Hekim Hakları U Z M. D R. M. R A Ş I T Ö Z E R M E R A M E Ğ I T I M V E A R A Ş T ı R M A H A S T A N E S I A C I L T ı P K L I N I Ğ I
2
İçerik 3 1. Bireysel haklar 2. Hastaya ilişkin haklar 3. Topluma ilişkin haklar 4. Devlete, kurumlara ve bilime ilişkin haklar
Bireysel Haklar 1) Hekim, özgürlük ve onurunu koruma hakkına sahiptir. 2) Hekim, aidiyeti açısından (ırkı, rengi, cinsiyeti, dili, dini, siyasi görüşü, ulusu, kökeni, mülkiyeti, doğuşu, ailesi vb.) kendinde bir üstünlük veya eksiklik göremez. 3) Mesleki faaliyetinin icrası sırasında her türlü etki, baskı ve şiddetten uzak bir ortamın sağlanmasını talep etme hakkına sahiptir. 4
Bireysel Haklar (2) 5 4) Hekim, hastası için kendi yaşamını ve güvenliğini tehlikeye atmama hakkına sahiptir. 5) Hekim, doğal yaşamını sürdürebilmek için gerekli olan beslenme, dinlenme, haberleşme gibi ihtiyaçlarını karşılama hakkına sahiptir. 6) Hekim, istirahat hakkına sahiptir. 7) Hekim, tıbbi görüşlerini her zaman ve her yerde söyleme hakkına sahiptir.
6
Hastaya İlişkin Haklar 7 1) Hekim, hasta haklarını gözetmek, özen ve dikkat yükümlülüğünü yerine getirmek, olası mesleki hata riskini en aza indirmek amacı ile her hastasına en az on beş dakika ayırma hakkına sahiptir. Bu süre idari kararlarla azaltılamaz. 2) Acil durumlar haricinde, hekim-hasta arasındaki güven ilişkisi zedelendiğinde hekim hastayı reddetme hakkına sahiptir. 3) Hastanın hekimiyle paylaşmadığı bilgilerden doğan sonuçlardan hekim sorumlu tutulamaz. 4) Hekim, hastanın hekime daha fazla yükümlülük getiren taleplerini, doğrudan aydınlatma görevini yaparak ve hastanın bu talebini gerekçe göstererek reddetme hakkına sahiptir.
Hastaya İlişkin Haklar (2) 5) Hekim, uygun görmediği tedaviyi uygulamama hakkına sahiptir. 8 6) Hekimin, hastasını muayene ederken uygun şartların sağlanmasını talep etme hakkı vardır. 7) Hekim, uygun gördüğü ilacı reçete etme, tıbbi malzeme seçme ve rapor verme hakkına sahiptir. Bu hak kısıtlanamaz.
Hastaya İlişkin Haklar (3) 8) Hekim, teşhis ve tedaviye ilişkin her türlü soruyu hastasına sorma hakkına sahiptir. 9) Hekim, hastanın güvenliğinden sorumlu değildir. 10) Hekim, hastayı yatırma ve taburcu etme kararını verme hakkına sahiptir. 11) Hekim, hastaya sarf ettiği emeğin karşılığını alma hakkına sahiptir. 9
10
Topluma İlişkin Haklar 1) Evrensel etik ilkeler çerçevesinde acil olan hastayı kabul edip değerlendirme durumunda olan hekim, hastanın acil olup olmadığına karar verme hakkına sahiptir. 2) Hekim hasta ve hasta yakınlarına iyileşme garantisi vermeme hakkına sahiptir. 11 3) Hekim hastayı, hasta yakınlarını ve toplumu eğitme hakkına sahiptir.
Topluma İlişkin Haklar (2) 4) Hekim, uzmanlık alanına giren ve/veya girmeyen hususlarda hastanın yararına olmak üzere bilimsel bilgi ve bulgu elde etmek, elde ettiği bulguları değerlendirmek amacı ile konsültasyon isteme hakkına sahiptir. 5) Hekim, şahitlik yapma ve şahitlikten çekilme hakkına sahiptir. 12
13
Devlete, Kurumlara ve Bilime İlişkin Haklar 14 1) Hekim, ulusal ve uluslararası bilimsel gelişmelere katkı vermek ve katkı almak hakkına sahiptir. Bu hakları sınırlanamaz. 2) Hekim, çalıştığı kurumun altyapı eksikliğinin sorumluluğunu yüklenmek zorunda değildir. 3) Hekim, kazanılmış haklarından vazgeçmeme hakkına sahiptir.
Devlete, Kurumlara ve Bilime İlişkin Haklar (2) 4) Hekim, emekliliğinde temel ihtiyaçlarını karşılayacak yasal ve ekonomik güvenceye kavuşma hakkına sahiptir. Devlet, bu altyapıyı sağlamak zorundadır. 15 5) Hekim, mesleğini hakkıyla yerine getirebilmesi için maddi kaygılardan soyutlanmış biçimde hizmet verme ve karşılığında yeterli ücret alma hakkına sahiptir.
Devlete, Kurumlara ve Bilime İlişkin Haklar (3) 6) Hekim, akademik olarak kendini geliştirme hakkına sahiptir. 16 7) Hekim, hekimlik onurunu zedeleyecek şekilde olmamak kaydıyla yayın ya da propaganda yapma hakkına sahiptir. 8) Hekimin; istirahat etmeksizin ve kişisel özgürlüklerini kısıtlayarak çalışması beklenemez!!!
Devlete, Kurumlara ve Bilime İlişkin Haklar (4) 17 10) Hekim, insani sınırlardaki çalışma saatleri içerisinde sağlıklı bir şekilde hizmet verme hakkına sahiptir. 11) Hekim, sağlık hizmeti verdiği kamu ya da özel kurumda yönetim faaliyetlerine katılma hakkına sahiptir.
Devlete, Kurumlara ve Bilime İlişkin Haklar (5) 18 12) Şiddete maruz kalan, hakkında kötü tıbbi uygulama iddiası nedeni ile soruşturma başlatılan hekim, çalıştığı kurumdan ücretsiz hukuki yardım alma hakkına sahiptir. 13) Hekimlik ve tıpta uzmanlık eğitimi verme yetkisine sahip kurumlar uluslararası yeterliliğe sahip olmalıdır.
Devlete, Kurumlara ve Bilime İlişkin Haklar (6) 14) Hekim, mesleğini icra ederken zarar gördüğü her durumda tazminat isteme ve maluliyet hakkına sahiptir. 19 15) Hekim, mesleki yıpranmaya karşı korunma hakkına sahiptir. 16) Hekimlik sanatının nasıl uygulanacağı idari otoriteler tarafından belirlenemez.
Sonuç 20 Unutmayalım ki!!! Hekimin hastaya müdahalesi kastidir. Yani kasdi yaralama veya öldürme ile yargılanır.
Bu durumu hukuka uygun kılansa; Sonuç (2) 21 1. Tıbbi müdahalenin sağlık personeli tarafından yapılması 2. Aydınlatılmış hastanın rızası 3. Tıp biliminin verilerine göre gerekli ve bu veriler uygun tıbbi müdahale 4. Endikasyon 5. Özen yükümlülüğü
Kaynaklar TCK Tıp Hukuku 7. baskı Prof. Dr. Hakan HAKERİ Evrensel hekim hakları bildirgesi Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi 22
23