BİREYSEL EMEKLİLİKTE OTOMATİK KATILIM İşyeri Bazlı Bireysel Emeklilik Planlarında Yeni Dönem
1 2 3
Yaşlanan nüfus devletler ve kişiler için riskler taşıyor Sosyal güvenlik sistemleri sürdürülebilir değil Birinci basamak yanında diğer iki basamak önem kazanıyor: Otomatik BES gereklilik Riskler ve sistem hakkında farkındalığı artırmak için iletişim ve kamuoyunu doğru ve detaylı bilgilendirmek kritik
KADIN YAŞ GRUPLARI 85+ 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 KADIN (2000) 10-14 ERKEK (2000) KADIN (2050) 5-9 ERKEK (2050) 0-4 ERKEK 10 8 6 4 2 0 0 2 4 6 8 10 PİRAMİT TERSE DÖNÜYOR Eurostat verilerine göre, dünya hızla yaşlanıyor. 2000 li yıllarda genç nüfustan yaşlı nüfusa doğru azalan bir formu olan nüfus dağılımı, 2050 yılına kadar hızla değişecek. 34 yıl sonra en kalabalık nüfus 45-60 yaş arasına çıkacak. Kaynak: EUROSTAT
2020 1 EMEKLİ 2016 1980
Emeklilikte çalışmaya devam u Gelirinin yetersizliğinden dolayı emeklilerin büyük bir kısmı çalışmaya devam ediyor. u Emekli olmasına rağmen çalışmaya devam eden kişilerin oranı, yüzde 30 un üzerinde Genç İşsizliğin Azaltılması u Emeklilikte yaşam standartlarını koruyarak emekli çalışan ve genç işsiz sayısını azaltarak istihdama olumlu katkı sağlamak Emeklilik Gelirinin Yetersizliği u Türkiye, Emeklilik Gelirinin Yeterliliği Açısından 50 Ülke Arasında 42. Sırada u Emeklilik aylığı bağlama oranı, 2008 yılı sonrasında %50 ye geriledi u Geçim sıkıntısı ve emeklilik dönemi en büyük kaygılardan Tasarruf Eksikliği / Atalet u Mevcut çalışanların büyük bir kısmı, gelir yetersizliğinden dolayı tasarruf etmiyor
1 2 3
2003 2013 2017 BES hayata geçirildi %25 devlet katkısı geldi Otomatik BES başlıyor
KATILIMCI SAYISI (MİLYON KİŞİ) Kas.2016 6.5 2015 6.0 2014 5.1 2013 4.2 2012 3.1 2011 2010 2.3 2.6 *30 Kasım 2016 itibarıyla
FON TUTARI (MİLYAR TL) Toplam devlet katkısı fon tutarı Katılımcıların toplam fon tutarı 37.8 3.0 47.4 4.8 42.6 59.0 7.0 52.0 26.3 1.2 25.1 34.8 9.5 12.4 16.2 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Kas.2016
EMEKLİLİK KAPSAMI GENİŞLER ÇALIŞANLAR SİSTEMİ TANIR TASARRUF ATALETİNİ DİZGİNLER BİLGİLENDİRME SAYESİNDE SİSTEME GİRİŞ ARTAR Bireysel emeklilik sisteminin kapsayıcılığını genişletir Çalışanlar, bireysel emeklilik sistemi ile yeterince tanışamadı Akit kolaylığı yoluyla çalışanların sisteme kolay ve hızlı bir şekilde girmesini sağlarken kişilerin tasarrufta bulunma konusundaki ataletini dizginler Sisteme nasıl girileceğini bilmeyen ya da bilgisi olduğu halde, isteyip de sisteme girmeyen kişilere sisteme dahil olma imkanı sunar
SİSTEMDEN ÇIKIŞ OLANAĞI Çalışanların özel emeklilik planlarına otomatik katılımı sağlanırken sistemden çıkış seçeneği tanınır EK TASARRUF İMKANI Çalışanların emekliliğe yönelik ek tasarruf yapmasını amaçlar GÖNÜLLÜLÜK ESASI Gönüllülük esasını gözeterek, tasarruf etme konusunda sorumluluğu çalışanlara bırakır
KATILIMCI KATILIMCININ TERCİH ETTİĞİ PLAN/FON DAĞILIMI Katılımcının bir yılda; 6 Defa Fon Dağılımı değişikliği hakkı var. KATKI PAYI KATILIMCI TERCİH YAPMAZSA STANDART FON
%1 Borsa para piyasası %16 Mevduat ve Diğer %12 %6 Hisse senetleri Ters repo BES TE BİRİKEN PARANIN DAĞILIMI Kamu borçlanma araçları %46 %10 Özel sektör bonoları Yabancı menkul kıymet %9
FONLARIN GSYİH YE ORANI (%) OTOMATİK KATILIM HALKIN TASARRUF EĞİLİMİNE POZİTİF KATKI YAPIYOR Otomatik katılım öncesi Otomatik katılım sonrası İngiltere Yeni Zelanda İtalya Kaynak: OECD Pension Outlook, 2014
1 2 3
Bireysel Emeklilikte Otomatik Katılım konusunda çalışanların olumlu olumsuz eğilimlerini araştırdık: OTOMATİK KATILIM HAKKINDA EN AZ BİLGİYE SAHİP OLANLAR: Çalışanlar bilinirlik düzeyi; 18-24 yaş grubu ve lise altı eğitimli ve asgari ücretlilerde en düşük EN AZ BİLİNEN ÖZELLİK: 2 ay sonrasında sistemde kalanlara verilecek olan 1.000 TL devlet katkısı EN ÇOK BİLİNEN ÖZELLİK: Otomatik katılımla ilgili olarak 45 yaş altı tüm çalışanların bu sisteme dahil olacağı 17
BİLGİ DÜZEYİ (%) Çalışanlar (n:1000) BES sahipleri (n:141) BES ten çıkmışlar (n:89) Asgari ücretli çalışanlar (n:543) 10 48 25 17 22 62 14 3 38 56 6 8 36 29 27 Çalışanlar (n:1000) BES sahipleri (n:141) BES ten çıkmışlar (n:89) Asgari ücretli çalışanlar (n:543) BİLGİ DÜZEYİ (%) 5 26 35 34 11 25 47 17 18 35 38 9 4 18 27 51 NOT: Mavi ok, istatistiksel açıdan diğer sonuçların anlamlı derecede üzerinde olan sonuçları göstermektedir. Çok bilgim var Bilgim var Pek bilgim yok Hiç bilgim yok
Çalışanların otomatik olarak bireysel emeklilik sistemine dahil edilmesi için kanun değişikliği yapıldı Uygulama 01.01.2017 de yürürlüğe giriyor Kanun 45 yaş altındaki tüm çalışanlar ve çalışmaya yeni başlayacakları kapsıyor İşveren katkısız sistemde, çalışanların prime esas kazancının %3 üne denk bir katkı payı ödemesi gerekiyor Otomatik katılımı takiben 2 ay içerisinde cayma hakkı tanınıyor, sistemden çıkış hakkı ise istenen anda kullanılabiliyor 19
Cayma süresi dolduğunda sistemde kalan katılımcılara bir defaya mahsus 1000 TL devlet katkısı verilecek Emeklilikte yıllık gelir sigortası alınması halinde birikimin %5 i ek devlet katkısı ödenecek Mevcut sistemde olduğu gibi otomatik katılımda da katkı payı üzerinden ayrıca %25 devlet katkısı sağlanacak Devlet katkısı hak edişleri BES ile aynı şartlara bağlı olacak
İŞVEREN VE EMEKLİLİK ŞİRKETİ ÇALIŞAN: 45 YAŞ ALTI 4a / 4c DEVLET KATKISI Yatırım tercihiniz Faizli / Faizsiz 45 yaş altındaki çalışanlar plana dahil edilir. Çalışanlar faizli ya da faizsiz bir planı tercih eder. 2 ay sonunda 1.000TL Katkı payı üzerinden %25; emeklilikte yıllık gelir sigortası alınması halinde birikimin %5 i kadar ek devlet katkısı 21
1. ADIM : GİRİŞTE İLK YIL BAŞLANGIÇ FONU u Faizli u Faizsiz KATILIMCI TERCİH YAPMAZSA KATILIMCININ TERCİHİNE BAĞLI OLARAK STANDART FONLAR u Faizli u Faizsiz DİĞER EMEKLİLİK YATIRIM FONLARI Risk iştahına göre otomatik BES için diğer emeklilik yatırım fonları KATILIMCININ TERCİHİNE BAĞLI OLARAK 22
KADEMELİ GEÇİŞ Tarih Özel Sektör Kamu Çalışan Sayısı Oranı (%) Ocak 2017 1.000+ 2.190.527 15 Nisan 2017 250-999 5018 Sayılı Kanun* 4.006.323 28 Temmuz 2017 100-249 1.514.052 11 Ocak 2018 50-99 Mahalli İdare + KİT 1.285.494 9 Temmuz 2018 10-49 2.701.698 19 Ocak 2019 5-9 2.470.123 17 TOPLAM ÇALIŞAN SAYISI 14.168.218 100 *İlgili Kanunun I, II, III ve IV sayılı cetvellerini ifade etmektedir. 23
Otomatik katılım, sistemin bilinirliğinin arttırılmasında önemli bir araçtır Çalışanların ve kamuoyunun bilgilendirilmesi, önemli fayda sağlayacaktır Hem bireysel hem de makro düzeyde tasarrufların arttırılmasına katkı sağlayacaktır 24
Çalışanlar ve işverenlerin hak ve yükümlülükleri, sistemin avantajları hakkında bilgi alınabilecek kaynaklar: HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI www.hazine.gov.tr www.tsb.org.tr
TEŞEKKÜR EDERİZ