The GLOBAL A Journal of Policy and Strategy Volume: 1, Issue: 2, pp. 23-47, 2015 Türkiye de 2007 ve 2011 Yılı Milletvekili Genel Seçimlerinin Politik Konjonktür Dalgalanmaları Açısından Değerlendirilmesi Evaluating 2007 and 2011 Parliamentary Elections in Terms of Political Business Cycles Model in Turkey Fatih Yar Özet: Siyasal iktidarlar, tekrar seçilebilmek amacıyla ekonomi politikalarını kendi çıkarları doğrultusunda kullanabilmektedir. Bu durum literatürde, politik konjonktür dalgalanmaları kavramıyla ifade edilmektedir. Bu kavramı açıklamaya yönelik modellerden biri olan geleneksel fırsatçı modele göre, siyasal iktidarlar seçimlerden önce kamu harcamalarını ve/veya para arzını arttırmaktadır. Bu durumda, enflasyon oranı yükselmekte, büyüme oranı artmakta ve işsizlik oranı düşmektedir. Bu çalışmada, genişletici ekonomi politikası araçları olarak kamu harcamaları ile para arzı parametreleri kullanılmaktadır. Bu parametrelerin Türkiye de yapılan 2007 ve 2011 tarihlerinde gerçekleşen milletvekili genel seçimlerinde enflasyon, büyüme ve işsizlik oranı gibi makroekonomik değişkenler üzerinde etkileri, geleneksel fırsatçı modelin öngörüleri temel alınarak matematiksel oranlama yöntemi kullanılarak incelenmektedir. Analiz neticesinde her iki seçimde de, enflasyon, işsizlik ve büyüme üzerinde seçim ekonomisinin varlığına ilişkin olumlu sonuçlara ulaşılmaktadır. Ancak kamu harcamaları ve para arzına ilişkin herhangi bir politik devresel dalgalanmaya rastlanılmamaktadır. Bu durum ekonominin, maliye ve para politikaları dışında başka bir şekilde canlandırıldığını düşündürmektedir. Ancak bu durum başka bir araştırmanın konusunu oluşturmaktadır. Anahtar Kelimeler: Seçim ekonomisi, geleneksel fırsatçı model, partizan model, ekonomi politikaları Abstract: Economic policies is a handy tool for governments to be manipulated in line with their political interests to gain more votes during elections. In the related literature, this is conceptualizedas political business cycles. According to traditional opportunistic model, which is one of the models that tries to explain the concept, governments increase public expenditures and/or money supply. Then, this increases inflation rates; causes rise in growth rates and decline in employment rates. Public expenditures and Money supply parameters as expander economy policy instruments are used in this research. It Fatih Yar, Yrd. Doç. Dr. Çankırı Karatekin Üniversitesi, fatihyar1907@gmail.com * An extended English summary of this study is presented after the reference list 23
Fatih Yar Diğer taraftan, seçim ekonomisi literatürde politik konjonktür dalgalanmaları olarak ifade edilmektedir. Politik konjonktür dalgalanmaları, gelenekis analayzed that, the effects of these parameters on macroeconomic variables such as inflation, unemployment and economic growth rate during general parliamentary election in 2007 and 2011 held in Turkey, based on the assumptions of traditional opportunist model with mathematical rating method. At the results of the analyze, we reach such a point that there are positive discoveries about existence of election economy in both elections. However, we do not encounter any political periodical fluctuations regarding public expenditures and Money supply. This case make us think that the economy was rejoiced by another instrument apart from fiscal and Money policies. But this case is the subject of another study. Keywords: Election economy, traditional opportunistic model, partizan model, economy policies Giriş Seçim ekonomisi politikası, siyasal iktidarın tekrar seçilebilmek amacıyla ekonomi politikalarını kendi çıkarları doğrultusunda yönlendirmesini ifade etmektedir (Warin ve Donahue, 2006: 9). Örneğin, seçim döneminde iktidar partisi yeniden seçilebilmeyi garanti altına almak için, para arzı ve kamu harcaması gibi para ve maliye politikası araçlarını kullanmaktadır. Aşağıda şekil 1 de seçim ekonomisi süreci yer almaktadır. Şekil 1. Seçim ekonomisi süreci KONU Seçim Ekonomisi AMAÇ Tekrar Seçilmek ARAÇ Genişletici Para ve Maliye Politikası Diğer yandan, siyasal iktidar seçim ekonomisi uygulamalarını kendi partileri ve nepotizm doğrultusunda kullanmaktadır. Seçim sürecinde; siyasal iktidar tarafından işçiye ve memura zam, köprü, kavşak ve asfalt yapımlarının hızlanması, metro hatlarının tamamlanması, kaçak yapının yoğun olduğu yerlerde tapu dağıtımının yapılması, gecekondu bölgelerinde kömür, erzak ve süt parası dağıtılması, kamuda sözleşmeli personelin kadroya geçirilmesi, emekli maaşlarına zam, çiftçilere yönelik yüksek destekleme fiyatı, kamuya personel alınması ve yatırımcıya sübvansiyon verilmesi gibi seçim yatırımı uygulamaları sıkça görülmektedir. 24
Türkiye de 2007 ve 2011 Yılı Milletvekili Genel Seçimlerinin Politika... sel fırsatçı model ve partizan model olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Bu çalışmada, Nordhaus un geleneksel fırsatçı modelinin öngörüleri temel alınarak matematiksel oranlama yöntemi kullanılarak, Türkiye de 22 Temmuz 2007 ve 12 Haziran 2011 tarihlerinde yapılan milletvekili genel seçimlerinde, mevcut hükümetlerin genişletici ekonomi politikaları yoluyla politik devresel dalgalanmalara yol açıp açmadığı analiz edilmektedir. Bu doğrultuda, genişletici maliye politikası aracı olarak kamu harcamaları ile genişletici para politikası aracı olarak para arzı gibi parametrelerin büyüme, işsizlik ve enflasyon oranı gibi değişkenler üzerinde devresel dalgalanmalara neden olup olmadığı test edilmektedir. Ayrıca, bu parametrelerin politik devresel dalgalanmalara yol açıp açmadığına yönelik daha sağlıklı bir sonuca ulaşmak için, parametrelere ilişkin üçer aylık, çeyrek dönemler halinde, veriler kullanılmaktadır. 1. Geleneksek Fırsatçı Model Bu model, 1975 yılında William Nordhaus tarafından geliştirilmiştir. Model kapalı bir ekonomide enflasyon-işsizlik arasındaki değiş tokuş varsayımına dayanmaktadır. Modelde, seçmenlerin enflasyon ile işsizliğe bağlı birtakım tercih fonksiyonları bulunmaktadır (Akçoraoğlu ve Yurdakul,2004: 7). Başka bir ifadeyle, enflasyon ve işsizlik seçmen davranışları üzerinde etkili olmaktadır (Nordhaus, 1975: 169). Bu iki değişkenin birlikte değişimlerinin incelenmesini ortaya koyan eğriye aşağıdaki grafikte de görüldüğü gibi Phillips Eğrisi (PE) denilmektedir. Şekil 2. Phillips eğrisi Enflasyon e1 e2 PE 0 i2 i1 İşsizlik 25
Fatih Yar Phillips Eğrisi, beklenen enflasyon ve doğal işsizlik oranı sabitken işsizlik oranı ve enflasyon oranı arasındaki ters yönlü ilişkiyi göstermektedir. Başka bir ifadeyle, enflasyon oranı düştükçe işsizlik oranı artmakta; işsizlik oranının düşmesi durumunda ise enflasyon oranı artmaktadır (Bakırtaş, 1998: 54). Modele göre, siyasal iktidar Phillips Eğrisinin açıkladığı sonuçları kendi çıkarları için kullanmaktadır. Bu amaçla, her seçimden önce ekonomiyi yapay olarak canlandırarak enflasyona neden olmaktadır. Yukarıdaki grafikte de görüldüğü gibi, kısa dönemde işsizlik oranını düşürmeye yönelik genişletici ekonomi politikaları enflasyonun artmasına neden olmaktadır. İşsizlik oranı i2 den i1 e düşerken, enflasyon oranı e2 den e1 e çıkmaktadır. Modele göre, sosyal faydayı en üst düzeye çıkarmak yerine oy maksimizasyonu hedefiyle hareket eden siyasal iktidarın, seçimler yaklaşırken genişletici ekonomi politikaları, seçimlerden sonra ise daraltıcı ekonomi politikaları uygulaması (Bakırtaş ve Koyuncu, 2005: 56), enflasyon, işsizlik ve büyüme oranı gibi makroekonomik değişkenlerde devresel değişikliklere neden olmaktadır (Özkan ve Tarı, 2010: 224). Örneğin, siyasi iktidar seçim döneminin ilk yarısında enflasyonun düşmesine ve işsizliğin artmasına yönelik anti-enflasyonist ekonomi politikaları; ikinci yarısında enflasyonun artmasına ve işsizliğin düşmesine yönelik enflasyonist ekonomi politikaları uygulamaktadır. Aşağıda şekil 3 te genişletici ekonomi politikalarına ve bu politikaların enflasyon, işsizlik ve büyüme gibi parametreler üzerindeki etkilerine yer verilmektedir. Şekil 3. Seçim ekonomisi politikaları GENİŞLETİCİ EKONOMİ POLİTİKALARI Maliye Politikası (kamu harcamalarında artış) Para Politikası (para arzında artış) Enflasyon yükselir İşsizlik düşer Büyüme artar Enflasyon yükselir İşsizlik düşer Büyüme artar Kaynak: Kuşat ve Dolmacı (2011: 140-141) dan geliştirilmiştir. Bu modelde, seçmenlerin düşük enflasyondan ziyade düşük işsizliğe önem verdikleri (Nordhaus, 1975: 171-172; Akalın ve Erkişi, 2007: 90) ve buna göre, siyasal iktidarı ödüllendirdikleri veya cezalandırdıkları ileri sürülmektedir (Onur, 2001: 164). Örneğin, seçmenler siyasal iktidarı, düşük işsizlik-yüksek enflasyon ile sonuçlanacak genişletici ekonomi politikaları uygulaması durumunda oy vererek ödüllendirmektedir. Fakat yüksek işsizlik-düşük enflasyon ile sonuçlanacak daraltıcı ekonomi politikaları uygulaması durumunda oy 26
Türkiye de 2007 ve 2011 Yılı Milletvekili Genel Seçimlerinin Politika... vermeyerek cezalandırmaktadır (Akalın ve Erkişi, 2007: 91). Seçmenler, seçim öncesi izlenen bu politikalardan memnun kalmaktadır. Ancak bu politikaların seçim sonrası oluşturacağı durgunluk ve enflasyon gibi maliyetlerini görememektedir (Warin ve Donahue, 2006: 9). Yani, seçmenler uzağı görememektedir (seçmen miyopluğu). Modele göre, seçmenler ekonominin nasıl işlediğini tam olarak anlamadıklarından dolayı rasyonel kabul edilmemektedir. Seçmenler oylama kararlarını siyasal iktidarın seçim öncesi ekonomik performansına göre almaktadır. Başka biri ifadeyle, seçmenler siyasal iktidarın seçim öncesi ekonomik performansına aldanmaktadır (Akalın ve Erkişi, 2007: 91). Yani, siyasi iktidar tarafından kandırılmaktadır. 2. Partizan Model Bu model, Douglas Hibbs tarafından, Nordhaus un modeline sağ ve sol partilerin ideolojik eksenli farklı politika tercihleri dâhil edilerek geliştirilmiştir (Hibbs, 1977: 1467-1487). Modele göre, siyasi partiler benimsemiş oldukları ideolojik politikalarla (sağ, sol gibi) kendi seçmen gruplarından oy almaya çalışmaktadır. Modele göre, siyasi partiler ideolojilere göre genel ekonomiye yön vermektedir. Örneğin, sağ ideolojiye sahip siyasi partiler düşük enflasyonu yüksek işsizliğe tercih etmektedir. Sol ideolojiye sahip sol partiler ise, düşük işsizliği yüksek enflasyona tercih etmektedir (Hibbs, 1977: 1468-1469). Ekonomik amaçlarına göre, siyasi partilerin tercih sıralaması aşağıdaki tablo 1 de yer almaktadır. Tablo 1. Ekonomik amaçlarına göre siyasi partilerin tercih sıralaması Önem Sıralaması Sosyalist - İşçi Merkez Muhafazakâr Birinci Tercih Tam İstihdam Fiyat İstikrarı Fiyat İstikrarı İkinci Tercih Eşit Gelir Dağılımı Ekonomik Ödemeler Genişleme Bilançosu Dengesi Üçüncü Tercih Ekonomik Ekonomik Tam İstihdam Genişleme Genişleme Dördüncü Tercih Fiyat İstikrarı Eşit Gelir Dağılımı Tam İstihdam Beşinci Tercih Ödemeler Bilançosu Ödemeler Bilançosu Dengesi Dengesi Eşit Gelir Dağılımı Kaynak: Hibbs (1977:1467-1487) Douglas Hibbs, siyasi partileri ideolojik amaçlarına göre sosyalist, muhafazakâr ve merkez olmak üzere üçe ayırmaktadır (Karaçor ve Saraç: 2005; 105). Tablo 1 de de görüldüğü üzere merkez ve muhafazakâr partilerin ekono- 27
Fatih Yar mi politikalarında önceliği fiyat istikrarı, yani enflasyonun düşürülmesi iken, buna karşın sosyalist-işçi partilerin ekonomi politikalarında önceliği tam istihdam, yani işsizliğin azaltılmasıdır. Diğer taraftan, partizan politikaların uygulanma olasılığını, ülke dışı faktörlerin yanı sıra ülkedeki demokratik sistemlerin kurumsal yapısı da ciddi manada sınırlandırmaktadır. Örneğin, maliye politikası denetleyen bağımsız kurumların varlığı, merkez bankasının bağımsız bir yapıda olması, yasama-yürütme ve yargıya ilişkin kurumlar, mali ve seçimsel kurallar partizan politikaların uygulanma olasılığı minimize etmektedir (Altun, 2014: 53-54). 3. Literatür Taraması Bu başlık altında, geleneksel fırsatçı model temel alınarak yapılan ampirik çalışmaların seçim ekonomisinin varlığına ilişkin sonuçlarına ana hatları itibariyle değinilmektedir. Schuknecht (2000) gelişmekte olan 24 ülkede 1973 ile 1992 yılları arasındaki hükümetlerin tekrar iktidar olabilmek amacıyla genişletici maliye politikasına başvurup başvurmadığını incelemiştir. Hükümetlerin, kamu yatırımları dışındaki kamu harcamalarını artırarak seçim sonuçlarını etkilemeye çalıştıkları sonucuna ulaşmıştır. Alesina ve Sachs (1986) 1948-1984 döneminde ABD de yapılan genel seçimlerde geleneksel fırsatçı modelin geçerli olup olmadığını incelemişlerdir. Ancak seçim ekonomisinin varlığına ilişkin herhangi bir kanıt bulamamışlardır. Berger ve Woitek (1997) 1950-1996 periyodunda Almanya da yapılan seçimlerde Nordhaus un geleneksel fırsatçı modelini test etmişlerdir. Almanya da merkez bankası bağımsız bir kurumdur. Buna rağmen, seçim ekonomisinin varlığına ilişkin güçlü izlere rastlamışlardır. Ito (1989) 1955 ile 1986 yılları arasında Japonya da yapılan genel seçimlerde, hükümetlerin fırsatçı bir davranışla ekonomiden ziyade seçim zamanlarını manipüle ettiği sonucuna varmıştır. Başka bir ifadeyle, söz konusu yıllar arasında seçim ekonomisinin varlığına ilişkin güçlü bir kanıt elde etmiştir. Akhmedov ve Zhuravskaya (2004) 1996-2003 döneminde Rusya da geleneksel fırsatçı modelin geçerli olup olmadığını incelemişlerdir. Siyasal iktidarın tekrar seçilebilmek amacıyla bütçe harcamalarını arttırdığı sonucuna ulaşmışlardır. Ayrıca demokrasinin seviyesi ile seçim ekonomisi arasında anlamlı bir ilişki bulmuşlardır. Demokrasi seviyesi yükseldikçe (düştükçe), seçim ekonomisine daha az (fazla) rastlanılmaktadır. Khemani (2004) 1960-1994 periyodunda Hindistan da hükümetlerin tekrar iktidar olabilmek amacıyla genişletici maliye politikasına başvurup baş- 28
Türkiye de 2007 ve 2011 Yılı Milletvekili Genel Seçimlerinin Politika... vurmadığını incelemiştir. Hükümetlerin seçim ekonomisinden ziyade, tekrar seçilebilmek için spesifik çıkar gruplarına yönelik harcamalar yaptığı sonucuna ulaşmıştır. Benito vd. (2013) 1995 ile 2008 yılları arasında İspanya nın özerk bölgelerinden biri olan Murcia da geleneksel fırsatçı modelin geçerli olup olmadığını incelemişlerdir. Analizin temelini kültürel harcamalar oluşturmaktadır. Belediyelerin tekrar seçilebilmek amacıyla seçim öncesi kültürel harcamaları arttırdığı, seçim sonrasında azalttığı sonucunu elde etmişlerdir. Türkiye de seçim ekonomisinin varlığına ilişkin yapılan ampirik çalışmalarda ağırlıklı olarak geleneksel fırsatçı modelin tercih edildiği görülmektedir. Yapılan çalışmalarda, seçim ekonomisinin varlığını destekleyen bulgulara rastlanıldığı gibi, reddeden bulgulara da rastlanılmıştır. Özkan ve Tarı (2010) 1985-2007 periyodunda otoregresif hareketli ortalamalar modeli kullanarak GSYH, para arzı ve kamu harcamaları değişkenleri üzerinde seçim ekonomisine yönelik bir hareketlenme olup olmadığını incelemişlerdir. Seçim ekonomisinin varlığını destekleyici sonuçlara ulaşmışlardır. Özellikle 1987 yılındaki seçimde, modeldeki değişkenlerde meydana gelen sapma seçim ekonomisine başvurulduğu tezini destekler niteliktedir. Onur (2002) 1977 ile 1999 yılları arasında Türkiye de yapılan milletvekili genel seçimlerinde geleneksel fırsatçı modelin geçerli olup olmadığını panel regresyon yöntemiyle incelemiştir. Analizinde kamu giderleri, kamu açıkları, iç ve dış borçlanma ve GSMH gibi makroekonomik değişkenleri kullanmıştır. Seçimlerin kamu açıklarını %68 oranında arttığı sonucuna ulaşmıştır. Ayrıca artan kamu açıklarının, iç borçlanmayı %210, dış borçlanmayı %87 oranında arttığı sonuçlarına da ulaşmıştır. Bu sonuçlar seçim ekonomisinin varlığını destekler niteliktedir. Bakırtaş ve Koyuncu (2005) 1987-2003 dönemini kapsayacak şekilde yapılan seçimlerde seçim ekonomisinin olup olmadığını en küçük kareler yöntemi ile test etmişlerdir. Analizde GSYH, kamu kesimi nihai tüketim harcamaları, M1 para arzı, bankalar arası faiz oranı ve enflasyon olmak üzere beş değişken kullanmışlardır. GSYH ve kamu kesimi nihai tüketim harcamalarında seçim ekonomisinin varlığına ilişkin olumlu sonuçlara ulaşmışlardır. Ancak diğer değişkenlerde sonuçlar olumsuz çıkmıştır. Altun (2014) 1950-2010 periyodunda otoregresif hareketli ortalamalar modeli kullanarak kamu harcamalarının seyrinde seçim ekonomisine yönelik bir hareketlenme olup olmadığını incelemişlerdir. Bu çalışmada, Türkiye de geleneksel fırsatçı modelin geçerliğine yönelik önemli bulgular elde edilmiştir. Özellikle seçim dönemlerinden önce, kamu harcamalarının artma eğiliminde olduğu gözlemlenmiştir. 29
Fatih Yar Akalın ve Erkişi (2007) 1950 ile 2006 yılları arasında yapılan milletvekili genel seçimlerinde seçim ekonomisinin varlığını incelmişlerdir. Ancak analizde kullandıkları kamu harcamaları, para arzı, enflasyon, işsizlik ve büyüme oranı gibi parametrelerde seçim ekonomisini destekleyici bir sonuca ulaşamamışlardır. Telatar (2000) 1986-1997 periyodunda Türkiye de yapılan seçimleri incelemiştir. Değişken olarak enflasyon oranını kullanmıştır. Hükümetlerin, enflasyon oranı üzerinde seçimleri kazanabilmek amacıyla manipülatif müdahalelerde bulunduğu sonucuna ulaşmıştır. Sezgin (2007) 1950 ile 2003 yılları arasında yapılan seçimleri incelemiştir. Hükümetlerin seçim dönemlerinde kamu harcamalarını arttığı sonucuna ulaşmıştır. Ayrıca teorinin aksine seçim ekonomisinin büyüme üzerinde negatif bir etkisi olduğunu saptamıştır. Bu durumu, Türkiye de yaşanılan kronik enflasyon sorununa ve hükümetlerin ekonomiyi tam olarak kontrol edememesine bağlamaktadır. Akçoraoğlu ve Yurdakul (2004) 1987-2003 dönemine ilişkin üç aylık verileri kullanarak Türkiye de seçim ekonomisi olup olmadığını incelemişlerdir. Bütçe açıkları, büyüme ve enflasyon oranı olmak üzere üç değişkenin seçim dönemlerinde sapmalarını incelemişlerdir. Bütçe açıkları ve seçim dönemleri arasında pozitif bir ilişki bulmuşlardır. Ancak enflasyon ve büyüme oranı ile seçim dönemleri arasında herhangi bir olumlu sonuca ulaşamamışlardır. 4. Seçim Ekonomisi Politikaları Temel Alınarak Türkiye de 2007 ve 2011 Yıllarında Yapılan Milletvekili Genel Seçimlerin Analizi Gelişmekte olan ülkelerde, partizan modelde olduğu gibi sağ-sol parti modelleri görülmemektedir (Schuknecht, 1996: 158). Partizan modeller daha çok ABD ve İngiltere gibi iki parti sisteminin var olduğu gelişmiş ülkelerde görülmektedir. Öte yandan, gelişmekte olan ülkelerde siyasi partiler farklı ideolojilere mensup olduklarını ileri sürseler bile yapılanmaları ideolojik değildir. Hem sol hem de sağ ideolojiye sahip siyasi partilerin uyguladıkları ekonomi politikaları çoğu zaman benzerlik göstermektedir. Örneğin, partizan modelde sağ partiler enflasyonu düşürmeye, sol partiler ise işsizliği düşürmeye yönelik ekonomi politikalarına ağırlık vermektedir. Ancak, gelişmekte olan ülkelerde sağ partilerin de hedefi işsizliği düşürmek olabilmektedir. Dolayısıyla, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde, Geleneksel Fırsatçı Model daha uygun görünmektedir. Bu modelin varsayımları aşağıdaki gibidir (Alesina vd., 1991: 3; Nordhaus, 1975: 171-173); Ekonomi, beklentilerle genişletilmiş Phillips eğrisi ile açıklanmaktadır. Seçmen tercihlerinde enflasyon ve işsizlik oranı belirleyici olmaktadır. 30
Türkiye de 2007 ve 2011 Yılı Milletvekili Genel Seçimlerinin Politika... Partiler özdeş olup fırsatçı bir davranış sergilemektedir. Genel seçimlerin periyodik olarak yapılması, seçim zamanı anayasal güvence altında olup iktidar tarafından değiştirilememektedir. Genel seçimlerin rekabetçi bir şekilde yapılması, yani her seçimde biri iktidar diğeri muhalefet olmak üzere iki parti yarışmaktadır. Seçmenler ekonomik büyümeyi sevmekte, enflasyon ve işsizlikten hoşlanmamakta, ayrıca genişletici ekonomi politikalarının uzun vadeli etkilerini tahmin edememektedirler (seçmen miyopluğu). Hükümetler makroekonomik değişkenleri kontrol edebilmektedir. Bu bölümde, Nordhaus un yukarıda yer alan öngörüleri Türkiye için de aynen kabul edilmektedir. Analiz ise, Şekil 3 de yer alan seçim ekonomisi politikaları referans alınarak Akalın ve Erkişi nin (2007) çalışmasından esinlenerek matematiksel oranlama yöntemi kullanılarak yapılmaktadır. Dolayısıyla, analizin W. Nordhaus un gecikmesi dağıtılmış değişkenlerle kurduğu ekonometrik analizle bir ilgisi bulunmamaktadır. Analizde, para arzı ve kamu harcamaları gibi para ve maliye politikası araçları kullanılarak; seçim yılında işsizlik, enflasyon ve büyüme gibi makroekonomik değişkenler üzerinde devresel dalgalanma oluşup oluşmadığı incelenmektedir. Türkiye de 2007 ve 2011 yıllarında yapılan milletvekili genel seçimlerinde Nordhaus tipi seçim çevrimlerine başvurulup başvurulmadığı, seçim dönemine ait çeyrek verilerin, iki seçim arasında kalan ve seçimlerin yapılmadığı yıllara ait çeyrek verilerin ortalamasına oranlamasıyla elde edilen rasyoya bakılarak değerlendirilecektir (Akalın ve Erkişi, 2007: 96). Hesaplanan bu rasyoların, seçim ekonomisinin varlığına işaret edebilmesi için; Seçim dönemi çeyrek büyüme oranlarının ortalamasının (EY), bir önceki seçim yılı ile analiz edilecek seçim yılı arasında kalan çeyrek dönemlere ait büyüme oranlarının ortalamasına (NEY) bölünmesiyle elde edilen değer 1 den büyük ise, seçim ekonomisinin var olabileceğine, 1 den küçük ise seçim ekonomisinin olmayabileceğine işaret etmektedir. Seçim dönemi çeyrek enflasyon oranlarının (EY), bir önceki seçim yılı ile analiz edilecek seçim yılı arasında kalan çeyrek dönemlere ait enflasyon oranlarının ortalamasına (NEY) bölünmesiyle elde edilen değer 1 den küçük ise, seçim ekonomisinin var olabileceğine, 1 den büyük ise olmayabileceğine işaret etmektedir. Seçim dönemi çeyrek işsizlik oranlarının ortalamasının (EY), bir önceki seçim yılı ile analiz edilecek seçim yılı arasında kalan çeyrek dönemlere ait 31
Fatih Yar işsizlik oranlarının ortalamasına (NEY) bölünmesiyle elde edilen değer 1 den küçük ise, seçim ekonomisinin var olabileceğine, 1 den büyük ise olmayabileceğine işaret etmektedir. Seçim dönemi çeyrek para arzı artış oranlarının ortalamasının (EY), bir önceki seçim yılı ile analiz edilecek seçim yılı arasında kalan çeyrek dönemlere ait para arzı artış oranlarının ortalamasına (NEY) bölünmesiyle elde edilen değer 1 den büyük ise, seçim ekonomisini var olabileceğine, 1 den küçük ise seçim ekonomisinin olmayacağına işaret etmektedir. Seçim dönemi çeyrek kamu harcamaları (EY) artış oranlarının ortalamasının, bir önceki seçim yılı ile analiz edilecek seçim yılı arasında kalan çeyrek dönemlere ait kamu harcamaları artış oranlarının ortalamasına (NEY) bölünmesiyle elde edilen değer 1 den büyük ise, seçim ekonomisinin var olabileceğine, 1 den küçük ise olmayabileceğine işaret etmektedir. 5. 22 Temmuz 2007 ve 12 Haziran 2011 Milletvekili Genel Seçimlerinin Analizi Bu başlık altında, 22 Temmuz 2007 ve 12 Haziran 2011 Milletvekili Genel Seçimlerinde seçim ekonomisine başvurulup başvurulmadığı incelenmektedir. Bu amaçla, genişletici maliye ve para politikası araçları olarak kamu harcamaları ile para arzı parametreleri temel alınmaktadır. Daha sonra, geleneksel fırsatçı modelin öngörüleri dikkate alınarak bu parametrelerin enflasyon, işsizlik ve büyüme oranı gibi makroekonomik değişkenler üzerindeki etkileri incelenmektedir. Analizde kullanılan değerlerin hangi göstergelerden elde edildiği, çalışmanın sonunda yer alan ekler başlığında gösterilmektedir. 5.1. Kamu Harcaması Dönemsel Değişimleri ve Rasyosu Tablo 2 de, genişletici maliye politikası araçlarından biri olan kamu harcamalarının, 2003-2011 periyodunda 3 er aylık çeyrek dönem gerçekleşmelerinin bir önceki çeyrek döneme göre yüzdelik artışına yer verilmektedir. 2007 ve 2011 yılları seçim yılı olup, kalan diğer yıllar iki seçim arasında kalan yılları ifade etmektedir. Diğer yandan, tablo 2 de yer alan değerler, Ek 1 de yer alan tablodaki göstergelerden elde edilmektedir. 32
Türkiye de 2007 ve 2011 Yılı Milletvekili Genel Seçimlerinin Politika... Tablo 2. Kamu harcamalarının (merkezi yönetim) çeyrek dönemler itibariyle yüzdesel değişimi (2003-2011) Yıllar 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 I. Çeyrek - -0,52-15,32 32,21-22,30 2,59 20,74-2,49-8,44 (Şubat) II. Çeyrek 52,89 39,43 38,42 3,32 6,51-4,73 24,58-14,52 3,10 (Mayıs) III. Çeyrek -36,07 0,23 0,82 29,16-9,94 29,16 31,40 21,57 21,39 (Ağustos) IV. Çeyrek (Kasım) -2,07-8,63-16,91 4,59 1,62 4,59-10,62 11,13-8,85 Tablo 3 de kamu harcamalarına ilişkin hesaplanan rasyo yer almaktadır. EY seçim yılındaki (2007 ve 2011) çeyrek dönemler itibariyle gerçekleşen kamu harcamalarının ortalamasını, NEY iki seçim dönemi arasında çeyrek dönemler itibariyle gerçekleşen kamu harcamalarının ortalamasını ifade etmektedir. Tablo 3. Kamu harcamalarına ilişkin hesaplanan rasyo Seçim Yılı Rasyo (3) Kamu Harcamaları EY (1) NEY (2) 2007-0,74-6,03 8,10 2011 0,34 1,8 5,35 Tablo 3 de -0,74 ve 0,34 olarak hesaplanan kamu harcamaları rasyosu, referans değer olan 1 in altında olup seçim ekonomisinin varlığını desteklememektedir. Başka bir ifadeyle, kamu harcamaları parametresi üzerinde politik devresel bir dalgalanmaya rastlanılmamaktadır. 5.2. Para Arzı (M1) Dönemsel Değişimleri ve Rasyosu Tablo 4 te, genişletici para politikası araçlarından biri olan para arzının (M1), 2003-2011 periyodunda 3 er aylık çeyrek dönem gerçekleşmelerinin bir önceki çeyrek döneme göre yüzdelik artışına yer verilmektedir. 2007 ve 2011 yılları seçim yılı olup, kalan diğer yıllar iki seçim arasında kalan yılları ifade etmektedir. Diğer yandan, tablo 4 te yer alan değerler, Ek 2 de yer alan tablodaki göstergelerden elde edilmektedir. 33
Fatih Yar Tablo 4. Para arzının (M1) çeyrek dönemler İtibariyle Yüzdelik Değişimi (2003-2011) Yıllar 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 I. Çeyrek 0,14 0,46 2,82 64,64-3,69-0,26 3,92 7,90 5,65 (Şubat) II. Çeyrek 2,17 9,17 8,32 10,78 7,87 7,17 4,77 4,21 5,90 (Mayıs) III. Çeyrek 19,65 12,68 14,45 0,85 8,72 0,29 2,02 7,39 10,78 (Ağustos) IV. Çeyrek (Kasım) 18,98 2,82 3,62-2,06-1,42 5,30 4,50 4,53-5,50 Tablo 5 te para arzına (M1) ilişkin hesaplanan rasyo yer almaktadır. EY seçim yılındaki çeyrek dönemler itibariyle gerçekleşen para arzı miktarının ortalamasını, NEY iki seçim dönemi arasında çeyrek dönemler itibariyle gerçekleşen para arzı miktarının ortalaması ifade etmektedir. Tablo 5. Para arzına ilişkin hesaplanan rasyo Seçim Yılı Rasyo (3) M1 Para Arzı EY (1) NEY (2) 2007 0,27 2,87 10,59 2011 0,98 4,21 4,31 Tablo 5 te 0,27 ve 0,98 olarak hesaplanan para arzı rasyosu, referans değer olan 1 in altında olup seçim ekonomisinin varlığını desteklememektedir. Başka bir ifadeyle, genişletici para politikası aracı olarak para arzında 2007 ve 2011 seçimleri için herhangi bir politik devresel dalgalanmaya rastlanılmamaktadır. 5.3. İşsizlik Oranı Dönemsel Değişimleri ve Rasyosu Tablo 6 da, işsizlik oranının 2003-2011 periyodunda 3 er aylık çeyrek dönem gerçekleşmelerine yer verilmektedir. 2007 ve 2011 yılları seçim yılı olup, kalan diğer yıllar iki seçim arasında kalan yılları ifade etmektedir. Diğer yandan, tablo 6 da yer alan değerler, Ek 3 de yer alan tablodaki göstergelerden elde edilmektedir. 34
Türkiye de 2007 ve 2011 Yılı Milletvekili Genel Seçimlerinin Politika... Tablo 6. Çeyrek dönemler itibariyle işsizlik oranı (2003-2011) Yıllar 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 I. Çeyrek (Şubat) 12,3 12,4 11,7 11,9 11,4 11,9 16,1 14,4 11,5 II. Çeyrek (Mayıs) 10 9,3 9,2 8,8 8,9 9,2 13,6 11,0 9,4 III. Çeyrek (Ağustos) 9,4 9,5 9,4 9,1 9,2 10,2 13,4 11,4 9,2 IV. Çeyrek (Kasım) 10,3 10 10,6 9,6 10,1 12,6 13,1 11,0 9,1 Tablo 7 de işsizlik oranına ilişkin hesaplanan rasyo yer almaktadır. EY seçim yılındaki çeyrek dönemler itibariyle gerçekleşen işsizlik oranlarının ortalamasını, NEY iki seçim dönemi arasında çeyrek dönemler itibariyle gerçekleşen işsizlik oranlarının ortalaması ifade etmektedir. Tablo 7. İşsizlik oranına ilişkin hesaplanan rasyo Seçim Yılı Rasyo (3) İşsizlik EY (1) NEY (2) 2007 0,97 9,9 10,2 2011 0,80 9,8 12,3 Tablo 7 de 0,97 ve 0,80 olarak hesaplanan işsizlik oranı rasyosu, referans değer olan 1 den küçük olup seçim ekonomisinin varlığını destekler niteliktedir. Seçim ekonomisi sürecinde işsizlik oranları düşmektedir. Dolayısıyla, işsizlik oranında ilgili seçim yılı için politik devresel dalgalanmalara rastlanılmaktadır. 5.4. Enflasyon Oranı Dönemsel Değişimleri ve Rasyosu Tablo 8 de, enflasyon oranının 2003-2011 periyodunda 3 er aylık çeyrek dönem gerçekleşmelerine yer verilmektedir. 2007 ve 2011 yılları seçim yılı olup, kalan diğer yıllar iki seçim arasında kalan yılları ifade etmektedir. Diğer yandan, tablo 8 te yer alan değerler, Ek 4 de yer alan tablodaki göstergelerden elde edilmektedir. 35
Fatih Yar Tablo 8. Çeyrek dönemler itibariyle enflasyon oranı (2003-2011) Yıllar 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 I. Çeyrek (Şubat) 27,01 14,28 8,69 8,15 10,16 9,1 7,73 10,13 4,16 II. Çeyrek (Mayıs) 30,74 8,88 8,70 9,86 9,23 10,74 5,24 9,1 7,17 III. Çeyrek (Ağustos) 24,91 10,04 7,91 10,26 7,39 11,77 5,33 8,33 6,65 IV. Çeyrek (Kasım) 19,25 9,79 7,61 9,86 8,40 10,76 5,53 7,29 9,48 Tablo 9 da enflasyon oranına ilişkin hesaplanan rasyo yer almaktadır. EY seçim yılındaki çeyrek dönemler itibariyle gerçekleşen enflasyon oranlarının ortalamasını, NEY iki seçim dönemi arasında çeyrek dönemler itibariyle gerçekleşen enflasyon oranlarının ortalaması ifade etmektedir. Tablo 9. Enflasyon oranına ilişkin hesaplanan rasyo Seçim Yılı Rasyo (3) Enflasyon EY (1) NEY (2) 2007 0,65 8,8 13,5 2011 0,82 6,87 8,42 Tablo 9 da 0,65 ve 0,82 olarak hesaplanan enflasyon oranı rasyosu, referans değer olan 1 den küçük olup seçim ekonomisinin varlığını destekler niteliktedir. Seçim ekonomisi sürecinde, genişletici ekonomi politikaları neticesinde enflasyon oranı yükselmektedir. Çünkü hükümetler tekrar seçilebilmek amacıyla enflasyon oranının düşmesine nazaran işsizlik oranının düşmesine daha çok önem vermektedirler. 5.5. Büyüme Oranı Dönemsel Değişimleri ve Rasyosu Tablo 10 da, büyüme oranının 2003-2011 periyodunda 3 er aylık çeyrek dönem gerçekleşmelerinin bir önceki çeyrek döneme göre yüzdelik artışına yer verilmektedir. 2007 ve 2011 yılları seçim yılı olup, kalan diğer yıllar iki seçim arasında kalan yılları ifade etmektedir. Diğer yandan, tablo 10 da yer alan değerler, Ek 5 te yer alan tablodaki göstergelerden elde edilmektedir. 36
Türkiye de 2007 ve 2011 Yılı Milletvekili Genel Seçimlerinin Politika... Tablo 10. Büyüme oranının çeyrek dönemler itibariyle yüzdelik değişimi (2003-2011) Yıllar 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 I. Çeyrek (Şubat) -12,3-11,3-13,5 26,4-6,4-2,4-10,8-5,2-2 II. Çeyrek (Mayıs) 25,7 23,2 20,7 14,7 11,5 11 9,9 10,4 9,5 III. Çeyrek (Ağustos) 21,3 13,4 12,6 16,1 16,1 9,6 14,5 11,3 10,6 IV. Çeyrek (Kasım) -8,8-4,4-6,3-5,6-5,7-11,1-2,8-0,1-3,4 Aşağıda tablo 11 de büyüme oranına ilişkin hesaplanan rasyo yer almaktadır. EY seçim yılındaki çeyrek dönemler itibariyle gerçekleşen büyüme oranlarının ortalamasını, NEY iki seçim dönemi arasında çeyrek dönemler itibariyle gerçekleşen büyüme oranlarının ortalaması ifade etmektedir. Tablo 11. Büyüme oranına ilişkin hesaplanan rasyo Seçim Yılı Rasyo (3) Büyüme EY (1) 2007 1,56 10,9 7 NEY (2) 2011 1,28 3,7 2,9 Tablo 11 de 1,56 olarak hesaplanan büyüme oranı rasyosu, referans değer olan 1 den büyük olup seçim ekonomisinin varlığını destekler niteliktedir. Seçim ekonomisi sürecinde, genişletici ekonomi politikaları neticesinde büyüme oranlarında artış meydana gelmektedir. Dolayısıyla, büyüme oranında ilgili seçim yılı için politik devresel dalgalanmalara rastlanılmaktadır. Sonuç Çalışmada, geleneksel fırsatçı modelin öngörüleri temel alınarak oluşturulan matematiksel modelle, Türkiye de 22 Temmuz 2007 ve 12 Haziran 2011 tarihlerinde yapılan milletvekili genel seçimlerinde siyasal iktidarın seçim ekonomisine başvurup başvurmadığı analiz edilmiştir. Analiz neticesinde, her iki seçimde de benzer sonuçlara ulaşılmaktadır. Gerek genişletici maliye politikası aracı olan kamu harcamasında gerekse genişletici para politikası aracı olan para arzında (M1) seçim ekonomisine kanıt olabilecek herhangi bir politik dalgalanmaya rastlanılmamaktadır. 37
Fatih Yar Öte yandan, geleneksel fırsatçı modelin öngörüleri altında oluşturulan matematiksel modelle, genişletici ekonomi politikaları uygulanması durumunda enflasyon ve büyüme oranı yükselmekte, buna karşın işsizlik oranı düşmektedir. Analize göre her iki seçim döneminde de enflasyon ve büyüme oranı artmaktadır. Bununla birlikte, her iki seçim döneminde de işsizlik oranı düşmektedir. Bu bulgular seçim ekonomisini destekler mahiyette gözükmektedir. Ancak analize konu olan seçim dönemlerinde gerçekleşen kamu harcamaları ve para arzı gibi parametrelerle, enflasyon, işsizlik ve büyüme oranı gibi makroekonomik değişkenler arasında herhangi bir ilişki olmadığı sonucuna ulaşılmaktadır. Başka bir ifadeyle, çalışmadan her iki seçimde de genişletici ekonomi politikalarına başvurulmadığı sonucu çıkmaktadır. Dolayısıyla, genişletici ekonomi politikalarının sonuçların olumlu olması, ekonominin maliye ve para politikaları dışında başka bir şekilde canlandırıldığını düşündürmektedir. Ancak bu durum başka bir araştırmanın konusunu oluşturmaktadır. 38
Türkiye de 2007 ve 2011 Yılı Milletvekili Genel Seçimlerinin Politika... Kaynakça Akalın, G., Erkişi, K. (2007). Türkiye de seçim ekonomisi uygulamalarının geleneksel oportünist seçim çevrimleri açısından değerlendirilmesi, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (5): 89-116. Akçoraoğlu, A., Yurdakul, F. (2004). Siyasal ekonomi açısından büyüme, enflasyon ve bütçe açıkları: Türkiye üzerine bir uygulama, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 59 (1): 1-25. Akhmedov, A.,Zhuravskaya, E. (2004). Oppotunistic political cycles: test in a young democracy setting, The Quartely Journal of Economics, 119 (4): 1301-1338. Alesina, A., Sachs, J. (1986). Political partiesandthe business cycle in the United States, 1948-1984, NBER Working Paper Series No 1940. Alesina, A., Cohen, G. D., Roubini, N. (1991). Macroeconomic policyand elections in OECD democracies, National Bureu of Economic Research Working Paper Series, Working Paper No 3830. Altun, T. (2014). Türkiye de fırsatçı ve partizan politik konjonktürel dalgalanmalar:1950-2010, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 36 (2): 47-69. Bakırtaş, İ. (1998). Politik-ekonomik dalgalanmalar kuramı kapsamında Türkiye deki politik yapının ekonomi üzerindeki etkisi, Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, 13 (2): s. 47-63. Bakırtaş, İ., Koyuncu, C. (2005). Politik dalgalanmalar yaklaşımı çerçevesinde Türkiye deki seçimlerin ekonometrik analizi, Dumlupınar Üniversitesi İİBF Dergisi, 19 (1): 55-66. Benito, B., Bastida, F., Vicente, C. (2013). Municipal electionsand cultural expenditure, Journal of CulturalEconomics, 37: 3-32. Berger, H.,Woitek, U. (1997). Searching for political business cycles in Germany, PublicChoice, 91 (2): 179-197. Hibbs, D. (1977). Political Parties and Macroeconomic Policy, The American Political Science Review, 71 (4): 1467 1487. Ito, T. (1989). Endogenous election timingsand political business cycles in Japan, NBER WorkingPaper No 3128. Karaçor, Z., Saraç, T. B. (2005). Politik konjoktür dalgalanmaları çerçevesinde seçim ekonomisi kavramı ve (1980-2004) dönemi türkiye uygulaması, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler MYO Dergisi, 101-118. Khemani, S. (2004). Political cycles in a developing economy: effect of elections in Indian States, Journal of Development Economies, 73 (1): 125-154. Kuşat, N., Dolmacı, N. (2011). Kamu tercihi teorisi çerçevesinde seçim ekonomisi kavramının değerlendirilmesi, Cumhuriyet Üniversitesi İİBF Dergisi, 12 (1): 129-146. Nordhaus, W. (1975). The political business cycle, Review of EconomicStudies, 42 (2): 169-190. 39
Fatih Yar Onur, S. (2001). Politik konjonktür dalgalanmaları ve Türkiye uygulaması (1950-2000), Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 6 (2): 157-184. Onur, S. (2002). Politik bütçe döngüleri ve Türkiye ekonomisi (1975-2000), Uludağ Üniversitesi İİBF Dergisi, 21 (2): 85-126. Özkan, F., Tarı, R. (2010). Türkiye de 1980 sonrası seçim dönemlerinin politik konjoktürel dalgalanmaları teorisi çerçevesinde analizi, Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi, 36: 223-238. Schuknecht, L. (1996). Political business cyclesand fiscal policies in developing countries, International Review for Social Sciences, 49: 155-170. Schuknecht, L. (2000). Fiscal policy cyclesand public expenditure in developing countries, Public Choice 102, ss. 115-130. Sezgin, Ş. (2007). Türkiye de politik konjonktürel dalgalanmalar: 1950-2003 dönemi, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 62 (2): 135-154. Telatar, F. (2000). Parlamenter seçimlerde politik devresel dalgalanmalar: Teori ve Türkiye için bir uygulama, G. Ü. İİBF Dergisi, 2 (1): 133-154. Warin, T., Donahue, K. (2006). The stability and growth pact: A European answer to the political budget cycle?, Middlebury College Economics Discussion Paper No: 06-06. 40
Türkiye de 2007 ve 2011 Yılı Milletvekili Genel Seçimlerinin Politika... EKLER Ek 1. Merkezi yönetim bütçesi kamu harcamaları (milyon TL) Yıllar 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 I. Çeyrek (Şubat) 9.701 9.238 9.960 15.314 16.608 16.608 25.808 22.290 23.568 II. Çeyrek (Mayıs) 14.832 12.881 13.828 15.823 17.689 15.823 19.464 19.054 24.298 III. Çeyrek 9.482 12.911 13.941 20.437 15.931 20.437 25.576 23.163 29.465 (Ağustos) IV. Çeyrek (Kasım) 9.286 11.797 11.583 21.375 19.189 21.375 22.859 25.740 26.886 Kaynak: T.C. Kalkınma Bakanlığı Temel Ekonomik Göstergeler Ek 2. Para arzı (M1 - milyon TL) Yıllar 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 I. Çeyrek (Şubat) 15.043 21.986 28.596 60.493 63.743 73.511 86.459 104.207 128.781 II. Çeyrek (Mayıs) 15.369 24.002 30.975 67.004 68.764 78.781 90.585 108.589 136.374 III. Çeyrek (Ağustos) 18.397 27.047 35.457 67.577 74.759 79.009 92.419 116.823 151.070 IV. Çeyrek (Kasım) 21.886 27.811 36.742 66.188 73.700 83.196 96.575 121.896 142.759 Kaynak: T.C. Merkez Bankası M1 Para Arzı. Ek 3. İşsizlik oranları (2003 2011) Yıllar 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 I. Çeyrek (Şubat) II. Çeyrek (Mayıs) III. Çeyrek (Ağustos) IV. Çeyrek (Kasım) 12,3 12,4 11,7 11,9 11,4 11,9 16,1 14,4 11,5 10,0 9,3 9,2 8,8 8,9 9,2 13,6 11,0 9,4 9,4 9,5 9,4 9,1 9,2 10,2 13,4 11,4 9,2 10,3 10,0 10,6 9,6 10,1 12,6 13,1 11,0 9,1 Kaynak: T.C. Kalkınma Bakanlığı Temel Ekonomik Göstergeler. 41
Fatih Yar Ek 4. Enflasyon oranları (2003-2011) Yıllar 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 I. Çeyrek (Şubat) 27,01 14,28 8,69 8,15 10,16 9,10 7,73 10,13 4,16 II. Çeyrek (Mayıs) 30,74 8,88 8,70 9,86 9,23 10,74 5,24 9,10 7,17 III. Çeyrek (Ağustos) 24,91 10,04 7,91 10,26 7,39 11,77 5,33 8,33 6,65 IV. Çeyrek (Kasım) 19,25 9,79 7,61 9,86 8,40 10,76 5,53 7,29 9,48 Kaynak: T.C. Merkez Bankası Enflasyon Verileri. Ek 5. Büyüme / GSYH gerçekleşmeleri (Harcamalar yoluyla) Yıllar 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 I. Çeyrek (Şubat) 69.219 86.047 99.327 160.072 188.464 215.605 207.925 241.026 289.904 II.Çeyrek (Mayıs) 86.999 106.025 119.922 183.652 210.061 239.363 228.571 265.996 317.392 III.Çeyrek 105.504 (Ağustos) 120.201 135.076 213.295 234.271 262.392 261.710 295.995 351.173 IV.Çeyrek (Kasım) 96.976 114.877 126.596 201.370 220.839 233.172 254.350 295.780 339.242 Kaynak: T.C. Kalkınma Bakanlığı Temel Ekonomik Göstergeler. 42
Türkiye de 2007 ve 2011 Yılı Milletvekili Genel Seçimlerinin Politika... Evaluating 2007 and 2011 Parliamentary Elections in terms of Political Business Cycles Model in Turkey Extended Summary Election economy policy means that current government use the economy policies for its own benefit in order to be elected again. For example; in election time government party use fiscal and economy policies such as money supply and public expenditures in order to be elected again. On the other side, election economy is defined as political conjuncture fluctuations in literature. Political conjuncture fluctuations are separated to two as traditional opportunist model and partisan model. In this study, it is analysed if current government s expander economy policies lead political periodical fluctuations in 22 July 2001 and 12 June 2011 general parliamentary elections in Turkey by using mathematical rating methods based on Nordhaus s traditional opportunist model s suggestions. In this context, it is tested if public expenditures as expander fiscal policy instrument and Money supply as expander Money policy instrument have periodical fluctuations impact on some variables such as economic growth, unemployment and inflation rate. Besides, in order to reach a better result if these parameters lead political periodical fluctuations, three months period data, quarter year data are used. Traditional opportunist model was developed by William Nordhaus in 1975. The model is based on the assumption of Exchange between inflation and unemployment in a close economy. In this model, electors have got some electing functions connected to inflation and unemployment. I another Word, inflation and unemployment have got an impact on electors. According to the model, if the political government which aims vote maximisation instead of maximising social benefits implement expander economy policies before the election and implement reducer economy policies after the election this case lead periodical changes in macroeconomic variables such as inflation, unemployment and economic growth rate. For example, political government implement an anti-inflationist economy policy which aims to reduce the inflation and increase the unemployment rate in the first half of the election time; and then implement inflationist policy which aims to increase the inflation and reduce the unemployment rate in the second half the election time. In this model, elector considers low unemployment rather than considering low inflation, and, electors reward or punish the government according to these situations. For example, electors reward the government by voting when the government implement expander economy policy which results in low unemployment-high inflation. However, they punish the government when it implements reducer economy policy which results in low inflation and high 43
Fatih Yar unemployment. Electors satisfy with these policies implemented before the election. But they cannot see the possible results of these situations after the election. So, electors cannot see further (Election Myopic) In Partizan Model were developed by involving right and left parties ideological oriented various policy choices to Nordhaus s current model, by Douglas Hibbs. According to the model, political parties try to gain votes from their own electors with already adopted ideological policy (left or right etc.). According to the model, political parties direct the economy with ideologies. For example, right oriented political parties prefer low inflation to high unemployment. Left parties prefer low unemployment to inflation. D. Hibbs separates political parties to three as socialist, conservative and centre according to their ideological aims. The privilege of centre and conservative parties in economy policy is price stability, so reducing inflation, but the aim of socialist parties is providing full employment, so reducing unemployment. In developing countries, as in the partisan model, we can see right and left party models. Partizan models mostly can be seen in USA and England where two party system is the hegemon. In the other side, in developing countries even if political parties claim they are connected to different ideologies their structure is not ideological at all. Both right and left political parties have got many similarities in their economy policy. For example, in partisan model right parties try to reduce inflation whereas left parties try to reduce the unemployment. However, in developing countries, right parties may also aim to reduce the unemployment. So, in developing countries like Turkey, Traditional Opportunist Model seem more available. Assumption of Traditional Opportunist Model are as follows; Economy is explained with Philips slope expanded with expectations; Inflation and unemployment rate are determiners in elector s choices. Parties are identical and act opportunist behaviours. The periodical structure of general elections cannot be changed by the government and is under the constitutional guarantee. A government in one side and the opposition party in another side compete in every election because of the competitive structure of general elections. Electors like economic growth, dislike inflation and unemployment, besides they can t predict long term effects of economy policies (Elector Myopic). Governments control the macroeconomic variables. 44
Türkiye de 2007 ve 2011 Yılı Milletvekili Genel Seçimlerinin Politika... In this study, assumptions of Nordhaus above are adopted for Turkey as a whole. Analyse of applying or not applying to election circuits, in general, the parlimantary election held in Turkey in 2007 and 2011 is carried out based on Akalın and Erkişi (2007) study by using mathematical rating method referencing election economy policies placed in Figure 3. So this analyse is not same thing Nordhaus s econometrical analyse created by variables whose delays are distributed In the analyse it is studied if there are periodical fluctuations on macroeconomic variables such as unemployment, inflation and economic growth rate by using fiscal and Money policy instruments such as Money supply and public expenditures. In this context, it is analysed that if election circuit form or not by reviewing the ratio calculated by data of quarter period in 2007 and 2011 comparing with the data of the time between these elections. In order, these calculated ratios can talk about that there is an election economy; If the number we find, Average of increasing rate of Quarter Public Expenditure Before Election (EY) to divide the average of increasing rate of Public Expenditures (NEY) belong to quarter periods of the years between last election year and the year we examine is higher than 1 it points there may be an election economy, if it is lower than 1 it points there may not be an election economy. According to the analyse based on TC Ministry of Development data, public expenditure ratio is lower than 1 both for 2007 (-0.74) and 2011 (0.34), so it does not support that there is an election economy. In another word, we cannot encounter any political periodical fluctuations on public expenditures as expander fiscal policy instrument. If the number we find, Average of increasing rate of Quarter Money Supply in Election Time (EY) to divide the average of increasing rate of Money Supply (NEY) belong to quarter periods of the years between last election year and the year we examine is higher than 1 it points there may be an election economy, if it is lower than 1 it points there may not be an election economy. According to the analyse based on TC Central Bank data, Money supply ratio is lower than 1 both for 2007 (0.27) and 2011 (0.98), so it does not support that there is an election economy. In another word we cannot encounter any political periodical fluctuations on Money supply as expander fiscal policy instrument If the number we find, Average of increasing rate of Quarter Unemployment Rate in Election Time (EY) to divide the average of increasing rate of Unemployment Rate (NEY) belong to quarter periods of the years between last election year and the year we examine is lower than 1 it points there may be an election economy, if it is higher than 1 it points there may not be an election economy. According to the analyse based on TC Ministry of Development data, the unemployement ratio is lower than 1 both for 2007 (0.97) and 2011 45
Fatih Yar (0.80), so it supports that there is an election economy. Unemployment rate decreases during election time period. So we encounter a political periodical fluctuations on the unemployment rate for regarding election year. If the number we find, Average of increasing rate of Quarter Inflation Rate in Election Time (EY) to divide the average of increasing rate of Unemployment Rate (NEY) belong to quarter periods of the years between last election year and the year we examine is lower than 1 it points there may be an election economy, if it is higher than 1 it points there may not be an election economy. According to the analyse based on TC Central Bank data, the inflation ratio is lower than 1 both for 2007 (0.65) and 2011 (0.82), so it supports that there is an election economy. Inflation rate rises because of expander economic policy during election time. Because the governments give more importance reducing unemployment rate rather than reducing inflation in order to be elected again. If the number we find, Average of increasing rate of Quarter Economical Growth Rate in Election Time (EY) to divide the average of increasing rate of Public Expenditures (NEY) belong to quarter periods of the years between last election year and the year we examine is higher than 1 it points there may be an election economy, if it is lower than 1 it points there may not be an election economy. According to the analyse based on TC Ministry of Development data, the public economic growth rate is higher than 1 both for 2007 (1.56) and 2011 (1.28), so it supports that there is an election economy. In the process of election economy, there are rises in economic growth rates during election times because of expander economic policies. So we encounter political periodical fluctuations on economic growth rates in 2007 and 2011 election years. Finally, in this study, it is analysed if political government apply to election economy, in general, parliamentary elections held in 22 July 2007 and 12 June 2011 based on the assumptions of traditional opportunist model by mathematical model. To the result of the analyse we reach similar results in both two elections. We cannot encounter any proof for election economy for both public expenditure as fiscal policy and Money supply as expander Money policy (M1). Besides, when it is implemented expander economy policies with the mathematical model created based on the assumptions of traditional opportunist model inflation and economic growth rate rise then unemployment rate decreases. According to the analyse inflation and economic growth rate rises in both two election times. With this, unemployment rate decreases in both election times. These discoveries seem like supporting items for election economy. However, we reach that point there is no relation between such parameters as public expenditure and Money supply, and such macroeconomic variables as unemployment, inflation and economic growth rate in these re- 46