İthalat İhracat Yönetimi Ders Notu - 27.10.2016 GTİP; Gümrük tarife istatistik pozisyonu için kullanılan kısaltmadır. 12 haneden oluşan GTİP, uluslararası ticarette ürünlerin tanımını ve ayrımını yapmak amacıyla kullanılmaktadır. Dünyanın farklı yerlerinde üretilen ürünler için GTİP kullanılarak detaylı bilgiye kolayca ulaşılabilmektedir. 1
GTİP; Dünya Gümrük Örgütü nün standart hale getirdiği armonize sistemden alınan ve tüm dünyada ürünlerin tanımlanması ve sınıflandırılması için kullanılan 12 haneli bir koddur. Bu kodun ilk 6 hanesi armonize sistem tarafından belirlenir ve ülkeler tarafından herhangi bir değişiklik yapılmasına izin verilmez, sonraki 2 haneyle beraber ilk 8 hane aynı bölgedeki ülkeler için -örneğin Tüm Avrupa Birliği üyesi ülkeler ve Türkiye de- ortaktır. Sonraki 2 hane hangi ulusa ait olduğunu gösterirken son kalan iki haneyle beraber ürünün tam istatistik kodu belirlenmiş olur. Armonize Sistem (HS Code) Dünya Gümrük Örgütü'ne bağlı 170'den fazla ülkede kullanılmakta olan ürün kodlama sistemine armonize sistem (Harmonized Commodity Description and Coding System, HS Code) denilmektedir. 2
Armonize sistem; Gümrük vergilerinin tespitinde, Uluslararası ticaret istatistiklerinin tutulmasında, Menşe kurallarının saptanmasında, Yerel vergilerin tespit edilip toplanmasında, Ticaret müzakerelerinde (DTÖ toplantılarında), Nakliye vergileri ve istatistikleri için, Dış ticareti kontrollere bağlı ürünlerin izlenmesinde (atıklar, ozon tabakasına zarar veren kimyasallar vb.) kullanılmaktadır. GTİP, Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu nun kısaltmasıdır. Ülkemizde, genel olarak tarife cetvelinin yerine kullanılan GTİP, aslında Gümrük Tarife Cetveli nde 12 li koda verilen isimdir. Tüm dünyada, her ülkenin tarife cetvelinin esasını Aromonize Sistem oluşturmaktadır. Resmi adı Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and Coding Systems) olan Armonize Sistem, uluslararası ticarete konu olan tüm mallar için kullanılan uluslararası bir ticari sınıflandırma sistemidir. Armonize Sistem de ticarete konu tüm ürünler belirli bir mantık ve sistematik çerçevesinde sınıflandırılmıştır. Uluslararası düzeyde Armonize Sistem ile ilgili düzenlemeler, Dünya Gümrük Örgütü tarafından yapılmaktadır. Türkiye de, dar anlamada Armonize Sistem, geniş anlamda ise tarife cetveli ile ilgili sorumlu kurum Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'dır (Gümrükler Genel Müdürlüğü). Dünya da yaklaşık 206 ülke ve ekonomi bu sistemi kullanmaktadır. Armonize sistemi uygulayan ülke ve ekonomilerin listesine Dünya Gümrük Örgütü'nün internet sayfasından ulaşılabilmektedir. Gümrüklerde, ürünler bu kodlar üzerinden kayıt altına alınmaktadır. Her bir eşya/eşya grubu için bir GTİP bulunmaktadır. Ticarete konu olan eşyalar gümrükte işlem görürken bu kodlar üzerinden işlem görmektedir. 3
Armonize Sistem (Tarife Cetveli - GTİP) 21 bölüm ve 96 fasıldan oluşan bir sınıflandırma sistemidir. Fasıllar 2 li kodlara, her bir fasıl 4 lü kod olan pozisyonlara ve her bir pozisyon ise 6 li kod olan alt pozisyonlara ayrılmıştır. Her ülkenin tarife cetvelindeki 2 li, 4 lü ve 6 lı kodlar tüm dünyada aynıdır. Diğer bir ifadeyle, bu kodlar tüm dünyada aynı ürünü/ürünleri ifade etmektedirler. Örneğin, tüm ülkelerin gümrüklerinde, 0711.20 GTİP Kodu (HS Code) dendiğinde zeytin anlaşılmaktadır. Armonize Sistem de (Tarife Cetveli - GTİP) 6 lı koddan sonraki bölümleri, ülkeler kendi ihtiyaçlarına (daha detaylı istatistik almak ve gümrük vergilerini daha detay ürün bazında uygulamak için) göre düzenleyebilmektedir/detaylandırabilmektedir. Örneğin, Türkiye de ürünler en detay bazda 12 li kodla; ABD, AB, Kanada ve Çin de 10 lu kodla; Japonya ve Moldova da 9 lu kodla; Hindistan da ise 8 li kodla sınıflandırılmaktadır. Türkiye, tarife cetvelini, tüm dünya ile ortak olan 6 lı koddan sonra, 8 li, 10 lu ve 12 li olmak üzere daha detay olarak sınıflandırmıştır. Avrupa Birliği, üye ülkelerinin ticaret istatistiklerini daha detay izleyebilmek için Combined Nomenclature (CN) adlı 8 li ortak kodu kullanmaktadır. CN = HS Code + 2 Türkiye, Avrupa Birliği ile Ortak Gümrük Birliğine sahip olmasından dolayı, Türkiye nin 8 li bazdaki kodları ve ürün grupları Avrupa Birliği ülkeleri ile aynıdır. Türk Gümrük Tarife cetvelinde 10 lu baz olan Milli alt açılım kodu farklı vergi uygulamalarımız için açılan pozisyonlar olmakla birlikte pratikte kullanılmamaktadır. Bu nedenle, ülkemizde gümrük vergileri 12 li bazda belirlenmektedir. Tarife cetvelinde, 12 li kod olan GTİP, ülkemizde ürünlerin en detay bazda sınıflandırıldığı, ürünlerin gümrük vergilerinin uygulandığı ve istatistiksel amaçlarla kullanılan koddur. Özetle, Türk Gümrük Cetvelinin ilk 6 hanesi armonize sistemi, sonraki iki hane (8 li kod) AB Kombine Nomanklatür - CN kodunu, sonraki iki hane Milli alt açılım kodunu (10 lu kod) ve 12 li kod ise istatistik açılım olan GTİP i ifade etmektedir. 4
Teknik Olarak Her Bir Kod Ayrı Bir İsimle Adlandırılmaktadır NACE Kodu Nedir? Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması NACE olarak adlandırılmakta olup, Avrupa da ekonomik faaliyetlerle ilgili istatistiklerin üretilmesi ve yayılması amacına yönelik bir başvuru kaynağı olarak kullanılmaktadır. NACE kodlamasında faaliyet konularına göre işyerlerine/işletmelere altı haneli bir kod verilmektedir. NACE Kodları Ülkemizde de Kullanılıyor mu? Ülkemizde birçok alanda yürütülen Avrupa Birliğine uyum çalışmaları kapsamında, NACE kodu uygulaması da kullanılmaya başlanmıştır. Örneğin Maliye Bakanlığına bağlı Gelir İdaresi Başkanlığı bir süredir NACE kodlarını kullanmaktadır. 5
www.gumrukleme.com.tr http://www.tradeatlas.com www.mevzuat.net http://tuikapp.tuik.gov.tr/diess/anasayfagetiraction.do 6