Yazar Hakkında Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuku Anabilim Dalı öğretim üyesidir. Prof. Bilir, anayasa hukuku, siyaset bilimi ve insan hakları alanlarında çalışmalar yapmakta ve bu konular üzerine yayınlanmış çok sayıda kitap ve makalesi bulunmaktadır. SDE Hakkında SDE; ortak insani değerler ekseninde; adalet, barış, demokrasi ve özgürlük hedefinde, medeniyet coğrafyasında stratejik derinliğine, tarihi reelpolitik misyonuna doğru emin adımlarla yol alan Yeni Türkiye nin düşünce merkezidir. 3 Mart 2009 da resmi kuruluşu gerçekleştirilen Stratejik Düşünce ve Araştırma Vakfı (SDAV) nın bir kuruluşu olarak faaliyet gösteren SDE; iç ve dış politika bağlamında geleceğin Türkiye sini şekillendirme yolunda ortak aklı, bilimsel çalışmayı, halk iradesi ve egemenliğini esas alan bir sivil düşünce kuruluşudur. www.sde.org.tr www.sde.org.tr ANAYASA MAHKEMESİ ve SEÇİM BARAJI Prof. Dr. Faruk BİLİR Selçuk Üniversitesi Öğretim Üyesi Özet Mahkemesi bireysel başvurularda, ihlal ya da ihlal olmadığına ilişkin karar verebilir. İhlal kararı verilmesi hâlinde ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yapılması gerekenler de kararda belirtilecektir. Ancak mahkemenin vereceği karar hiçbir şekilde kanunun iptali yönünde olmayacaktır. Bir hak ihlali söz konusu olmaksızın bireysel başvuru yapılması mümkün değildir. Ortada herhangi bir eylem ve karar olmaksızın soyut olarak bireysel başvuru söz konusu olamaz. Mahkemesi Kuruluş Kanununda yasama işlemlerinin (kanunların) bireysel başvuru konusu olamayacakları belirtilmiştir. bireysel başvuru incelemesi sırasında, gerek kanuna karşı doğrudan yapılan başvurularda gerekse de ihlalin bizatihi kanundan kaynaklandığı durumlarda norm denetimi yapması mümkün değildir. Kanundaki baraj hükmünü kaldırma yetkisi TBMM ye aittir. Seçim barajının olup olmaması, kaldırılıp kaldırılmaması siyasetin konusudur. Mahkemesi bu konuda belirleyici olamaz. Sunuş Türkiye de kuruluşu ve mahkemenin performansı demokrasi bakımından muhataralı bir alana işaret etmektedir. Bu muhataralı alan, anayasa yargısının tabiatında mevcut yargı aktivizmini aşan ve Türkiye deki vesayet sistemini ima eden bir alana denk gelmektedir. Bu bakımdan Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç ın seçim barajıyla ilgili bireysel başvuru üzerine yaptığı açıklamalar, yeniden bu muhataralı alana girme endişesini doğurmuştur. 12 Eylül 2010 referandumuyla tanınan Mahkemesi ne bireysel başvuru hakkı üzerinden yaşanan bu tartışma, demokrasi ve insan haklarına katkı sunması beklenen lüzumsuz bir siyasi tartışmanın içine çekilmesi anlamına gelmektedir., Başkan Haşim Kılıç ın açtığı bu tartışmada, geçmişteki sınır ihlallerine yeni bir örnek eklemeyeceği galip ihtimaldir. Değerli hukukçu Prof. Dr. Faruk Bilir, Mahkemesi ve Seçim Barajı adıyla yayınladığımız raporunda bu tartışmaları anayasa hukuku sınırları içinde yetkin bir şekilde değerlendirmektedir. Dr. Murat Yılmaz SDE İç Politika ve Demokratikleşme Programı Koordinatörü
Yürürlüğe giren bir kanun aleyhine bireysel başvuru yoluna gidilemeyeceğini belirtmek gerekir. 6216 sayılı kanun, bu ihtimali açıkça düzenlemiş ve böyle bir başvuru için yetkili olmadığını hükme bağlamıştır. BİREYSEL BAŞVURU Geçtiğimiz günlerde Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç, Habertürk gazetesi yazarı Muharrem Sarıkaya ya yaptığı açıklamalarla Türkiye nin gündeminin yeniden %10 barajına yoğunlaşmasına sebep oldu. Kılıç yaptığı açıklamada, üç partinin seçilme haklarının ihlal edildiği iddiasıyla yapmış olduğu bireysel başvuruların, Bölümlerde değil Genel Kurulda görüşüleceğini belirtti. Kılıç muhtemel bir ihlal kararı halinde da yer alan bir yıllık sürenin Mahkemesi ni bağlamadığını ve Mahkemesi kararının derhal uygulanacağını ifade etti 1. Ülkemizde, 07.05.2010 tarih ve 5982 sayılı kanunla gerçekleştirilen değişikliği ile Mahkemesi ne bireysel başvuru hakkı tanınmıştır. Mahkemesi ne bireysel başvuru 23 Eylül 2012 tarihinde başlamıştır. Bireysel başvuru, bireyin ile güvence altına alınmış ve aynı zamanda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamında yer alan haklarından herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddiasıyla Mahkemesi ne başvurma yoludur. Bireysel başvuru hakkının özü, ihlal iddiasına dayanmaktadır. Bireysel başvuruyu ancak ihlale yol açtığı ileri sürülen işlem, eylem ya da ihmal nedeniyle güncel ve kişisel bir hakkı doğrudan etkilenen kişiler yapabilir. Ayrıca bireysel başvuruya konu olabilecek işlemler, bireyler bakımından bağlayıcı ve emredici nitelikteki kamu gücü işlemleridir. Başvurunun konusu olabilecek işlemin, bireyin temel anayasal hakkını ihlal etmesi gerekeceğinden, bağlayıcı nitelikte olmayan işlemler bireysel başvuruya konu olamaz. 6216 sayılı Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun, yasama işlemleri, düzenleyici idari işlemler, nın yargı denetimi dışında bıraktığı işlemler ve Mahkemesi kararlarının bireysel başvuruya konu olamayacaklarını hükme bağlamıştır. Mahkemesi bireysel başvurularda, ihlal ya da ihlal olmadığına ilişkin karar verebilir. İhlal kararı verilmesi hâlinde ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yapılması gerekenler de kararda belirtilecektir. Ancak mahkemenin vereceği karar hiçbir durumda yerindelik denetimi şeklinde olamayacak, idari eylem ve işlem niteliğinde karar verilemeyecektir (6216 s. Kanun m.50.f.1). Tespit edilen ihlal bir mahkeme kararından kaynaklanmışsa, ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldırmak için yeniden yargılama yapmak üzere dosya ilgili mahkemeye gönderilecektir. Yeniden yargılama yapılmasında hukuki yarar bulunmayan hâllerde başvurucu lehine tazminata hükmedilebilir veya genel mahkemelerde dava açılması yolu gösterilebilir. Yeniden yargılama yapmakla yükümlü mahkeme, ihlal kararında açıkladığı ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldıracak şekilde karar verir. Yeniden yargılama yapan mahkeme bu kararı mümkünse dosya üzerinden verir (Kanun m.50.f.2). Öncelikle, yürürlüğe giren bir kanun aleyhine bireysel başvuru yoluna gidilemeyeceğini belirtmek gerekir. 6216 sayılı kanun, bu ihtimali açıkça düzenlemiş ve böyle bir başvuru için yetkili olmadığını hükme bağlamıştır. Nitekim Mahkemesi de bugüne kadar vermiş olduğu kararlarda yasama işlemleri aleyhine yapılan başvuruları kabul edilemez bulmuştur 2. BİREYSEL BAŞVURU VE SOMUT NORM DENETİMİ Mahkemesi bireysel başvurularda, Bölümlerin ya da Genel Kurulun bireysel başvuru incelemesi sırasında temel hak ihlâlinin kanun veya kanun hükmünde kararname hükmünden kaynaklandığı kanaatine varmaları halinde, somut norm denetimi sürecini işletebilir mi? Bu soruya cevap verirken öncelikle 6216 sayılı kanunun hazırlık çalışmalarına bakmak gerekir 3. Kanun tasarısının 49. maddesinin 6. fıkrasında Bölümler, bireysel başvuru incelemesi sırasında temel hak ihlâlinin kanun veya kanun hükmünde kararname hükmünden kaynaklandığı kanaatine varırlarsa iptali istemiyle Genel Kurula başvururlar hükmü yer alırken, bu düzenleme Alt Komisyonu nda iktidar ve muhalefet partilerinin oybirliğiyle tasarı metninden çıkarılmıştır. Söz konusu hüküm, Genel Kurul da da tekrar gündeme getirilmediğinden yasada yer almamıştır. Alt Komisyon da tasarının ilgili hükmüyle ilgili, ya aykırı bir şekilde yeni bir iptal davası açma imkânı yaratıldığı itirazı ileri sürülmüştür. İtirazda bulunan komisyon üyelerine göre, Mahkemesi hem hâkim hem savcı durumuna düşürülmemelidir. Komisyon üyesi Ayhan Sefer Üstün, Bölümlerde görev yapan üyelerin Genel Kurula da katılacaklarını, bunun sakıncalı olacağını, yasama organının kanundan kaynaklanan ihlallerde hassasiyet göstererek, yeni düzenleme yapması gerektiğini söylemiştir. Bu madde ile ilgili olarak Muhalefet partisi milletvekillerinin itirazlarını dört noktada toplamak mümkündür: 1. ya aykırı bir şekilde yeni bir itiraz yolu açma imkânı yaratılmıştır. 2. Bölümlerde görev yapan üyeler Genel Kurula da katılacaklarından, sakıncalı bir durum ortaya çıkacaktır. 3. Bu yolla Mahkemesi hem hâkim, hem savcı durumuna düşürülecektir. İtiraz yolu ile ya aykırılığın diğer mahkemelerce ileri sürülmesi durumunda vakıa ve delil Bireysel başvuru hakkının özü, ihlal iddiasına dayanmaktadır. Bireysel başvuruyu ancak ihlale yol açtığı ileri sürülen işlem, eylem ya da ihmal nedeniyle güncel ve kişisel bir hakkı doğrudan etkilenen kişiler yapabilir. 2 3
Kanundaki baraj hükmünü kaldırma yetkisi TBMM ye aittir. Seçim barajının olup olmaması, kaldırılıp kaldırılmaması siyasetin konusudur. Mahkemesi bu konuda belirleyici olamaz. değerlendirme, hukuku somut olaya uygulama mahkemenin takdir yetkisinde olmakta, itiraz halinde mahkeme aradan çıkmaktadır. 4. Umut edilen durum, yasama organının kanundan kaynaklanan ihlallerde hassasiyet göstererek yeni düzenlemeyi yapmasıdır. Kanunda, bireysel başvuruya sebep olan ihlalin bir yasama işleminden kaynaklanması durumunda Mahkemesi ne somut norm denetimi imkanının tanınmamış olması, ya uygun bir kamu düzeninin tesisi açısından bir eksiklik olarak görülebilir. Ancak bir konuda yetkili olup olmadığı belirlenirken yürürlükteki kanun hükümleri esas alınır. Yürürlükteki kanun hükümleri çerçevesinde bireysel başvuru kapsamında norm denetimi yapma yetkisine sahip olduğu yönünde açık bir hüküm yoktur. Aksine kanun tasarısında norm denetimine izin veren hüküm komisyon aşamasında metinden çıkarılmış, Genel Kurul da da tekrar gündeme getirilmemiştir. Yani lâfzî yorum yoluyla mahkemenin böyle bir yetkiye sahip olmadığı ortaya çıkmaktadır. Aynı şekilde tarihsel yorum yöntemiyle de yasa koyucunun bireysel başvuru kapsamında Mahkemesi ne norm denetimi yapma ve ya aykırı görülen normu iptal etme yetkisini tanımadığı görülmektedir. Yürürlükteki kanunun yorumlanması ve uygulanması sırasında sadece lâfzî ve tarihsel yorum yönteminin yeterli olamayacağı, yasa koyucunun iradesinin de dikkate alınması gerektiğinden hareketle, kendisini içtihat yoluyla bireysel başvuru yolunda norm denetimi yapma konusunda yetkili görebileceği söylenebilir mi? Nitekim geçmişte Mahkemesi siyasi parti kapatma davaları ile yüce divan yargılamasında kendini somut norm denetimi yapmaya yetkili görmüştür 4. Bu soruya cevap verirken yetki ile ilgili ilkelerin göz önünde tutulması gerekir. Bu ilkelerin başında, anayasal organların yetkisiz olması asıl, yetkili olmaları ise istisnadır ilkesi gelmektedir. Bu şu anlama gelir ki, anayasal organların kendilerinden menkul, kendilerinden kaynaklanan yetkileri yoktur. Bu organların bir yetkiye sahip olabilmesi için bu yetkinin kendilerine ile verilmiş olması gerekir. Yani hukukundaki yetkiler, verilmiş yetkiler dir. Bu şu anlama gelir ki, bir devlet organına, ile veya kanunla ayrıca ve açıkça yetki verilmemiş ise, o devlet organı o konuda yetkisizdir. Zira hukukunda bir organın yetkisiz olması asıl, yetkili olması ise istisnadır. Devletin bir organının belirli bir yetkiye sahip olup olmadığı konusunda tereddüt doğar ise, asıl olan o yetkinin olmaması olduğuna göre, o organın o yetkiye sahip olmadığını varsaymak gerekir. l organlara yetkilerin ayrıca ve açıkça verilmesi gerektiği, böyle bir yetki vermeksizin bu organların yetkisiz oldukları kuralı 1982 Türk sı nın 6 ncı maddesinde hiçbir kimse veya organ kaynağını dan almayan bir devlet yetkisi kullanamaz şeklinde ifade edilmiştir. Türk yetkileri ve yasada sayılan yetkilerden ibarettir. Söz konusu maddelerde sayılan yetkiler dışında bir yetkiye, Mahkemesi ne kadar ihtiyaç duyarsa duysun, sahip olamaz; yorum yoluyla bu yetkiye sahip olduğu kabul edilemez. Konuyla ilgili diğer bir ilke de, yetkiler dar yorumlanır ilkesidir. Bir anayasal organa verilen yetkinin belirli bir şeyi içerip içermediği konusunda tereddüt ortaya çıkıyorsa, o yetkinin o şeyi içermediği kabul edilir. Çünkü hukukunda anayasal organların yetkisiz olması asıl, yetkili olmaları ise istisna olduğuna göre, istisnalar yorum yoluyla genişletilemez. Yukarıda belirtilen gerekçelerle, bireysel başvuru incelemesi sırasında, kanuna karşı doğrudan yapılan başvurular ve ihlalin bizatihi kanundan kaynaklandığı durumlar hakkında norm denetimi yapması mümkün değildir 5. Bireysel başvuru sonucunda verilebilecek kararlar, hak ihlalinin gerçekleşmiş olup olmadığı ile sınırlıdır. Mahkemesi ihlal tespiti yapabilir, ancak ihlalin kanundan kaynaklandığını tespit ederek bu kanunu iptal edemez. Dolayısıyla bireysel başvuruda % 10 barajla ilgili kanun hükmü uygunluk incelemesine tabi değildir. Ayrıca Mahkemesi bireysel başvurularda itiraz yolunu da (somut norm denetimini) işletemez. Yani Mahkemesi bireysel başvurularda, bir davaya bakmakta olan mahkeme niteliğinde değildir. Çünkü somut norm denetiminin şartlarından birisi de davada uygulanacak hükmün ya aykırılığının iddia edilmesidir. Oysa Seçim Kanunu nun % 10 baraja ilişkin hükmü bu davada uygulanacak bir hüküm değildir 6. 5.3.2014 tarihinde İçtüzüğünde yapılan değişiklik şu şekildedir: Mahkemesi İçtüzüğü madde 28/3 (Değişik: RG-5/3/2014-28932) Bölümlerden birinin görülmekte olan bir başvuruya ilişkin olarak vereceği karar, Bölümlerin önceden vermiş olduğu bir kararla çelişecekse ya da konunun niteliği itibarıyla Genel Kurul tarafından karara bağlanması gerekli görülürse ilgili Bölüm dosyadan el çekebilir. Bölüm Başkanı başvuruyu Genel Kurul önüne götürmek üzere Başkana iletir. Bu değişiklikle ilgili başvuruyu Genel Kurul da inceleme imkânı getirilmiş ve somut norm denetimi yapabilmesinin önü açılmak isten- nın 153. maddesinin 2. fıkrasına göre Mahkemesi bir kanunu iptal ederken bile kanun koyucu gibi hareket edemez ve yeni bir uygulamaya yol açacak şekilde hüküm tesis edemez. 4 5
Mahkemesi ihlal tespiti yapabilir, ancak ihlalin kanundan kaynaklandığını tespit ederek bu kanunu iptal edemez. Dolayısıyla bireysel başvuruda % 10 barajla ilgili kanun hükmü uygunluk incelemesine tabi değildir. miştir. Yani ve kanunla verilmeyen yetki içtüzükle verilmek istenmiştir 7. Sonuç olarak mevcut durumda Mahkemesi, bir kanun açıkça ya aykırı olsa bile, bu normun iptali için bir girişimde bulunamaz, sadece ilgili kanun hükmünün bir hak ihlaline yol açtığı yönünde bir karar verebilir. Bireysel başvurularda kabul edilebilirlik açısından incelenmesi gereken hususlardan birisi de süre şartıdır. Bireysel başvurunun, başvuru yollarının tüketildiği tarihten; başvuru yolu öngörülmemişse ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yapılması gerekir. Haklı bir mazereti nedeniyle süresi içinde başvuramayanlar, mazeretin kalktığı tarihten itibaren on beş gün içinde ve mazeretlerini belgeleyen delillerle birlikte başvurabilirler. Mahkeme, öncelikle başvurucunun mazeretinin geçerli görülüp görülmediğini inceleyerek talebi kabul veya reddeder (Kanun m.47.f.5). BİREYSEL BAŞVURU VE ÜLKE BARAJI Son genel seçimler 2011 yılında yapılmıştır. O tarihte henüz bireysel başvuru yoluna gitme imkânı bulunmamasının bir mazeret olarak kabul edilmesi durumunda ise, söz konusu mazeretin kalktığı 23 Eylül 2012 tarihinden itibaren bu başvuru yapılmalıydı. Çözüme kavuşturulması gereken bir mesele de 2015 genel seçimleri için başvuru yapılıp yapılamayacağıdır. Başvurucular, 2015 genel seçimlerinde %10 seçim barajının uygulanacak olması sebebiyle potansiyel mağdur olduklarını iddia etmişlerdir. Potansiyel mağdurluk kavramı AİHM içtihatlarında ancak çok istisnai durumlar için kullanılabilen bir prosedürdür. 6216 sayılı kanunun 46/1 hükmü ise ancak kişisel ve güncel bir hakkı doğrudan etkilenen kişilerin bireysel başvuru yoluna gidebileceğini belirtmektedir. Dolayısıyla potansiyel mağdurluk kavramı hukukumuz açısından geçerli değildir. Kaldı ki, başvurucuların potansiyel mağdur olarak dahi kabul edilmesi mümkün değildir. Çünkü potansiyel mağdur olarak kabul edilebilmek için bir temel hak ve hürriyetin ihlal edilmesi gerekir. Oysa Mahkemesi 1995 yılında, %25 çevre barajını aykırı bulurken %10 ülke barajının yönetimde istikrar ve temsilde adalet ilkeleri ile bağdaşır olduğuna karar vermiştir 8. Ayrıca 2015 seçimlerine hangi partilerin gireceğinin henüz belli olmaması da başvurucuları potansiyel mağdur olarak kabul etmek için engeldir 9. Son olarak ortada devam etmekte olan bir ihlal bulunmadığını da belirtmek gerekir. Çünkü gerek AİHM gerekse de Mahkemesi %10 barajı ihlal olarak değerlendirmemiştir 10. Belirtmek gerekir ki bir hak ihlali söz konusu olmaksızın bireysel başvuru yapılması mümkün değildir. Bu ihlalinde ancak bir eylem ve karardan kaynaklanması gerekir. Ortada herhangi bir eylem ve karar olmaksızın soyut olarak bireysel başvuru söz konusu olamaz. Eğer böyle bir başvuru süre şartına uymuyor ise, usul açısından kesinlikle reddedilmelidir. Mahkemesi Kuruluş Kanununda yasama işlemlerinin (kanunların) bireysel başvuru konusu olamayacakları belirtilmiştir. Bu açık hükme rağmen içtihat yoluyla bu kanunu denetlemesi telafisi mümkün olmayan sonuçlar doğuracaktır. Dolayısıyla %10 barajla ilgili ya da serbest seçim hakkıyla ilgili bireysel başvuru, birtakım usul sorunlarını bünyesinde barındırmaktadır. Bu başvuru zaman (süre) ve konu bakımından bireysel başvuruya konu olamaz. Dolayısıyla bu başvurunun kabul edilebilirlik açısından reddedilmesi gerekir. SERBEST SEÇİM HAKKI AİHS 1 No lu Ek Protokolü 3. maddesinde, yasama organı seçimlerinden bahsedilmektedir. Maddede sözleşmeci devletlere yasama organını oluşturma yöntemi konusunda orantılı temsil sistemi veya tek ya da iki dereceli çoğunluk sistemi gibi belirli bir seçim sistemini yürürlüğe koyma yükümlülüğü getirilmemiştir. AİHM bu konu ile ilgili yasaların zaman ve mekâna göre değiştiğini dikkate alarak sözleşmeci devletlere geniş bir takdir alanı bırakmıştır. 3. Madde gereğince, her seçim sistemi yine söz konusu ülkenin kendi siyasi çerçevesinde değerlendirilmelidir. Buna göre bir siyasi sistemde kesinlikle kabul edilemez görünen özellikler, başka bir siyasi sistemde elzem ve uygulanabilir olabilir. Burada önemli olan ülkelerin seçecekleri seçim sistemlerinin yasama organının seçilmesinde halkın kanaatlerinin özgürce yansıyabilmesini sağlayacak şartlara sahip olmasıdır. Maddede sadece halkın kendi düşüncelerini serbestçe ifade etmesinin güvence altına alındığı koşullarda, makul aralıklarla ve gizli oyla, serbest seçimlerin yapılması öngörülmektedir. AİHM nin Türkiye de uygulanan %10 luk seçim barajına ilişkin Yumak ve Sadak/Türkiye Davası nda 11 ise sözleşmeci devletlerin birbirinden farklı seçim sistemlerine sahip olduklarını, Türk politikacılarının ve yasama ile yargı organlarının uygun bir seçim sisteminin tercihi konusunda en iyi konumda olduklarını, bu nedenle mahkemenin Türk seçim sisteminin noksanlıklarını giderecek ideal bir çözüm öneremeyeceğini belirtmiştir. Ancak mahkeme, Türkiye de uygulanan seçim barajının diğer Avrupa Konseyi ülkelerinde uygulanan barajlarla kıyaslandığında en yüksek oranlı baraj olduğu hususuna da vurgu yapmıştır. Bu bağlamda, yönetimde istikrar he- Kanunda, bireysel başvuruya sebep olan ihlalin bir yasama işleminden kaynaklanması durumunda Mahkemesi ne somut norm denetimi imkanının tanınmamış olması, ya uygun bir kamu düzeninin tesisi açısından bir eksiklik olarak görülebilir. 6 7
bir konuda yetkili olup olmadığı belirlenirken yürürlükteki kanun hükümleri esas alınır. defini zedelemeden barajın düşürülmesi veya çeşitli siyasal eğilimlerin en iyi şekilde temsilini sağlayacak düzenlemelerin yapılmasını tavsiye etmiş ve sonuç olarak % 10 luk ülke barajının çok yüksek olduğunu belirtmekle birlikte Türkiye nin seçim sistemine ilişkin takdir hakkı sınırlarını aşmadığından 1 No lu Ek Protokolün 3. maddesini ihlal etmediği sonucuna ulaşmıştır. Dolayısıyla bu içtihadın Mahkemesi ni de bağladığını söylemek mümkündür. Çünkü AİHM kararlarının bağlayıcılığı söz konusudur. nın 67. maddesinin 6. fıkrası seçim kanunlarının, temsilde adalet ve yönetimde istikrar ilkelerini bağdaştıracak şekilde düzenlenmesi gerektiğini belirtmiştir. Görüldüğü üzere, hangi seçim sisteminin uygulanması gerektiğine ilişkin soruyu cevaplamamış, bu yetkiyi kanun koyucunun inisiyatifine bırakmıştır. Kanundaki baraj hükmünü kaldırma yetkisi TBMM ye aittir. Seçim barajının olup olmaması, kaldırılıp kaldırılmaması siyasetin konusudur. Mahkemesi bu konuda belirleyici olamaz. Çünkü nın 153. maddesinin 2. fıkrasına göre Mahkemesi bir kanunu iptal ederken bile kanun koyucu gibi hareket edemez ve yeni bir uygulamaya yol açacak şekilde hüküm tesis edemez. Dipnotlar 1 http://www.haberturk.com/htyazar/muharrem-sarikaya/1, E.T 10.12.14. 2 Mahkemesi, 5 Mart 2013 tarih ve B.N 2012/837 sayılı Karar, RG, 27 Mart 2013, Sayı 28600. 3 Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun Tasarısı ile Komisyonu Raporu için bkz. http:// www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem23/yil01/ ss696.pdf ET. 09.12.14. 4 Mahkemesi, 9 Ocak 1998 tarih ve E. 1998/2, K. 1998/1 sayılı karar, AMKD Sayı 34/1, s. 240-246. 5 Uzun, Cem D., Yargı Siyaset Geriliminde Yeni Bir Boyut: Seçim Barajı Ve Bireysel Başvuru Yolu, Seta Perspektif Dergisi, S.86, Yıl 2014, s.3. 6 Uzun, s.4. 7 Eren, Abdurrahman, AYM ya da Yargısal Aktivizmde Son Nokta, http://haber.stargazete.com/acikgorus/aym-ya-da-yargisalaktivizmde-son-nokta/haber-977281, ET. 10.12.14. 8 Mahkemesi, 18 Kasım 1995 tarih, E.1995/54, K. 1995/59 sayılı karar, R.G, 21 Kasım 1995, Sayı 22470. 9 Eren, http://haber.stargazete.com/acikgorus/aym-ya-da-yargisal-aktivizmde-sonnokta/haber-977281, ET. 10.12.14. 10 Eren, http://haber.stargazete.com/acikgorus/aym-ya-da-yargisal-aktivizmde-sonnokta/haber-977281, ET. 10.12.14. 11 AİHM, Yumak ve Sadak-Türkiye Davası, Başvuru Numarası: 10226/03, http://www. kararara.com/aihm/turkce3/aihm11808. htm, E.T 10.12.14. 8 STRATEJİK DÜŞÜNCE ENSTİTÜSÜ Çetin Emeç Blv. 4. Cad. 1330 Sok. No: 12 06460 Aşağı Öveçler Mah. Çankaya / Ankara Telefon: (0312) 4738041-42-45 Faks: (0312) 4738046 sde@sde.org.tr