Sınai Mülkiyet Kanun Tasarısı
Sına Mülkiyet Göstergeleri Türkiye son 15 yıldaki ekonomik performansına bağlı olarak sınai mülkiyet alanında da önemli gelişme kaydetti. Bu dönemde yerli başvurular; - Patentte 17 kat artarak 5.500, - Markada 5 kat artarak 96.000, - Tasarımda 3 kat artarak 39.000 civarında olmuştur. Dünya sıralamasında; - Patent başvurularında 15. - Marka başvurularında 7. - Tasarım başvurularında 7. sırada yer alıyoruz. 2
Sınai Mülkiyet Kanun Tasarısı Amaç Daha nitelikli sınai mülkiyet yapısına geçmek ve uygulamada yaşanan sorunları çözmek Anayasa Mahkemesi Kararları ile oluşan yasal boşluğu gidermek ve KHK ların yasalaşmasını sağlamak Patentin üretilmesi ve ticarileşmesi noktasında üniversiteleri harekete geçirmek Sınai mülkiyet mevzuatının Türkiye nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalarla uyumunu sağlamak Türk Patent Enstitüsünün kurumsal kapasitesini güçlendirmek 3
Sına Mülkiyet Göstergeleri Türkiye son 15 yıldaki ekonomik performansına bağlı olarak sınai mülkiyet alanında da önemli gelişme kaydetti. Uluslararası sıralamalarda; - Yerli patent başvurularında dünyada 15. sırada - Yerli marka başvurularında Patent
Geçmiş Yıllarda Yapılan Çalışmalar 2008 Marka, Patent ve Tasarım KHK larının kanunlaşması için Taslak Kanunlar Başbakanlığa gönderilmiş, patent dışındaki Taslaklar TBMM ye sevk edilmiş yasama dönemi sonuna kadar yasalaşamamıştır. 2013 1/756 Esas numaralı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı Çok sayıda madde içeren ve birbirinden bağımsız kanun taslaklarının yerine, ilgili tüm Kanun ve KHK larda değişmesi aciliyet ve gereklilik arz eden hususları içermektedir 15 Mart 2013 tarihinde TBMM ye sevk edilmiş, 26 Mayıs 2013 tarihinde Genel Kurula sevk edilmiş, yasama dönemi sonuna kadar yasalaşamamıştır. 5
SINAİ MÜLKİYET KANUNU (Süreç) 3 Aralık 2015: Sn Bakan başkanlığında ilk toplantı 28 Aralık 2015: İlk taslak çalışma 4 Şubat 2016: Hakimler ve akademisyenlerle çalıştay 13 Şubat 2016: Sn Bakan Yardımcısı, Sn Müsteşar koordinasyonundaki çalışmalar tamamlandı (28 Aralık tan itibaren yapılan 11 toplantı sonucunda nihai taslak) 22 Şubat 2016: Ekonomi Koordinasyon Kuruluna sunum 8 Nisan 2016: Taslağın Başbakanlığa sevk edilmesi 6
Kanun Tasarısı Madde Sayısı Yürürlükteki Mevzuat Madde Sayısı Yeni Kanun Tasarısı 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında KHK 84 madde 29 madde 555 sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında KHK 39 madde 23 madde 554 sayılı Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında KHK 70 madde 30 madde 551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında KHK 176 madde 67 madde Başlangıç hükümleri, ortak ve son hükümler 26 madde Toplam 369 madde 176 madde 7
Sınai Mülkiyet Kanun Tasarısında Yapılan Düzenlemeler Genel Kurul da kadük olan 1/756 esas sayılı Kanun Tasarısının Maddeleri eklendi (102 madde) KHK lardaki benzer hükümler ortak hükümler çatısı altında düzenlendi Bazı maddeler birleştirildi veya yürürlükten kaldırıldı Bazı maddelerde yeniden düzenleme ve kapsam değişikliği yapıldı Usule ilişkin detaylı düzenlemeler Yönetmeliklere aktarıldı Kanun maddelerinin dili sadeleştirildi ve ifadeler düzeltildi. 8
SM Kanun Tasarısının Genel Yapısı Başlangıç Hükümleri Amaç, kapsam, tanımlar (3 madde ) Marka Bölümü (29 madde) Coğrafi İşaretler Bölümü (23 madde) Tasarım Bölümü (30 madde) Patent Bölümü (67) Ortak ve Son Hükümler (23 madde) 5000 Sayılı Kanun Değişiklikleri 9
Temel Düzenlemeler- Marka Marka Kanunu Antlaşmasına (TLT) uyum amacıyla düzenlemeler yapılmaktadır Yeni AB Marka Direktif ve Tüzüğüne uyum amacıyla değişiklikler yapılmaktadır. Marka olabilecek işaretler hükmü uygulamadaki ihtiyaçlar ve yeni AB Direktifi ve Tüzüğü doğrultusunda yeniden düzenlenmektedir. Markaların Uluslararası Tesciline İlişkin Madrid Protokolü hükümleri uyarınca yapılan başvuruların inceleme prosedürlerine ilişkin hükümler getirilmektedir. 10
Temel Düzenlemeler- Marka Tescil süreçlerini kısaltmak amacıyla Resmi Marka Bülteninde ilan edilen başvurulara itiraz süresi 3 aydan 2 aya indirilmektedir. Tescilli markaların piyasada daha etkin olarak kullanımını sağlamak amacıyla düzenleme getirilmektedir. Hükümsüzlük ve iptal halleri AB ve yurtdışı düzenlemelerle paralel olarak ayrı ayrı düzenlenmektedir. Anayasa Mahkemesinin kararları ile iptal edilen hükümlerin kanun ile düzenlenmesi sağlanmaktadır. 11
Temel Düzenlemeler- Coğrafi İşaret Coğrafi işaret başvuru hakkına ilişkin hükümler yeniden düzenlenmektedir. Geleneksel ürün adı korumasına ilişkin düzenleme getirilmektedir. Tescil maliyetinin büyük kısmını oluşturan ilan ücretleri, başvurunun Resmi Marka Bülteninde yayınlanması suretiyle kaldırılmaktadır. üçüncü kişilerin 6 aylık yasal itiraz süresi 3 aya indirilerek, tescil süreci kısaltılmaktadır. Başvuru sahibine, Enstitü kararlarına itiraz imkânı getirilmektedir. 12
Temel Düzenlemeler- Coğrafi İşaret Coğrafi işaretli ürünlerin denetim sisteminin etkinliği artırılmakta, denetim sıklığı 10 yıldan 2 yıla indirilmektedir. Coğrafi işaret ve geleneksel ürün adı ile birlikte kullanılacak ambleme ilişkin düzenleme getirilmektedir. Ürün özelliklerinde meydana gelebilecek değişikliklerin Sicile kaydedilebilmesi sağlanmaktadır. Anayasa Mahkemesinin kararı ile iptal edilen maddeler nedeniyle suç ve ceza hükümlerine ilişkin ortaya çıkan yasal boşluk giderilmektedir. 13
Temel Düzenlemeler- Tasarım KHK daki ve ilgili mevzuattaki Endüstriyel Tasarımlar ifadesi Tasarımlar ifadesi ile değiştirilmektedir. Topluluk Tasarım Tüzüğü ile uyumsuz olan mevzuat maddelerinde değişiklik yapılmaktadır. Kamu düzeni veya genel ahlaka aykırı tasarımların resen reddedilmesine ilişkin düzenleme getirilmektedir. Yeni olmadığı anlaşılan tasarım başvurularının resen reddedilmesi uygulaması getirilmektedir. Yayımlanmış tasarım tescillerine ilişkin altı aylık itiraz süresi üç aya indirilerek, tescil süreci kısaltılmaktadır. 14
Temel Düzenlemeler- Tasarım Enstitü kararlarına karşı daha kolay itiraz edilebilmesi için itiraz ücreti kaldırılmaktadır. Bileşik ürünün görünmeyen parçaları ve bileşik ürünün onarım amacıyla kullanımı tasarım koruma kapsamından çıkartılmaktadır. Üniversite mensuplarının tasarımlarının hak sahipliği yükseköğretim kurumlarına verilmektedir. (Tasarımdan elde edilen gelirin en az % 50 si tasarımcıya ait olmak üzere) Anayasa Mahkemesinin kararı ile iptal edilen maddeler nedeniyle ortaya çıkan yasal boşluk giderilmektedir. 15
Temel Düzenlemeler- Patent Patent verilme süreçlerinin basitleştirilmesi ve hızlandırılması için düzenlemelere gidilmektedir. Üniversite buluşlarında hak sahipliği yükseköğretim kurumlarına verilmektedir. Üniversite buluşlarında hak sahipliği yükseköğretim kurumlarına verilmektedir. (Buluştan elde edilen gelirin en az üçte biri buluşçuya ait olmak üzere) İncelemesiz patent sistemi kaldırılmaktadır. Verilen patentlere, tescil sonrası itiraz edilebilmesi sağlanmaktadır. Faydalı model başvurularına araştırma raporu düzenlenmesi uygulaması getirilmektedir. 16
Temel Düzenlemeler- Patent Yıllık ücret ödemeleri için telafi süresi ve ücreti uygulaması getirilmektedir. Hakların yeniden tesisine ilişkin düzenleme getirilmektedir. Anayasa Mahkemesinin kararı ile iptal edilen maddeler nedeniyle ortaya çıkan yasal boşluk giderilmektedir. Zorunlu lisans hükümleri sade ve kolay uygulanabilir hale getirilmektedir. 17
5000 Sayılı Kanunda Yapılan Değişiklikler Türk Patent Enstitüsünün idari kapasitesinin geliştirilmesi amacıyla 25 Patent Uzman Yardımcısı, 40 Patent Uzmanı, 25 Marka Uzman Yardımcısı, 50 Marka Uzmanı ve 6 Avukat kadrosu ihdas edilmektedir. Endüstriyel Tasarımlar Dairesi Başkanlığı, Tasarımlar Dairesi Başkanlığına dönüştürülmektedir. Uluslararası İlişkiler Dairesi Başkanlığı, AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığına dönüştürülmektedir. İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı, Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığına dönüştürülmektedir. 18
5000 Sayılı Kanunda Yapılan Değişiklikler Enformasyon, Dokümantasyon ve Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı, Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı ve Yenilikçilik ve Tanıtım Dairesi Başkanlığı şeklinde iki farklı Daire Başkanlığı olarak yapılandırılmaktadır. Strateji Geliştirme Müdürlüğü, Daire Başkanlığı olarak yapılandırılmaktadır. Coğrafi İşaretler Dairesi Başkanlığı ihdas edilmektedir. Patent ve marka vekilliğine ilişkin, vekillik şartları, sınav, staj ve disiplin hükümleri düzenlenme, Disiplin Kurulu getirilmektedir. 19
YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN BULUŞLAR 20
Yükseköğretim kurumlarında gerçekleştirilen buluşlar Yükseköğretim kurumu: Yükseköğretim Kanunu Md. 3(1)(c) Türk Silahlı Kuvvetleri ve Emniyet Teşkilatına bağlı yükseköğretim kurumları Buluşu yapanın bildirim yükümlülüğü: Yükseköğretim kurumlarında yapılan bilimsel çalışmalar veya araştırmalar sonucunda bir buluş gerçekleştiğinde Patent başvurusu yapılmışsa, başvuru yapıldığı Yükseköğretim kurumunun başvuru yapma yükümlülüğü hak sahipliği talebinde bulunması durumunda 21
Yükseköğretim kurumlarında gerçekleştirilen buluşlar Yükseköğretim kurumunun hak sahipliği talebine karşı itiraz: hak sahipliği kararın bildirim tarihinden itibaren iki ay içinde İtirazı inceleyecek birim İtiraza ilişkin Yükseköğretim kurumu kararı (2 ay içinde) Serbest buluş? Yükseköğretim kurumunun hakkından vazgeçmesi: Öncelikle buluşu yapana başvuru veya patent hakkını devralması teklifi Buluşu yapan teklifi kabul etmezse tasarruf yetkisi yükseköğretim kurumunun Yükseköğretim kurumunun bedel karşılığı kullanım hakkı Yükseköğretim kurumunun tazminat yükümlülüğü: kusuru nedeniyle hakkın sona ermesi 22
Yükseköğretim kurumlarında gerçekleştirilen buluşlar Elde edilen gelirin paylaşımı: buluşu yapana gelirin en az üçte biri yükseköğretim kurumu bütçesine özgelir Başta bilimsel araştırmalar olmak üzere yükseköğretim kurumunun ihtiyaçlarının karşılanması için kullanılır Belirli bir sözleşme kapsamında yapılan çalışmalar sonucunda ortaya çıkan buluşlar: hak sahipliğinin belirlenmesinde sözleşme hükümleri esas alınır 23
Kamu destekli projelerde ortaya çıkan buluşlar Kamu kurum ve kuruluşları tarafından desteklenen projeler: bildirim zorunluluğu bildirimin yapıldığı tarihten itibaren bir yıl içinde buluş üzerinde hak sahipliğine ilişkin tercihini kamu kurumuna yazılı olarak bildirir patent başvurusu yapma yükümlülüğü: Başvuruda destek sağlayan kamu kurum veya kuruluşu belirtilir kurum veya kuruluşunun buluşu kullanma hakkı: kendi ihtiyaçları için kullanımına ilişkin bedelsiz bir lisans hakkı makul şartlarda üçüncü kişilere lisans verilmesini isteme hakkı: patent konusu buluşun kullanmaması veya kullanım için girişimde bulunmaması kamu sağlığı veya milli güvenlik nedenleri kamu kurum veya kuruluşunun ihtiyacının karşılanamaması 24
TEŞEKKÜRLER 25