Obezite. Tanı ve Tedavi Kitabı. Editörler: Başak Yücel Asena Akdemir Ayça Gürdal Küey Fulya Maner Erdal Vardar. Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları



Benzer belgeler
DEPRESYON SAĞALTIM KILAVUZU KAYNAK KİTABI. Editörler. Olcay Yazıcı E. Timuçin Oral Simavi Vahip. Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları

Alp Üçok Haldun Soygür

ISBN: Editörler: Alp Üçok Haldun Soygür. Seri Editörü: Doğan Yeşilbursa Türkiye Psikiyatri Derneği Genel Başkanı

HANDE YILDIRIM. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı

LİPÖDEM Sağlık Profesyonelleri İçin Rehber Kitap

Madde. tanı ve tedavi el kitabı. Editörler: Doç. Dr. Cüneyt Evren Prof. Dr. Kültegin Ögel Prof. Dr. Berna Uluğ. Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları

Klinik psikoloji (bağımlılık odaklı) yüksek lisans programı, iki yıl süren, teorik ve uygulamalı dersler içeren tezli bir yüksek lisans programıdır.

Dilşad Koloğlugil 2005 yılında Boğaziçi Üniversitesi Psikoloji Bölümü'nden mezun oldu.

UZM. PSK. BUKE TUNCEL YANGIN

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ

BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ

UZMAN PSİKOLOG BİLGİ VE RANDEVU HATTI

Berrak Karahoda Burak İsmanur Dinç Orkun Yontar

Ön Söz. Charles E. Schaefer. vii

YENİDOĞAN HEMATOLOJİSİ

ÖZGEÇMİŞ. 4. Öğrenim Durumu: Derece Alan Üniversite Yıl

Açıklama Araştırmacı:----- Danışman: Konuşmacı:

MEKANİK VENTİLASYON. Editör Erdoğan Kunter Filiz Koşar Cenk Kıraklı. TÜSAD Eğitim Kitapları Serisi

LENFÖDEM MELTEM DALYAN PINAR BORMAN F. FIGEN AYHAN

RUH SAĞLIĞI ALANINDA ÇALIŞAN MESLEKLER

54.UPK de Bilişsel Davranışçı Psikoterapiler ile ilgili oturumlara bir bakış 1

Bilişsel ve Davranışçı Terapiler Eğitimi (teorik temel) Eğitmen: Prof. Dr. M. Z. Sungur/ İstanbul

Böbrek Hastalıklarında Yaşanan Ruhsal Sıkıntılar; Yaşamı Nasıl Güzelleştirebiliriz? Prof.Dr.Oğuz Karamustafalıoğlu Üsküdar Üniversitesi

Emine Sevinç Tok. İzmir Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü. Gürsel Aksel Bulvarı No: Üçkuyular İzmir

Editör: Prof. Dr. LUT TAMAM DÜRTÜSELLİK. dürtü kontrol bozuklukları

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Tıp Fakültesi İstanbul Üniversitesi Doktora(Tıpta Uzmanlık)

Doç. Dr. Tuncay ERGENE Türk PDR-DER Genel BaĢkanı

Ebru ÖZKURT TOPCU. Uzman Klinik Psikolog. Aile ve Çift Terapisti

TUKMOS ASKERİ PSİKİYATRİ KOMİSYONU 1.DÖNEM ÜYELERİ Kamil Nahit Özmenler Ali Bozkurt Aytekin Özşahin Haluk Savaş

Çocuklar İçin Bilişsel Davranışçı Terapi ÇOCUK BDT EĞİTİMİ. Bilgilendirme Kataloğu

TED KDZ.EREĞLİ KOLEJİ VAKFI ÖZEL OKULLARI VELİ SEMPOZYUMU 29 KASIM 2014

METABOLİK-BARİATRİK CERRAHİDE BESLENME YAKLAŞIMI VE BARİATRİK CERRAHİ DİYETİSYENLİĞİ KURSU

Son iki yılda ilaç endüstrisi ve başka kuruluşlarla gelir getirici ilişkim olmamıştır.

KLİNİK ONKOLOJİ. İstanbul Tıp Fakültesi 185. Yıl Ders Kitapları Serisi. Geleceğin hekimlerinin eğitimine katkıda bulunmaktan büyük mutluluk duyuyoruz.

DUYGU ODAKLI ÇİFT TERAPİSİ

PALYATİF BAKIM Yrd. Doç. Dr. Hüseyin CAN

Doğuş Üniversitesi, KLİNİK PSİKOLOJİ İstanbul ( % 100 Burslu)

ÇOCUK ve ERGEN BDT EĞİTİMİ. 4 Modül - 64 Akademik Saat. Çocuk ve Ergen Odaklı. Bilişsel Davranışçı Terapi Eğitimi Bilgilendirme Klavuzu EĞİTİMCİ

Sempozyum e-gazetesi 20 Aralık 2014 Yer: Liv Hospital B1 Konferans Salonu

Deney Hayvanlarında Moleküler Görüntüleme

PAZARTESİ İZMİR GÜNDEMİ

2016- TIPTA UZMANLIK EĞİTİMİ GİRİŞ SINAVI (TUS) SONBAHAR BAŞVURU KILAVUZU - YABANCI UYRUKLU KONTENJANI

2016- TIPTA UZMANLIK EĞİTİMİ GİRİŞ SINAVI (TUS) SONBAHAR BAŞVURU KILAVUZU YABANCI UYRUKLU KONTENJANI

Fark edilir bir kilo kaybı. Gün geçtikçe içe kapanma eğilimi. Aşırı derecede spor yapmak. Kilo almaktan şiddetle korkmak

TÜRK NÖROŞİRÜRJİ DERNEĞİ NÖROŞİRÜRJİ UZMANLIĞINDA 40. YIL PLAKET ve TEŞEKKÜR BELGESİ ALAN ÜYEMİZ

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl Lisans PSİKOLOJİ BÖLÜMÜ HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ Y. Lisans KLİNİK PSİKOLOJİ ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİV.

Prof. Dr. Ayşe Bora Tokçaer

Uzmanlık Eğitiminde Birlikte Kullanım ve İşbirliğine Sağlık Bakanlığı Eğitim Araştırma Hastanesi Eğitim Görevlisi Bakışı

Farmakoloji Uzmanlık Eğitiminden Ne Bekliyoruz?

Füsun KURDOĞLU-ERÜRETEN Uzman Psikolog

MEME ve TİROİD HASTALIKLARINDA GÜNCEL YAKLAŞIMLAR 3 EKİM 2015

Yrd. Doç. Dr. Fatih Özcan ÖZGEÇMİŞ

Çocuklar İçin Bilişsel Davranışçı Terapi ÇOCUK BDT EĞİTİMİ. Bilgilendirme Kataloğu

TRSM de Rehabilitasyonun

Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları. Çalışma Birimleri Dizisi 16. Editörler: Şahika Yüksel Leyla Gülseren Ayşe Devrim Başterzi

[BİROL BAYTAN] BEYANI

Anayit M. COSKUN Eylem KARAKAYA

SUALTI HEKİMLİĞİ VE HİPERBARİK

KANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON. Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem.

Palyatif Bakım Hastalarında Sık Gözlenen Ruhsal Hastalıklar ve Tedavi Yaklaşımları

FARK FARK FARK Mayıs Swissotel - İzmir

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ Eğitim Yılı Dönem V Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Staj Eğitim Programı

Kontrolü Zor Diyabetin Sırları. Dr.Kubilay Karşıdağ İ.Ü.İstanbul Tıp Fakültesi

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi nde KLP Çalışmaları Amaçlar Yurtdışında Yan Dal süreci

İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi Eğitim Öğretim Yılı. Dönem 6 RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI STAJ TANITIM REHBERİ

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğuyla (DEHB) Nasıl Başa Çıkabilirim?

ÖZGEÇMİŞ. YEŞİM ALTUNCU Dr. Öğr. Üyesi Doktora Adı Soyadı Ünvanı Öğrenim Durumu

Yetişkin Psikopatolojisi. Doç. Dr. Mehmet Akif Ersoy Ege Üniversitesi Psikiyatri Anabilim Dalı Bornova İZMİR

İÇİNDEKİLER. Önsöz... v

Dr. Fatih Volkan Yüksel. Kurucu. Psikiyatrist. 1 / 47

ÇOCUKLARDA VE ERGENLERDE İNTİHAR GİRİŞİMİ

İLK GÖRÜŞME DÖRDÜNCÜ BASIMDAN ÇEVİRİ THE FIRST INTERVIEW FOURTH EDITION. James Morrison

RENAL HÜCRELİ KARSİNOM VE CERRAHİ TEDAVİSİ

TÜRK HENKEL'DE ÜST DÜZEY ATAMA

Program Kodu Program Adı Puan Türü Genel Ek Kontenjan YBU Ek Kontenjanı Özel Koşullar ve Açıklamalar*

Şebnem Pırıldar Ege Psikiyatri AD.

Halk Sağlığı 4 K Bülent Ecevit Üniversitesi

DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU. Dahili Servisler

DÜZENLEME KURULU ONURSAL BAŞKANLAR SEMPOZYUM BAŞKANI ÜYELER. Değerli Meslektaşlarım,

Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT)

T.C. RECEP TAYYİP ERDOĞAN ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ FAKÜLTE YÖNETİM KURULU TOPLANTI TUTANAĞI

Tablo 2 Üniversitelerdeki Tıpta Uzmanlık Eğitim Dalları ve Kontenjanları

Adı Soyadı Doğum Yeri Doğum Tarihi Medeni Hali Çocuk Sayısı Askerlik Durumu

5. SINIF 4.GRUP 4. KURUL RUH SAĞLIĞI, TIP ETİĞİ, TIP HUKUKU, ADLİ TIP, KLİNİK FARMAKOLOJİ

VAKALARLA KARDİYOPULMONER

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ

Notları Değerlendirme ve Müdahale Cep Rehberi

Program Kodu Eğitim Süresi Puan Türü (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ONKOLOJİ ENSTİTÜSÜ

Bebeklerin Ek Gıdaya Başlama Ayları ve etkileyen faktörler (Sivas Mer )Bilkent Üniversitesi UNİCEF Yuvarlak Masa Top.15 Eyl.

Eğitim Süresi Puan Türü

KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM III EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI. Endokrin ve Metabolizma Hastalıkları Ders Kurulu

Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Psikoloji Bölümü

T.C. BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ YÖNETİM KURULU KARARLARI

2011 TIPTA YAN DAL UZMANLIK EĞİTİMİ GİRİŞ SINAVI(YDUS) MERKEZİ YERLEŞTİRME SONUÇLARINA İLİŞKİN EN KÜÇÜK VE EN BÜYÜK PUANLAR (GENEL)

ÜSKÜDAR ÜNİVERSİTESİ İÇ HASTALIKLARI HEMŞİRELİĞİ YÜKSEK LİSANS DERS PROGRAMI

ÇAĞRI KURULLAR DÜZENLEME KURULU BİLİMSEL KURUL. İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı BAŞKANLAR

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Nefroloji Bilim Dalı Ziyaret Raporu

Transkript:

Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları Çalışma Birimleri Dizisi 15 ve Obezite Tanı ve Tedavi Kitabı Editörler: Başak Yücel Asena Akdemir Ayça Gürdal Küey Fulya Maner Erdal Vardar

Başak Yücel İstanbul Tıp Fakültesi 1987 yılı mezunu. Aynı fakültede psikiyatri uzmanlık eğitimini 1993 yılında tamamladı. 1997 yılında Amerika Birleşik Devletleri Emory Üniversitesi nde Konsültasyon-Liyezon psikiyatrisi konusunda, 2003 yılında Almanya Essen Üniversitesi nde yeme bozuklukları konusunda çalıştı. 2002 yılından bu yana İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı nda Yeme Bozuklukları Programı kuruculuğu ve sorumluluğunu yürütmektedir. Asena Karakoç Akdemir Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi 1988 mezunu. 1996 yılında ruh sağlığı ve hastalıkları uzmanı oldu. Halen Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Başkanlığı görevini yürütmektedir. Psikotik bozukluklar, yeme bozuklukları, psikoterapi ve özellikle aile terapileriyle yoğun olarak ilgilenmektedir. İki kez 3P Dergisinin yılın araştırması ödülünü kazanmıştır. Ayça Gürdal Küey Cerrahpaşa Tıp Fakültesi 1987 yılı mezunu. Lille Üniversitesi Psikiyatri Anabilim Dalı ve Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı nda çalışarak psikiyatri uzmanı oldu. 1996 yılında Türkiye Psikiyatri Derneği Yeme Bozukluları Çalışma Birimi ni kurdu ve 10 yıl süreyle çalışma biriminin koordinatörlüğünü yürüttü. Paris Psikanaliz Enstitüsü nde psikanaliz formasyonunu tamamladı. Paris Psikanaliz Kurumu ve Uluslararası Psikanaliz Birliği üyeliklerine kabul edilmiştir. Fulya Maner 1981 İstanbul Tıp Fakültesi mezunu. Aynı fakültede psikiyatri uzmanlık eğitimini 1984 yılında tamamladı. Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi nde 1985 yılında uzman olarak çalışmaya başladı ve 1989 yılında doçent oldu. Yeme bozuklukları başta olmak üzere nörotik bozukluklar ve psikoterapiler ile ilgilendi. Halen aynı hastanede eğitim görevlisi olarak çalışmaktadır. Erdal Vardar İstanbul Tıp Fakültesi nden mezun olan Vardar, uzmanlık aldığı Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı nda 1998 yılından bu yana öğretim üyesi olarak çalışmaktadır. Başlıca çalışma alanları yeme bozuklukları ve bağımlılıktır. Ergenlerde yeme bozukluklarının yaygınlığı ve psikiyatrik eş tanıları araştırması ile 2012 yılı Türk Psikiyatri Dergisi Araştırma Ödülü nü kazanmıştır. Halen Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Başkanlığı görevini yürütmektedir.

Yeme Bozuklukları ve Obezite Türkiye Psikiyatri Derneği (Tanıtım için yapılacak alıntılar dışında Türkiye Psikiyatri Derneği nin izni olmaksızın hiçbir yolla çoğaltılamaz.) ISBN: 978-605-62537-6-8 1. Baskı: Nisan 2013, Ankara Editörler: Başak Yücel Asena Akdemir Ayça Gürdal Küey Fulya Maner Erdal Vardar Seri Editörü: Tunç Alkın Türkiye Psikiyatri Derneği Genel Başkanı Son okuma ve kontrol: Ömer Aydemir Tolga Binbay İshak Saygılı Tasarım ve Uygulama: BAYT Bilimsel Araştırmalar Basın yayın ve Tanıtım Ltd. Şti., Ziya Gökalp Cad. 30/31, 06420 Kızılay, Ankara Tel: (0.312) 431 30 62 Baskı: Pelin Ofset Matbaacılık İvedik O.S.B Matbaacılar Sitesi 1514. Sk. No: 28 Yenimahalle / Ankara Tel: (0.312) 395 25 80 Baskı Tarihi: Nisan 2013

TÜRKİYE PSİKİYATRİ DERNEĞİ YEME BOZUKLUKLARI ÇALIŞMA BİRİMİ Yeme Bozukluklar ve Obezite Tan ve Tedavi Kitab Editörler: Başak Yücel Asena Akdemir Ayça Gürdal Küey Fulya Maner Erdal Vardar Seri Editörü: Tunç Alkın Türkiye Psikiyatri Derneği Genel Başkanı Çalışma Birimleri Dizisi No: 15

çindekiler Yazarlar... v Sunuş... vi Önsöz... vii BÖLÜM I...1 1. Tarihçe... 3 Zerrin Oğlağu, Ayça Gürdal Küey 2. Yeme Bozukluklarında Tanı ve Sınıflandırma... 10 Yasemin Görgülü 3. Yeme Bozukluklarının Epidemiyolojisi... 27 Aslıhan Polat, Hatice Sodan Turan 4. Yeme Bozukluklarının Etiyolojisi... 39 Hilal Kapudan, Atila Erol 5. Yeme Bozukluklarının Nörobiyolojisi... 47 Aslıhan Polat, Tuncer Saydanoğlu, Hatice Sodan Turan 6. Psikanalitik Kuram ve Yeme Bozuklukları... 59 Ayça Gürdal Küey 7. Yeme Bozuklukları ve Bilişsel Davranışçı Görüşler... 67 Fulya Maner 8. Yeme Bozukluklarında Sosyokültürel Faktörler... 77 Banu Aslantaş Ertekin 9. Yeme Bozukluklarında Eştanı... 89 Şebnem Pırıldar 10. Yeme Bozukluğu Hastasının Klinik Değerlendirmesi... 97 Armağan Özdemir 11. Yeme Bozukluğunda Tıbbi Komplikasyonlar... 109 Başak Yücel 12. Bebekler ve Küçük Çocuklarda Beslenme ve Yeme Bozuklukları... 121 Hatice Güneş, M. Levent Kayaalp 13. Yeme Bozukluklarında Klinik Seyir ve Sonlanım... 139 Sertaç Ertaç Örsel, Atila Erol BÖLÜM II - Yeme Bozuklukları Tedavileri...147 14. Anoreksiya Nervozada Yataklı Servis Tedavisi... 149 Başak Yücel 15. Anoreksiya Nervozada Temel Beslenme İlkeleri... 159 Bülent Saka, Cemile İdiz Çakmakcı 16. Anoreksiya Nervozada Psikanalitik Tedaviler... 173 Ayça Gürdal Küey 17. Anoreksiya Nervozada Bilişsel Davranışçı Tedaviler... 179 Fulya Maner v

18. Anoreksiya Nervozada Psikofarmakolojik Tedaviler... 191 Vesile Altınyazar 19. Bulimiya Nervozanın Psikanalitik Tedavisi... 201 Bengi Pirim Düşgör 20. Bulimiya Nervozada Bilişsel Davranışçı Tedaviler... 213 Fulya Maner 21. Yeme Bozukluklarında Aile Terapisi... 227 Asena Akdemir 22. Bulimiya Nervozada Grup Psikoterapisi... 237 Güler Bahadır, Başak Yücel 23. Bulimiya Nervozada Psikofarmakolojik Tedaviler... 249 Vesile Altınyazar BÖLÜM III - Atipik Yeme Bozuklukları...259 24. Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu ve Tedavisi... 261 Volkan Topçuoğlu 25. Gece Yeme Sendromu ve Tedavisi... 273 Özlem Orhan 26. Diğer Yeme Bozuklukları: Sınıflandırılamayan Yeme Bozuklukları, Boşaltım Bozukluğu, Ortoreksiya Nervoza, Pika, Diyabulimiya, Kadın Atlet Üçlemesi... 281 Erdal Vardar BÖLÜM IV - Obezite...289 27. Obezite: Tanı, Sınıflandırma ve Epidemiyoloji... 291 Aslıhan Polat, Hatice Sodan Turan 28. Obezite Etiyoloji, Psikososyal Etkenler... 299 Rugül Köse Çınar 29. Obezitenin Psikiyatrik Tanılarla Bağlantıları... 311 Bilge Burçak Annagür 30. Obezitenin Psikososyal Sonuçları ve Stigma... 321 Rugül Köse Çınar 31. Obezitede Psikososyal Yaklaşımlar... 329 Asena Akdemir 32. Obezite Tedavisinde Tıbbi Beslenme ve Farmakolojik Yaklaşımlar... 337 Fulya Türker 33. Obezitenin Cerrahi Tedavisi... 351 Umut Barbaros BÖLÜM V - Türkiyede Yapılmış Çalışmalar... 363 34. Türkiyede Yeme Bozuklukları ile İlgili Yapılmış ve Yayınlanmış Çalışmalar, Araştırmalar, Derlemeler ve Olgular... 365 Erdal Vardar vi

Vesile ALTINYAZAR, Yrd. Doç. Dr., Adnan Menderes Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Aydın Yazarlar Fulya MANER, Doç Dr., Bakırköy Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul Asena AKDEMİR, Prof. Dr., Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Konya Bilge Burçak ANNAGÜR, Yrd. Doç. Dr., Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Konya Güler BAHADIR, Psikolog Prof. Dr., İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, İstanbul Umut BARBAROS, Doç. Dr., İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, Genel Cerrahi Anabilim Dalı, İstanbul Cemile İdiz ÇAKMAKÇI, Uzm. Diyetisyen., İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, İstanbul Rugül KÖSE ÇINAR, Yrd. Doç.Dr., Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Edirne Bengi Pirim DÜŞGÖR, Yrd. Doç. Dr., İstanbul Üniversitesi Psikoloji Bölümü, İstanbul Atila EROL, Prof. Dr., Sakarya Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Sakarya Banu ASLANTAŞ ERTEKİN, Yrd. Doç. Dr., İstanbul Bilim Üniversitesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, İstanbul Yasemin GÖRGÜLÜ, Yrd. Doç. Dr., Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Edirne Hatice GÜNEŞ, Uzm. Dr., Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Bakırköy Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul Levent KAYAALP, Prof. Dr., Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Hilal KAPUDAN, Arş. Gör. Dr., Sakarya Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Sakarya Ayça GÜRDAL KÜEY, Uzm. Dr., Serbest Hekim, Psikanalist, İstanbul Zerrin Oğlağu, Uzm. Dr., Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Cizre Devlet Hastanesi Özlem ORHAN, Doç. Dr., Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Ruh Sağlığı Hastalıkları Anabilim Dalı Sertaç Ertaç ÖRSEL, Arş. Gör. Dr., Sakarya Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Sakarya Armağan ÖZDEMİR, Uzm. Dr., Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Bakırköy Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul Şebnem PIRILDAR, Prof. Dr., Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, İzmir Aslıhan POLAT, Doç. Dr., Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Kocaeli Bülent SAKA, Doç. Dr., İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Beslenme Birimi, İstanbul Tuncer SAYDANOĞLU, Uzm. Dr., Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Kocaeli Hatice SODAN TURAN, Arş. Gör. Dr., Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Kocaeli Volkan TOPÇUOĞLU, Doç. Dr., Marmara Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, İstanbul Fulya TÜRKER, Dr., İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Endokrin ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı, İstanbul Erdal VARDAR, Prof. Dr., Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Edirne Başak YÜCEL, Prof. Dr., İstanbul Üniveristesi İstanbul Tıp Fakültesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Yeme Bozuklukları Programı, İstanbul vii

Sunuş TPD kitaplığının her geçen gün giderek genişlemesini büyük bir kıvançla izliyoruz. TPD nin yayınladığı çeviri ya da özgün kitaplar, tıp öğrencilerinden psikiyatri asistanlarına, uzman psikiyatristlerden doçentlik sınavlarına hazırlananlara kadar geniş bir kitleye hitap etme başarısını gösteriyor. Başka disiplinlerden profesyoneller de bu kitaplardan yararlanıyor. Alınan olumlu geri bildirimler ve gelen basım talepleri, artık yayıncılık hizmetlerinin de TPD nin asli görevlerinden biri haline geldiğinin açık göstergesidir. Çalışma Birimleri kitapları serisine eklenen Yeme Bozuklukları ve Obezite kitabı bu alandaki boşluğu dolduracak ilk geniş kapsamlı Türkçe kaynak olacaktır. Gönülden çalışan yazarlar ve editörler elbirliğiyle, özenli bir dilin kullanıldığı, güncel ve nitelikli bir eser meydana getirmişlerdir. Tam bir ekip çalışması ile oluşan bu kapsamlı kitap için TPD - Yeme Bozuklukları Çalışma Birimi ne içten teşekkürlerimi sunarım. Yaratmak için verilen emeğe saygılarımla Prof. Dr. Tunç ALKIN TPD Başkanı viii

Önsöz Son 20-30 yıldır üzerinde yapılan araştırmaların giderek arttığı, tanı dağılımlarında farklılaşmaların gözlendiği, gelişmiş ülkelerin yanı sıra gelişmekte olan ülkelerde de etkilenen gençlerin yaygınlığında artış gözlenen yeme bozuklukları, psikiyatrinin ilgi uyandıran ancak tedavi ve yönetimi açısından zor kabul edilen konuları arasında yerini almıştır. Bir yandan beden ve kilo kaygısı yüksek gençlerin sayısı artarken, diğer yandan aşırı kilo ve ölçüsüz yeme sonucu tıbbi sorunları olan kişiler ruh sağlığı uzmanlarına eskiye oranla daha fazla yönlendirilmektedir. Psikiyatri uzmanı ve asistanı meslektaşlarımız yeme ile ilişkili sorunları olan hastalarla giderek daha fazla karşılaşmaktadır. Yeme bozuklukları ile ilgili araştırmalar ve kitaplara günümüzün gelişmiş teknolojilerinde ulaşmak artık zor değil. Ancak ülkemizde konu ile ilgili kaynak kitap niteliğinde bir yayın bulunmamaktadır. Türkiye Psikiyatri Derneği Yeme Bozuklukları Çalışma Birimi olarak bu eksikliğin giderilmesi amacıyla, bize özgü bir ilk kitap hazırlama fikrinden yola çıktık. Bu amaçla çalışma birimimizin pek çok üyesinin ve konularında uzman konuk yazarlarımızın katkılarıyla, kapsamlı ve anlaşılır bir temel kaynak oluşturduk. Yazarlarımızın kendi çalıştıkları konularda deneyimlerini de katarak, güncel gelişmeleri özetlemelerini amaçladık. Yeme bozukluklarının tanı ve sınıflandırmasındaki değişimlerden, tedavi yöntemlerine ve Türkiye de konu ile ilgili yapılan araştırmaların bir dökümüne dek pek çok konuyu ele aldık. Obezite ve tedavi seçeneklerini de kitabımızın bir bölümü olarak sunduk. Ülkemizde bu alanda çalışan meslektaşlarımız için ortak bir dil oluşturduk. Çoğu terimin Türkçe karşılıklarını kullandık. Ancak tıbbi yazında yerleşmiş olan yabancı kökenli sözcük ve tanımlamaları değiştirmedik. Kitabımızın hazırlanması ve basılması sürecine katkılarından dolayı tüm çalışma birimi üyelerimize ve Türkiye Psikiyatri Derneği Yayın Kuruluna teşekkür ederiz. Editörler Kurulu Adına Prof. Dr. Başak YÜCEL Yeme Bozuklukları Çalışma Birimi Koordinatörü ix

BÖLÜM I

1 Tarihçe Zerrin O la u, Ayça Gürdal Küey Anoreksiya nervoza (AN) Yeme bozuklukları (YB) içerisinde en uzun zamandır bilinen ve bu alanda çalışan klinisyenlerin üzerinde büyük oranda görüş ortaklığı taşıdığı tablo anoreksiya nervozadır. Anoreksiya nervoza ( AN), kilo alma korkusu ve ince bir bedene sahip olma arzusunun hastalığa özgü davranış ve yeme tutumlarına yol açtığı klinik bir tablodur. Hastalıktaki temel patoloji ise beden imgesi bozukluğudur. Etimolojik açıdan bakıldığında anorexia; Yunanca kökenli bir kelime olup an- ( - olumsuzluk ön eki ) ve orexis (, iştah ) kelimelerinin birleşiminden oluşmuştur ve sinirsel iştahsızlık anlamında kullanılmıştır (Gull 1874). 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren tıbbi literatürde yer almaya başlayan anoreksiya nervoza, görece yeni bir hastalık grubu olarak tanımlanmakla birlikte; istemli açlığın asıl tarihinin Helenistik dönemdeki azize diyetlerinde başladığı düşünülmektedir (Bell 1987). Tarihte Siena lı Catherine ve İskoçya Kraliçesi Mary gibi tanınmış bazı kişilerin de bu hastalığa yakalanmış oldukları sanılmaktadır. Birçok dinde istemli olarak aç kalmak, ruh ve bedenin dünyevi uğraşlardan uzaklaştırılarak saflaştırılması amacıyla özendirilmiştir. Bu durumun AN nin tarihsel gelişiminde oldukça etkili olmuş olabileceği tartışılmaktadır. 13. yüzyıldan itibaren kadınların dini hayata katılımları ve Katolik kilisesi tarafından azize olarak kabul edilmeleri artmaya başlamıştır. Bu süreçte kadınların dini inanışlar ve dini saflık uğruna kendilerini aç bıraktıkları bilinmektedir (Bell 1987). AN terimi ilk kez Kraliçe Viktorya nın da hekimi olan Sir William Gull tarafından 1873 yılında kullanılmış; 1874 de yayımlanan yazılar ile AN, tıbbi literatüre girmiştir. Gull yazısında amenore ve fiziksel etkinlik artışının altını çizmiştir (Gull 1874). Ancak bundan çok daha önce de benzer özellikler taşıyan hastalardan söz eden hekimler olmuştur. 1689 da Londra da, Richard Morton Fitizyoloji, ya da verem üzerine bir inceleme ( Phthisiologia, or a treatise of consumption ) adlı yazısı ile 18 yaşında hastalandıktan sonra bütün ilaçları ve besinleri reddederek 3 ay sonra ölen hastası ile tıbbi literatüre geçen ilk olguyu aktarmıştır ve sinir veremi olarak adlandırdığı hastalığın sinirsel güçlerin zayıflığından kaynaklandığını düşünmüştür (Vandereycken 2002). 1789 da Naudeau bu hastalarda görülen

4 Yeme Bozukluklar ve Obezite yemeğe karşı tiksintiden söz ederek tablonun histerik bir hastalık olabileceğini vurgulamıştır (Escourolle 1963). AN yi bir klinik patoloji olarak ilk kez tanımlayan Lasègue, histerik anoreksi (L Anorexie hystérique) terimini kullanmıştır (Lasègue 1873). Bu terim daha sonra mental anoreksi ye (Anorexie mentale) dönüşmüştür ve halen Fransızca ve İtalyanca literatürde bu biçimde kullanılmaktadır. Gull in kullandığı Anoreksiya nervoza terimi ise İngilizce ve Rusça konuşulan ülkelerde benimsenmiştir. 1873 yılında Charles Lasègue, Archives Générales de Médecine isimli dergide De l Anorexie Histérique ( Histerik Anoreksiya dan ) isimli makalesini yayınlamıştır. kullanmıştır. Lasègue makalesine histerik anoreksiya nın bir tanı antitesi olarak kabul edilmesi gerektiğini belirterek başlamış ve ardından hastalığın gidişini betimlemiştir. Lasègue, tümü 15-20 yaş arasında olan olgularını sunarak; hastalığın başlangıcındaki emosyonel etkeni, genç kızların hastalıklarını hissetmeyişlerini ve tedaviye karşı olan dirençlerini vurgulamıştır. Lasègue, hastalığın başlangıcında görülen iştah kaybının acıdan kaçınmaya hizmet ettiğini öne sürmüş, hastalığın kayıtsızlık, iğrenme, tiksinme (aversiyon) ve istemli açlık ardından olası ölüm aşamalarından oluştuğunu düşünmüştür. Lasègue in makalesinin Gull ın çalışmasından en temel farkı hastalığın psikolojik kökenine gönderme yapması, ebeveynlerin etkileri ve aile içi dinamiklere önem vermesidir. Gerek Gull gerekse Lasègue in yazılarında, henüz zayıflama arzusu ve şişmanlama korkusu gibi belirtilere henüz yer verilmemiştir. Sonraki yıllarda Charcot, AN nin temelinde histerinin bulunduğunu belirtmiştir. Pierre Janet ise AN yi histerik ve obsesif olarak ikiye ayırmıştır. Déjerine gıda reddinin ve inkâr hezeyanlarının bulunduğu primer anoreksi dışında kalan ve genç kızlarda görülen sekonder anoreksi yi tanımlamıştır (Déjerine 1914). Yine 1914 de Simmonds yayınladığı bir olgu ile o zamana dek psikolojik etkenlerle açıklanan AN de yeni bir tartışma açarak hastalığın nedeninin endokrinolojik olduğunu öne sürmüştür. Ancak 1930 lardan sonra gelen çalışmalar bunu desteklememiştir (Cornil ve Schachter 1940). 1930 dan sonra konu ile ilgili psikanalitik açıklamalar başlamıştır. AN ile birlikte psikojen kusmalar ve nevrotik kaynaklı beslenme bozukluklarının diğer biçimleri de tartışılmıştır. Bu tartışmalarda Freud un kuramı temel alınmış; AN nin oral yönü ve cinsellikle ilişkisi üzerinde durulmuştur. Freud a göre yeme belirtileri, genital düzeyde yaşanan bir çatışmanın oral düzeye gerilenerek daha kolay baş edilmesini sağlama çabasından köken almaktadır ve bu haliyle bir savunma mekanizmasıdır (Freud ve Breuer 1895, Freud 1892-93, Freud 1898). Psikanalitik olarak ilk kez bir yeme bozukluğu olgusunun sunumu 1929 da Maria Oberholzer tarafından İsviçre Psikanaliz Topluluğu önünde

Y Editörler Başak Yücel İstanbul Tıp Fakültesi 1987 yılı mezunu. Aynı fakültede psikiyatri uzmanlık eğitimini 1993 yılında tamamladı. 1997 yılında Amerika Birleşik Devletleri Emory Üniversitesi nde Konsültasyon-Liyezon psikiyatrisi konusunda, 2003 yılında Almanya Essen Üniversitesi nde yeme bozuklukları konusunda çalıştı. 2002 yılından bu yana İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı nda Yeme Bozuklukları Programı kuruculuğu ve sorumluluğunu yürütmektedir. Asena Karakoç Akdemir Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi 1988 mezunu. 1996 yılında ruh sağlığı ve hastalıkları uzmanı oldu. Halen Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Başkanlığı görevini yürütmektedir. Psikotik bozukluklar, yeme bozuklukları, psikoterapi ve özellikle aile terapileriyle yoğun olarak ilgilenmektedir. İki kez 3P Dergisinin yılın araştırması ödülünü kazanmıştır. Ayça Gürdal Küey Cerrahpaşa Tıp Fakültesi 1987 yılı mezunu. Lille Üniversitesi Psikiyatri Anabilim Dalı ve Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı nda çalışarak psikiyatri uzmanı oldu. 1996 yılında Türkiye Psikiyatri Derneği Yeme Bozukluları Çalışma Birimi ni kurdu ve 10 yıl süreyle çalışma biriminin koordinatörlüğünü yürüttü. Paris Psikanaliz Enstitüsü nde psikanaliz formasyonunu tamamladı. Paris Psikanaliz Kurumu ve Uluslararası Psikanaliz Birliği üyeliklerine kabul edilmiştir. Fulya Maner 1981 İstanbul Tıp Fakültesi mezunu. Aynı fakültede psikiyatri uzmanlık eğitimini 1984 yılında tamamladı. Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi nde 1985 yılında uzman olarak çalışmaya başladı ve 1989 yılında doçent oldu. Yeme bozuklukları başta olmak üzere nörotik bozukluklar ve psikoterapiler ile ilgilendi. Halen aynı hastanede eğitim görevlisi olarak çalışmaktadır. Erdal Vardar İstanbul Tıp Fakültesi nden mezun olan Vardar, uzmanlık aldığı Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı nda 1998 yılından bu yana öğretim üyesi olarak çalışmaktadır. Başlıca çalışma alanları yeme bozuklukları ve bağımlılıktır. Ergenlerde yeme bozukluklarının yaygınlığı ve psikiyatrik eş tanıları araştırması ile 2012 yılı Türk Psikiyatri Dergisi Araştırma Ödülü nü kazanmıştır. Halen Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Başkanlığı görevini yürütmektedir. ISBN 978-605-62537-6-8 9 786056 253768