T.C. BAŞBAKANLIK DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI İHRACATI GELİŞTİRME ETÜD MERKEZİ 2009 YILI İDARE FAALİYET RAPORU Nisan 2010
BAKAN SUNUŞU Yıllardır kamu sektöründe yaşanan sorunların mevcut kamu yönetimi anlayışıyla çözülemeyeceğinin anlaşılması ve çağdaş devletlerde kamu sektöründe önemli değişimlerin yaşanmasına paralel olarak, son yıllarda Türkiye de de çok önemli değişiklikler yapılmıştır. Türkiye'nin doğal, beşeri ve iktisadi, her türlü kaynaklarını ve imkânlarını tespit ederek, sürdürülebilir kalkınmayı ve gelişmeyi sağlamak amacıyla, takip edilecek ekonomik, sosyal ve kültürel politikaların belirlenmesi, sabır ve özveriyle uygulanması için birçok çalışma başlatılmıştır. Mali yönetimimizde etkinlik sağlamak ve kaynaklarımızın planlı ve ekonomik kullanımını gerçekleştirmek hususlarında yaşamış olduğumuz sorunların çözülebilmesi amacıyla, daha önceki kamu yönetimi anlayışımızı değiştirmek, ilgili konularda yeni yasal düzenlemeleri ivedilikle yapmak ve özenle hayata geçirmek için çok önemli adımlar atılmıştır. Sorunların çözümü sadece yasal düzenlemeler yapılmasıyla değil, yeni bir kamu anlayışının benimsenmesi ve tüm kamu idarelerince uygulanmasıyla mümkündür. 5018 sayılı Kanun, mali yönetim ve kontrol sistemimizin yapısını ve işleyişini yeni bir anlayışla ele almak suretiyle sistemin temel esaslarını düzenlemekte; kamu bütçelerinin hazırlanma, uygulanma ve kontrol işlemlerinin nasıl yapılacağını, mali işlemlerin muhasebeleştirilmesini ve raporlanmasını şekillendirmektedir. Kamu mali yönetimi ve kontrol alanında gerçekleştirilen yeni bir anlayışın ürünü olan bu kanunla, mali yönetimde etkinlik sağlanmış, şeffaf bir yönetim için gerekli düzenlemeler yapılmış, sağlıklı bir hesap verme mekanizmasının hayata geçirilmesi amacıyla etkin bir kontrol sistemi oluşturulmuştur. Hesap verme sorumluluğuna dayalı bir yönetim anlayışının sonucu olarak, kamu kurumları faaliyetlerini, performanslarının izlenmesine imkan verecek şekilde hazırlamaktadırlar. Bu çerçevede, kendilerine tahsis edilen kamu kaynakları ile kurum amaçlarına ve bu doğrultuda önceden belirlenen performans göstergelerine, ne ölçüde ulaşıldığını gösteren idare faaliyet raporları, stratejik planlama sürecinde önemli bir araç niteliği taşımaktadır. Dünya ticaretinin değişen çehresi ve yaşanan ekonomik kriz nedeniyle artan rekabet ortamında, Türkiye nin sürekli ve istikrarlı ihracat artışının sağlanmasına yönelik olarak, firmalarımızın küresel rekabet gücünün artırılması amacıyla ulusal ve uluslararası düzeyde araştırma, eğitim, ticari bilgi sağlama ve tanıtım hizmetlerini firma odaklı ve güncel bir yaklaşımla sunmak olan misyonunu, geçmişte olduğu gibi bugün de başarıyla omuzladığına inandığım İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi nin 2009 yılı İdare Faaliyet Raporunun, kamuoyunun bilgilendirilmesine hizmet etmesi ve İGEME nin hedeflerine ulaşmasına yardımcı olacak iyi bir rehber olmasını temenni ederim. Zafer ÇAĞLAYAN Devlet Bakanı 2
ÜST YÖNETİCİ SUNUŞU Günümüzde devlet anlayışı ve buna bağlı olarak kamu yönetimi kavramında önemli değişimler olmuştur. Etkinlikten uzak, ağır bir yapıya sahip olan kamu sektörü geçmişte özel sektörün gerisinde kaldığı için eleştirilmiştir. Arzu edilen, kamunun özel sektörün gerisinde kalması değil, ona öncü olmasıdır. Buna bağlı olarak kamudan beklenen görev ve fonksiyonlar, her geçen gün artmaktadır. Kamusal yönetim anlayışının mutlak suretle değişmesi, yeni bir anlayışın şekillendirilmesi ve bu anlayışın kamunun her biriminde özenli bir şekilde uygulanması kaçınılmazdır. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, bu anlayışı tüm kamu idarelerinde yerleştirmek amacıyla tamamen yeni bir yönetim anlayışına sahip olarak hazırlanmıştır. Bu kanunun en önemli unsurlarından biri, stratejik planların oluşturulması ve bunlara bağlı performans programlarının hayata geçirilmesidir. Peki bu yeterli midir? Elbette hayır! Kamusal idarelerin bu plan ve programlara ne denli uyum gösterdiğinin, istenilen düzeyde gerçekleşmemesi durumunda buna sebep olan etmenlerin izlenmesi gereklidir. Bunu da sağlayacak olan, idarelerin bir yıllık faaliyetlerini ortaya koyan faaliyet raporlarıdır. Ülkemizin doğal, beşeri ve iktisadi, her türlü kaynaklarını ve imkânlarını tespit ederek, sürdürülebilir kalkınmayı ve gelişmeyi sağlamak amacıyla, takip edilecek ekonomik, sosyal ve kültürel politikaların uygulanması gerekmektedir. Üretirken mevcut kaynaklarımızı en doğru ve etkin bir biçimde kullanmak ve bunun için de planlı ve programlı hareket etmek zorundayız. Özellikle küreselleşme, tüm dünyadaki sınırları ve farklılıkları azaltmış ve entegre olmuş bir dünya düzenini kurmuştur. Buna ayak uydurmak, getirdiği fırsatlardan yararlanmak gerekmektedir. Bu altın fırsat ihracattır. İGEME, Türkiye ihracatını geliştirmek ve sağlıklı bir yapıya kavuşturmak, bu amaçla araştırma ve çalışmalar yapmak ve ilgili kurumlar arasında koordinasyonu sağlamak ana işlevi ile kurulmuş, Türkiye'nin ilk ve tek kamu kuruluşudur. Dünya ticaret ortamının değişen çehresi ve yaşanan ekonomik kriz nedeniyle artan rekabet, firmalarımızın dış pazar bilgilerinin artırılmasına yönelik faaliyetlere ağırlık verilmesini zorunlu hale getirmiştir. Bu amaca hizmet etmek üzere kurulan ülke masaları vasıtası ile hedef kitlemize, doğru ve güncel bilginin aktarımı büyük önem taşımaktadır. Gelecekte doğru ve güncel bilgiye dayanarak yönetilen firmalarımızın, dünya ticaret ortamında daha ileri seviyeye ulaşmaları mümkün olabilecektir. Bu çerçevede, Genel Sekreterliğimizin yeni faaliyetlerinin ilgili çevrelere etkin bir şekilde tanıtılmasıyla, önümüzdeki dönemde ihracatçı firmalarımıza daha yaygın hizmet sunulması hedeflenmektedir. Bizden beklenen hizmetlerin en iyi şekilde sağlanabilmesi için, sahip olduğumuz azim ve kararlılıkla yarım asırdır faaliyet göstermekteyiz. Kurumumuzun bir yıllık faaliyetlerini göz önüne seren 2009 yılı İGEME Faaliyet Raporunun, Kurum hedeflerine ulaşılmasına yardımcı olacak iyi bir rehber olmasını temenni ederken, kamu kurum ve kuruluşlarının stratejik plan ve performans yönetimi çalışmalarının önemli bir aşaması durumundaki İdare Faaliyet Raporunu kamuoyu ile paylaşmaktan, İGEME çalışanları ve şahsım adına büyük bir kıvanç duymaktayım. Ziya ALTUNYALDIZ Genel Sekreter 3
İÇİNDEKİLER I-GENEL BİLGİLER... 5 A- Misyon ve Vizyon..5 B- Yetki, Görev ve Sorumluluklar... 5 İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi-İGEME nin Görevleri...6 C- İdareye İlişkin Bilgiler... 12 1. Fiziksel Yapı... 12 2. Örgüt Yapısı... 13 3. Bilgi ve Teknolojik Kaynaklar... 14 4. İnsan Kaynakları... 15 5. Sunulan Hizmetler... 17 6. Yönetim ve İç Kontrol Sistemi... 20 II-AMAÇ VE HEDEFLER... 20 A-İdarenin Amaç ve Hedefleri... 20 B-Temel Politikalar ve Öncelikleri... 21 III-FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER... 23 A-Mali Bilgiler... 23 1. Bütçe Uygulama Sonuçları... 23 2. Temel Mali Tablolara İlişkin Açıklamalar... 26 3. Mali Denetim Sonuçları... 26 B-Performans Bilgileri... 26 1. Faaliyet ve Proje Bilgileri... 26 2. Performans Sonuçları Tablosu... 49 3. Performans Sonuçlarının Değerlendirilmesi... 84 4. Performans Bilgi Sisteminin Değerlendirilmesi... 84 IV-KURUMSAL KABİLİYET VE KAPASİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ... 84 V-ÖNERİ VE TEDBİRLER... 84 EKLER... 85 4
I-GENEL BİLGİLER A- Misyon ve Vizyon MİSYON Türkiye nin sürekli ve istikrarlı ihracat artışının sağlanmasına yönelik, firmalarımızın küresel rekabet gücünün artırılması amacıyla ulusal ve uluslararası düzeyde araştırma, eğitim, ticari bilgi sağlama ve tanıtım hizmetlerini firma odaklı ve güncel bir yaklaşımla sunmak. VİZYON Dış ticaretin geliştirilmesi alanında markalaşmış, öncü, dinamik, yenilikçi ve yönlendirici ilk başvuru merkezi olmak. B-Yetki, Görev ve Sorumluluklar İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, özel hukuk hükümlerine tabi ve tüzel kişiliğe sahip bir kamu kuruluşu olarak 27 Ekim 1960 tarihli ve 118 sayılı Kanunla kurulmuş, daha sonra 1 Aralık 1994 tarihli ve 4059 sayılı Hazine Müsteşarlığı ile Dış Ticaret Müsteşarlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna 20 Haziran 2001 tarihli ve 4684 sayılı Kanunun 12. maddesi ile eklenen ek 2. madde uyarınca yeniden yapılandırılmıştır. Söz konusu 4059 sayılı Hazine Müsteşarlığı ile Dış Ticaret Müsteşarlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun un ek 2. maddesi; Ülkemizin zirai ve sınai ürün ve malları ile doğal kaynaklarından üretilen maddeleri dünya piyasalarında tanıtmak ve bulunacak yeni piyasaların şartlarını tespit ederek bunları üretim bölgelerine duyurmak, dünya piyasa hareketlerini yakından takip ederek ilgilileri zamanında haberdar etmek ve dış ticaret konusunda eğitmek, ihraç imkanı bulunan malların üretimleri ve ihracatları ile ihracatta katma değeri artırma çarelerini araştırmak, uluslararası ticari ilişkilerin geliştirilmesi için yerli ve yabancı kuruluşlar ile işbirliği ve koordinasyonu sağlamak, Bakanlıkların ve Ticaret ve Sanayi Odaları ile Odalar Birliği nin ve İhracatçı Birliklerinin ihracat ile ilgili faaliyetlerinde işbirliği yapmak, kamu kurum ve kuruluşları ile mesleki kuruluşlar tarafından talep edilecek bu konular ve dış ticaretle ilgili diğer konularda araştırma ve uygulamaları yapmak amacıyla tüzel kişiliği haiz ve özel hukuk hükümlerine tabi, idari ve mali özerkliğe sahip, Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığına bağlı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi kurulmuştur. hükmünü amirdir. Merkezin idare organları; Yönetim Kurulu ve Genel Sekreterliktir. Yönetim Kurulu, Dış Ticaret Müsteşarının başkanlığında ihracattan sorumlu Müsteşar Yardımcısı, İhracat Genel Müdürü, Dış Ticarette Standardizasyon Genel Müdürü ile Gümrük Müsteşarlığı, Dışişleri, Maliye, Tarım ve Köy İşleri ve Sanayi ve Ticaret Bakanlıklarının birer temsilcisi ve İhracatçı Birliklerinin temsilcileri ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Genel 5
Sekreterinden oluşur. Müsteşar Yardımcısı aynı zamanda Merkezin Genel Sekreteridir. Genel Sekreter, Merkezin sevk ve idaresinden dolayı Yönetim Kuruluna karşı sorumludur. Merkez idare organlarının görev ve yetkileri ile kararlarının ilgili Bakan tarafından denetimine ilişkin usul ve esaslar Dış Ticaret Müsteşarlığınca çıkarılacak yönetmeliklerle belirlenir. 4059 sayılı Hazine Müsteşarlığı ve Dış Ticaret Müsteşarlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun ek 2 nci maddesine dayanılarak hazırlanan 12 Mart 2002 Devlet Bakanlığı onay tarihli İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi İdare Organlarının Görev ve Yetkileri ile Kararlarının Denetimine İlişkin Usul ve Esaslar Yönetmeliği nin 3 ncü maddesinde İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi; Dış Ticaret Müsteşarlığına bağlı, idari ve mali özerkliğe sahip, tüzel kişiliği haiz olarak kurulmuş bulunan İhracatı Geliştirme Etüd Merkezinin yönetim merkezi Ankara dadır. Gereken yerlerde bölge müdürlükleri ve bürolar açabilir. İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi nin kısa adı İGEME dir. şeklinde tanımlanmaktadır. İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi-İGEME nin Görevleri Yukarıda zikredilen İGEME nin Kuruluş Kanunu olan 4059 sayılı Hazine Müsteşarlığı ile Dış Ticaret Müsteşarlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun un ek 2 nci maddesi, İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi nin görev ve yetki alanlarını detaylandırarak vermektedir. Buna göre, 1960 yılından günümüze İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi-İGEME, ülkemiz ekonomisi için ihracatın taşıdığı büyük önemin bilinci ile Türkiye ihracatının geliştirilmesi ve sağlıklı bir yapıya kavuşturulması amacını temel alarak; Araştırma-Geliştirme, Eğitim, Ticari Bilgi ve e-ticaret, Tanıtım ve Fuar, Uluslararası İlişkiler olmak üzere beş ana grupta toplanabilecek faaliyetlerini belirtilen 9 birim bünyesinde gerçekleştirmektedir. Günün değişen gereksinimlerine göre geliştirerek sürdürmekle görevlendirilmiştir. 1. 1. Genel Sekreterlik Genel Sekreterlik, Genel Sekreter ve Genel Sekreter Yardımcısı ndan teşekkül etmektedir. Genel Sekreter Kurumun en üst amiridir. İGEME birimlerinin sevk ve idaresinden dolayı Yönetim Kurulu na karşı sorumludur. Genel Sekreter Yardımcısı ise İGEME birimlerinin yöneticisidir. 6
1. 2. Pazara Giriş ve Geliştirme Başkanlığı Pazara Giriş ve Geliştirme Başkanlığı, Avrupa Dairesi, Asya Pasifik ve Amerika Dairesi, Orta Doğu Körfez ve Afrika Dairesi olmak üzere toplam 3 daireden oluşmaktadır. Pazara Giriş ve Geliştirme Başkanlığı nın görev ve yetkileri şunlardır; a) Dünya ticareti ortamında ikili ve çok taraflı oluşumlardaki gelişmeler ile dünya ticaretinin bölgeler, ülkeler ve sektörler bazında seyrini takip etmek, b) İhracatta pazar çeşitlendirmesine yönelik olarak hedef ve öncelikli pazarlara ilişkin potansiyel sektörleri belirlemeye yönelik çalışmalar ile pazara giriş bilgilerini içeren masa başı ve yerinde pazar araştırmaları yapmak, c) İhracatımızda önem arz eden sektör ve ürünlerde Türkiye nin ihracatını, dünya ithalatındaki ve ihracatındaki gelişimini düzenli olarak izlemek suretiyle ihraç ürünlerimiz için alternatif ihraç pazarlarını belirlemeye yönelik çalışmalar yürütmek, d) Ülkeler ve sektörlere ilişkin çalışmalarını, diğer kamu kurum ve kuruluşlarından iletilen bilgiler ile birlikte derlemek suretiyle güncel bilgileri web ortamında kullanıma sunmak e) İhraç ürünlerimiz bazında Türkiye deki güncel ihracatçı adres listelerini derlemek, yurtdışından gelen ithal talepleri doğrultusunda firma bilgilerini ilgililere iletmek, f) İhraç pazarlarımızdaki ithalatçı adres listelerini ve ithal taleplerini sektördeki ilgili iş çevrelerine iletmek, g) İhracatçıların dış pazarlar hakkındaki spesifik bilgi taleplerini karşılamak, h) İhraç ürünlerimize dış talep yaratılmasına katkıda bulunmak amacıyla sektör ve ürün bazında yabancı dillerde dış tanıtım broşürleri hazırlamak ve yayınlamak, ı) Ülkemizin ihraç ürünlerini, ihracatçı firmalarını ve ihracat potansiyelini; yurt dışına tanıtmak amacıyla uluslararası fuarlara info-stand ile katılarak iş çevrelerine enformasyon hizmeti vermek, i) Görevlendirildiğinde sorumlu olunan ülkeye yönelik heyet ziyaretlerinde yer almak ve ilgili iş çevrelerini ülke hakkında bilgilendirmek, j) Devlet Yardımları kapsamında İhracatta Pazar Araştırması (İPAD) desteği ve İhracat Pazar Araştırması Rapor ve İstatistik Satın Alınması (PARİS) desteği ile ilgili başvuruları kabul etmek, değerlendirmek ve sonuçlandırmak, k) Kamu kurum ve kuruluşları ile mesleki birlik ve örgütlerin görev alanı ile ilgili olarak talep edebilecekleri diğer konularda araştırmalar yapmak, l) Görev alanı ile ilgili konularda düzenlenen eğitim seminerlerinde eğitici olarak görev almak, ilgili konularda basılı veya elektronik yayın ve makaleler hazırlayarak araştırma sonuçlarını hedef kitleye yaygın olarak ulaştırmak, m) DTM tarafından belirlenmiş olan ülke uzmanları ve koordinatörleri, Ticaret Müşavirleri ve İhracatçı Birliklerinin ülke koordinatörleri ile işbirliği içinde çalışmak, n) Genel Sekreter ve/veya Genel Sekreter Yardımcısı tarafından verilecek diğer görevleri yapmak 7
1. 3. Uygulama ve Koordinasyon Başkanlığı Uygulama ve Koordinasyon Başkanlığı Genel Sekreterliğe bağlıdır. Başkanlığın ayrı bir kuruluş kanunu bulunmamaktadır. Uygulama ve Koordinasyon Başkanlığı; Fuarlar Dairesi ile Koordinasyon ve Eğitim Dairesinden oluşmaktadır. Yayın Müdürlüğü Fuarlar Dairesine, Marmara Bölge Müdürlüğü, Ege Bölge Müdürlüğü, Rotterdam (Hollanda) ve Lefkoşa (KKTC) Ofisleri ise Koordinasyon ve Eğitim Dairesi ile eşgüdüm halinde Başkana bağlı olarak hizmet vermektedirler. Ayrıca, Koordinasyon ve Eğitim Dairesi, 1998 yılında İGEME tarafından başlatılan özel bir proje kapsamında oluşturulan İl Temsilcilikleri ile ilişkileri de koordine etmektedir. Uygulama ve Koordinasyon Başkanlığının görev ve yetkileri şunlardır; a) Türk firmalarının ihracata yönelik eğitim ihtiyaçlarının karşılanması ve ihracata dönük insan kaynakları kapasitesinin geliştirilmesi için eğitim programları, seminer, toplantı, paneller ve diğer organizasyonları düzenlemek, b) Dış ticaret mevzuatını takip etmek, KOBİ lerin dünya pazarlarına hızla açılmalarını sağlamak amacıyla verilmekte olan Eğitim Yardımı desteğine ilişkin uygulamaların yürütülmesini sağlamak. diğer devlet yarımları konularındaki gelişmeleri takip etmek ve iş çevrelerini bilgilendirmek c) Uluslararası işbirliği kapsamında planlanan, yabancılara yönelik eğitim programlarını koordine etmek, ç) Kamu kurum ve kuruluşları, Ticaret ve Sanayi Odaları, İhracatçı Birlikleri, benzeri meslek kuruluşları ve sivil toplum örgütleriyle ihracatla ilgili faaliyetlerde işbirliği yapmak ve ortak projeler gerçekleştirmek, d) Ülkemizin ihraç ürünlerini, ihracatçı firmalarını ve ihracat potansiyelini; yurt dışına tanıtmak amacıyla fuar, sergi, info-stand ve diğer organizasyonları planlamak ve gerçekleştirmek, e) İhracatın artırılmasına yönelik yurtdışı tanıtım faaliyetleriyle ilgili gelişmeler ve uygulamalar hakkında Türk firmalarını bilgilendirmek ve yönlendirmek, bu amaçla gerekli sunuşlar yapmak, yayın ve makale hazırlamak, f) Yurtiçine ve yurtdışına yönelik olarak hazırlanan yayınların basım, dağıtım ve stok takibine ilişkin işlemleri yürütmek, g) Türkiye ihracatının artırılması hedefiyle Türkiye nin ve ihraç ürünlerinin yurtdışı tanıtımına yönelik olarak belirlenen makro politikalar ve stratejiler kapsamında yapılacak çalışmalara katılmak, katkıda bulunmak, destek olmak ve bu kapsamda verilen görevleri yürütmek, h) Kurumun faaliyet alanıyla ilgili uluslararası ve bölgesel kuruluşlar ile ticareti geliştirme kuruluşlarıyla işbirliği ve koordinasyonu sağlamak, ortak projeler geliştirmek ve uygulamaları yürütmek, ı) Kurum faaliyetleri kapsamında ihraç ürünlerimiz için tespit edilen hedef pazarlara yönelik, ikili ve çok taraflı uluslararası ilişkileri yürütmek, i) Genel Sekreter ve/veya Genel Sekreter Yardımcısı tarafından verilecek diğer görevleri yapmak. Başkanlığın 2009 yılı faaliyetleri arasında olan, yurtdışı fuar organizasyonları; 22.12.1995 tarihli ve 95/7623 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan İhracat Rejimi Kararının 3 üncü maddesinin (ı) bendi ve 6.6.2006 tarihli ve 26190 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İhracat Yönetmeliğinin 10 uncu maddesi uyarınca, 8
yurtdışında ticari nitelikli fuar düzenlemelerini gerçekleştirecek organizatörlerin belirlenerek yetkilendirilmeleri, görevlendirilmeleri ve söz konusu fuar faaliyetlerinin değerlendirilmesine ilişkin; İhracat: 2007/1 sayılı Yurtdışında Fuar Düzenlenmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Tebliğ hükümlerine tabidir. Bakanlar Kurulu nun 27.12.1994 tarihli ve 94/6401 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren İhracata Yönelik Devlet Yardımları Kararı na dayanılarak hazırlanan Para- Kredi ve Koordinasyon Kurulunun 29 Ocak 2000 tarih ve 2000/2 sayılı İhracata Yönelik Devlet Yardımları kapsamında Eğitim Yardımı hakkındaki Tebliğ ile kurumumuza Uygulamacı Kuruluş olma yetkisi verilmişti. Ancak; 28 Temmuz 2007 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 2007/3 sayılı Eğitim Ve Danışmanlık Yardımı tebliği kapsamında İGEME koordinatör kurum olarak görevlendirilmiştir. Marmara ve Ege Bölge Müdürlükleri: İGEME Marmara ve Ege Bölge Müdürlüklerinin temel görevi; İGEME Yönetimi tarafından belirlenen politika ve kararlar ile yıllık programlar ve talimatlar doğrultusunda öncelikle İstanbul ve İzmir de olmak üzere Marmara ve Ege Bölgesi nde bulunan diğer illerde aşağıda kısaca özetlenen faaliyetleri yürütmektir; a) Türk ve yabancı firmalardan evrak ve ziyaretçiler kanalıyla gelen ticari bilgi taleplerini zamanında, gereken kapsam ve nitelikte cevaplamak, b) Türkiye ekonomisinin gelişmesi için Türk firmalarının uluslararasılaşma çabalarına destek sağlamak üzere danışmanlık hizmetleri vermek, c) Eğitim programları, seminer ve konferans organizasyonu yapmak, d) Ticaret heyeti programları organize etmek, e) İGEME faaliyetleri ve dış ticaretle ilgili çeşitli konularda sunuşlar yapmak, f) İGEME nin yürütücü kuruluş olduğu Devlet Yardımları konusunda başvuruları almak ve işlemlerini yürütmek, g) İGEME faaliyetlerinden ilgilileri yararlandırmak, Merkezin tanıtımını yapmak, h) İGEME danışmanlık hizmetleri kapsamında firmaların rekabet gücünü artırmaya ve ihracatlarını geliştirmeye yönelik bire bir danışmanlık hizmetleri vermek, i) Kütüphane hizmetleri vermek, j) İstanbul ve İzmir de düzenlenen uluslararası fuarlara enformasyon standı ile katılmak. k) Personelin kurumun amaçları ile uyumlu ve kişisel gelişimlerine katkıda bulunmalarını sağlayacak seminerlere, eğitim programlarına katılımlarını sağlamak, l) Bölgelerde yerleşik İhracatçı Birlikleri; Sanayi ve Ticaret Odaları; KOSGEB Müdürlükleri; Üretici Dernekleri; Üniversiteler, dış ticaret ile ilgili benzeri kurumlarla düzenli bir iletişim ve ilişki içerisinde olmak, m) Konsolosluk, Ticaret Müşavirlikleri, yabancı kuruluşların ofisleri ile bağlantı içerisinde olmak, farklı ülkelerin ihracatı geliştirme faaliyetlerini, kurumlarının yapılarını, çalışma tarzlarını, yurtdışı ofislerinin nasıl çalışmakta olduklarını izlemek, n) Basın ile ilişkiler kurmak, faaliyetlerden yararlanma oranını artırmak amacıyla Basın Bültenlerini ilgililere iletmek ve basılmasını sağlamak. Yurtdışı Ofisler: İGEME nin biri Hollanda da (Rotterdam da) diğeri de KKTC de (Lefkoşa da) olmak üzere iki yurtdışı ofisi bulunmaktadır. Hollanda Ofisi, Hollanda nın Gelişmekte Olan Ülkelerden İthalatı Geliştirme Kuruluşu-CBI ın mali ve teknik desteği ile 1 Ocak 1988 de 9
kurulmuştur. KKTC ofisi ise Ağustos 1995 de açılmıştır. Ofislerin faaliyet konuları genel olarak aşağıda yer almaktadır. a) İhracatçıya doğrudan pazar hakkında bilgiler ulaştırmak, bu konuda ihracatçılar ve yabancı ithalatçılardan elektronik posta, faks ve telefon ile gelen bilgi taleplerini aynı gün içinde cevaplamak, b) İçinde bulunulan ülke ve civar ülkelerde gerek Türkiye gerekse de ilgili yabancı ülke tarafından organize edilen fuarlarda standlar açarak ithalatçıya doğrudan Türk ihraç ürünleri ve ihracatçılar hakkında bilgiler ulaştırmak, bu fuar ve etkinliklerde Türkiye den talep edilen ürün ve hizmetlerin ihracatçılarımıza iletilmesini sağlamak, c) Ofislere özel web siteleri vasıtasıyla gerek ihracatçılara gerekse de yabancı firmalara güncel olarak enformasyon ve bilgi dağıtımı hizmeti sağlamak, d) İlgili ülkedeki yabancı ticareti geliştirme kuruluşları ve Ticaret Odaları ile sıkı işbirliği içinde yıllık seminerler düzenlemek ve benzeri etkinliklerde Türk ihracatını ve ihraç ürünlerini tanıtıcı sunumlar yapmak, e) İlgili ülkede yayınlanan bazı yerel dergi ve elektronik yayınlara Türkiye deki üretim ve Türk ihraç ürünlerini tanıtıcı makaleler yazarak yayımlanmasını temin etmek, f) İlgili ülkedeki kamu ve meslek kuruluşları ve sektör temsilcileri ile ticari ve ekonomik konulara ilişkin görüşmeler gerçekleştirmek, mevcut sorunlara çözüm önerileri getirmek ve yeni iş imkanları araştırmak, g) İlgili ülkelere ilişkin Ülke Raporları hazırlamak, h) Bazı dönemlerde dış tanıtıma yönelik CD, ürün broşürü, katalog gibi tanıtım materyalleri hazırlamak, ı) Ürün ve sektör bazında güncel gelişmeleri takip ederek spesifik raporlar hazırlamak, i) İlgili ülke ve Türkiye arasında ekonomi ve ticaret konularında gerçekleştirilen bazı resmi toplantı ve görüşmelere iştirak etmek, çalışma gruplarında yer almak. 1. 4. İdari Mali İşler ve Bilgi Sistemleri Başkanlığı İdari Mali İşler ve Bilgi Sistemleri Başkanlığı (İMİ-BS), Genel Sekreterliğe bağlı bir hizmet birimidir. İdari Mali İşler ve Bilgi Sistemleri Başkanlığı, İdari ve Mali İşler Dairesi ile Ticari Bilgi Sistemleri Dairesi nden oluşmaktadır. İdari ve Mali İşler Dairesi, personel, satın alma ve idari hizmetleri yürütmekte olup; kütüphane, ticari bilgi ve rehberlik hizmetleri (TBRH), e-ticaret, bilgi işlem hizmetleri ile Ankara Ticaret Noktası ise Ticari Bilgi Sistemleri Dairesi nin hizmet alanına girmektedir. İdari Mali İşler ve Bilgi Sistemleri Başkanlığı nın görev ve yetkileri şunlardır; a) Kurumun insan kaynakları politikası ile iş ve işgücü planlaması konusundaki çalışmaları yapmak, b) Personelin atama, nakil, sicil, terfi, ücret, emeklilik, sağlık ve benzeri özlük işlemlerini yürütmek, c) Personele ilişkin mevzuat çalışmalarını yürütmek ve uygulamasını sağlamak, personelin hizmet içi eğitim planını hazırlamak, uygulamak ve değerlendirmek, d) Alım, satım, yapım, kiralama, kiraya verme, temizlik, aydınlatma, ısıtma, bakım ve onarım ve benzeri mali işlemlerden idarenin tamamını ilgilendirenler ile idari hizmetleri yürütmek, e) Genel evrak ve arşiv hizmetlerini düzenlemek ve yürütmek, Başkanlığın taşınır mallarına ilişkin kayıtlarını tutmak, f) Kurumun sivil savunma, doğal afetler, güvenlik ve seferberlik gibi konularda yerine getirmesi gereken hizmetleri planlamak ve yürütmek, 10
g) Kurumun görev alanına giren konularla ilgili olarak ulusal ve uluslararası kaynaklardan bilgi toplamak, değerlendirmek, hızlı ve etkin bilgi akışını temin etmek, h) Bilgi teknolojileri ve uygulamaları ile ilgili çalışmaları, ulusal ve uluslararası düzeyde takip etmek, katılımı sağlamak ve kurum bünyesinde gerekli çalışmaları yürütmek, ı) Kurumun ticari bilgi alanında kütüphane, enformasyon, dokümantasyon ve rehberlik hizmetlerini yürütmek, i) Kurumun bilgi dağıtım politikasının uluslararası gelişmeler ve standartlara uygun olarak belirlenmesi ve uygulanması hizmetlerini yürütmek, j) Elektronik ticaretin gelişimine katkı sağlayacak ulusal ve uluslararası gelişmeleri takip etmek, katılmak, ortak projeler geliştirmek ve uygulamaları yürütmek, k) Kurumun görev alanı kapsamında verdiği hizmetlerin, iletişim ağları üzerinden on-line olarak verilmesini sağlayacak alt yapı ve sistemlerin kurulması ve işletilmesi çalışmalarını yürütmek, l) Kurumun, diğer kurum ve kuruluşlarla bilişim teknolojileri kullanılarak iletişimini sağlamaya yönelik çalışmalar yapmak, m) Kurumun, Kanunla verilen görevlerini etkin, verimli ve güvenli biçimde yerine getirebilmesini temin etmek amacıyla diğer birimlerle koordinasyon içinde gerekli bilişim sistemlerini tasarlamak, geliştirmek, yürütmek ve teknolojik gelişmelere uyumlu şekilde güncelleştirilmesini temin etmek, n) Kurum içi bilgi işlem altyapısının kurulması, işletilmesi, geliştirilmesi ve sorunların giderilmesi ile kurum içi kullanıcılara eğitim vermek ve teknik destek sağlamak, o) Kurumun bilgi güvenliğini sağlamak, ö) Görev alanı ile ilgili konularda görüş, sunuş, yayın ve makaleler hazırlayarak araştırma sonuçlarını hedef kitleye yaygın olarak ulaştırmak, p) Genel Sekreter ve/veya Genel Sekreter Yardımcısı tarafından verilecek diğer görevleri yapmak. Diğer taraftan, Başkanlığımız çalışma konuları itibariyle Merkezimizin üyesi bulunduğu uluslararası kuruluşlar ile ilişkileri de yürütmektedir. Bu kuruluşlar; Avrupa Ticareti Geliştirme Kuruluşları Örgütü (ETPO-European Trade Promotion Organizations) Bilgi İşlem Çalışma Grubu (WGIP-Working Group on Information Processing) ve Dünya Ticaret Noktaları Federasyonu (WTPF-World Trade Point Federation) dur. 1. 5. Strateji Geliştirme Şube Müdürlüğü Strateji Geliştirme Şube Müdürlüğü, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu gereğince, doğrudan Üst Yöneticiye bağlı olup, söz konusu Kanunun 60 ıncı maddesi ve bu Kanuna dayanılarak çıkartılan, Strateji Geliştirme Birimlerinin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin ilgili maddeleri gereğince, aşağıda yer alan görevleri yerine getirmektedir; a) Ulusal kalkınma strateji ve politikaları, yıllık program ve hükümet programı çerçevesinde idarenin orta ve uzun vadeli strateji ve politikalarını belirlemek, amaçlarını oluşturmak üzere gerekli çalışmaları yapmak. b) İdarenin görev alanına giren konularda performans ve kalite ölçütleri geliştirmek ve bu kapsamda verilecek diğer görevleri yerine getirmek. 11
c) İdarenin yönetimi ile hizmetlerin geliştirilmesi ve performansla ilgili bilgi ve verileri toplamak, analiz etmek ve yorumlamak. d) İdarenin görev alanına giren konularda, hizmetleri etkileyecek dış faktörleri incelemek, kurum içi kapasite araştırması yapmak, hizmetlerin etkililiğini ve tatmin düzeyini analiz etmek ve genel araştırmalar yapmak. e) Yönetim bilgi sistemlerine ilişkin hizmetleri yerine getirmek. f) İdarede kurulmuşsa Strateji Geliştirme Kurulunun sekretarya hizmetlerini yürütmek. g) İdarenin stratejik plan ve performans programının hazırlanmasını koordine etmek ve sonuçlarının konsolide edilmesi çalışmalarını yürütmek. h) İzleyen iki yılın bütçe tahminlerini de içeren idare bütçesini, stratejik plan ve yıllık performans programına uygun olarak hazırlamak ve idare faaliyetlerinin bunlara uygunluğunu izlemek ve değerlendirmek. i) Mevzuatı uyarınca belirlenecek bütçe ilke ve esasları çerçevesinde, ayrıntılı harcama programı hazırlamak ve hizmet gereksinimleri dikkate alınarak ödeneğin ilgili birimlere gönderilmesini sağlamak. j) Bütçe kayıtlarını tutmak, bütçe uygulama sonuçlarına ilişkin verileri toplamak, değerlendirmek ve bütçe kesin hesabı ile malî istatistikleri hazırlamak. k) İlgili mevzuatı çerçevesinde idare gelirlerini tahakkuk ettirmek, gelir ve alacaklarının takip ve tahsil işlemlerini yürütmek. l) Genel bütçe kapsamı dışında kalan idarelerde muhasebe hizmetlerini yürütmek. m) Harcama birimleri tarafından hazırlanan birim faaliyet raporlarını da esas alarak idarenin faaliyet raporunu hazırlamak. n) İdarenin mülkiyetinde veya kullanımında bulunan taşınır ve taşınmazlara ilişkin icmal cetvellerini düzenlemek. o) İdarenin yatırım programının hazırlanmasını koordine etmek, uygulama sonuçlarını izlemek ve yıllık yatırım değerlendirme raporunu hazırlamak. p) İdarenin, diğer idareler nezdinde takibi gereken malî iş ve işlemlerini yürütmek ve sonuçlandırmak. r) Malî kanunlarla ilgili diğer mevzuatın uygulanması konusunda üst yöneticiye ve harcama yetkililerine gerekli bilgileri sağlamak ve danışmanlık yapmak. s) Ön malî kontrol faaliyetini yürütmek. t) İç kontrol sisteminin kurulması, standartlarının uygulanması ve geliştirilmesi konularında çalışmalar yapmak; üst yönetimin iç denetime yönelik işlevinin etkililiğini ve verimliliğini artırmak için gerekli hazırlıkları yapmak. u) Bakan ve/veya üst yönetici tarafından verilecek diğer görevleri yapmak. C. İdareye İlişkin Bilgiler 1. Fiziksel Yapı Kurum; Ankara Kızılay da bir merkez binası olmak üzere, Çankaya da beş daireli, Emek te iki daireli iki lojmana sahiptir. İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, mülkiyeti kendisine ait olan Ankara Merkez Binası nda 8 katta hizmet vermektedir. Ayrıca, zemin katta bir kütüphane mevcuttur. Marmara Bölge Müdürlüğü; İstanbul Yenibosna daki Dış Ticaret Kompleksi 4. katında, Ege Bölge Müdürlüğü İzmir Alsancak da Ege İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği binası içinde, K.K.T.C. Türk Ticareti Geliştirme Ofisi; Türk Büyükelçiliği içinde ve Rotterdam Türk Ticareti Geliştirme Ofisi-TTPO; Rotterdam Ticaret Odası Binasının 5. katında (kiralık olarak) hizmet vermektedir. 12
2. Örgüt Yapısı Merkezimiz Dış Ticaret Müsteşarlığı na bağlı özel bütçeli bir kamu kuruluşudur. Kurum merkezi Ankara olup, teşkilat yapımız merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatı olmak üzere üçlü bir yapıya sahiptir. Merkezin idare organları; Yönetim Kurulu ve Genel Sekreterlik olup, birimler İGEME Organizasyon Şemasında gösterilmiştir. İGEME ORGANİZASYON ŞEMASI (Tablo 1) YÖNETİM KURULU GENEL SEKRETER STRATEJİ GELİŞTİRME ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ GENEL SEKRETER YRD. HUKUK MÜŞAVİRLİĞİ BCTP GENEL SEKRETERLİĞİ UYGULAMA VE KOORDİNASYON BAŞKANLIĞI PAZARA GİRİŞ VE GELİŞTİRME BAŞKANLIĞI İDARİ MALİ İŞLER VE BİLGİ SİSTEMLERİ BAŞKANLIĞI FUARLAR DAİRESİ YAYIN MÜDÜRLÜĞÜ AVRUPA DAİRESİ ASYA PASİFİK VE AMERİKA DAİRESİ İDARİ MALİ İŞLER DAİRESİ TBS DAİRESİ - ATN KOORDİNASYON VE EĞİTİM DAİRESİ HOLLANDA OFİSİ ORTADOĞU, KÖRFEZ VE AFRİKA DAİRESİ KÜTÜPHANE - TBRH KKTC OFİSİ MARMARA BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ EGE BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ 13
3. Bilgi ve Teknolojik Kaynaklar a. Bilgi Sistemleri Merkez, tüm personelinin bilgi teknolojilerinin imkanlarından azami ölçüde yararlanmasını gözetmektedir. Her çalışanın bir bilgisayarı bulunmakta olup, her kullanıcıya ağa/internete erişim olanağı sağlanmaktadır. Ayrıca seminer, toplantı ve bu gibi aktivitelerde kullanmak üzere dizüstü bilgisayarlar mevcuttur. Tablo 2: Bilgisayarların Sayısal Dağılımı Sunucu Kişisel Dizüstü Fotokopi Lazer İnkjet Faks Tarayıcı Bilgisayar Bilgisayar Makinesi Printer Printer Merkez 9 125 17 8 37 16 5 2 Ofis/Bölge - 25 5 4 6 7 3 2 TOPLAM 9 150 22 12 43 23 8 4 Merkezde oluşturulan internet web sitesi ile yerel ağ- intranet vasıtası ile çalışanlar arasında iletişim, doküman ve bilgi paylaşımı sağlanmakta, Merkez faaliyetleri hakkında bilgi ve duyurular hedef kitleye ulaştırılmaktadır. Yurtdışı Ofisler kendilerine ait web siteleri vasıtasıyla ihracat ve ithalatçıya hizmet vermektedirler. TTPO- Rotterdam Türk Ticareti Geliştirme Ofisi nin web sitesi Hollanda Türkiye ticareti konusunda Google adlı arama motorunda ilk sırada gelmektedir. Ticari Bilgi Sistemleri bünyesinde hizmet veren Merkez kütüphanede 6.320 adet kitap, 217 yerli ve yabancı süreli yayın, 118 istatistik ve rapor, 96 rehber, 154 CD ve 12 adet elektronik yayın aboneliği bulunmakta olup, söz konusu koleksiyon ile Kurum içi ve kurum dışı araştırmacılara ticari bilgi hizmeti verilmektedir. Bu bağlamda, Ticari Bilgi Rehberlik Hizmetleri-TBRH birimi, söz konusu koleksiyondan ve Merkezin diğer kaynaklarından temin edilen standart ve sistematik bilgileri, % 99 u elektronik ortamda olmak üzere talep sahiplerine ulaştırmaktadır. İMİ-BS tarafından yürütülmekte olan İGEME Bilgi Sistemi çalışması kapsamında yeni modüller geliştirilmesinin yanı sıra, 2008 yılında Ofislerimiz ile Merkezimizdeki (Ankara) birimlerin çalışanları, verileri kaynağından sisteme girme imkânına sahip olmuşlardır. Ayrıca, firma / kullanıcı veri tabanımızın güçlendirilmesi doğrultusunda, İGEME web sitesinin, kayıtlı kullanıcı sistemi ile hizmet vermeye başlamış ve web sitesi yeniden yapılandırılmıştır. b. Kütüphane İhtisas alanına yönelik söz konusu koleksiyon ile kurum içi ve dışına bilgi hizmeti verilmektedir. Bu bağlamda, Ticari Bilgi Rehberlik Hizmetleri-TBRH birimi söz konusu koleksiyondan temin edilen standart ve sistematik bilgileri % 99 u elektronik ortamda olmak üzere talep sahiplerine ulaştırmaktadır. 14
Tablo 3: Kütüphane Bilgileri Kitap Süreli Yayın İstatistik/ Rapor Rehber CD Elektronik Veritabanı Elektronik Süreli Yayın Merkez Kütüphane 6320 217 118 96 154 12 9 Marmara Bölge Müdürlüğü Kütüphanesi Ege Bölge Müdürlüğü Kütüphanesi 3760 64-144 58 - - 2514 23 7 15 20 - - 4. İnsan Kaynakları İGEME de 2009 yılı sonunda 121 i sözleşmeli, 44 ü işçi statüsünde olmak üzere toplam 165 personel görev yapmış olup, başlangıç ve yılsonu itibarıyla personel durumu aşağıdaki tablolarda sunulmuştur. PERSONEL DURUMU ( 2009 Yılı Başlangıç) Tablo4 Birim Sözleşmeli Personel İşçi Statüsündeki Personel Toplam Merkez 98 42 140 Bölgeler 9 6 15 Yurtdışı 2 1 3 Toplam 109 49 158 PERSONEL DURUMU ( 2009 Yılı Sonu) Tablo 5 Birim Sözleşmeli Personel İşçi Statüsündeki Personel Toplam Merkez 108 38 146 Bölgeler 12 5 17 Yurtdışı 1 1 2 Toplam 121 44 165 15
Tablo 6 : Personel Eğitim Durumu BİRİMLERE GÖRE PERSONEL EĞİTİM DURUMU DAĞILIMI 35 30 25 20 15 10 5 0 GENEL SEKRETERLİK HUKUK MÜŞAVİRLİĞİ PGGB İMİ-BS STRATEJİ ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ UKB MARMARA BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ EGE BÖLGE YURT DIŞI OFİS MÜDÜRLÜĞÜ MÜDÜRLÜKLERİ İlköğretim Lise Önlisans Lisans Yüksek Lisans Doktora Tablo 7 : Personelin Cinsiyete Göre Dağılımı CİNSİYETE GÖRE PERSONEL DAĞILIMI 82 Kadın Personel çalışanların % 48 ini oluştururken, 84 Erkek Personel çalışanların % 52 sini oluşturmaktadır. Genel Sekreterlik ERKEK; 1 KADIN; 4 Hukuk Müşavirliği KADIN; 1 Strateji Şube Müdürlüğü KADIN; 2 ERKEK; 7 İMİ-BS ERKEK; 26 KADIN; 23 PGGB ERKEK; 26 KADIN; 26 UKB Marmara Bölge Müdürlüğü ERKEK; 6 KADIN; 6 ERKEK; 15 KADIN; 16 Ege Bölge Müdürlüğü Yurtdışı Ofis Müdürlükleri ERKEK; 3 KADIN; 1 KADIN; 2 0 5 10 15 20 25 30 ERKEK KADIN 16
5. Sunulan Hizmetler 5.1. Araştırma ve Geliştirme Hizmetleri: İGEME nin Araştırma ve Geliştirme faaliyetleri, firmalarımızın ihracata yönelmesi ve yurtdışındaki pazar paylarının artırılmasına yönelik olarak ihtiyaç duydukları bilgileri sağlamak için yapılan çalışmalardır. Bu amaçla ihracatçılarımıza ülke ve sektör bazında dış pazar bilgileri, işletme yönetimi ve pazarlama becerilerini geliştirilmesine yönelik bilgiler ile ihracatın her aşamasında uygulanmakta olan prosedürler, mevzuat ve finansal desteklere ilişkin doküman ve bilgiler sunulmaktadır. Söz konusu bilgiler çeşitli seminer ve eğitim programlarında aktarılmakta olup, ayrıca basılı ve elektronik yayın ortamında sunulmaktadır. Ayrıca uygulamacı kuruluş olarak İPAD (İhracat Pazar Araştırması) ve PARİS (Pazar Araştırması Raporları ve İstatistik Satın Alma) devlet desteklerine başvuran ihracatçı firmalarımızın dosyaları incelenerek firmalarımıza destekten yararlanma imkanı sunulmaktadır. Diğer taraftan ihracatçı firmalarımıza Pazara Giriş ve Geliştirme Başkanlığınca hazırlanan yurt dışı tanıtım broşürlerine katılım imkanı sunulmaktadır. Pazara Giriş ve Geliştirme Başkanlığı yukarıda sayılan görevleri, belirtilen yönetim şeması çerçevesinde yerine getirmekte olup, görevleri ve sunulan hizmetlerin kalitesi hususunda otokontrolü ön planda tutmaktadır. 5.2. Eğitim Hizmetleri: İGEME dış ticaret ile ilgili kuruluşlarda çalışan elemanların bu alandaki bilgi ve becerilerini geliştirmek, dış ticaretin hedeflenen düzeye ulaştırılmasında ve sağlıklı bir yapıya kavuşturulmasında gereksinim duyulan nitelikli iş gücünün yetiştirilmesine katkıda bulunmak ve eğitimi yurt sathına yaymak amacı ile Dış Ticaret Eğitim Programları düzenlemektedir. Eğitim programları vasıtasıyla, uluslararası fuarlara katılım ve mevzuat konusunda firmalara bilgi sunulmaktadır. İGEME nin eğitim hizmetinde Dış Ticaret Eğitim Programları, Özel Konulu Eğitim Programları, Ülke Sohbet Toplantıları ve İş Yönetim Sistemi Seminerleri yer almaktadır. İGEME İhracata Yönelik Devlet Yardımları kapsamında Eğitim Yardımı Desteği nde uygulamacı kuruluş olarak görevlendirilmiştir. Bu yardımla KOBİ lerin, SDŞ lerin ve Üretici Derneklerinin yurtiçinde ve yurtdışında ihracata yönelik konulardaki eğitim ihtiyaçları belirli oranlarda Devlet Desteği kapsamına alınmıştır. Başvurular ilgili Tebliğin Uygulama Usul ve Esasları çerçevesinde değerlendirilmektedir. İGEME; benzer amaçla faaliyette bulunan kuruluşlar, odalar ve İhracatçı Birlikleri ile işbirliği halinde eğitim hizmetini yürütmektedir. 17
Talebe bağlı olarak, Türkiye ile ikili işbirliğinin önemli olduğu ülkelerin benzer kuruluşlarının personeline, İGEME tarafından teknik destek ve eğitim hizmeti verilmektedir. İGEME nin ihracatçı firma ve kuruluşlara sunduğu hizmetler arasında dış ticaret konusunda düzenlenen kurs, seminer ve workshop şeklindeki eğitim faaliyetleri ağırlıklı olarak yer almaktadır. Ayrıca, İGEME personelinin dış ticarete ilişkin her türlü konuda bilgilenmesini teminen Hizmet İçi Eğitim Programları düzenlenmektedir. İhracat Stratejik Planı (2004-2006) kapsamında Kamuoyunda İhracat Bilinci Oluşturulması ve İhracatla İlgili Tarafların Eğitilmesi adlı Çalışma Grubu nun (Grup No.5.4) Başkanlığı İGEME tarafından yürütülmektedir. 5.3. Tanıtım ve Fuar Hizmetleri: İGEME yerli ihracatçılarla yabancı ithalatçıların doğrudan temasını sağlamak, tanıtıma ve yeni iş olanakları oluşturmaya yönelik faaliyetlerini geliştirmek ve etkinleştirmek amacıyla uluslararası fuarlara katılım ve diğer tanıtım faaliyetlerini sürdürmektedir. İGEME tanıtım ve fuar hizmetleri kapsamında; Uluslararası fuar ve sergilere ülkemizin milli düzeyde katılımını organize etmektedir. Fuar bazında İhracatçı Birlikleri ile yapılan mutabakatlar çerçevesinde yurtdışı fuar organizasyonu faaliyetlerini sürdürmektedir. Yerli ve yabancı ihracatçı ve ithalatçı firmaların bilgi taleplerinin karşılanması, kurumun faaliyetlerinin ve ülkemizin genel tanıtımının yapılması, gelecekteki fuar programımızın belirlenmesine yardımcı olmak amacıyla yurtiçi ve yurtdışında uluslararası nitelikteki fuar ve sergilere enformasyon standı ile katılım organize etmektedir. Yurtdışına yönelik tanıtım faaliyetleri kapsamında genel olarak ülkemizi, kurumun faaliyetlerini, ihraç ürünlerimizi, ihracatçı firmalarımızı tanıtıcı mahiyette birçok basılı materyal hazırlamak ve uluslar arası ticaret kuruluşları, yurtdışındaki ticaret müşavirliklerimiz, yabancı ithalatçılar, benzeri ilgili kesimlere ulaştırmaktadır. İGEME ye başvuran yerli ve yabancı tüm firma/kuruluşların yurtdışı/yurtiçi fuarlar ve fuarlara ilişkin çeşitli konulardaki (mevzuat, devlet yardımları vb.) bilgi ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde, doğrudan veya dolaylı olarak danışmanlık hizmeti vermektedir. 5. 4. Ticari Bilgi ve e-ticaret Hizmetleri: İGEME tarafından dünyada yaşanan e-dönüşüm süreci ile bilgi toplumu olma yolundaki çabalar paralelinde, kurumsal e-dönüşüm sürecinin hızlandırılması çalışmaları ve Merkezimizin hedef kitlesi olan ihracatçı firmalarımızın, bilişim sektörü ve e-dönüşüm sürecinden nasıl faydalanabilecekleri konusunda bilgilendirilmesine yönelik çalışmalar yürütülmektir. Ticari bilginin en kısa zamanda ihracatçılarımıza ulaştırması amacıyla; Ticari Bilgi ve Rehberlik Hizmetleri, Dış Ticaret Bülteni, on-line Ticari Bilgi Kaynakları Rehberi ve Kütüphane hizmetleri verilmektedir. Bilgi dağıtım politikalarının etkinleştirilmesine yönelik araştırma ve uygulama faaliyetleri yürütülmektedir Bilgi Toplumu Stratejisi kapsamında çalışmalar yürütülmektedir. 18
Hizmetlerimizin etkinliğinin saptanması, kullanıcı ihtiyaç ve taleplerinin belirlenmesi ve bu doğrultuda hizmetlerin iyileştirilmesine dönük çalışmalar sürdürülmektedir. E-dönüşüm çalışmaları kapsamında çeşitli faaliyetler yürütülmektedir. E-ticaretin geliştirilmesine ve firmalar arasında kullanımını yaygınlaştırılmasına yönelik bilinçlendirme ve yönlendirme çalışmaları gerçekleştirilmektedir. Faaliyet alanına ilişkin uluslararası faaliyetlere katılım sağlanmaktadır. Merkezimizce ihtiyaç duyulan yazılım geliştirme faaliyetleri Merkezimiz bünyesinde gerçekleştirilmektedir. Altyapı iyileştirme ve işletim çalışmaları sürdürülmekte, Merkezimize ait 4 adet web sitesinin geliştirme, bulundurma, bakım ve yayımlama hizmeti Merkezimizce yürütülmektedir. Görev alanı ile ilgili konularda sunuşlar yapılmakta, makaleler hazırlanmakta ve toplantılara katılım sağlanmaktadır. Bilgi edinme kanunu çerçevesinde hizmet vermekte olan Bilgi Edinme Birimi Faaliyetleri sürdürülmektedir. 5.5. Uluslararası İlişkiler Hizmeti: İGEME, dünyadaki ticaretle ilgili gelişmeleri ve eğilimleri takip etmek, kurumun dünyada tanıtımını yapmak, bölgesel işbirliği konusunda önderlik etmek ve diğer kurumların deneyimlerinden faydalanmak amacıyla uluslar arası ticaret örgütleri ve diğer ülkelerin ticareti geliştirme kuruluşlarıyla yakın ilişki kurmaya çalışmaktadır. Balkan İşbirliği Süreci çerçevesinde Balkan Ülkeleri arasındaki ticari faaliyetleri geliştirmek ve Balkan Ülkelerinin dünya ticaretinden aldığı payı artırmak amacıyla kurulan ve 1998 yılında Kuruluş Anlaşması imzalanan BCTP- Balkan Ticareti Geliştirme Merkezi nin Daimi Sekreterya görevi İGEME tarafından yürütülmektedir. BCTP ye Türkiye ile birlikte Bulgaristan, Yunanistan, Romanya, Arnavutluk, Makedonya, Sırbistan ve Karadağ ın Ticareti Geliştirme Kuruluşları ülkeleri adına taraf olup bu kapsamında hizmet içi eğitim programları, seminerler, alım satım heyetleri, Balkan Ticaret Bülteni basımı, web sitesi, uluslararası fuarlara info-stand katılımı gibi temel faaliyetler İGEME koordinasyonunda gerçekleştirilmektedir. Yıllık faaliyet programı her yıl rotasyon usulüyle değişmek kaydıyla Dönem Başkanlığını üstlenen üye ülkede yapılan Yürütme Kurulu Toplantılarıyla belirlenmektedir. İGEME; Avrupa Ticareti Geliştirme Kuruluşları Organizasyonu (ETPO), ETPO Bilgi İşlem Çalışma Grubu, Uluslararası Dış Ticaret Eğitimi Veren Kuruluşları Organizasyonu (IATTO) ve Dünya Ticaret Noktaları Federasyonu (WTPO) gibi bölgesel ve uluslararası organizasyonlarda temsil edilmekte ve bu organizasyonlara üye konumundadır. Uluslararası Ticaret Merkezi ITC nin Türkiye deki irtibat bürosudur. Uluslararası Ticaret Merkezi (ITC) ile tesis edilen iyi ilişkiler çerçevesinde; bu kuruluşun sağladığı çeşitli teknik desteklerden yararlanılmaktadır. ITC nin ilgili tüm yayınları İGEME Kütüphanesinde mevcuttur. 5. 6. Diğer Hizmetler: İGEME faaliyetlerini hedef kitle olan KOBİ lerimize ulaştırmak ve hedef kitlemizle sürekli temas halinde olmak amacıyla 1998 yılında başlayan bir proje çerçevesinde İGEME İl Temsilcilikleri oluşturulmuştur. Temsilcilikler illerdeki Ticaret Odaları, 19
Sanayi Odaları, Ticaret ve Sanayi Odaları ve İhracatçı Birlikleri bünyelerinde açılmaktadır. Halen 26 ilde İGEME İl Temsilciliği bulunmakta olup projenin yurt sathına yayılmasına devam edilmektedir. 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 65 inci maddesine dayanılarak hazırlanan İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik in İç denetçilerin kamu idareleri itibarıyla sayılarını belirleyen 18. maddesine ekli listede Merkezimize iç denetçi tahsis edilmemiştir. Bu nedenle Merkezimiz kendine ait bir iç denetim birimine sahip olmayıp, Sayıştay Başkanlığı nca yürütülen dış denetime tabidir. 6. Yönetim ve İç Kontrol Sistemi Daha önce Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurumu denetimine tabi olan İGEME, 2006 yılı itibariyle Sayıştay Başkanlığı nca yürütülen dış denetime tabi olduğundan Kurumumuzun faaliyetlerinin denetimi Sayıştay Başkanlığı nca yapılmaktadır. 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu nun 65 inci maddesine dayanılarak hazırlanan İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik in iç denetçilerin kamu idareleri itibarıyla sayılarını belirleyen 18. maddesine ekli listede İGEME ye iç denetçi tahsis edilmemiştir. Ayrıca, İGEME İdare Organlarının Görev ve Yetkileri ile Kararlarının Denetimine İlişkin Usul ve Esaslar Yönetmeliği nin 6. maddesinde; hesapların ve bunlarla ilgili işlemlerin denetimi Yönetim Kurulu nun kendi üyeleri arasından seçeceği iki kişilik bir Denetim Kurulu tarafından yapılır. Bu kurul hesapları ve işlemleri her zaman denetlemeye yetkili olup, her yıl hazırlayacağı denetim raporunu, mali yıl raporu ile aynı süreye rastlayacak biçimde Yönetim Kurulu na sunar. Yıllık gelir-gider tablosu ile Denetim Kurulu raporu, Yönetim Kurulu nca onaylanmasını takiben Dış Ticaret Müsteşarlığı nın bağlı olduğu Bakanın onayına sunulur. Bakanın onayı ile İGEME nin ve Yönetim Kurulu nun o yıla ait hesapları ibra edilmiş olur ifadesi yer almaktadır. Bu maddeye istinaden, İGEME 2009 yılı hesapları Yönetim Kurulunu temsil eden iki üye tarafından denetlenmiştir. II. AMAÇ VE HEDEFLER A İdarenin Amaç ve Hedefleri Dış Ticaret Müsteşarlığı'nın ihracatın sürdürülebilir bir artışı yakalaması ve ihraç ürünleri profilimizin katma değeri yüksek, dünya ticaretinde yükselişte olan sektörleri de içerecek bir yapıya kavuşturulması hedefi doğrultusunda hazırlanan İhracat Stratejik Planı, İGEME nin misyonu ve görev alanı, dünya ve ülkemizdeki gelişmeler, eğilimler, hizmet verdiğimiz kitlelerin istek ve ihtiyaçları Merkezin amaç ve hedeflerine yön veren unsurlar arasındadır. Bu çerçevede kurumun amaç ve hedefleri aşağıda yer almaktadır; Özellikle KOBİ ler olmak üzere firmaların dış pazarlara açılması için uluslararası pazarlama ve işletme yönetim becerilerini geliştirmek ve ihracat prosedürleri ve mevzuat hakkında bilgilenmelerini sağlamak. 20
Firmaların küresel rekabet gücünün artırılması amacıyla dış pazarlara açılmalarına yönelik sektör bazında araştırmalar yapmak ve sonuçlarını ilgili kesimlere aktarmak. İhracatımızı belli pazarlara bağımlılıktan kurtarmak amacıyla Pazar çeşitlemesine yönelik araştırmalar yapmak ve pazara giriş bilgilerini ilgili kesimlere aktarmak. Firmalarımızın genelde devlet desteklerinden, özelde ise Pazar Araştırması desteklerinden daha yaygın bir şekilde yararlanmasını sağlamak. Ülkemizin, ihraç ürünlerimizin ve firmaların uluslararası platformlarda tanıtımına yönelik faaliyetleri artırmak ve geliştirmek. Merkezin, Kanunla verilen görevlerini etkin ve verimli bir şekilde yerine getirebilmesini temin etmek amacıyla diğer birimlerle koordinasyon içinde idari-mali işler ile bilgi işlem hizmetlerini Kaynakların Etkin Kullanımı çerçevesinde yürütmek. Kurumsal performansı geliştirmek için çalışanların sürekli gelişimini öngören bir insan kaynakları yönetimi anlayışını yerleştirmek. Ulusal Bilgi Toplumu Stratejisi çerçevesinde firmalarımızın ticari bilgiye kolay, hızlı ve bulunduğu yerden erişimini sağlayacak örgütsel ve teknik altyapıyı geliştirmek ve bu doğrultuda e-dönüşüm projeleri gerçekleştirmek. Firmaların e-ticaret konusunda bilinçlendirilmesine yönelik faaliyetler yürütmek ve e- ticaret hizmetlerinin kullanımını yaygınlaştırmak. Diğer kurum/kuruluşlar ile işbirliği içinde e-devlet ve e-dönüşüm projelerine katkı/katılım sağlamak. B- Temel Politikalar ve Öncelikler Ülkemiz 80 li yıllardan bu yana, gelişmiş ülke olma amacı doğrultusundaki kalkınma politikasını ihracata dayalı, dışa açık bir model olarak benimsemiş bulunmaktadır. Bu politika ile ihracat; üretim, istihdam ve gelir artışına dayalı kalkınma hamlesinin odak noktasına yerleştirilmiştir. Dolayısı ile ülkemizin dünya ticaretinden aldığı payın artırılması amacıyla ihracatçılarımıza destek olunması ilgili tüm taraflar için kaçınılmaz bir görev haline gelmiştir. Dünya ticaret ortamının değişen çehresi, bilimsel ve teknolojik buluşların inovasyon yoluyla ticari sürece katılmalarının hızlanması, firma bazında rekabet gücünün artırılmasına yönelik çalışmalara ağırlık verilmesini zorunlu hale getirmiştir. İhracatçı ve/veya ihracata yönelmek isteyen firmalara, küresel rekabet gücünün artırılması için yol gösterilmesi, pazar, sektör, mevzuat, eğitim, araştırma ve geliştirme vb. hizmetlerinin sunulması büyük önem arz etmektedir. Diğer taraftan değişen dünya piyasalarından elde edilen bilginin hızla paylaşımı, gerçekleştirilen hizmetlerin firmaların özel ihtiyaçlarına hitap etmesi giderek ayrıca önem kazanmaktadır. Günümüzde, dış ticaretle ilgili iş çevrelerine ihtiyaç duydukları bilgileri doğru ve hızlı bir şekilde aktarabilmek İGEME nin temel stratejik hedefleri arasında yer almaktadır. İçinde bulunduğumuz dönemde teknolojik gelişmelerin iş dünyasındaki yerini alması ile birlikte, firma ölçeğinde değişen ve gelişen ihtiyaçlar ortaya çıkmaktadır. Rakipler ve müşterilerin tanımı değişmektedir. Bilgi ve iletişim araçları, yeni teknolojiler ve yeni iş süreçleri ile iş hayatı bir taraftan daha kolaylaşıp ve hızlanırken, diğer taraftan daha rekabetçi olmayı gerektirmektedir. 21