Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 592

Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 592 MEKANİK MEYVE HASADINDA KULLANILAN TOPLAMA SİSTEMLERİ VE TUTMA PLATFORMLARI Some of The Pick-up Systems and Catch-up Platforms Used in Mechanical Fruit Harvest İbrahim GEZER 1 ÖZET Toplama vasıtaları, silkeleme ile yere düşen daha çok sert kabuklu meyvelerin vakumlu, fırçalı vs. yöntemlerle yerden toplanması için kullanılmaktadır. Tutma platformları ise silkeleme sırasında düşen, özellikle yumuşak meyvelerin yere çarparak zedelenmelerini önlemek ve toplanmalarını kolaylaştırmak amacıyla geliştirilmişlerdir. Bu çalışmada günümüzde kullanılan meyve toplama vasıtaları ve tutma platformları tanıtılarak bu konudaki son gelişmeler hakkında bilgi verilmiştir. ABSTRACT Pick-up systems are used to pick up the nuts that fall to the ground as a result of shaking by means of vacuum and brush methods. Catch-up platform are manufactured to prevent fruit damage due to strike to the ground and to easly their pick-up. In this study, some of the pick-up and catch-up system used in today s agriculture are presented and recent information about these systems is given. 1.GİRİŞ Tutma platformları, silkeleme ile düşen yumuşak meyvelerin yere çarparak zedelenmelerini önlemek amacıyla geliştirilmiştir. Tutma platformlarının düşen meyve hızını yavaşlatma özelliği (elastikliği); meyvenin biyolojik akma sınırı, meyve düşme yüksekliği, temas yüzeyi ve meyve kütlesi gibi özelliklerden hesaplanır. Meyve tutma platfomunun tasarımında, meyve dayanım değerleri, izin verilen zedelenme oranı, maliyet ve istenilen hasat verimi göz önüne alınmalıdır. Platform yüzeylerinde 15...20 meyil vardır. Platform yüzeyinin büyüklüğü, ağaçların sıra arası ve sıra üzeri uzaklıklarına, ağaç yüksekliğine ve çeşidine bağlıdır. Genellikle ağaç etek çapına bağlı olarak değişir ve bu çaptan 1 m kadar daha büyüktür. Tutma işlemi araştırmacıların bugünde üzerinde çalışmalarını sürdürdükleri önemli bir alandır (1). Bu tip sistemlerde beklenilen iş başarısının sağlanabilmesi için toplayıcı tutucu ünitenin, meyilli arazi koşullarında kullanılabilme yeteneğine sahip olabilme, ağaç boyut ve özelliklerine göre ayarlanabilme, en az 45-50 mm toprak yüzeyine inebilme ve ağaçtan ağaca kolay taşınabilme özelliklerine sahip olması gerekmektedir (2). 2. MEKANİK MEYVE HASADINDA KULLANILAN TOPLAMA VASITALARI VE TUTMA PLATFORMLARI Günümüzde uygulamada en çok rastlanılan toplama yöntemleri, vasıtaları ve tutma platformları ile onların özellikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir. 1 Yrd.Doç.Dr. İnönü Üniversitesi Malatya MYO, Tarım Alet ve Makinaları Programı, Malatya

Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 593 2.1.Geleneksel Toplama Metotları 2.1.1.Yerden Toplama Bu yöntemde tekmeleme veya sırıklama suretiyle yere düşürülen meyveler işçiler tarafından yerden toplanır. Genellikle sert kabuklu meyvelerin hasadında tercih edilir. Bu yöntem ağaç sürgünlerinin kırılması, meyvelerin büyük bir alana dağılmasından dolayı toplama masraflarının artması ve toplanan meyveye bol miktarda toprak parçası, dal, yaprak vs. karışması gibi olumsuzluklar içerir ve kalitede düşmeye neden olur (Şekil 1) (3,4). 2.1.2. Alet Yardımıyla Ağaç Üzerinde Toplama Toplama, meyveleri dallarından elle koparmak suretiyle yapılır. İşçiler yüksekteki meyvelere erişmek için merdivenlerden yararlanırlar. Bu yöntemde toplanan meyveler her türlü yabancı maddeden (toprak, yaprak vs.) arınıktırlar. Özellikle ticari özelliklerin önemli olduğu kiraz, kayısı vs. sofralık meyveler için çok uygun bir yöntemdir. Bununla beraber bu toplama yöntemi çok yorucudur ve işçilik ihtiyacı da çok yüksek olan bir yöntemdir (Şekil 2) (3). 2.1.3.Örtü Üzerine Düşürme Bu yöntemde de yine, meyve dalları tekmelenmek ya da sırıklanmak suretiyle meyveler taç altına yere serilmiş veya işçiler tarafından gergin bir şekilde tutulan bir örtü üzerine düşürülürler. Burada toplama iş verimi nispeten artmıştır. Ancak tekmeleme ya da sırıklama burada da sürgünlerin ve oluşmakta olan domurların zarar görmesine neden olarak sonraki yıllardaki verim üzerinde olumsuz etkilere yol açmaktadır (Şekil 3) (3). 2.2.Basit Mekanik Toplayıcılar Yerden toplamayı kolaylaştırıcı bütün aletleri kapsar. Bunlar, daha önemli materyallerin kullanımının imkansız olduğu bölgelerde yeri doldurulmaz aletlerdir. Bunların bir çoğu bir süpürge veya bir tırmıktan ibaret olup, yerdeki zeytin, erik,ceviz gibi meyveleri toplayacak şekilde tertiplenmiştir. Ancak, bunların kullanımı ağacın taç izdüşümünde zeminde bir temizliği gerektirir (Şekil 4) (3). 2.3.Havalı Aspiratörler Zocca (5), tarafından önerilen bu yöntemde düzeltilmiş ve temizlenmiş zemin üzerine düşürülen meyvelerin bir havalı aspiratör tarafından emilmek suretiyle toplanması öngörülür. Ceviz, fındık ve zeytin gibi meyvelerin toplanmasında kullanılabilir (Şekil 5). 2.4.Çekilebilen Çadırlı Tutma Platformları Bu toplayıcılarla ilgili bir çok model teklif edilmiştir (5,6,7). Bunların ortak yönleri, bir eksene mekanik olarak sarılabilen ve iki işçi tarafından açılan çadırlardan ibaret olmasıdır. Meyveler çoğunlukla bir oluk ya da bazen yaprakları ayırmak üzere bir fanla teçhiz edilmiş bir götürücü bant üzerine toplanırlar. Başlıca dezavantajı tıkanmalardır (Şekil 6).

Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 594 Şekil 1. Yerden toplama Şekil 2. Ağaç üzerinde toplama Şekil 3.Örtü üzerine düşürme Şekil 4.Basit mekanik toplayıcılar Şekil 5.Havalı aspiratörler Şekil 6.Çekilebilen çadırlı tutucular 2.5.Şemsiye Tip Çekilir Tutma Platformları Toplayıcı ünite ağaç tacının altına açılan ters bir koni şeklindedir. Hareket eden bir şasi üzerine yerleştirilmiştir. Ağacın yarısını ya da tamamını kapsayan tipte olabilirler. Meyveler eğimli platform üzerinden ya kasalara ya da bir elevatör

Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 595 yardımıyla bir bant üzerine, oradan da depoya taşınırlar. Kanatların eğimi ve kanat ebatları ayarlanabilir yapıda olanları da vardır (Şekil 7). Ayrıca bu model tutucuların, düşen meyvelerin önce bir banta çarparak, platform yüzeyine çarpma hızının azaltıldığı yavaşlatma bantlı modelleri de vardır (Şekil 8). 2.6.Hava Yastıklı Kollu Tutma Platformları Bu yöntemde çok kademeli ve esnek yüzeylere sahip kollar ağacın içerisine doğru uzatılmaktadır. Ağaçların sarsılmasında döner hareketli kütle sarsıcılar kullanılmaktadır. Esnek kollar üzerine düşen meyveler yuvarlanarak bir merkezde toplanmakta ve elevatörle depoya taşınmaktadır. Bu yöntemde meyve kalitesinin iyileşmesine karşın; ünitenin silkelemeye karşı sönüm etkisiyle, özel budama ve yetiştirme sorunları bulundurmaktadır (Şekil 9). 2.7.Tam Teçhizatlı Kombine Tutma Platformları Bu sistemler, özellikle hasat mekanizasyonu açısından gelişmişlik gösteren İtalya, Almanya ve İspanya gibi ülkelerde son yıllarda geliştirilmiş sistemlerdir. Bunlar hasat ve toplama işleminin kombine edildiği, tam teçhizatlı ve kendiyürür hasat sistemleridir. Avrupa ülkelerinde birçok modeli mevcuttur. Zocca ve ark. (8), Sansavini ve ark. (9) ve Costa ve ark. (10), tam otomatik bir meyve hasat makinasını projeleyerek imal ettirmişler ve makinanın teknik özelliklerini ve performans değerlerini tespit etmişlerdir. İmal edilen tam otomatik meyve hasat makinası şu özelliklere sahiptir: Makina, elektromekanik tahrikli kontrol merkezine gelen bilgileri değerlendiren ultrason, magnetik ve mekanik özelliklere sahip bir algılayıcıya (sensor) sahiptir. Gövde ayarlamasıda dahil tüm hasat çalışmaları, elektro-hidrolik supaplı pnömatik ve hidrolik sistemlerle gerçekleştirilmektedir. Saatte 80 adetten fazla ağaç hasat edilebileceği tarla testleri sonucu anlaşılan bu ünitenin çalışması için sadece bir personele ihtiyaç vardır (Şekil 10). Şekil 7.Şemsiye tip çekilir Şekil 8.Yavaşlatma bantlı Şekil 9.Hava yastıklı kollu Tutma platformları tutma platformları tutma platformları

Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 596 Şekil 10. Tam teçhizatlı kombine tutma platformu 3. SONUÇ Günümüzde, tarımda çalışan nüfusun azalması ve özellikle sert çekirdekli meyveler olmak üzere meyve üretiminin artması makinalı hasada duyulan ihtiyacı arttırmaktadır. Dolayısıyla yüksek iş gücü ve maliyet gerektiren meyve hasadındaki zorlukların ortadan kaldırılması ve üründe zedelenmeye yol açarak büyük oranda nitelik ve nicelik kaybına sebep olan geleneksel yöntemle hasat yerine mekanik yöntemlerle hasadın yaygınlaştırılması için bu husustaki araştırma ve uygulama çalışmaları hızlandırılmalıdır. Günümüzde gelişmiş bazı ülkeler toplam meyve üretimlerinin %10-25 inin hasadını mekanik yöntemlerle gerçekleştirmektedirler. Dolayısıyla mekanik meyve hasadında ulaşılan bu seviyenin Türkiye ye de kazandırılması ve ülke şartlarına uyarlanması için çaba sarfedilmelidir. Bunun gerçekleştirilmesi özellikle zeytin, vişne, kayısı, fındık vb. gibi meyvelerin hasadındaki zorlukları önemli ölçüde azaltacaktır. 4.KAYNAKLAR 1. Moser, E., Özgüven, F., Özel Bitkilerin Hasat Yöntemleri. Çukurova Üniv., Ziraat Fak., Tarım Makinaları Bölümü, Adana, 1984.

Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 597 2.Ülger, P., Tarımsal Makinaların İlkeleri ve Projeleme Esasları. Atatürk Üniversitesi Yayınları, No: 605,Erzurum, 455, 1982. 3.Çavuşoğlu,A.,Zeytinin Mekanik Hasadı(Milletlerarası Zeytinyağı Konseyi Dökümanlarından Çeviri)Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Zeytincilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayın No:40,İzmir, 1988. 4.Çetinkaya, S., Vişne Hasadında Mekanizasyon Olanakları Üzerinde Bir Araştırma (Doktora Tezi, Basılmamış), Ankara Üniv., Fen Bilimleri Enst., Tarım Makinaları Anabilim Dalı, Ankara, 1989. 5. Zocca, A., Malaguti, F., Cristoferi,G., Facini, O., Technical Data and Performance of A Fully Automated Fruit Harvester. American Society of Agricultural Engineers. ASAE Paper no. 911573. 1978. 6.Maillard, R., Du nouveau dans le material de recolte mecanicue des olives, L olvier, pp 9-17, Janvier, 1974. 7.Baldini, E., Arboricultura General. Escuela de Ingenieria Tecnica Agricola Üniversidad Politecnica de Madrid, 1992. 8. Zocca, A., Intercettatore Pneumatico Perla Raccolta Delle Olive. L informatore, pp 3649-57, Agrario, 1978. 9.Sansavini,S.,Costa,G.,Mechanical Harvesting and Pruning of Apricot Trees. Acta- Hoticulturae, No: 209, California, USA, 179-190, 1986 10. Costa, G., Biasi, R., Succi, F., Mechanical Harvesting of Apricots. IX. International Symposium on Apricot Culture, Caserta, 451-457, 1989.

Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 598 MEKANİK MEYVE HASADINDA KULLANILAN TOPLAMA SİSTEMLERİ VE TUTMA PLATFORMLARI Some of The Pick-up Systems and Catch-up Platforms Used in Mechanical Fruit Harvest İbrahim GEZER 2 ÖZET Toplama vasıtaları, silkeleme ile yere düşen daha çok sert kabuklu meyvelerin vakumlu, fırçalı vs. yöntemlerle yerden toplanması için kullanılmaktadır. Tutma platformları ise silkeleme sırasında düşen, özellikle yumuşak meyvelerin yere çarparak zedelenmelerini önlemek ve toplanmalarını kolaylaştırmak amacıyla geliştirilmişlerdir. Bu çalışmada günümüzde kullanılan meyve toplama vasıtaları ve tutma platformları tanıtılarak bu konudaki son gelişmeler hakkında bilgi verilmiştir. ABSTRACT Pick-up systems are used to pick up the nuts that fall to the ground as a result of shaking by means of vacuum and brush methods. Catch-up platform are manufactured to prevent fruit damage due to strike to the ground and to easly their pick-up. In this study, some of the pick-up and catch-up system used in today s agriculture are presented and recent information about these systems is given. 2 Yrd.Doç.Dr. İnönü Üniversitesi Malatya MYO, Tarım Alet ve Makinaları Programı, Malatya

Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 599 1.GİRİŞ Tutma platformları, silkeleme ile düşen yumuşak meyvelerin yere çarparak zedelenmelerini önlemek amacıyla geliştirilmiştir. Tutma platformlarının düşen meyve hızını yavaşlatma özelliği (elastikliği); meyvenin biyolojik akma sınırı, meyve düşme yüksekliği, temas yüzeyi ve meyve kütlesi gibi özelliklerden hesaplanır. Meyve tutma platfomunun tasarımında, meyve dayanım değerleri, izin verilen zedelenme oranı, maliyet ve istenilen hasat verimi göz önüne alınmalıdır. Platform yüzeylerinde 15...20 meyil vardır. Platform yüzeyinin büyüklüğü, ağaçların sıra arası ve sıra üzeri uzaklıklarına, ağaç yüksekliğine ve çeşidine bağlıdır. Genellikle ağaç etek çapına bağlı olarak değişir ve bu çaptan 1 m kadar daha büyüktür. Tutma işlemi araştırmacıların bugünde üzerinde çalışmalarını sürdürdükleri önemli bir alandır (1). Bu tip sistemlerde beklenilen iş başarısının sağlanabilmesi için toplayıcı tutucu ünitenin, meyilli arazi koşullarında kullanılabilme yeteneğine sahip olabilme, ağaç boyut ve özelliklerine göre ayarlanabilme, en az 45-50 mm toprak yüzeyine inebilme ve ağaçtan ağaca kolay taşınabilme özelliklerine sahip olması gerekmektedir (2). 2. MEKANİK MEYVE HASADINDA KULLANILAN TOPLAMA VASITALARI VE TUTMA PLATFORMLARI Günümüzde uygulamada en çok rastlanılan toplama yöntemleri, vasıtaları ve tutma platformları ile onların özellikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir. 2.1.Geleneksel Toplama Metotları 2.1.1.Yerden Toplama Bu yöntemde tekmeleme veya sırıklama suretiyle yere düşürülen meyveler işçiler tarafından yerden toplanır. Genellikle sert kabuklu meyvelerin hasadında tercih edilir. Bu yöntem ağaç sürgünlerinin kırılması, meyvelerin büyük bir alana dağılmasından dolayı toplama masraflarının artması ve toplanan meyveye bol miktarda toprak parçası, dal, yaprak vs. karışması gibi olumsuzluklar içerir ve kalitede düşmeye neden olur (Şekil 1) (3,4). 2.1.2. Alet Yardımıyla Ağaç Üzerinde Toplama Toplama, meyveleri dallarından elle koparmak suretiyle yapılır. İşçiler yüksekteki meyvelere erişmek için merdivenlerden yararlanırlar. Bu yöntemde toplanan meyveler her türlü yabancı maddeden (toprak, yaprak vs.) arınıktırlar. Özellikle ticari özelliklerin önemli olduğu kiraz, kayısı vs. sofralık meyveler için çok uygun bir yöntemdir. Bununla beraber bu toplama yöntemi çok yorucudur ve işçilik ihtiyacı da çok yüksek olan bir yöntemdir (Şekil 2) (3). 2.1.3.Örtü Üzerine Düşürme Bu yöntemde de yine, meyve dalları tekmelenmek ya da sırıklanmak suretiyle meyveler taç altına yere serilmiş veya işçiler tarafından gergin bir şekilde tutulan bir örtü üzerine düşürülürler. Burada toplama iş verimi nispeten artmıştır. Ancak tekmeleme ya da sırıklama burada da sürgünlerin ve oluşmakta olan domurların zarar görmesine neden olarak sonraki yıllardaki verim üzerinde olumsuz etkilere yol açmaktadır (Şekil 3) (3).

Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 600 2.2.Basit Mekanik Toplayıcılar Yerden toplamayı kolaylaştırıcı bütün aletleri kapsar. Bunlar, daha önemli materyallerin kullanımının imkansız olduğu bölgelerde yeri doldurulmaz aletlerdir. Bunların bir çoğu bir süpürge veya bir tırmıktan ibaret olup, yerdeki zeytin, erik,ceviz gibi meyveleri toplayacak şekilde tertiplenmiştir. Ancak, bunların kullanımı ağacın taç izdüşümünde zeminde bir temizliği gerektirir (Şekil 4) (3). 2.3.Havalı Aspiratörler Zocca (5), tarafından önerilen bu yöntemde düzeltilmiş ve temizlenmiş zemin üzerine düşürülen meyvelerin bir havalı aspiratör tarafından emilmek suretiyle toplanması öngörülür. Ceviz, fındık ve zeytin gibi meyvelerin toplanmasında kullanılabilir (Şekil 5). 2.4.Çekilebilen Çadırlı Tutma Platformları Bu toplayıcılarla ilgili bir çok model teklif edilmiştir (5,6,7). Bunların ortak yönleri, bir eksene mekanik olarak sarılabilen ve iki işçi tarafından açılan çadırlardan ibaret olmasıdır. Meyveler çoğunlukla bir oluk ya da bazen yaprakları ayırmak üzere bir fanla teçhiz edilmiş bir götürücü bant üzerine toplanırlar. Başlıca dezavantajı tıkanmalardır (Şekil 6). Şekil 1. Yerden toplama Şekil 2. Ağaç üzerinde toplama

Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 601 Şekil 3.Örtü üzerine düşürme Şekil 4.Basit mekanik toplayıcılar Şekil 5.Havalı aspiratörler Şekil 6.Çekilebilen çadırlı tutucular 2.5.Şemsiye Tip Çekilir Tutma Platformları Toplayıcı ünite ağaç tacının altına açılan ters bir koni şeklindedir. Hareket eden bir şasi üzerine yerleştirilmiştir. Ağacın yarısını ya da tamamını kapsayan tipte olabilirler. Meyveler eğimli platform üzerinden ya kasalara ya da bir elevatör yardımıyla bir bant üzerine, oradan da depoya taşınırlar. Kanatların eğimi ve kanat ebatları ayarlanabilir yapıda olanları da vardır (Şekil 7). Ayrıca bu model tutucuların, düşen meyvelerin önce bir banta çarparak, platform yüzeyine çarpma hızının azaltıldığı yavaşlatma bantlı modelleri de vardır (Şekil 8). 2.6.Hava Yastıklı Kollu Tutma Platformları Bu yöntemde çok kademeli ve esnek yüzeylere sahip kollar ağacın içerisine doğru uzatılmaktadır. Ağaçların sarsılmasında döner hareketli kütle sarsıcılar kullanılmaktadır. Esnek kollar üzerine düşen meyveler yuvarlanarak bir merkezde toplanmakta ve elevatörle depoya taşınmaktadır. Bu yöntemde meyve kalitesinin iyileşmesine karşın; ünitenin silkelemeye karşı sönüm etkisiyle, özel budama ve yetiştirme sorunları bulundurmaktadır (Şekil 9). 2.7.Tam Teçhizatlı Kombine Tutma Platformları Bu sistemler, özellikle hasat mekanizasyonu açısından gelişmişlik gösteren İtalya, Almanya ve İspanya gibi ülkelerde son yıllarda geliştirilmiş sistemlerdir. Bunlar hasat ve toplama işleminin kombine edildiği, tam teçhizatlı ve kendiyürür hasat sistemleridir. Avrupa ülkelerinde birçok modeli mevcuttur. Zocca ve ark. (8), Sansavini ve ark. (9) ve Costa ve ark. (10), tam otomatik bir meyve hasat makinasını projeleyerek imal ettirmişler ve makinanın teknik özelliklerini ve performans değerlerini tespit etmişlerdir. İmal edilen tam otomatik meyve hasat makinası şu özelliklere sahiptir: Makina, elektromekanik tahrikli kontrol merkezine gelen bilgileri değerlendiren ultrason, magnetik ve mekanik özelliklere sahip bir algılayıcıya (sensor) sahiptir. Gövde ayarlamasıda dahil tüm hasat çalışmaları, elektro-hidrolik supaplı pnömatik ve hidrolik sistemlerle gerçekleştirilmektedir.

Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 602 Saatte 80 adetten fazla ağaç hasat edilebileceği tarla testleri sonucu anlaşılan bu ünitenin çalışması için sadece bir personele ihtiyaç vardır (Şekil 10). Şekil 7.Şemsiye tip çekilir Şekil 8.Yavaşlatma bantlı Şekil 9.Hava yastıklı kollu Tutma platformları tutma platformları tutma platformları Şekil 10. Tam teçhizatlı kombine tutma platformu 3. SONUÇ Günümüzde, tarımda çalışan nüfusun azalması ve özellikle sert çekirdekli meyveler olmak üzere meyve üretiminin artması makinalı hasada duyulan ihtiyacı arttırmaktadır. Dolayısıyla yüksek iş gücü ve maliyet gerektiren meyve hasadındaki zorlukların ortadan kaldırılması ve üründe zedelenmeye yol açarak büyük oranda nitelik ve nicelik kaybına sebep olan geleneksel yöntemle hasat yerine mekanik yöntemlerle hasadın yaygınlaştırılması için bu husustaki araştırma ve uygulama çalışmaları hızlandırılmalıdır. Günümüzde gelişmiş bazı ülkeler toplam meyve üretimlerinin %10-25 inin hasadını mekanik yöntemlerle gerçekleştirmektedirler. Dolayısıyla mekanik meyve hasadında ulaşılan bu seviyenin Türkiye ye de

Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 603 kazandırılması ve ülke şartlarına uyarlanması için çaba sarfedilmelidir. Bunun gerçekleştirilmesi özellikle zeytin, vişne, kayısı, fındık vb. gibi meyvelerin hasadındaki zorlukları önemli ölçüde azaltacaktır. 4.KAYNAKLAR 1. Moser, E., Özgüven, F., Özel Bitkilerin Hasat Yöntemleri. Çukurova Üniv., Ziraat Fak., Tarım Makinaları Bölümü, Adana, 1984. 2.Ülger, P., Tarımsal Makinaların İlkeleri ve Projeleme Esasları. Atatürk Üniversitesi Yayınları, No: 605,Erzurum, 455, 1982. 3.Çavuşoğlu,A.,Zeytinin Mekanik Hasadı(Milletlerarası Zeytinyağı Konseyi Dökümanlarından Çeviri)Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Zeytincilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayın No:40,İzmir, 1988. 4.Çetinkaya, S., Vişne Hasadında Mekanizasyon Olanakları Üzerinde Bir Araştırma (Doktora Tezi, Basılmamış), Ankara Üniv., Fen Bilimleri Enst., Tarım Makinaları Anabilim Dalı, Ankara, 1989. 5. Zocca, A., Malaguti, F., Cristoferi,G., Facini, O., Technical Data and Performance of A Fully Automated Fruit Harvester. American Society of Agricultural Engineers. ASAE Paper no. 911573. 1978. 6.Maillard, R., Du nouveau dans le material de recolte mecanicue des olives, L olvier, pp 9-17, Janvier, 1974. 7.Baldini, E., Arboricultura General. Escuela de Ingenieria Tecnica Agricola Üniversidad Politecnica de Madrid, 1992. 8. Zocca, A., Intercettatore Pneumatico Perla Raccolta Delle Olive. L informatore, pp 3649-57, Agrario, 1978.

Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 604 9.Sansavini,S.,Costa,G.,Mechanical Harvesting and Pruning of Apricot Trees. Acta- Hoticulturae, No: 209, California, USA, 179-190, 1986 10. Costa, G., Biasi, R., Succi, F., Mechanical Harvesting of Apricots. IX. International Symposium on Apricot Culture, Caserta, 451-457, 1989.