirli insanlar n sat n alma gücünü, yani hayatlar n idame ettirmeye yarayan imkanlar n ellerinden ald. Kötü yönetim, yolsuzluklar, kamu harcamalar ve buna ba l olarak devletin aç klar n vergi art r m, zam, iç ve d fl borçlanmalar yoluyla kapatmaya çal flmas, genifl toplumsal kesimlere büyük bir maliyet olarak dönüyordu. flsizlik had safhalara ulaflm flt. Yaklafl k bir milyon çal flan iflini kaybetmiflti. stihdam sorunu ikiye, üçe katland. Gecekondu muhitlerinde 15 gün boyunca sadece patates hafllayarak hayatta kalmaya çal flan aileler vard. Üç dört çocuk sahibi bir baba sabahtan akflama kadar ortal kta dolafl - yor, akflam elinde ekmek olmadan evine dönüyordu. Telefon ve kredi kart yüzünden bankalara ve telefon flirketlerine borçlu olup mahkemelik olanlar n say s yüz binlerle ifade edilir olmufltu. Sadece büyük flehirlerin varofllar n dolduran milyonlar de il, onlarla beraber kenar semtlerde ifl yapan esnaf da yoksulluk s n r n n alt na do ru yuvarlanm flt. 24 HALK EKMEK SAYI 8 2004
TÜRK YE B R ARJANT N OLMAMIfiSA BUNDA BELED YELER N GAYRETLER VE MUHTAÇLARA YARDIMLARI GÖZ ARDI ED LEMEZ. Bu ba lamda 52 bin esnaf, iflas ederek kepenklerini indirmiflti. Bu durum aile içinde sorunlara yol aç yor; Aile içi fliddet, boflanmalar, gizli fuhufl yayg nlafl - yordu. zlenen kötü tar m politikalar neticesinde, topra nda iflsiz kalan milyonlarca insan, büyük flehirlere, özellikle stanbul a ve Ankara ya do ru yeni bir göç dalgas n bafllatm flt. 1950 ve 1980 lerden sonra vuku bulan bu üçüncü göç dalgas n n sebep oldu u sorunlar ç gibi büyümüfltü. Bu yeni göçmenlere ifl, afl, konut ve altyap hizmeti sa lay p flehre yerlefltirmek, flehir bilincini ve kültürünü vermek gerekiyordu. Büyük bir sosyal patlaman n efli ine gelinmiflti. Devletin en üst tepelerinde dahi, ayn günlerde büyük bir ekonomik kriz yaflayan Arjantin deki iç çat flma ve toplumsal baflkald r n n bir benzerinin ülkemizde yaflanabilece i endiflesi konufluluyordu. Arjantin benzeri insanlar n soka- a ç k p flehri tahrip etmesi, güvenlik kuvvetlerine karfl koymas fleklinde bir sosyal patlama olmam flt ama; gönüllerde, beyinlerde, ailede, ahlakta ve de erlerde bir tahribat n meydana geldi i gözlemleniyordu. "BU ÜLKE BATIYOR, BU M LLET ER YOR, ÖNÜMÜZÜ GÖREM YORUZ, NE OLACAK HAL M Z?" G B SÖZLER N ARTIK FERYAT HAL NE DÖNÜfiTÜ Ü B R SIRADA, 3 KASIM 2002 M LLETVEK L ERKEN GENEL SEÇ M B R KURTULUfi OLARAK GÖRÜLDÜ. Bu ülke bat yor, Bu millet eriyor, Önümüzü göremiyoruz, Ne olacak halimiz? gibi sözlerin art k feryat haline dönüfltü ü bir s rada, 3 Kas m 2002 milletvekili erken genel seçimleri bir kurtulufl olarak görüldü. Türk halk, milli iradesini kullanarak AKP yi 363 milletvekili ile tek bafl na iktidara tafl d. Böyle bir seçim, Türkiye nin siyasi tarihinde 14 May s 1950 seçimlerine çok benziyordu. O seçimde DP Söz milletindir demiflti. AKP de bu seçimde Karar milletimizindir dedi. Kurulan yeni hükümet, ülkenin her türlü kaynaklar n optimum ve rasyonel kullanarak, k sa zamanda Türkiye ekonomisine rahat nefes ald rd. TL döviz karfl s nda de er kazand. Son otuz y lda ilk defa enflasyon canavar n n beli k r ld ve eksi enflasyon yafland. hracat gelirleri artt. Maafllara yap lan zamlarla çal flan n ve emeklinin yüzü güldü. Piyasalara bereket geldi. sraf ve savurganl kla etkin mücadele edildi. Hortumculardan, vurgunculardan hesap sorulma dönemi bafllad. Halka güven geldi. Güven olunca da kifli ve toplum ile yönetim aras nda sevgi ve sayg ba lar güçlendi. BELED YE YARDIMLARI Çok flükür, ülkemizin yaflad o kötü günler art k geride kald. Ancak, önemli bir hususu burada vurgulamak, bir hakk n teslimi aç s ndan tarihi bir sorumluluk gere idir. Türkiye bir Arjantin olmam flsa, ekonomik s k nt lardan dolay bir iç çat flma, bir sosyal patlama yaflanmam fl ise, bunda milletimizin sa lam inançlar na dayal kanaatkarl, sabretmesi ve flükretmesinin HALK EKMEK SAYI 8 2004 25
SON 30 YILDA LK DEFA ENFLASYON CANAVARININ BEL KIRILDI VE EKS ENFLASYON YAfiANDI. HRACAT GEL RLER ARTTI, MAAfiLARA YAPI- LAN ZAMLARLA ÇALIfiANIN VE EMEKL N N YÜZÜ GÜLDÜ. P YASALARA BEREKET GELD. HALKA GÜVEN GELD.. yan nda, toplumumuzdaki sosyal dayan flman n da önemli rolü vard r. E er o dönem, hafif zararlarla atlat lm flsa, bunda dernek ve vak flar n faaliyetleri yan nda, belediyelerin gayretleri ve muhtaçlara yard mlar göz ard edilemez. Ankara Büyükflehir Belediyesi nin sosyal yard m uygulamalar bunun en güzel örne idir. YOKSULLARA UZANAN fiefkat EL ANKARA BÜYÜKfiEH R BELED YES Ankara Büyükflehir Belediye Baflkan Melih GÖKÇEK diyor ki: Birinci önceliğimiz, fakir fukaranın hayatını kolaylaştırmaktır. Dar gelirliler, yaşlılar, dul ve yetimler, özürlüler bizim için çok önemli. Bu insanlara yardım etmek zorundayız. Yol yapmak, köprü yapmak belediyenin hangi ölçüde görevi ise, kentte yaşayan fakir fukaraya yardım etmek de en az o kadar görevimizdir. YARDIM SEFERBERL Ankara Büyükflehir Belediyesinin yapt yard mlardan bir bölümünü flöyle s ralayabiliriz: Gezici Aflevleri: htiyaç sahiplerine her gün 50 bin kap çeflitli s cak yemek da- t m yap lm flt r. Ücretsiz G da Da t m : 1997 den 2003 y l na kadar 550 bin 250 aileye ücretsiz g da yard m yap ld. Geçen y l 100 bin ihtiyaç sahibi aileye, 57 kilograml k g da ve 26 HALK EKMEK SAYI 8 2004