BASEL-II YE GEÇİŞE İLİŞKİN YOL HARİTASI (TASLAK) (30/05/2005) İÇİNDEKİLER A. ye Geçişe İlişkin Yol Haritası B. ye Geçişe İlişkin Yol Haritası Konu Bazında C. Açıklayıcı Dokümanlar 1. Yol Haritaları 2. Düzenlemeler 3. Ulusal Uygulama Tercihleri 4. Çalışma Grupları 5. İleri Ölçüm Yaklaşımları 6. Uyum Süreci 7. Anketler 8. Sayısal Etki Çalışmaları (QIS) 9. Derecelendirme Şirketleri 10. Risk Odaklı Denetim 11. Diğer Ülke Denetim Otoriteleri ile İlişkiler 12. Eğitim 13. Toplantı Seminer - Konferans 14. İnternet - İntranet 15. Diğer Kesimler (KOBİ, Kamu Kurumları) D. ye Geçişe İlişkin Yol Haritası Kapsamında Üretilecek Ürünler E. ye Geçişe İlişkin Zaman Çizelgeleri (TR, AB, Basel) F. ye İlişkin Ulusal Uygulama Tercihleri 1
BASEL-II YE GEÇİŞE İLİŞKİN YOL HARİTASI (TASLAK) A YAPISAL BLOK -1 KREDİ RİSKİ PİYASA RİSKİ OPERASYONEL RİSK YAPISAL BLOK -2 YAPISAL BLOK -3 GENEL 1. Her bir banka için bir koordinatör (asgari seksiyon müdürü veya üstü) tayin edilecektir. Yönlendirme Komitesi üyesi bankalar için koordinatör, ilgili bankanın Komitedeki en üst yetkilisi olacaktır. 2. Yol Haritasında yer alan hususların bankalara prensip olarak konsolide bazda uygulanması öngörülmektedir. 3. Yol Haritasında yer alan hususlarda hükümleri ile birlikte AB direktifleri de (CAD-3) dikkate alınacaktır. AB direktiflerinin hükümlerinden farklılaştığı bir durumda AB direktifleri esas olacaktır. 4. Yol Haritası, dinamik değerlendirme sürecine tabi olup, ileride ortaya çıkabilecek gelişmeler ışığında güncellenebilecek / revize edilebilecektir. 5. Yürütülmekte olan Risk Odaklı Denetim Sistemi (RODS) Projesine hususlar, Bankalar Kanunu Tasarısı yasalaştıktan sonra nihai hali verilerek uygulamaya koyulacaktır. 6. BDDK, deki gelişmelere olarak yılda bir defa gelişme raporu yayımlayacaktır. 7. BDDK tarafından uygun görülecek muhtelif bankalar ye geçiş sürecinde görev yapmak üzere BDDK nezdinde birer temsilci atayacaklardır. 8. Yönlendirme Komitesi her ay toplanacaktır. 9. BDDK nın Yol Haritasına ilave olarak BDDK nın ilgili dairelerinin, TBB nin ve bankaların da kendilerine ait yol haritaları olacaktır. 10. Hangi risk için hangi modelin kullanılacağına bankaların yönetim kurulları karar verecektir. 11. İleride gelişmiş yöntemleri kullanmayı planlayan bankaların şimdiden veri toplamaya, sistem ve altyapılarını hazırlamaya başlamaları gerekmektedir. 12. ye bir politika metni açıklanacaktır. 13. BDDK nezdinde ye bir teknik proje sorumlusu belirlenecektir. 14. Gerekli görülmesi halinde danışmanlık hizmeti alınacaktır. 15. Basın ile ilişkiler için BDDK nezdinde bir irtibat yetkilisi belirlenecektir. 16. Bankacılık Kanunu Tasarısı nın yasalaşmasını takiben, BDDK nın denetim alanına girecek diğer finansal kuruluşlara (faktoring, leasing gibi) hususlar daha sonra kamuoyuna açıklanacaktır. 2 Not: Yol Haritası, dinamik değerlendirme sürecine tabi olup, ileride ortaya çıkabilecek gelişmeler ışığında güncellenebilecek / revize edilebilecektir. Haritada yer alan faaliyetlerin en geç ilgili ay sonuna kadar tamamlanması gerekmektedir.
BASEL-II YE GEÇİŞE İLİŞKİN YOL HARİTASI (TASLAK) A YAPISAL BLOK -1 KREDİ RİSKİ PİYASA RİSKİ OPERASYONEL RİSK Proje Komitesi Toplantısı (26 Mayıs 2005) Yönlendirme Komitesi Toplantısı Koordinasyon Komitesi Toplantısı YAPISAL BLOK -2 YAPISAL BLOK -3 May.05 Yol Haritasının kamuoyuna açıklanması nin makroekonomik etkilerine raporun açıklanması (31 Mayıs 2005) Taslak uygulama tercihlerinin bankalara görüş için iletilmesi Basel Komitesi tarafından düzenlenmesi planlanan QIS-5 e katılım sağlanıp sağlanmayacağının bankalara sorulması BDDK ve bankalar bünyesinde alt çalışma gruplarının tesis edilmesi Haz.05 BDDK birimlerinin ye yol haritalarını oluşturması BDDK eğitim programının planlanması Taslak uygulama tercihlerinin bankalara görüş için iletilmesi Tem.05 nin KOBİ lere muhtemel etkilerine raporun kamuoyuna açıklanması TBB nin ye yol haritasını oluşturması 3 Not: Yol Haritası, dinamik değerlendirme sürecine tabi olup, ileride ortaya çıkabilecek gelişmeler ışığında güncellenebilecek / revize edilebilecektir. Haritada yer alan faaliyetlerin en geç ilgili ay sonuna kadar tamamlanması gerekmektedir.
BASEL-II YE GEÇİŞE İLİŞKİN YOL HARİTASI (TASLAK) A YAPISAL BLOK -1 KREDİ RİSKİ PİYASA RİSKİ OPERASYONEL RİSK YAPISAL BLOK -2 YAPISAL BLOK -3 Derecelendirme kuruluşlarının (S&P, Moodys ve Fitch ile Türkiye de faaliyet gösteren/göstermeyi planlayan diğer kuruluşlar) temsilcileri ile görüşmeler yapılması Ağu.05 Eyl.05 nin Türkçe tercümesinin Üçer aylık dönemlerde bankalardan talep edilecek ilerleme raporlamalarının içeriğinin bankalara bildirilmesi Basel Komitesi tarafından düzenlenmesi planlanan QIS-5 e katılım sağlanıp sağlanmayacağının belirlenmesi Bankalardan ye banka içi yol haritalarının talep edilmesi Eki.05 Piyasa riski modellerinin değerlendirilmesine görüşe (Hazır, revize edilecek) İç denetime alt (1 Sayılı Tebliğ) (Hazır, revize edilecek) Piyasa riski modellerinin değerlendirilmesine İkinci yerel sayısal etki çalışmasının (QIS-TR2) başlatılması (QIS-5 kapsamında veya yerel olarak gerçekleştirilecektir) Kas.05 Ulusal uygulama tercihlerinin belirlenerek (Standart Yaklaşımlar için) nin muhtemel etkileri hakkında reel sektörü bilgilendirici faaliyetlerin başlatılması Diğer kamu kurumları ile stratejilerinin tartışılması 4 Not: Yol Haritası, dinamik değerlendirme sürecine tabi olup, ileride ortaya çıkabilecek gelişmeler ışığında güncellenebilecek / revize edilebilecektir. Haritada yer alan faaliyetlerin en geç ilgili ay sonuna kadar tamamlanması gerekmektedir.
BASEL-II YE GEÇİŞE İLİŞKİN YOL HARİTASI (TASLAK) A YAPISAL BLOK -1 KREDİ RİSKİ PİYASA RİSKİ OPERASYONEL RİSK YAPISAL BLOK -2 YAPISAL BLOK -3 Ara.05 Bankaların mevcut kredi riski yönetimi uygulamalarına anketin hazırlanması ve görüşe kapsamında dikkate alınacak derecelendirme kuruluşlarına Kurum dışı görüşe Bankaların mevcut piyasa riski yönetimi uygulamalarına anketin hazırlanması ve görüşe Bankaların mevcut operasyonel risk yönetimi uygulamalarına anketin hazırlanması ve görüşe Bankaların mevcut faiz oranı ve likidite riski yönetimi uygulamalarına anketin hazırlanması ve görüşe Bankaların içsel özkaynak değerlendirme sistemlerine durum tespiti yapılması ve projelendirme yapılması Mevcut kamuya açıklama yükümlülüklerinin kapsamında değerlendirilmesine raporun 5 Not: Yol Haritası, dinamik değerlendirme sürecine tabi olup, ileride ortaya çıkabilecek gelişmeler ışığında güncellenebilecek / revize edilebilecektir. Haritada yer alan faaliyetlerin en geç ilgili ay sonuna kadar tamamlanması gerekmektedir.
BASEL-II YE GEÇİŞE İLİŞKİN YOL HARİTASI (TASLAK) A YAPISAL BLOK -1 KREDİ RİSKİ PİYASA RİSKİ OPERASYONEL RİSK YAPISAL BLOK -2 YAPISAL BLOK -3 Bankaların mevcut kredi riski yönetimi uygulamalarına anketin bankalar tarafından BDDK ya iletilmesi Bankaların mevcut piyasa riski yönetimi uygulamalarına anketin bankalar tarafından BDDK ya iletilmesi Bankaların mevcut operasyonel risk yönetimi uygulamalarına anketin bankalar tarafından BDDK ya iletilmesi Bankaların mevcut faiz oranı ve likidite riski yönetimi uygulamalarına anketin bankalar tarafından BDDK ya iletilmesi Oca.06 Faiz oranı riskine Likidite riskine Kurum dışı görüşe Üçer aylık dönemlerde bankalardan talep edilecek ilerleme raporlamalarının gönderilmeye başlanması Düzenlenecek geniş katılımlı sempozyum için hazırlıklara başlanılması Mar.06 Bankalardan talep edilen ilerleme raporlamalarına değerlendirme raporunun 6 Not: Yol Haritası, dinamik değerlendirme sürecine tabi olup, ileride ortaya çıkabilecek gelişmeler ışığında güncellenebilecek / revize edilebilecektir. Haritada yer alan faaliyetlerin en geç ilgili ay sonuna kadar tamamlanması gerekmektedir.
BASEL-II YE GEÇİŞE İLİŞKİN YOL HARİTASI (TASLAK) A YAPISAL BLOK -1 KREDİ RİSKİ PİYASA RİSKİ OPERASYONEL RİSK YAPISAL BLOK -2 YAPISAL BLOK -3 IRB yaklaşımını kullanacak bankalara kriterlerin belirlenmesi VaR modelleri kullanacak bankalara kriterlerin belirlenmesi AMA yaklaşımını kullanacak bankalara kriterlerin belirlenmesi Faiz oranı riskine May.06 Haz 06 Kredi riskine Kurum dışı görüşe Kredi riskine bankalar arası veri paylaşım esaslarının belirlenmesi Ülkemiz için LGD ve EAD oranlarının ayarlanması (kalibrasyonu) çalışmalarına başlanması Piyasa riskine Kurum dışı görüşe Operasyonel riske Operasyonel riske bankalar arası veri paylaşım esaslarının belirlenmesi ye olarak geniş katılımlı bir sempozyum düzenlenmesi kapsamında dikkate alınacak derecelendirme kuruluşlarına Likidite riskine 7 Not: Yol Haritası, dinamik değerlendirme sürecine tabi olup, ileride ortaya çıkabilecek gelişmeler ışığında güncellenebilecek / revize edilebilecektir. Haritada yer alan faaliyetlerin en geç ilgili ay sonuna kadar tamamlanması gerekmektedir.
BASEL-II YE GEÇİŞE İLİŞKİN YOL HARİTASI (TASLAK) A Tem 06 YAPISAL BLOK -1 KREDİ RİSKİ PİYASA RİSKİ OPERASYONEL RİSK kapsamında dikkate alınacak derecelendirme kuruluşlarına izin verilme sürecinin başlatılması YAPISAL BLOK -2 YAPISAL BLOK -3 Kredi riskine Piyasa riskine Operasyonel riske Ağu.06 Karşılık mevzuatı değişikliklerinin Kurum dışı görüşe nin kapsamında diğer ülke denetim otoriteleri ile yürütülecek ilişkilere alt düzenleme taslağının Muhasebe Uygulama Yönetmeliği nin ilgili kısımlarına değişikliklerin Eyl.06 Bankalardan talep edilen ilerleme raporlamalarına değerlendirme raporunun Üçüncü yerel sayısal etki çalışmasının (QIS-TR3) başlatılması (IRB ve AMA dahil) Mar.07 Karşılık mevzuatı değişikliklerinin 8 Not: Yol Haritası, dinamik değerlendirme sürecine tabi olup, ileride ortaya çıkabilecek gelişmeler ışığında güncellenebilecek / revize edilebilecektir. Haritada yer alan faaliyetlerin en geç ilgili ay sonuna kadar tamamlanması gerekmektedir.
BASEL-II YE GEÇİŞE İLİŞKİN YOL HARİTASI (TASLAK) A YAPISAL BLOK -1 KREDİ RİSKİ PİYASA RİSKİ OPERASYONEL RİSK nin sermaye yeterliliği düzenlemesi olarak YAPISAL BLOK -2 YAPISAL BLOK -3 Muhasebe Uygulama Yönetmeliğinin ilgili kısımlarının çerçevesinde revize edilerek kapsamında diğer ülke denetim otoriteleri ile yürütülecek ilişkilerle ilgili alt Haz.07 Ağu.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Bankalardan talep edilen ilerleme raporlarına değerlendirme raporunun Revize edilmiş raporlama setlerinin duyurulması Basel-I yanında hesaplamalarının da yapılmaya başlanması (paralel uygulama) IRB yaklaşımlarına düzenlemelerin (İleri yaklaşımlara ulusal uygulama tercihleri dahil) hükümlerinin yürürlüğe girmesi AMA yaklaşımlarına düzenlemelerin Belirlenecek kriterler dahilinde bazı bankaların, yasal sermaye yükümlülüğü hesaplamasında piyasa riski modeli kullanımının zorunlu hale gelmesi IRB yaklaşımlarına AMA yaklaşımlarına düzenlemelerin düzenlemelerin 9 Not: Yol Haritası, dinamik değerlendirme sürecine tabi olup, ileride ortaya çıkabilecek gelişmeler ışığında güncellenebilecek / revize edilebilecektir. Haritada yer alan faaliyetlerin en geç ilgili ay sonuna kadar tamamlanması gerekmektedir.
BASEL-II YE GEÇİŞE İLİŞKİN YOL HARİTASI (TASLAK) A YAPISAL BLOK -1 KREDİ RİSKİ PİYASA RİSKİ OPERASYONEL RİSK YAPISAL BLOK -2 YAPISAL BLOK -3 Oca.09 IRB yaklaşımlarına izin verilme sürecinin başlatılması AMA yaklaşımlarına izin verilme sürecinin başlatılması 10 Not: Yol Haritası, dinamik değerlendirme sürecine tabi olup, ileride ortaya çıkabilecek gelişmeler ışığında güncellenebilecek / revize edilebilecektir. Haritada yer alan faaliyetlerin en geç ilgili ay sonuna kadar tamamlanması gerekmektedir.
BASEL-II YE GEÇİŞE İLİŞKİN YOL HARİTASI TEMEL FAALİYET ALANLARI BAZINDA (TASLAK) B Düzenlemeler Derecelendirme Şirketleri İleri Yöntemler Uyum Süreci Çalışma Grupları QIS Çalışmaları Diğer Kesimler May.05 Haz.05 Taslak uygulama tercihlerinin bankalara görüş için iletilmesi Yol Haritasının kamuoyuna açıklanması BDDK ve bankalar bünyesinde alt çalışma gruplarının tesis edilmesi Basel Komitesi tarafından düzenlenmesi planlanan QIS-5 e katılım sağlanıp sağlanmayacağının bankalara sorulması nin makroekonomik etkilerine raporun açıklanması Tem.05 Ağu.05 Eyl.05 Derecelendirme kuruluşları (S&P, Moodys ve Fitch ile Türkiye de faaliyet gösteren/göstermeyi planlayan diğer kuruluşlar) temsilcileri ile görüşmeler yapılması TBB nin Yol Haritası Üçer aylık dönemlerde bankalardan talep edilecek ilerleme raporlamalarının Basel Komitesi tarafından düzenlenmesi planlanan QIS-5 e katılım sağlanıp sağlanmayacağının nin KOBİ lere muhtemel etkilerine raporun açıklanması nin Türkçe tercümesinin 11
BASEL-II YE GEÇİŞE İLİŞKİN YOL HARİTASI TEMEL FAALİYET ALANLARI BAZINDA (TASLAK) B Düzenlemeler Derecelendirme Şirketleri İleri Yöntemler Uyum Süreci Çalışma Grupları QIS Çalışmaları Diğer Kesimler Eki.05 Kas.05 Ara.05 Piyasa riski modellerinin değerlendirilmesine görüşe İç denetime alt (1 Sayılı Tebliğ) Piyasa riski modellerinin değerlendirilmesine Ulusal uygulama tercihlerinin belirlenerek (Standart Yaklaşımlar için) kapsamında dikkate alınacak derecelendirme kuruluşlarına içeriğinin bankalara bildirilmesi Bankalardan ye banka içi yol haritalarının talep edilmesi Bankaların mevcut risk yönetimi uygulamalarına anketlerin Mevcut kamuya açıklama yükümlülüklerinin kapsamında belirlenmesi İkinci yerel sayısal etki çalışmasının (QIS-TR2) başlatılması (QIS-5 kapsamında veya yerel olarak gerçekleştirilecektir) nin muhtemel etkileri hakkında reel sektörü bilgilendirici faaliyetlerin başlatılması Diğer kamu kurumları ile stratejilerinin tartışılması 12
BASEL-II YE GEÇİŞE İLİŞKİN YOL HARİTASI TEMEL FAALİYET ALANLARI BAZINDA (TASLAK) B Düzenlemeler Derecelendirme Şirketleri İleri Yöntemler Uyum Süreci Çalışma Grupları QIS Çalışmaları Diğer Kesimler Oca.06 Faiz oranı riskine Likidite riskine hazırlanması ve görüşe Bankaların içsel özkaynak değerlendirme sistemlerine durum tespiti ve projelendirme yapılması Bankaların mevcut risk yönetimi uygulamalarına anketin bankalar tarafından BDDK ya iletilmesi Üçer aylık dönemlerde bankalardan talep edilecek ilerleme raporlamalarının gönderilmeye başlanması değerlendirilmesine raporun Düzenlenecek geniş katılımlı sempozyum için hazırlıklara başlanılması 13
BASEL-II YE GEÇİŞE İLİŞKİN YOL HARİTASI TEMEL FAALİYET ALANLARI BAZINDA (TASLAK) B Düzenlemeler Derecelendirme Şirketleri İleri Yöntemler Uyum Süreci Çalışma Grupları QIS Çalışmaları Diğer Kesimler Mar.06 May.06 Haz.06 Tem.06 Ağu.06 Kredi, piyasa ve operasyonel riske düzenlemelerin Kredi, piyasa ve operasyonel riske düzenlemelerin kapsamında dikkate alınacak derecelendirme kuruluşlarına kapsamında dikkate alınacak derecelendirme kuruluşlarına izin verilme sürecinin başlatılması İleri yöntemleri kullanacak bankalara kriterlerin belirlenmesi Bankalardan talep edilen ilerleme raporlamalarına değerlendirme Bankalar arası veri paylaşım esaslarının belirlenmesi Ülkemiz için LGD ve EAD oranlarının ayarlanması (kalibrasyonu) çalışmalarına başlanması ye olarak geniş katılımlı bir sempozyum düzenlenmesi 14
BASEL-II YE GEÇİŞE İLİŞKİN YOL HARİTASI TEMEL FAALİYET ALANLARI BAZINDA (TASLAK) B Düzenlemeler Derecelendirme Şirketleri İleri Yöntemler Uyum Süreci Çalışma Grupları QIS Çalışmaları Diğer Kesimler Karşılık mevzuatı değişikliklerinin raporunun nin Muhasebe Uygulama Yönetmeliği nin ilgili kısımlarına değişikliklerin kapsamında diğer ülke denetim otoriteleri ile yürütülecek ilişkilere alt düzenleme taslağının Kurum dışı görüşe 15
BASEL-II YE GEÇİŞE İLİŞKİN YOL HARİTASI TEMEL FAALİYET ALANLARI BAZINDA (TASLAK) B Düzenlemeler Derecelendirme Şirketleri İleri Yöntemler Uyum Süreci Çalışma Grupları QIS Çalışmaları Diğer Kesimler Eyl.06 Üçüncü yerel sayısal etki çalışmasının (QIS-TR3) başlatılması (IRB ve AMA dahil) Karşılık mevzuatı değişikliklerinin nin sermaye yeterliliği düzenlemesi olarak Mar.07 Muhasebe Uygulama Yönetmeliğinin ilgili kısımlarının çerçevesinde revize edilerek kapsamında diğer ülke denetim otoriteleri ile yürütülecek ilişkilere alt 16
BASEL-II YE GEÇİŞE İLİŞKİN YOL HARİTASI TEMEL FAALİYET ALANLARI BAZINDA (TASLAK) B Düzenlemeler Derecelendirme Şirketleri İleri Yöntemler Uyum Süreci Çalışma Grupları QIS Çalışmaları Diğer Kesimler Haz.07 Ağu.07 Eki.07 Oca.08 Revize edilmiş raporlama setlerinin duyurulması İleri yaklaşımlara düzenlemelerin (İleri yaklaşımlara ulusal uygulama tercihleri dahil) Belirlenecek kriterler dahilinde bazı bankaların, yasal sermaye yükümlülüğü hesaplamasında piyasa riski modeli Bankalardan talep edilen ilerleme raporlarına değerlendirme raporunun Basel-I yanında hesaplamalarının da yapılmaya başlanması (paralel uygulama) hükümlerinin yürürlüğe girmesi 17
BASEL-II YE GEÇİŞE İLİŞKİN YOL HARİTASI TEMEL FAALİYET ALANLARI BAZINDA (TASLAK) B Düzenlemeler Derecelendirme Şirketleri İleri Yöntemler Uyum Süreci Çalışma Grupları QIS Çalışmaları Diğer Kesimler Nis.08 Oca.09 İleri yaklaşımlara düzenlemelerin kullanımının zorunlu hale gelmesi FIRB, AIRB ve AMA yaklaşımlarına izin verilme sürecinin başlatılması 18