İLK YARDIMIN TEMEL İLKELERİ ve TEMEL YAŞAM DESTEĞİ Yrd.Doç.Dr.Togay EVRİN Ufuk Üniversitesi Acil Tıp AD
İLK YARDIM Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda Sağlık görevlilerinin tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar Hayatın kurtarılması ya da durumun daha kötüye gitmesini önleyebilmek amacıyla Olay yerinde, tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç ve gereçlerle yapılan İlaçsız uygulamalara denir.
ACİL YARDIM Acil sağlık hizmetleri konusunda özel eğitim görmüş ekipler tarafından, Tıbbi araç ve gereç desteği ile Olay yerinde ve hastaneye nakil sırasında verilen hizmetlerin bütününe denir.
İLK YARDIMIN ÖNCELİKLİ AMAÇLARI 1. Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak 2. Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesini sağlamak 3. durumunun kötüleşmesini önlemek 4. İyileşmeyi kolaylaştırmak
İLK YARDIMCININ ÖZELLİKLERİ İnsan vücudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmalı Önce kendi can güvenliğini korumalı Sakin olmalı Kendine güveni olmalı Pratik olmalı Eldeki olanakları değerlendirebilmeli Olayı anında ve doğru olarak haber verebilmeli İyi bir iletişim becerisine sahip olmalı Çevredeki kişileri organize edebilmeli
İLK YARDIMCININ ÖZELLİKLERİ Çok sayıda H/Y müdahale etmek zorunda ise öncelikler dışında hiçbir ayırım yapmamalıdır H/Y kendisine emanet ettiği eşyalardan sorumlu olmalıdır Hizmeti karşılığında maddi çıkar beklememelidir Hasta yaralıya ve çevreye güvenlik ve huzur duygusu vermelidir Görevini tamamlayıncaya kadar hasta yaralıları izlemeli ve yalnız bırakmamalıdır
İLK YARDIMCININ ÖZELLİKLERİ Yeterli bilgi ve beceriye sahip olmalı ve bunları sürekli yenilemelidir En iyi düzeyde ilk yardım verebilmek için kendini formda tutmalıdır Kendi görev ve yetkilerinin dışına çıkmamalıdır Önce kendisinin ve çevresinin güvenliğini sağlamalıdır
TEMEL YAŞAM DESTEĞİ
TEMEL YAŞAM DESTEĞİ
TEMEL YAŞAM DESTEĞİ Kardiopulmoner Arrest: dolaşım ve solunumun ani ve beklenmeyen durmasıdır Kardiopulmoner Resüsitasyon: Kesintiye uğramış yaşamı yeniden hayata döndürme çabasıdır. Hastanın ilk değerlendirilmesinin yanı sıra, toraks kompresyonu, hava yolu açıklığının sağlanması, ekspirasyon havası ile ventilasyonu kapsar.
TEMEL YAŞAM DESTEĞİ 0-1 dakika 0-4 dakika 4-6 dakika Prognoz iyi, kardiyak irritabilite olabilir Geri dönüşsüz beyin hasarı beklenmez Beyin hasarı görülebilir 6-10 dakika Beyin hasarı olasılığı yüksek 10 dakika İrreversible beyin hasarı
TEMEL YAŞAM DESTEĞİ Hastane dışı KPR başarı oranı < %6 Hastane KPR başarı oranı %13 SAĞ KALIM ORANLARI: KPR yapılmamış- gecikmiş DF: %0-2 Erken KPR- gecikmiş DF: %2-8 Erken KPR- erken DF: %20 Erken KPR- çok erken DF- Erken İYD: %30
TEMEL YAŞAM DESTEĞİ Olay Yeri Güvenliği Bilinç Değerlendirme 112 Aktivasyonu ve OED Talebi 30/2 5 Siklus (2.dk) Kontrol
OLAY YERİ GÜVENLİĞİ
BİLİNÇ Omuzlardan tutup, hafifçe sarsarak yüksek sesle NASILSIN?
BİLİNÇ SÖZLÜ OLARAK YANIT (+) (Bilinç Açık) - Tehlike söz konusu olmadıkça hareket ettirmeyin - Gerekli ise yardım çağırın - Düzenli aralıklarla durumu yeniden değerlendirin - Koma, derlenme, poziyonuna getirin (RECOVERY)
BİLİNÇ SÖZLÜ OLARAK YANIT (+) (Bilinç Açık) Yabancı Cisim Heimlich Manevrası
BİLİNÇ SÖZLÜ OLARAK YANIT YOK (-) (Bilinç Kapalı) - Yardım çağırın 112 - Supine pozisyona getirin Gebe hasta Sol lateral pozisyon (Cardiff destek)
HERŞEYİ BASİTLEŞTİRİYORUZ
ARTIK boğulma, travma, intoksikasyon veya herhangi bir yaşta asfiksi olgusunda önce 5 tur (2 dakika) KPR UYGULAMIYORUZ
GÖĞÜS KOMPRESYONU Uygun el pozisyonu 2 inches (5 cm) deprese et El pozisyonunu bozma, Kompresyon fazı = Relaksasyon fazı Göğsün normal pozisyona dönmesine izin ver Dakikada en az 100 kompresyon Kurtarıcı değişimi, 2 dk (5 dönüşüm)
SOLUNUM Baş geri- çene yukarı Çene itme (boyun travması şüphesinde etkin)
SOLUNUM
OTOMATİK EKSTERNAL DEFİBRİLATÖRLER
1 Bilinçsiz Hasta 2 112 ara/oed 3a 3 Dolaşım <10 sn nabız kontrolü Nabız var 1 Soluk 5-6 sn de 2 dk Nabız kontrol Nabız yok 4 KPR (30 kompresyon, 2 solunum) 5 OED / DEFİBRİLATÖR 6 Ritim kontrolü 7 Şok önerilen ritim Şok önerilmeyen ritim 8 1 kez ŞOK 2 dk KPR SAĞLIK PERSONELİ OLANLAR 2 dk kpr
AKLIMIZDA KALMASI GEREKENLER A B C C A B Her şekilde önce EMS aktivasyonu Sadece sağlık personelinin nabız kontrolü yapması önerilir!!! ONLY HANDS
AKLIMIZDA KALMASI GEREKENLER Bak, Dinle, Hisset ARTIK YOK Tekrar ONLY HANDS.
Sorular ve Katkılar KAYNAKLAR: 1. AmericanHeart Association (AHA) Guidelines for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care Circulation,2010. 2. European Resuscitation Council (ERC) Guidelines for Resuscitation 2010. 3. ATUDER TKD İKYD Kursu Ders Notları 2012