D.E.Ü. HASTANESİ ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ http://calisansagligi.deu.edu.tr/
DEÜ HASTANESİ Yaklaşık 4000 çalışan (1211 alt işveren işçisi) Farklı çalışan grupları/100 e yakın birim Günlük hasta başvuru sayısı 4500-5000 Yatak sayısı 1000 70-100 ameliyat / gün 2013 yılı poliklinik hasta sayısı: 1047928 2013 yılı yatan hasta sayısı: 57805 (2013) D.E.Ü. HASTANESİ ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ 2 http://calisansagligi.deu.edu.tr/
ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ Çalışan Sağlığı Birimi (ÇSB), Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesi (DEÜH) kapsamında çalışan herkesin, çalışma sağlığı ve güvenliğinin korunması, geliştirilmesi ve çalışma yaşamından kaynaklanan sağlık sorunlarının izlenmesi, önlenmesi, çözüm üretilmesi amacıyla, Başhekimliğe bağlı olarak 2012 yılında yeniden kurulmuş bir birimdir. Çalışma Ekibi Dr.Özay Işık Uzm.Hemş.Sabriye Özcan Hemş.Gülhan Ersoy Müh.Candan Kıyman Sekr.Kazım Durdu Prof.Dr.Alp Ergör ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ
DEÜH ve Sağlık Çalışanın Sağlığı Süreci Enfeksiyon Kontrol Komitesi Enfeksiyon Kontrol Yapılanması (2004+) Radyasyon Güvenliği Kurulu Oluşum 1999 ESUçan-HDurak Biyogüvenlik Kurulu Biyogüvenlik Kurulu, Merkez Laboratuarında kalite süreciyle eklemli bir yapı olarak sürmüştür 98 00 06 07 08 09 10 11 12 Araştırma Fon Saymanlığı tarafından finanse edilen Sağlık Çalışanının Sağlık Risklerinin Değerlendirilmesi Projesi (2000 Ergör, Demiral ve ark.) Başhekimliğin kararıyla ÇSB nin kurulması Birimin kapalı kaldığı dönem Başhekimliğin kararıyla ÇSB nin yeniden açılması KALİTE BAĞLANTISI D.E.Ü. HASTANESİ ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ http://calisansagligi.deu.edu.tr
DEÜH ÇSB 2012 2013 dönemi Dr.Ö Işık, Hemş.S Özcan, Müh. C Kıyman ve Sekr. G Algüller Tam süreli görevlendirme KURUMSALLAŞMA ÇALIŞMALARI Hizmet içi eğitim çalışmaları, veri kayıt sistemi, izlem ve değerlendirme formları, algoritmler, tanıtım etkinlikleri İlk risk değerlendirme ekibi Eğitim ve 19 birimi içeren rapor Radyasyonla çalışan birimlerin RD ve çalışan izlemleri, raporlama, girişim ve iletişim çalışmaları RGK, BGK, Kalite vb yapılarda eklemlenmeler 12- Şubat Mart Nisan Haziran Ağustos Ocak 2013 Mart Haziran SB dan (İl Sağlık Müdürlüğü aracılığı ile) gelen Risk Değerlendirme talebi Prof.Dr.MAÖ, Prof.Dr.SA Talep insan gücü oluşturma Prof.Dr.SA ile düzenli toplantılar D.E.Ü. HASTANESİ ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ Yeni Yönetsel Yapılanma Prof.Dr.RM, Prof.Dr.DK Yapısal yönetsel sorunlar Yeni birime geçiş Yeni yönetsel yapılanma http://calisansagligi.deu.edu.tr
ÇSB Çalışma İlkeleri Kapsayıcılık Koruyuculuk ve önleyicilik Katılımcılık Ekip hizmeti Kanıta dayalı Maliyet etkin Gelişimsel 6
ÖRGÜTLENME ŞEMASI BAŞHEKİM DEKANLIK BAŞHEKİM YRD. İşyeri Sağlık Birimi / Çalışan Sağlığı Birimi Birim Yöneticisi ÇSB Hekimi DİĞER KURULLAR (RGK,BGK,EKK,İSGK.) ÇSB Hemşiresi ÇSB İş sağlığı ve güvenliği uzmanı ÇSB Sekreteri DANIŞMANLAR DİĞER BİRİMLER SAĞLIK GÜVENLİK SORUMLUSU
ÇSB İş Akış Şeması D.E.Ü. HASTANESİ ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ http://calisansagligi.deu.edu.tr
ÇSB ETKİNLİKLERİ 2013 RİSK DEĞERLENDİRME YAPILAN BİRİMLER (Radyasyon Onkolojisi, Nükleer Tıp ve Radyoloji AD ları, Merkezi Sterilizasyon Ünitesi, Koroner Anjiyografi Ünitesi, Gündüz Tedavi Merkezi-Kemoterapi Ünitesi, Taş Kırma Ünitesi, Merkezi Endoskopi Ünitesi) 8 İŞE GİRİŞ MUAYENELERİ 130 ÇALIŞANLARIN MUAYENESİ 560 BAĞIŞIKLANMA Hepatit-B 334 İnfluenza 90 Hepatit-A 10 Kızamık 2 296 çalışan 436 doz aşı İŞE UYGUNLUK RAPORU 12 çalışan (8 çalışanın görev yeri değişikliği)
ÇSB ETKİNLİKLERİ 2013 İŞ KAZASI SÜRVEYANSI (Formların geliştirilmesi, bildirimin artırılmasına yönelik eğitimler, iş kazası değerlendirmeleri) 76 iş kazası SENTİNEL OLAY BİLDİRİMLERİ 14 durum saptama EĞİTİMLER.Hizmet İçi Eğitim.Bilimsel Aktiviteler.Çalışan Eğitimi (Oryantasyon, İş kazaları, Temel İş Sağlığı) ÇSB WEB SAYFASININ OLUŞTURULMASI 2012 de 11 ve 2013 de 21 toplantı 5 kongre/çalıştay ve 7 seminer 16 toplantı-yaklaşık 300 çalışan http://calisansagligi.deu.edu.tr KALİTE ÇALIŞMALARI -Yönerge ve işleyişler oluşturuldu. -Radyasyon Güvenliği Kurulu, Enfeksiyon Kontrol Komitesi, Eğitim Komitesi ve Biyogüvenlik Kuruluna katılım sağlandı. İSG Kurulu 13.02.2014 tarihinde kuruldu.
calisansagligi.deu.edu.tr ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ
İŞ KAZASI SÜRVEYANSI -ALGORİTMA OLUŞTURULDU. -WEB TABANLI BİLDİRİM SİSTEMİ OLUŞTURULDU. -İŞ KAZASI BİLDİRİMİNİ ARTIRMAK İÇİN EYLEM PLANLARI ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ
İŞ KAZASI SÜRVEYANSI Ön görümüz Sıklık hızında önce yaklaşık 2 yıl yükselme, girişimler ve sonra düşüş Önemli olan kayıt altına almak Bizim beklentimiz nedir? Kısa ve orta erimde çalışanların iş doyumunun ve kurumsal aidiyetinin güçlenmesine katkı yapmak İş kazalarının kök nedenine yönelik girişimler yaparak iş kazaları azaltmak. İzlenebilir bir gösterge Zaman içinde İSAGÜ sorunlarından kaynaklanan maliyetlerin düşmesi vb Kurumun İSAGÜ alanında öncü yapılardan biri olması ve bu konumunu sürdürerek ülke düzeyinde katkı sağlaması
DEUH ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ WEB TABANLI İŞ KAZASI BİLDİRİM SİSTEMİ
WEB SAYFASI DEHİS den girmek için http://dehis.hst/ Dokuz Eylül Çalışan Sağlığı Biriminden girmek için http://calisansagligi.deu.edu.tr/ ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ
ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ
ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ
ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ
ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ
DEUH ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ VERİ TABANI OLUŞTURMA DEÜH Çalışan Sağlığı Birimi (ÇSB) ekibi literatür incelemesi sonrası, bilgi işlem çalışanları ile birlikte web tabanlı bir iş kazası bildirim sistemi (W-İKBS) hazırlamıştır. Bu aracın kullanılabilirliğinin irdelenmesi için Hastane içinde en örgütlü yapı olan Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü ile bir pilot çalışma yapılmıştır. Sorumlu hemşireler ve yöneticileriyle iş kazaları ve web tabanlı iş kazası bildirim sistemine ilişkin bir toplantı yapılmış, süreçle ilgili geri bildirimler alınarak W-İKBS yeniden yapılandırılmıştır.
DEUH ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ VERİ TABANI OLUŞTURMA W-İKBS ile ilgili bilgi bütün DEÜH çalışanlarına ağ üzerinden periyodik olarak duyurulmuş, sorumlu hemşirelerden de birimlerindeki çalışanlara bilgi aktarmaları istenmiştir. İş kazası bildirimi için hastanenin ve ÇSB ağ sayfalarına bağlantı konmuş, çalışanların bildirimlerinin ÇSB veritabanına anında ulaşması sağlanmıştır.
DEUH ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ Pilot çalışma Aralık 2012 - Mart 2013 tarihleri arasında çalışanların W-İKBS e yaptıkları iş kazası bildirimlerinin değerlendirildiği bir kesitsel çalışmaya dayanmaktadır. Bu tarihler arasında her gün veri tabanından iş kazası bildirimi varlığı kontrol edilmiştir. Bütün iş kazaları ÇSB ekibi üyeleri tarafından çalışma ortamında incelenmiştir.
DEUH ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ Bulgular Üç aylık dönemde W-İKBS üzerinden bildirilen 40 iş kazası bildirimi olmuştur. %67,5 i hemşire %12,5 i hekim %12,5 i transport-temizlik çalışanı %7,5 i teknisyen
DEUH ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ Bulgular Bildirimlerin %47,5 i ilk 3 hafta içinde yapılmıştır. Çalışanların %62,5 i bildirimi kazanın olduğu gün yapmıştır. 25 ARALIK 2012-24 MART 2013 8 7 6 6 8 24-30ARALıK 1-6 OCAK 7-13OCAK 14-20 OCAK 5 4 3 2 1 0 3 3 3 2 0 1 Kategori 1 2 4 0 0 2 21-27 OCAK 28 OCAK-3ŞUBAT 4-10 ŞUBAT 11-17 ŞUBAT 18-24 ŞUBAT 25 ŞUBAT-3MART 4-10MART
DEUH ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ Kesici-delici alet yaralanması (%52,5) Kas-iskelet sistemi incinmeleri (%10,0) Kan-vücut sıvısı ile karşılaşma (%7,5) Kimyasal maruziyet (%7,5) Şiddet (%7,5) Düşme (%5,0) Cisim çarpması (%5,0) Elektrik kazası (%5,0) BİLDİRİLEN İŞ KAZASI % 7,5 5 5 5 KDAY KİS ZORLANMA 7,5 7,5 52,5 KAN-VUCUT SIVI KİMYASAL ŞİDDET 10 DÜŞME ELEKTRİK KAZASI ÇARPMA
DEUH ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ KDAY NEDENLERİ ÇSB KDAY SAYI NEDEN BİSTÜRİ 8 Yerden alma, malzeme kesme, malzemelerin içinde unutulması, hasta bakımında kesme işleminde, örneklem almada AMPUL 3 Tedavide ampul kırma sürecinde İĞNE 8 Tedavi hazırlarken, hızlı çalışma, iğne kapatma, çocuktan kan alma, damar yolu açma, çöpe atma sırasında.. LANSET 1 Yerden alırken KLEMB 1 Malzemelerin içinde unutulması Tümü el yaralanmaları Eylem Planı: Çalışana Yönelik : Bağışıklama, enf. izlemi, eğitim (SKÖ) Çalışma Ortamına Yönelik: Ampul kesme aparatı, mıknatıslı sistemler, iğnesiz sistemler (yönetsel önlemler)
DEUH ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ KAN-VÜCUT SIVISI MARUZİYET ÇSB SAYI NEDEN Kan-vücut sıvısı maruziyeti 3 Ameliyat sırasında kirli makastan göze kan bulaşı (HCV li hasta) Kan şekerine bakarken göze sıçrama Enjektörün çatlak olması Göz, yüz, el, kol bölgelerine bulaş Eylem Planı:. Çalışana Yönelik: Bağışıklama, enf. izlemi, eğitim (SKÖ), kişisel koruyucu kullanımı ve izlemi
DEUH ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ KİMYASAL MADDE MARUZİYET ÇSB SAYI NEDEN Kimyasal madde maruziyeti 3 Kemoterapötik ilaç-set klembi açık unutulmuş Dezenfektan (gluteraldehit) alet temizliği sürecinde Kimyasal buhar, havalandırma problemi Gözde yanma, kızarıklık, solunum problemi Eylem Planı: Çalışana Yönelik: Eğitim (SKÖ), kişisel koruyucu kullanımı ve izlemi Çalışma Ortamına Yönelik: Daha az zararlı kimyasal madde seçimi, havalandırma izlemi, yerel çekiş sistemi için THM ile iletişim
DEUH ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ KAS İSKELET SİSTEMİ İNCİNMELERİ ÇSB SAYI NEDEN Ezilme -sıkışma 2 Dolap taşıma sırasında devrilmesi sonucu Düşme 4 Monitör kablosuna, aspiratör kablosuna ve bahçedeki zincire takılıp düşme, merdivenden düşme KİS zorlanma 1 Ağır kaldırma Çarpma 1 Çalışma alanı darlığı Kol, dirsek kırığı, parmak ezilmesi, menisküs yırtığı, kol ve bacak zedelenmesi 3 çalışanın iş gücü kaybı 10-30-45 gün Eylem Planı: Çalışana Yönelik - Eğitim (SKÖ), Çalışma Ortamına Yönelik: Hasta kaydırma-taşıma gereçleri, malzeme taşımak için frenli transport araçları, kabloların düzenlenmesi için THM ile iletişim
DEUH ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ Pilot çalışmamızda eğitim ve duyurulardan sonra W-İKBS üzerinden kaza bildirimi başlamış, ancak birinci ayın sonunda azalmıştır. DEUH-ÇSB OLARAK Farkındalık ve duyarlılık artışı sağlanması 1. Yönetimin duyarlılaştırılması için periyodik eğitim ve bilgilendirmeler İSG kurulu oluşumu Kalite yönetimi ile eklemlenme 2. Çalışanların duyarlılaştırması için yapılmaya başlanan projeler: -İşe giriş eğitimleri ve periyodik eğitimler -Hastane web ağı üzerinden duyuru ve bilgilendirmeler yapılması -Afiş ve broşür hazırlanması -Çalışma ortamında çalışanların bilgilendirilmesi -6 aylık süreçlerde bildirilen iş kazalarının dökümünün ve eylem planlarının çalışanlara duyurulması
DEUH ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ Geliştirilen sistem işlemektedir, ancak farkındalık, duyarlılık ve bilginin yaygınlaştırılması, yazılı politika belgeleri ile desteklenen kurumsal bir davranış biçimine dönüşünceye kadar düzenli aralıklarla bu sürecin canlı tutulması gerekmektedir. Eylem planlarının uygulamaya geçirilmesi, bunun için de örgütlenmenin tamamlanması gereklidir.
SONUÇ Sağlık çalışanlarının tehlikeli ortamı ve ağır koşulları kaza riskini arttırmaktadır, ancak özellikle yöneticilerin ve çalışanların iş sağlığı ve güvenliği ile kayıt-izlem sistemine ilişkin duyarlılık ve bilgileri yetersizdir. Sağlık işkolunda 6331 sayılı yasa sonrasında yalnızca işçi konumunda çalışanlar için ön görülen iş sağlığı ve güvenliğine dayalı değer sisteminin hızla değişmesi gerekmektedir.