05 YAZ 2014 ÜCRETSİZ Doğa Dostlarının Dergisi www.yesilcember.eu damlaya damlaya... GÖL MÜ? ÇÖL MÜ? Mavi Altınımız: SU Acı Gerçek: Çölleşiyoruz! Su Ayak İzinizi Biliyor musunuz? Çevre Elçilerimiz: 4 Şehir - 4 Portre Suyun Hafızası Var mı?
Yeşil Çember in Aktiviteleri: Yeşil Takvim Mayıs/Haziran 01.05. Sebze Bahçesinin Açılışı, Berlin-Rudow 03.05. Yeşil Çember-Greenpeace Buluşması, Berlin 08.05. Tabiat projesinin konferansı, Bonn 13.05. Mersin den Gelen Çevrecilerin Yeşil Çember i Ziyareti, Berlin 17.05. Stuttgart 3. Çevre Günü, Stuttgart-Wangen 23.05. Yeşil Çember Eko-Gala, Berlin 24.05. Orman da Yenebilecek Bitki Ve Baharatları Toplama Turu, Berlin 01.06. Brandenburger Tor da Çevre Festivali, Berlin 14.06. Partizipation & Umweltwahrnehmung konferansında sunum, Bremen 15.06. Lange Nacht der Stadtnatur, Berlin 21.06. Erlangerstraße Şenliği, Berlin-Neukölln 21.06. Duisburg Çevre Şenliği, Duisburg Eylül/Ekim 26.09. Hamburg 1. Çevre Günü, Hamburg-Wilhelmsburg 17.10. Mannheim 2. Çevre Günü, Mannheim-Jungbusch Yeşil Çember in Ücretsiz Yayınları Bu Derginin Basılmasını Destekleyen:
B Bu Dünya herkesin ihtiyacını karşılar, ama bazılarının ihtirasına yetmez! (M. Gandhi) Weissblick - Fotolia.com İçİndekİler 4 Yeşil Çember Nerede Neler Yaptı? 6 Çevre Elçilerimiz: 4 Şehir 4 Portre 7 Yeşil Çember e Konuşan Doğa Dostları 8 Mavi Altınımız: SU 10 Su Ayak İzinizi Biliyor musunuz? 11 Acı Gerçek: Çölleşiyoruz! Hidroelektrik Santraller Doğa Dostu Enerji mi? 12 Suyun Hafızası Var mı? 13 Atık Sudan İçme Suyu 14 Suyu, İlkokul Öğrencilerine Sorduk 15 Doğa Dostu Bir Hayata Geçerken Şiir: Balıklar Ağlar mı? 16 Yeşil Çember e Gönül Verenler Değerli Yeşil Çember Okuyucuları ve Destekcileri, sevgili Doğa Dostları, son dergimizin ardından üç sene geçmiş... SU gibi akıveren koca üç yıl... Dergimizin baskısını ücretsiz olarak üstlenen dieumweltdruckerei sayesinde sizlerle tekrar buluşmanın mutluluğu ve heyecanı içindeyiz. Damlaya damlaya... diyerek bu sayıyı sizin için hazırladık ve paha biçilmez kıt bir varlık olan SUyumuzun değerini yazılara ve resimlere dökmeye çalıştık. SU, mutluluk kaynağımız. SU, kutsal bir beslenme, arınma ve dinlenme aracımız. SU, Dünyadaki yaşamın temeli ve toprağın bereketi. SUda, insan kadar tüm canlıların hakkı var. Denizde yaşam temiz tuzlu SUya, karada yaşam temiz tatlı SUya bağlı. Fakat insan, hava ve toprağı olduğu gibi SUyunu da vurdumduymazca kullanıp kirletmekte. Dünya daki SU israfı ve kirliliği her geçen gün inanılmaz bir hızla artmaktadır. Bir zamanların verimli topraklarını çöle çeviren biziz! Anlayacağınız; durum gerçekten kritik! Artık farkındalık yaratma çizgisini çoktan geçip, acilen önlem alma durumuna geldik... Hepimizin gözleri önünde olan senaryo gerçekten içler acısı... Yapabileceğimiz neredeyse tek şey; SUyumuzun her damlasını akıllı kullanmak ve bunu tekrar dönüştürmek! Sözü fazla uzatmadan; Didem arkadaşımızın Akdeniz SUlarını dinlerken tasarladığı dergimizin renkli sayfalarıyla sizi baş başa bırakıyorum... Okurken Yeşil Çember in bir halkası da SİZ oluyorsunuz... Lütfen fikir ve sorularınızı bizimle paylaşın! Bu derginin oluşması için onca değerli zaman ve enerjisini veren tüm gönüllü arkadaşlarıma candan teşekkür ediyorum! Doğa ve SU dostu bir yaz geçirmeniz dileğiyle, SU gibi aziz olun... Gülcan Nitsch Yeşil Çember Kurucusu ve Yönetici Ortağı Yayın Ekibi: Ahmet Tütüncü (öğretmen), Afife Çetintaş (eğitmen), Gülcan Nitsch (biyolog), Güliz Avcı (kimyager, şifalı bitkiler uzmanı), Mehmet Yücel (öğretmen), Onur Kütük (gıda mühendisi) Grafik Tasarım: Didem Şentürk de Jonge, www.didemsenturk.com Resimler: Clipdealer, Fotolia, Yeşil Çember ggmbh İletişim adresi: Yeşil Çember ökologisch. interkulturell. ggmbh, c/o BUND Berlin, Crellestr. 35, 10827 Berlin Web: www.yesilcember.eu E-mail: info@yesilcember.eu Baskı: 5.000 Adet İklim nötr olan bu dergi, bitkisel bazlı boyalarla %100 geri dönüşümlü kağıda basılmıştır. Kaynaklar: www.isu.gov.tr/icerik/detay.aspx?id=42; www.cevreonline.com/su/dunyada%20suyun%20dagilimi.htm; www.cevreonline.com/su.htm; www.recepgul.com/sanal-su-tuketimi; www.waterfootprint.org/?page=files/home_su_ayak_izi; www.tag-des-wassers.com/wasserfakten/index.html; www.wasser-aqualino.de/wassertipps/haushaltstipps/wasserhaerte; www.wwf.org.tr; www.virtuelles-wasser.de; www.weltagrarbericht.de; www.bibardak.com/turkiye-collesiyor.html; www.yetenek.com; www.on5yirmi5.com/haber/yasam/dogal-yasam; www.haber5.com; http://www.bwb.de; www.greenpeace.org/turkey Kapak fotoğrafı: clipdealer
Nerede Neler Yaptı? Stuttgart Belediye Başk. F. Kuhn, Yeşil Çember e Trophee de Femmes Çevre Ödülü nü verirken Brandenburger Tor daki Çevre Festivali nde Federal Çevre Bakanı P. Altmaier, Yeşil Çember i ziyaretinde Yeşil Çember, Berlin de TD- IHK üyelerine sürdürülebilir ekonomi üzerine seminer verirken Almanya Çevre Bakanlığı, Yeşil Çember, Yeşilist & Öko-Institut un İstanbul da Konferansı (Ediz Hun ile) Köln de İyi Yaşam Günü etkinliğinde Bisikletin faydaları afişimiz büyük ilgi gördü Yeşil Çember ve Kuzey Ren Vestfalya (NRW) Tüketici Merkezi basın toplantısında bilgi verirken Çevre Günleri Baden-Württemberg Çevre Bakanı Franz Untersteller in himayesinde gerçekleşen Stuttgart 1. Çevre Günü nde Stuttgart Başkonsolosu, Cem Özdemir, STK temsilcileri ve Yeşil Çember Gönüllüleri birarada NRW 2. Çevre Günü nde Düsseldorf Başkonsolosu, NRW Çevre Bakanı ve Arif Ünal Mannheim da Karlsruhe Başkonsolosu ve Belediye Başkanı Çevre Elçilerine sertifikalarını verirken 4 damlaya damlaya... GÖL MÜ? ÇÖL MÜ?
Cumhurbaşkanlığı Sarayı nda yapılan Çevre Haftası nda Cumhurbaşkanı Joachim Gauck ve Federal Çevre Bakanı Peter Altmaier Yeşil Çember Gönüllüleri ile sohbet ederken Berlin Kreuzberg de Yeşil Çember Gönüllüleri piknikte sohbet ederken Berlin de Yeşil Çember Sebze Bahçesinde Gönüllüler domates fidelerini dikerken Hamburg da ilk Çevre Elçileri Eğitimi Dortmund Yüksek Okulu nun yaptığı araştırmada, Yeşil Çember in interaktif ve yenilikçi eğitim metotlarının etkisi ispatlanmıştır Çocuklar, veliler ve öğretmenler ile beraber Aziz Nesin Okulu nda Berlin 7. Çevre Günü nde sürdürülebilir yaşam ve tüketim hakkında stantlarda bilgi verilip, okul bahçesinde elma ağacı dikilirken Berlin 6. Çevre Günü nde değişik çevre konuları hakkında interaktif bilgi alışverişi ve Türkiye den gelen Yeşil Çember in onur üyesi change.org Direktörü Dr. Uygar Özesmi, Yeşil Çember Gönüllüleri ile beraber Yeşil Çember 05 YAZ 2014 5
Çevre Elçilerimiz 4 Şehir 4 Portre Berlin den Aysel, 38 Çevre elçisi olduktan sonra hayatım alt üstüne geldi diyebilirim, ör. alış-veriş alışkanlıklarım tamamen değişti, çöp ayrımına çok dikkat ediyorum, klor ve fosfat gibi zararlı maddelere veda ettim. Ama hiç bir değişiklikte zorlanmadım, çünkü hiç bir değişim imkansız değil! En kolayından başlamak işleri daha da kolay hale getiriyor. Şimdiki çevre dostu hayatımızdan ailece çok memnunuz. Stuttgart tan Ayşin, 40 Yeşil Çember eğitimine katıldıktan sonra hayatımda çok şey değişti, ama her şeyden önce vicdanım değişti... Örneğin enerjiyi daha tasarruflu kullanıyorum, organik ürünler alıyorum, çevre dostu elektrik kullanıyorum. Benim sayemde 50 den fazla insan artık doğayla dost bir yaşam sürüyor. Fakat ben çok daha fazla insana ulaşıp, onlara bu yeni bilgilerimi ve hayat felsefemi aktarmak istiyorum. Hamburg dan Belma, 47 Bu kadar kısa zamanda tahmin edemeyeceğiniz kadar çok bilgi, değer ve yeni renkler kattınız hayatıma... Bildiğimi sandığım, ama aslında bilmediğim ne kadar çok şey varmış, meğer bilmeden doğaya ne kadar zarar veriyormuşum... Yeşil Çember e doğayı kucaklayan katkılardan dolayı ne kadar teşekkür etsem azdır, iyi ki Çevre Elçisi eğitimine katılmışım! Mannheim dan Melis, 21 Alışverişten yemek alışkanlığıma kadar çok şey değişti hayatımda, mesela (ne kadar zor olsa da) haftanın bir günü et yememeye başladım. Artık aldığım kıyafetlerin nerede ve hangi koşullarda üretildiğine dikkat ediyorum. Değişimde fazla zorluk çekmedim, ama bazı insanların beni anlamaması biraz üzücü oluyor. Bireylerin bilinçli tüketiminin büyük değişiklerin başlangıcı olacağına tüm yüreğimle inanıyorum! 6 damlaya damlaya... GÖL MÜ? ÇÖL MÜ?
Yeşil Çember e Konuşan Doğa Dostları E. Hun C. Özdemir U. Özesmi M. Topal Doğa, bize dedelerimizden kalan bir miras değil, TORUNLARIMIZA bırakacağımız bir emanettir. (Kızılderili Duwanish Aşiret Reisi Seattle) Ediz Hun Biyolog, Çevre Uzmanı, Yazar ve Sanatçı Doğaya sevgiyle yaklaşmak lazım. Sevginin olmadığı hiçbir koruma yöntemi işlevini yapamaz. Doğayı korumak isteyen herkes gönlündeki sevgi pınarından doğaya bir pencere açmalıdır! Birey olarak yapabileceğimiz çok şey var, hepimizin üstüne çok görev düşüyor. Cem Özdemir Yeşiller Partisi Başkanı Toplum standartlarımıza çevre dostu bir yaşam da girmeli. Vazifelerimizden biri de, sırf kendi yaşamımızı düşünmek değil, gelecek yaşamları da düşünmek! Çocuklarımıza yaşanabilir bir dünya bırakabilmek annebabanın görevidir, bunun için elimizden gelen her şeyi yapmalıyız. Dr. Uygar Özesmi change.org Türkiye Direktörü Dünyayı cehenneme çevirdik. Gelecek kuşaklar için onurlu bir yaşam ve yeşil bir gezegen bırakmak istiyorsak, şimdi harekete geçmemiz gerekiyor. Toplumun her alanında ve her kesiminde toplumsal dönüşüm yaratmak için hepimizin bir lider olması gerekiyor! Murat Topal Komedyen ve Sanatçı Doğamızı bir aile gibi görmeliyiz. Ailemizi nasıl koruyup, zarar gelmesini istemiyorsak, işte doğamızı da bu titizlikle korumalıyız. Yoksa hesabını gelecek nesillere nasıl vereceğiz. Doğayı kirletmeye ve bozmaya hakkımız yok! Çocuklarımızın temiz bir çevrede büyümesi en önemli önceliğimiz olmalı. Dr. Yekta Arman Berlin Türk Tiyatrosu Tiyatrom un Genel Müdürü Sadece çocuklarımıza değil, bizden sonraki nesillere de örnek olmamız gerekiyor. Hepimiz bu mavi gezegende misafiriz! Bir misafir gibi davranıp, yine bir misafir gibi bu dünyayı terk etmemiz gerekiyor. Sadece bunun bilincinde olsak ve böyle davransak, yeterli olur. Nihat Sorgeç Bildungswerk in Kreuzberg in (BWK) yöneticisi Dünyamıza en çok zarar veren canlı yaratık biz insanlarız! Hepimizin kendi imkanları çerçevesinde yapabileceği çok şey var, yalnız söylemekle olmaz, bütün davranışlarımızla gelecek nesillere iyi örnek olmalıyız. Çocuklarımızı seviyorsak tabiatımıza, çevremize son derece saygı göstermeliyiz. Remzi Kaplan Berlin Türk Alman İşadamları Derneği Başkanı Köyde yaşarsan köyünü korumak zorundasın, şehirde yaşarsan şehrini korumak zorundasın. Çevreciliğin insanlıkla alakası var ister köyde olsun ister şehirde. Bir insan varlıklı olabilir, fakat insanlara ve doğaya zarar veriyorsa, bu insanlık değildir! Kaynak: Bu sayfadaki bütün röportajlar, Yeşil Çember Dergisi nin eski sayılarda çıkan yazılardan alınmıştır. Yeşil Çember 05 YAZ 2014 7
niyazz - Fotolia.com Mavİ Altınımız SU Onur KÜTÜK S usuz bir hayat düşünebiliyor musunuz? Bu soruya herkesin HAYIR diyerek cevap verdiğini duyar gibiyim. Yeryüzündeki canlıların yaşamlarını devam ettirebilmeleri için gereken SU, en büyük besin kaynağımızdır. Dolaşım ve sindirim sistemimiz için temel unsur olup aynı zamanda vücudumuzdan artık ve zehirli maddelerin atılmasında da önemli bir görev alır. Su sadece canlılar için mi gereklidir? Tabii ki hayır. Aklınıza gelebilecek her noktada su olmazsa olmaz. Gerek tarımda, gerekse gıda üretiminde, gerekse çamaşır veya bulaşık yıkanmasında. Dünyamızın dörtte üçünü, vücudumuzun ise %60 nı su oluşturmaktadır. Sizce, dünyadaki suların yüzde kaçı tatlı sudur? Sadece %2.5 i tatlı sudur! Bunun da %70 i kullanılamaz durumda olup buzullarda, toprakta, atmosferde ve yeraltı sularında bulunur. SU KAYNAKLARIMIZ YETERLİ DEĞİL Su kaynaklarının kirletilmesi ve buna karşı önlem alınmaması, su kıtlığını geleceğin en büyük sorunu olarak karşımıza çıkarmaktadır. Zaten mevcut su kaynağının azlığına bir de dikkatsiz su tüketimi eklenince suyun eksikliği kendini şimdiden iyice göstermektedir. RAKAMLARIN DİLİYLE Almanya da her kişi günde ortalama 130 litre su harcıyor, bu rakam Amerika da 300 litre ve Afrika da 5 litredir. 2050 de 9,4 milyar olması beklenen dünya nüfusunun % 40 ının su sıkıntısı çekeceği söz konusudur. Her yıl çoğunluğu çocuk olmak üzere 2 milyon insan kirli sular neticesinde ortaya çıkan enfeksiyonlardan hayatını yitirmektedir. Eğer tuvalet sifonunuz su akıtıyorsa, bu yılda 83.000 litre su kaybı demektir. 3 dak. diş fırçalama sırasında, eğer musluk kapatılmazsa, 15 litre su boşa akar. Geri dönüşümlü kağıt (Recylingpapier) üretiminde %90 daha az su harcanıyor. Dünya üzerindeki yaşamın %80 i sularda yaşar İÇME SUYUNUN KALİTESİ VE SAĞLIĞIMIZA ETKİSİ İçme sularında, çözünmüş oksijen konsantrasyonu yüksek ve ph değerinin 7-8.5 arasında olmalıdır. Düşük oksijen miktarı, göl ve akarsulardaki canlıların yaşamı için iyi bir ortam oluşturmaz ve bu değer suyun kirli olduğunu gösterir. Suda amonyak olması suyun organik maddelerle kirlendiğini gösterir. Kalsiyum ve magnezyum iyonları suyun sertlik derecesini belirler. Almanya da musluklardan akan su genelde sert olduğu için kireç oluşmasına neden olur. Suyun sertlik derecesi arttıkça midede şişkinlik hissi ve gastrite yol açabilir. Sert suların, yemeklerin geç pişmesine, sabunun zor köpürmesine, boru ve kazanlarda tıkanmalara yol açabildiği bilinmektedir. 8 damlaya damlaya... GÖL MÜ? ÇÖL MÜ?
EVLERİMİZDE NASIL SU TASARRUFU YAPABİLİRİZ? Mutfakta Banyoda niyazz - Fotolia.com Sebze ve meyveleri bir kabın içinde yıkayalım. Sonra da bu suyu çiçekleri sulamada kullanabiliriz. Ayrıca yeşil yapraklı sebzelerin yıkama sularına sirke konulduğunda yıkama işlemi kolaylaşır. Elde bulaşık yıkarken, mümkün olduğunca en az miktarda deterjan kullanalım. Musluğun altına yıkadığınız tabakları üst üste koyalım ki, daha az suyla durulama yapmış olalım. Ayrıca bulaşık durulama suyunu tuvaletlere dökebiliriz. İhtiyacımız olduğu kadar su ısıtalım. Bu hem suda hem de elektrik ve gaz masrafından tasarruf sağlayacaktır. Bulaşık makinesini tam dolduğunda çalıştıralım, böylelikle su ve enerji tasarrufunu aynı anda yapmış oluruz. Haşlama sularını dökmeyip, çorbalarımızda kullanırsak daha besleyici ve su tasarruflu yemek pişirmiş oluruz. Donmuş yiyeceklerin buzunu çözdürürken, akar suyun altına değil de, bir gece önceden buzdolabında çözülmeye bırakalım. Tasarruflu duş başlığı ve sifon kullanarak %50 ye kadar su tasarrufu yapabiliriz. Banyo suyunun ısınmasını beklerken, boşa akan suyu bir kovaya dolduralım. Küveti doldurmadan duş yapmayı tercih edelim ve daha kısa duş alalım. Tuvaleti çöp kutusu gibi kullanarak, gereksiz yere sifonu çekmeyelim. Damlayan musluklar günde 25-30 litre suyun boşa gitmesine neden olur. Musluğun altına kap koyarak, suyu biriktirebiliriz.en iyisi musluğu bir an önce tamir ettirelim. Çamaşır makinesini tam dolduğunda çalıştırırsak her yıkamada 10 litreye kadar su tasarrufu sağlamış oluruz. Mümkünse, en son durulama suyu ile yerleri silebilir veya tuvaletimizi temizlemek için kullanabiliriz. Su tasarrufu etmekle aynı zamanda; hem ENERJİ hem ATIK SU hem de PARA TASARRUFU ederiz! 1 damla petrol, 1 milyon damla suyu kirletiyor Hergün 3 Bin çocuk kirli su nedeniyle ishalden ölüyor Dünyada 800 Milyon insanın temiz içme suyu yok Yeşil Çember 05 YAZ 2014 9
SU AYAK İZİNİZİ BİLİYOR MUSUNUZ? Doğrudan harcadığımız su, içme suyu ve hijyen için kullanılan su miktarıdır. Dolaylı olarak kullandığımız su ise, satın aldığımız her ürün ve hizmetin imalatında ve üretiminde harcanan sudur. Dolaylı kullanım aynı zamanda sanal su olarak da tanımlanır. Bu hesaba göre bazı ürünlerin su maliyeti şöyledir: Örneğin sabah içtiğiniz bir fincan kahve ile bir fincan su tükettiğinizi düşünseniz de, aslında tükettiğiniz miktar 140 litre (sanal) sudur. Bu miktar, kahvenin yetiştirilmesi, işlenmesi ve paketlenmesi için harcanmıştır. Yani tüketimimiz arttıkça, harcanan su miktarı da artmaktadır. 1 kilo sığır eti: 16 Bin litre 1 kilo buğday: 1.300 litre 1 kilo pirinç: 3.400 litre 1 kot pantolon: 8 Bin litre 1 paket çikolata: 1.700 litre Mavİ Su: Yüzeysel ve yer altı suyu (ör. nehirler, göller) Yeşİl Su: Tekrar buharlaşan yağmur suyu Grİ Su: Duştan, küvetten, lavabolardan gelen evsel atık su SU AYAK İZİMİZ Su Ayak İzi, hem doğrudan hem de dolaylı su kullanımını hesaplamak için kullanılan bir göstergedir. Asıl harcadığımız suya (kişi başına günde ortalama 130 litre) sanal su miktarını da ekleyince, Su Ayak İzimiz hemen binlerce litreye ulaşıveriyor. Almanya da günde her bireyin Su Ayak İzi ortalama 5 Bin litre olarak hesaplanmıştır. Bunu düşünerek tüketimimize çok dikkat etmeliyiz! Su Ayak İzi bir ülkenin geneli için de hesaplanabilir ve o ülke içerisinde tüketilen tüm ürün ve hizmetlerin üretimi için kullanılan toplam su miktarını gösterir. Bu hesaplamaya o ülkenin tüketiminin Su Ayak İzi denir. Örneğin Almanya nın yıllık Su Ayak İzi 159,5 Milyar metreküptür. Küresel ölçekte üretimin Su Ayak İzinin %92 si tarım kaynaklı olduğu hesaplanmıştır. Ayrıca Su Ayak İzi hesaplamasında mavi, yeşil ve gri su ayırt edilir. Siz de Su Ayak İzinizi hesaplayın ve bu miktarı azaltmaya çalışın! Bireysel olarak yapacağımız su tasarrufunu çocuklarımıza da öğretebiliriz. Bakın bu konuda Yeşil Çember gönüllüsü Afife Aydın ÇETİNTAŞ ne diyor: Merhaba sevgili okurlar, sizlerle çocuklarımla su tasarrufu hakkında yaşadıklarımı paylaşmak istiyorum. Ben çalışan bir anneydim ve su ile oynamasını çok seven çocuklarımı kontrol etme şansım yoktu. Fakat elimden geldiğince her fırsatta çocuklarımı bu konuda bilinçlendirmek için elimden geleni yaptım. Örneğin bir gün evde çiçeklerimiz solmuştu, bunu f ark eden kızım Anne, çiçeklerimize bir şeyler olmuş! diyerek ağladı. Çocuklarıma Çiçekler susuz kaldığı için hastalanmışlar, susuz kalan her canlı hastalanır. dedim. Çiçeklerimizi suladık ve çiçekler tekrar canlandı. Böylelikle çocuklarım suyun bütün canlılar için önemini fark etmiş oldular. Sağlıklı ve bol rahmetli bir gelecek için, sevgilerimle. RFsole - Fotolia.com, 2586376 clipdealer 10 damlaya damlaya... GÖL MÜ? ÇÖL MÜ?
Visions-AD - Fotolia.com Acı Gerçek: ÇÖLLEŞİYORUZ! Mehmet YÜCEL T arımda yapılan birçok yanlışlıklar, topraklarımızı erozyon ile kaybetmemize neden olurken, küresel ısınmanın etkisiyle de çölleşme çoktan başlamıştır. Gün gelecek, maydanoz bile yetişmeyecek! TEMA Vakfı üyesi Profesör Kenan Demirkol a göre, son 40 yılda Anadolu da Van Gölü nün üç katı büyüklüğünde 1 milyon 250 bin hektarlık bir alan çölleşti. Türkiye nin en büyük tatlı su gölü olan Beyşehir in 25 katı büyüklüğünde sulak alan ise yok oldu. Böyle devam ederse 2055 te Anadolu da bırakın tarım yapmayı, bir sap maydanoz bile yetiştiremeyeceğiz. Toprağın 1 cm oluşması 500 yıl sürüyor! Tarım yapabilmek için en az 40 cm kalınlığında toprağa ihtiyaç var. Bu toprak 20 bin yılda oluşuyor. Karbondioksit miktarını çoktan aşmış durumdayız! Atmosferdeki karbondioksit eşik değeri milyonda 350 parçacıktır. Şu anda 400 ppm düzeyindeyiz. Durum kritik! Kuraklık açlık da getiriyor! Şu anda dünyada 500 milyon insan açlık sınırının altında yaşamak zorunda. Küresel ısınmadan dolayı 2050 de açlık sınırı altındaki kişi sayısı 2,5 milyar olacak. 2050 de Türkiye nin durumu Sıcaklık en az 3-4 derece artacak ve ortalama düşen yağış azalacak. Kıyılarda deniz seviyesi 1 m kadar yükselecek, birçok bölge su altında kalacak. Yeraltı suları tuzlanacak. Kuraklığa bağlı olarak tarım üretimi azalacak ve ciddi şekilde su kıtlığı yaşanacak. Hiç birimiz ülkemizin ve dünyamızın çölleşmesini istemeyiz. Bu nedenle bireysel ve toplumsal yaşamımızda ekolojik değerleri tüketen değil, yeniden üreten olmalıyız. Doğadaki diğer türlerle uyumlu ilişkiler içinde yasamayı öğrenmeliyiz Dünya mızın çölleşmesini istemiyorsak; çocuklarımızı öyle yetiştirelim ki, onlarda gelecek kuşaklara yaşanabilir bir TÜRKİYE ve DÜNYA bıraksınlar. Sevgi ve Dostlukla Hidroelektrik Santraller Doğa Dostu Enerji mi? Güliz AVCI Hidroelektrik Santraller (HES), değirmen taşı yerine bir türbini döndüren modern zaman değirmenleridir. Elektrik üretimi amacıyla akarsuyun bir miktarını nehir yatağından alarak borular içinde yüksekçe bir yere ulaştırmak ve buradan aşağıya su türbini döndürmek üzere bırakmak prensibini taşır. Bu esnada hiçbir kayıp veya kirlenme söz konusu değildir. Ancak denetimsiz bırakıldığında, her konuda olduğu gibi, bu konuda da ülkemizde yanlış uygulamalar olmuştur. Dereden alınan su, doğal yaşamı ve halk ihtiyaçlarını etkilemeyecek kadar olmalıdır ve suyun dere yatağına tekrar bırakılması garanti altına alınmalıdır. Uygulamada sorunlar olmakta ve pek çok firma taahhüt ettiği suyu bırakmak yerine başka amaçla kullanmakta veya satmaktadır. Bunun faturası ülkemizde ne yazık ki ağır olmuş, bilinçsiz yapılan HES inşaatlarının doğaya ve canlı yaşama ciddi zararlar verdiği, nesli tükenmeye yüz tutan balık ve bitki türleri olduğu gözlenmiştir. Bu durum HES lere karşı olmak değil, plansız ve denetimsiz HES yapılmasına karşı olmak sonucunu getirmelidir. HES lerden de vazgeçmeyip standart koymak, denetimi arttırmak, uzman yetiştirmek ve kurallara uymayanlara cezalar vermek gereklidir. Bilinçli vatandaş olmanın gereği buradaki denetimi zorlamaktır. Yeşil Çember 05 YAZ 2014 11
Suyun hafızası Irochka - Fotolia.com var mı? Güliz AVCI S on günlerde gündemi meşgul eden konu, suyun sadece bir kimyasal bileşik olmadığı, aynı zamanda bir belleğinin de olup olmadığıdır. Herşeyin sudan yaratılmış olduğu inancı her devirde ortak nokta olmuş. Yaratılış sırlarını anlamaya çalışan bilim insanları suyla ilgili araştırmalarını yıllardan beri yoğun tartışmaları da beraberinde getirerek sürdürmektedirler. Gelin, isterseniz biraz tarih sayfalarını karıştıralım, herşey nasıl başlamış bir bakalım Sümer Efsanesi nde Su: Sümer efsanesine göre evrende ilk olarak Tanrıça Nammu adında büyük uçsuz bucaksız bir su vardı. Tanrıça, o sudan büyük bir dağ çıkarıyor. Oğlu Hava Tanrısı Enlil, onu ikiye ayırıyor. Üstü gök, altı yer oluyor. Bilgelik Tanrısı ile Hava Tanrısı yeri bitkiler, ağaçlar, sularla donatıyor. Tevrat da Su: Benzer bir ifade Tevrat ta yer alıyor Tekvin 1:2-9. Suların yüzü üzerinde Allahın ruhu hareket ediyordu: Allah, Suların ortasında kubbe olsun, suları ayırsın dedi ve Allah kubbeyi yaptı. Altta olan suyu üstte olan sudan ayırdı ve Allah kubbeye gök ve alttaki kuru toprağa yer dedi. İncil de Su: İncil de Petrus, ikinci mektubunda yerin sudan ve su aracılığıyla şekillendiğini anlatırken, Homeros da başlangıç olarak suyu kabul eder, bir disk şeklinde olan yeryüzünün çevresini, Okeanos denilen bir ırmağın kuşattığını söyler. Kuran-ı Kerim de Su: Kuran-ı Kerim Enbiya Suresi 30. Ayeti Kerimesinde: Semaların ve arzın bitişik olduğunu görmediler mi? Sonra Biz, o ikisini ayırdık. Ve her canlı şeyi sudan yarattık diyor. Furkan Suresi 50. Ayeti Kerimesinde ise daha gizemli bir hale getirip suyu Rahmet fazl ve salavat ile birlikte gökten inen rızık olarak tanımlıyor. Suyun anomalisi: Su +4ºC derecede en yüksek yoğunluğa sahiptir. Donma noktasına kadar soğutulursa, genleşecektir. Kışın izole edilmeyen su borularının patlamasının, buzdağlarının suyun üzerinde yüzebilmesinin, bardağımıza attığımız buz parçasının yukarda kalmasının nedeni de budur. Su biyoloji, fizik ve kimyadaki kurallara uymamakta direnir, kırkın üzerinde fiziksel anomali göstermekte ve bunlar bilimsel olarak açıklanamamaktadır. Su molekülünde özel hidrojen bağlarından (H-H) bahsedilir; bu bağların nasıl bir fonksiyonu olduğu bugüne kadar açıklanamamış ve varlıkları bilimsel olarak kanıtlanamamıştır. Suyun Hafızası: Suyun belleği olduğu ile ilgili bilinen ilk tartışmalar 1988 yılında başlamış, Nature dergisinde çalışan Benveniste bilgisayarındaki bir sound kartı ile saf suyla uğraşmaya başlamıştı ve suyun bir ses alma aygıtı gibi moleküllerin bilgilerini kaydedebildiğinden emindi. Stuttgart Üniversitesinden Prof. Kröplin çeşitli bölge ve renkte su örnekleri almış ve cam üzerinde bunların buharlaşmasını sağlamıştı. Bu artıkların resmi çekildiğinde ise oluşan renk cümbüşünü ve her çeşit suyun başka bir görünüşü olduğunu resmederek belirlemişti. Japon bilim adamı Dr. Masaru Emoto ise, suyun kristal düzeninin değişen frekanslara göre farklılaştığını ve onlara değişik tarz müzik dinletip fotoğraflarla belgelemeyi başarmıştır. Zemzem Suyu: Zemzemin mayalama özelliği bulunduğunu, bir bardağının bir kova şebeke suyunu temizlediğini, bu özelliğiyle bile enerji ve şifa kaynağı olduğunu tespit eden Dr. Pfeiffer, Zemzem de büyük bir enerji var, başkasını değiştirir, ama kendi değişmez diyordu. Bilim, suyun davranışlarını açıklama konusunda araştırmalarına devam etmektedir. Su, sadece doğal ve fiziksel bir varlık değildir, aynı zamanda bizler için doğaüstü bir lütuftur 12 damlaya damlaya... GÖL MÜ? ÇÖL MÜ?
16373727_clipdealer Atık Sudan İçme Suyu H er gün sifonu çekerken ortalama 5 litre değerli içme suyunu kanalizasyona gönderdiğinizi düşündünüz mü hiç? Musluğu açtığınızda akan su nereden geliyor ve tekrar bize nasıl geri dönüyor? Almanya daki hanelerin %96 sı Biyolojik Atık Su Arıtma Tesisi ne bağlıdır. Bu kanalizasyon sisteminin uzunluğu yaklaşık 500 Bin kilometreyi buluyor bu sayı Berlin de yaklaşık 10 Bin kilometredir. Berlin de altı Atık Su Arıtma Tesisi bulunmaktadır ve burada her gün 620.00 metreküp civarında kirli su temizlenip tekrar yeni su kaynağı kazanılmış olur. Arıtma aşamalarında önce mekanik bir işlemle suyun içindeki kaba kalıntılar süzülür. Ardından biyolojik işlemler yapılarak kimyasal maddelerden ve bakterilerden temizlenir. Arıtılmış su, doğal döngüye verilmek üzere göllere ve nehirlere gönderilir ve uzun yıllar süren aşamalarda yer altı suyuna karışır ve sonunda bize içme suyu olarak geriye döner. Suyu neler kirletir? Şehirleşmenin ve sanayileşmenin artması sonucu oluşan çevre kirliliği, akarsularımızı da olumsuz etkilemektedir. Atık suların arıtılmadan akarsulara verilmesi sonucu kirlenme oluşur ve sudaki doğal denge bozulur. Bütün bu kirletici maddeler, denize ulaşan akarsularla birlikte denizlere taşınır ve bütün Dünya da sirkülasyon yapar. Sağlıklı bir akarsuda ekolojik bir denge vardır. Dış ortamdan gelen evsel ve endüstriyel atık sularla ortaya çıkan kirlenme, bu dengenin bozulmasına, hatta tamamen yok olmasına neden olur. Başka bir etken ise tarımda kullanılan kimyasal gübre ve ilaçlardır. Ayrıca denizlerde görülen tanker kazaları da feci bir kirliliğe yol açar. Bazı etkenler, doğrudan kirlilik yaratmayıp suyun geçirgenliğini azaltır. Dolayısıyla suyun altındaki oksijen tedarik eden organizmaların güneşle olan kontağı kesilir ve bu kaynak uzun vadede kullanılamaz hale gelir. Su kirliliğine yol açan etkenlerin hepsi insan elinden çıkmaktadır! Su kirliliği, içme suyu kaynaklarında görüldüğünde ishale ve değişik rahatsızlıklara yol açar ve hayati tehlike söz konusudur. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde, her gün binlerce kişi (mecburiyetten) kirli su içtiği için ölmektedir. Su kaynaklarımızı korumak için ne yapabiliriz? Klor, fosfat ve fosfor içermeyen bitkisel tabanlı temizlik malzemeleri kullanmak Bitki özlü doğal şampuanları ve sabunları tercih etmek Atık yağlarınızı bir kavanozda biriktirip, özel toplama yerlerine vermek Tuvalete sigara, hap, atık yağ gibi maddeler atmamak Kimyasal ilaç yerine doğal maddelerle toprağı gübrelemek Tarımsal sulamada damla sulama yöntemini yaygınlaştırmak Doğaya hiçbir çöp atmamak Zehirli maddeleri (ör. piller, enerji lambaları) özel toplama yerlerine vermek 1993 yılından beri 22 Mart Dünya Su Günü kutlanır. Atık Su Arıtma Tesisleri ne düzenlediğimiz gezilere siz de katılabilirsiniz! Yeşil Çember 05 YAZ 2014 13
Christian-Morgenstern İlkokulu Türkçe dersine katılan öğrencilere sorduk: Su senin için ne ifade ediyor? 1. ve 2. sınıf öğrencileri Su olmazsa dünya da olmaz. Su olmazsa ağzımız kurur. Su olmazsa banyo yapamayız, tuvaletimizi yapamayız. Su olmazsa deniz olmaz, balıklar yaşayamaz. 3. sınıf öğrencileri Su olmasa dünyada canlılar olmazdı. Suyu boşa harcarsak dünyada su kalmaz. Birde yüzeceğimiz deniz veya havuz olmazdı. İnsanlar suyu korumalı, yoksa suyumuz tükenir. Suyla bir çok şey yapıyoruz. Örneğin ellerimizi ve yüzümüzü yıkıyoruz, banyo yapıyoruz, suyu içiyoruz, bitkileri suluyoruz... 4. sınıf öğrencileri Suyu yanlış kullanmamalıyız... Su olmadan yaşamın sürmesi düşünülemez. İçmesi cok keyif verici ve rahatlatıcı bir İçecektİr. Dünyamızda suyun var olması biz insanlar için büyük bir şanstır, bunu iyi kullanalım; buna göre suyu boşa harcamayalım. 5. sınıf öğrencileri Su bütün canlıların hayatı için gereklidir. Bu nedenle susuz bir DÜNYA düşünülemez. Suyu dikkatli kullanarak, ziyan etmemeliyiz. 6. sınıf öğrencileri Su hayattır. Vücudumuzun %70 i sudan oluşur. Su yaşamımızın sürdürülmesi için gerekli bir besindir. 14 damlaya damlaya... GÖL MÜ? ÇÖL MÜ?
Doğa Dostu Bir Hayata Geçerken volkerladwig - Fotolia.com ENERJİ KÜÇÜK & KOLAY ADIMLAR Yıllık elektrik, su ve kalorifer giderlerinizi iyice gözden geçirin (tam anlamıyorsanız, bize e-mail yazın) Enerji tüketiminizi en az %5 azaltmaya çalışın Evinizdeki bütün elektronik eşyalarınızı bir sayın Sadece gerçekten ihtiyacınız olanları kullanın Aletlerinizde yanan tüm kırmızı ışıklara dikkat edin Kullanmadığınız zaman tüm aletlerinizi fişten çekin ya da daha kolayı; kapama düğmesi bulunan priz duyu kullanın Şu soruyu cevaplayın: Nükleer enerjiye HAYIR mı diyorsunuz? O zaman hemen doğa dostu bir elektrik şirketine geçin: www.atomausstieg-selber-machen.de/tuerkce/anbieter.html TÜKETİM Satın aldığınız her ürünü sorgulayın ve çevre etiketlerine dikkat edin: Gerçekten ihtiyacınız var mı? Yerel ve mevsimlik mi? Gereksiz ambalajı var mı? Fairtrade (Adil Ticaret) simgesi var mı? (yiyecek, tekstil ve çiçeklerde) MSC (Sürdürülebilir Balıkçılık) simgesi var mı? (deniz ürünlerinde) Blauer Engel (Mavi Melek) simgesi var mı? (özellikle kağıt ürünlerinde) BDIH ve Natrue (Doğal Kozmetik) simgesi var mı? (kozmetik ürünlerinde) FSC (Sürdürülebilir Ormancılık) simgesi var mı? (tahta mobilyalarda) Eşyaların Hikayesi adlı 21 dakikalık şu filmi izleyin: UCUZA SATIN ALDIKLARIMIZIN GERÇEK DEĞERİNİ KİMLER ÖDÜYOR? www.youtube.com/watch?v=uawouja4ggo Yıllık Karbon Ayak İzinizin kaç ton olduğunu hesaplayın: www.klimaktiv.klimaktiv-co2-rechner.de/tr_tr/page/start Bu sayıyı en az %10 azaltmaya çalışın B BALIKLAR AĞLAR MI? Dün yine aktım Düşen yapraklar gibi Yorgun köyümün Yıllara meydan okuyan Azgın derelerinden Yokuş aşağı Menekşe kokan Yaylalarında geçti Çocukluğum. Dar ama gür akan Dere kıyıları Karşılardı beni hep Çocuksu yalnızlığımda Ürperirdi yüreğim Her ıslanışında Kuşlar gibi Karadeniz imin Sahile ıslık çalan Dalgalarına biner Bende gelir giderdim Birlikte Önce köpük sesleri Ardından minik çakıl taşlarının, Şıkırtısıydı bestelerim Al beni götür uzaklara derdim, Dertleşirdim ufkuna bakarak Sonra da sorardım kendi kendime Balıklar ağlar mı? Sahi balıklar ağlar mı? Ahmet TÜTÜNCÜ
BAĞIŞ SPENDE Banka : GLS Bank BIC : GENODEM1GLS IBAN : DE 40 4306 0967 1141 2406 00 www.yesilcember.eu Gelin, Yeşil Çember e Siz de Destek Verin! Her küçük bağış ve gönüllü destek çalışmalarımızı devam ettirebilmemiz için çok önemlidir! YEŞİL ÇEMBER E GÖNÜL VERENLER Afife Ahmet Ali Ayça Aysel Ayşe Ayşen Arzu Ayfer Aynur Belgin Belma Beste Bülent Canan Ceylan Derya Didem Dilan Ebru Eda Elif Emine Esra Eslem Eyüp Fatih Gizem Gonca Gönül Gül Gülhanım Gülseren Gülsüm Gülten Güliz Hale Halil Handan Havagül Havva Hediye Hülya Melis Kübra İlhami Meral Medine Haydi Yeşil Çember e SEN de katıl! Mehmet Jülide Meryem Melek Kamile Mesude Mine Nazan Nesrin Nuran Onur Ömer Öykü Özge Özlem Öznur Pınar Rabia Rahime Remziye Sabine Sakine Selçuk Selma Selvihan Semra Serap Seval Sevilay Sevim Sinap Songül Suat Sultan Süheyla Süleyman Şahinde Şehriban Şeyma Şükran Tevide Tülay Türkan Yasemin Zeliha Zeynep Zuhal Zülfiye Lütfen bu dergiyi okuduktan sonra arkadaşlarınıza veriniz!