ÖĞRETMEN EĞİTİMİNDE TELEVİZYON

ÖĞRETMEN EĞİTİMİNDE TELEVİZYON Doç. D r. Cevat A L K A N * GİRİŞ Eğitim açısından teievizycn çek boyutlu ve genel bir iletişim o r tamı ve öğretme öğrenme süreçleri için önemli doğurguları vardır. Son yıllarda eğitimle ilgili yazımda görülen «Mikro-Öğretim», «Tele- Ckul», «Açıküniversite», «Televizyonokulu» ve benzeri sözcükler, televizyonun eğitim süreçlerinin b aşlıca öğelerinden biri durumuna geldiğini kanıtlam aktadır. Gerçekten, televizyonun uygun koşullar altında etkili bir eğitim ortam ı oluşturduğunu araştırm alar gösterm ektedir. Konuya öğretmen eğitim i yönünden bakınca sorunun: 1) öğretmen eğitim etkinlikleri için televizyonla öğretim olanakları ve potansiyelinin belirlenmesi, 2) öğretmen eğitimi süreçlerini geliştirm ede bu yöntem ve ortamdan nasıl yararlanılabilineceği, 3) öğretmenin öğretme-öğrenme süreçlerinde bu ortamdan yararlanabilm esi için ne tür yeteneklerle donatılm ası gerektiği ve 4) mevcut ve potansiyel «Televizyonlaöğretim» olanaklarından öğretm e eğitim i program larında nasıl yararlanabileceği gibi birkaç noktada toplandığı görülm ektedir. Konunun bir yönden televizyonlaöğretim yöntemini, diğer yönden de öğretm e eğitim ini ilgilendirdiği kuşkusuzdur. Bu nedenle incelenm em izin hedefi televizyonlaöğretim in öğretm en eğitim i e tkinliklerine uygulanmasını çeşitli yönlerden tartışmaktır. Bu am açla konu : Önce televizyonlaöğretim in genel çizgileriyle tanıtılması, daha sonra öğretm en eğitim ine, böyle bir yöntem e olan gereksinim açısından, k ı saca bakılm ası ve nihayet televizyonlaöğretim i öğretmen eğitimine uygulanm ası olm ak üzere üç yönden ele alınm aktadır. 1. TELEVİZYO N LAÖ Ğ RETİM 1. 1 A M A Ç. Televizyonu eğitimde, bir ortam olarak, değişik m ak satlarla işe koşm ak ve yararlanm ak olasıdır. Bugüne kadarki dene *A. U. Eğitim Bilimleri Fakültesi öğretim Üyesi. 9

yimler, bu ortamın eğitimde başlıca şu am açlarla işe koşulduğunu gösterm ektedir : Okum a-yazm a bilm ezlikle ve tem eleğitim sorununu çözüm lemede bir seçenek olarak. Eğitim hizm etlerini yaygınlaştırm ak, Yerden tasarruf etmek, M aliyeti düşürmek, Eğitim in kalitesini yükseltm ek, Öğretm enin zam anını değerlendirm ek ve kalitesini yükseltmek, Yetişkinler eğitimi hizmetlerini etkenleştirm ek ve toplum sal kalkınm ayı hızlandırm ak. Uygun ve düzenli biçimde işe koşulduğunda televizyonun bu am açlara hizmet etmesi olasıdır. Ancak sözkonusu am aç ya da am aç larla kullanım biçimi arasında gerekli tutarlığın sağlanm ası başarılı sonuç alabilm ek için şarttır. 1. 2 YÖ N TEM. Televizyoniaöğretirrsde öğretim in am acı ve kap samına uygun olarak başlıca üç tür öğretim yöntemi uygulaması kullanılm aktadır. Bunlar s ıra s ıy la: 1) doğrudan öğretme, 2) zenginleştirm e ya da geliştirm e için öğretm e ve 3) program ın tümünü iç e ren öğretmedir. Doğrudan öğretme yöntemi, daha çok öğretmeni bulunmayan bir dersin öğretiminde uygulanan yöntemdir. Sczkonusu ders için hazırlanm ış televizyon programları, ders öğretmeninin bulunmadığı durum larda sın ıf öğretm eninin liderliğinde uygulanm aktadır. Zenginleştirme ya da geliştirm e için öğretim yöntemi, programlarda yer alan ve normal olarak okutulm akta olan dersleri takviye etmek, yaşantıları zenginleştirm ek ya da öğrencileri ilgileri ve kapasiteleri ö lçüsünde geliştirm ek m aksadıyla uygulanan bir yöntemdir. Program ın tümünü kapsayan televizyonla öğretim yöntem i ise, özellikle çeşitli nedenlerle okula devam etme olanağı bulunmayan öğrencilere öğrenim olanağı sağlam ak üzere belirli bir program ın bütünün televizyon ya yınları aracılığı ile öğretimininyürütülmesini içeren bir yöntemdir. Bu tür uygulamaya uzaktan öğretim, açıköğretim, televizyonokulu gibi adlar da verilm ektedir. 1. 3 SİSTEM. Televizyonlaöğretim de kullanılan kanal türü, yayın şekli ve program ların hazırlanış ve sunuluş biçim i gibi yönlerden 10

11 farklı yaklaşım lar uygulanmaktadır. Kanal açısından, bu m aksatla ya «Eğitim Televizyonu» ezel kanalından yararlanılır ki bu takdirde eğitim televizyonu için gerekli sistem donanım ı yapılm aktadır. Ya da m evcut ticari kanat sistem inaen yararlanılarak öğ retim gerçekleştirilir. Yayın şekline göre televizyonla öğretimde açık ve kapalı devre olm ak üzere iki farklı sistem uygulam ası vardır. P rogramların hazırlanma ve sunulma durumlarına göre de.canlı yayın ve kayıt yayın sistem leri uygulanmaktadır. Bunların dışında, ulusal ve bölgesel televizyon program ları, okul televizyonu program ları, televizyon kitaplıkları, televizyon film kitaplıkları gibi uygulamalar ve yaklaşım lar görülm ektedir. 1. 4 A R AŞTIR M A. Televizycnlaöğretim konusundaki araştırm lar, çoğunlukla pratik eğitim sorunları ve televizyonla eğitim uygulamaları üzerinde yoğunlaşm aktadır. Ayrıca, öğretmen ve öğrencilerin tepkileri, etkenlik düzeyi, maliyet, analizi yöntem ve teknik ge liştirme, diğer yöntem lerle kıyaslam a gibi konular birçok araştırm acı tara fından incelenm iştir. A raştırm aların bir işlevsel sonucu, bu yöntemi uygulam ak so rum luluğu taşıyan kim selere bu konuda riske girm e cesareti sa ğ la mış olmasıdır. Diğer yönden yöntemin nasıl uygulanacağı yeterince açıklığa kavuşturulmuştur. Araştırm alara göre uygulamada gözenünde bulundurulm ası gereken başlıca hususlar 1) yöntem in sınıf etkinlikleriyle izlenm esi, 2) Öğretm enin, planlam a, uygulama ve değerlendirm eye katılm ası 3) programın kaliteli hazırlanm ası ve diğer o r tam larla birlikte kullanılm asının etkililiği arttırdığı, 4) yöntemin daha sonraki etkinlikler için bir hareket noktası olarak kullanılm ası, 5) o r tamın görme-işitmeye uygunluğunun etkiyi arttırdığı, 6) programın ilgiyi uyandırm ası ve kişisel çalışm ayı teşvik etm esi gibi hususlardır. 2. Ö Ğ R ETM EN EĞİTİMİ 2. 1 SO RU N. Öğretm en eğitim inde uygulanan yöntemler, eğitim personelinin görev ve işlevlerine, öğrenci niteliklerine ve son g e lişmelere uygun değildir. Değişen koşullar daha kaliteli ve iyi eğitilmiş eğitim ciler gerektirdiği halde öğretmen adayları yetersiz düzeyde eğitilmektedir. Öğretmenin gücünü ve zam anını en verimli biçimde kullanm ak gerekirken, bu kaynak büyük ölçüde ziyan edilmektedir. Alandaki sorunlar genellikle, amaçlar, programlar, örgüt, tesis, kaynak ve personel ile ilgili bulunm aktadır. Diğer bir değişle, alanda karşılgşılan başlıca s c r u n la r: 1) Öğretm en temini, yetiştirm e ve

istihdam ındaki güçlükler, 2) form asyonla ilgili standartlar geliştirme, 3) sorum lu kurum lar arası farklı tutumlar, 4) mali kaynak yetersizliği, 5) geleneksel uygulamaların yetersizliği, 6) araştırm a eksikliği, 7) m eslekte personel değişim i oranının yüksek olm ası gibi noktalarda toplam ak olasıdır. Öğretmen eğitim inde sorun konusu incelendiğinde, bu alanda üç yönlü gereksinim in çağdaş bilim sel ve teknoicjik bir yaklaşım la tatmin edici bir düzeyde karşılanm ası noktasında düğüm lendiği g ö rülür. Üç yönlü gereksinim 1) yeterli sayıda, kaliteli ve ucuz m aliyetle personel eğitimi, 2) verimli dengeli ve ekonomik bir istihdam uygulaması ve 3) ekonomik ve sosyal yönden tatmin olmuş, mesleki m otivasyon ve m orali yüksek dinam ik bir personel kadrosudur. Bu sorunun çözümü için : 1) hizm etcncesi eğitim -istihdam-hizm etiçi eğitim de süreklilik ve bütünlülük sağlam ak, 2) kaynağını kendisi yaratan ve çok kaynaklı esasa dayalı bir bir finansman sistem i politikası ve 3) kadem eli, uzm anlık esasına dayalı, çekirdek kadrolu ve çek geniş bir insangücü kaynağını değişik yaklaşım larla işe kcşabilen bir personel istihdam politikası uygulam a gibi yollara baş vurulabilir. 2. 2 PRO GRAM. Öğretmeneğitimi program larında herşeyden ö ce hizmetin gerektirdiği görevler ve bu görevler için gerekli yetenekler dikkate alınmalıdır. Bunun yanında eğitim m esleğinin nitelikleri ve eğitim disiplininin nitelikleri, öğrenci nitelikleri ve mevcut ortam ın durumu dikkate alınm alıdır. İzlenecek strateji ise, belirli temel ilkelere dayalı, sürekli gelişim, öğretm enin işlevinin sürekli değerlendirilm esi, toplum istekleri, m esleki gereksinim ler ve bunların karşılanm ası için yeni yaşantı düzeni geliştirm e ve programı sürekli olarak yeniden organize etmeyi esas alm alıdır. Bu doğrultuda uygun program ı geliştirm e arayışında, çe şitli g ö rüşler ve yaklaşım ların geliştirildiği görülm ektedir. Program ın uygulanmasında izlenen yöntem açısından : 1) Beşeri bilim, 2) Müsbet bilim, yaklaşım ları, programın ana öğelerine verilen farklı cnem yönünden: 1) K işilik geliştirm eye yönelik, 2) D isipline dönük, 3) Eklektik y a k la şım, belirli öğretm enlik anlayışı ve kavramını esas alma durumuna göre: 1) çağdaş ve 2) geleneksel uygulama ve nihayet programda yer alan akadem ik ve mesleki yaşantılar arasındaki ilişkiler ve bu yaşantıların programda düzenleme biçimi yönünden : 1) Purist, 2) K ayn a şık ve 3) Eklektik olm ak üzere farklı görüş ve yaklaşım lar bunlar arasında sayılabilir. 12

Hangi görüş ve yaklaşım la ele alınırsa alınsın bir oğretmeneğitimi p ro g ra m ı: 1) genel eğitim, 2) öğretilecek konu alanı ve 3) eğitimbilim ve sanatı olmak üzere üç temel öğeden oluşmaktadır. Bu eğelerin düzeni, içeriği, program daki yeri vb. konularda görüş fa rkları vardır. Ancak bu üç öğenin programda (hizmetöncesı ve hizmetiçi) sürekli olarak yer alm ası ve kaynaştırılm ası gerekm ektedir. G e nel eğitim, programın temel, birleştirici öğesidir. M esleki etkinlikler eğitim in bilim ve sanatıdır, özel alan etkinlikleri bir seri yoğun d isip line ilişkin etkinliklerden oluşur. Genel eğitim, işlevsel, tutarlı, bütüncü ve süreklilik esasına d a yalı olarak geliştirilen ve dil, haberleşm e, güzel sanatlar, beşeri bilimler, sosyal bilimler, fen bilimleri, felsefe, psikoloji, beden eğitimi ve yabancı dil konularına ilişkin etkinliklerden oluşur. M esleki çalış-, malar, eğitim psikolojisi, bireysel gelişim, okul ve toplum, eğitim teknolojileri uygulamalar, program geliştirme, eğitim felsefesi ve tarihi gibi konulara ilişkin yaşantılardan oluşur. Uygulama çalışm alarında sağlanan başlıca yaşa n tıla r: 1) O kuliçi ve okuldışı doğrudan ö ğ retme etkinlikleri, 2) stajerlik ve 3) deneme ve gözlem niteliğinde ç e şitli tür etkinliklerden oluşm aktadır. Araştırm alar, m evcut program ların yeterli olm adığı, bilim sel tem ele dayalı yeniliklerin gerekliliği, eğitim bilim ve teknolojisinden ya rarlanılm a gereksinim ini, eğrenm e-öğretm e süreçlerinde yeni m etodolojik yaklaşım lar kullanm anın gereği, konular düzenine göre ge liştirilm iş program yapısının öğrenci ve göreve dönük yapıya dönüştürülmesi gereğini ortaya koym aktadır. 2. 3 YE T E N E K, Konuya öğretm e görev ve işlevi ve bunun gere tirdiği yetenekler açısından bakınca, sorun öğretm enin yapm ası ge reken etkinliklerin ve bu etkinliklerin gerektirdiği davranışların belirlenm esi ve bu davranışları kazandıracak öğrenm e-öğretm e düzeninin geliştirilm esi olduğu görülm ektedir. Genel olarak öğretmenin : 1) eğitim süreçlerini oluşturan öge ler ve 2 eğitim hizmet alanları ile ilgili belirli işlevleri vardır. Hizmet alanlarına ilişkin olarak öğretm en: 1) araştırm a, planlam a, 2) program ve öğretim m ateryalleri geliştirm e, 3) yönetim ve denetim e yardım, 4) rehberlik ve danışm anlık gibi konularda görev ve sorum luluklarla yükümlüdür. S üreçlerle ilgili olarak is e : 1. Öğrenm e-öğretm e süreçlerini analitik olarak incelem e ve ö ğ renm e-öğretm e m odelleri geliştirm e, 2. içeriği analiz edebilme, düzenleme, takdim etme ve geliştiım e, 3. Öğrencilerin öğrenme sorunlarını tanılama, uygun yaşantılar sağlam a ve problem lerini çözümleme, 13

4. Ç ağdaş eğitim teknolojisi olanaklarından yararlanm a, 5. Kişilik, bireysel, bağımsız, grup çalışm alarını yürütebilme, gibi görev ve işlevleri vardır. Bu görev ve işlevleri başcrı ile gerçekleştirebilm ek için gerekli yetenekler: 1) genel eğitim, 2) öğretme alanı (disiplin), 3) eğitirnbilimleri kuramsal yönü, 4) eğitimin teknolojik yönü (uygulama) ve 5) önceki dört alanı kaynaştırm a (sentez) olm ak üzere beş boyutlu bir yetenekler demeti görünüm ündedir. Böylece, öğretm enin kendisinden beklenen görevleri yerine getirebilm esi için gerekli yeteneklerin beş yönlü bir bütünlük arz ettiği anlaşılm aktadır. A yrıca bu yetenekleri şöyle özetlemek de o la n a k lıd ır: 1. Program geliştirm e, 2. Bilgi stoklarından yararlanabilm e, öğreteceği konuyu öğrenilecek bir disiplin olarak bilme. 3. Tesis, araç-gereç ve diğer ortam lardan yararlanabilm e, 4. Öğrenm e-öğretm e etkinliklerini yürütebilm e, 5. D anışm anlık ve rehberlik yapabilm e, 6. Zam an ve yer planlam ası yapabilm e, 7. Ekiple çalışabilm e, 8. Kendi-kendini yetiştirebilirle ve değerlendirebilm e ve 9. B elirli alanlarda ihtisaslaşabilm e vb. Özet olarak denilebilir ki öğretm enin işlevinin yerine getirilebilmesi için gerekli olan yeteneklerin ve yeterliliklerin saptanm ası ö ğ retmen eğitim inde önem li bir kcnu olarak görünmektedir. 2. 4 TEKN O LO Jİ. Eğitmi teknolojisinin temel işlevi, etkin bir ö renme çevresi geliştirmektir. Bunun için mevut tüm kaynakları işe koşarak, etkililiği arttırm ak gerekir. Eu konuda en önemli kaynak da öğretmendir. Ancak halen en verim siz biçimde işe koşulan da bu öğedir. Bu nedenle, yeni teknolojileri işe koşarak, öğretmenin işlevini ve eğitim uygulam alarını yeniden düzenlem ek büyük önem taşım a k tadır. Diğer yönden öğretm en eğitim i program ının bizzat kendisi ö ğ renme-öğretme bilim ve sanatı ile teknolojisindeki yeni gelişm eleri uygulayan ve en yeni program kavram ve yöntemlerini kapsayan bir öğretim modeli olması gerekir. Bu nedenle eğitim teknolojisinin cğretmeneğitimi programlarının ayrılm az bir parçası olm ası zorunludur. Bugün eğitim teknolojisinin öğretm eneğitim i program larına sa ğ la d ı ğı sayısız katkılar vardır. Bunlar arasında şunlar yer alm aktadır: 14

1. Ç eşitli öğretim araçlarını kullanm a yeteneği geliştirm e, 2. Büyük öğretm en kitlelerine hizm etiçi eğitim sağlam a, 3. Zengin gözlem sel yaşantılar sağlam a, 4. Öğrenci etkinliklerini değerlendirmede som ut ve gerçekçi esa slar uygulayabilme, 5. Öğretm e işlevi öğelerini som ut olarak incelem e olanağı, 6. Oğretm e-cğrenm e davranışlarını anında gözlem ve analiz olanağı, 7. A cil durum larda ders işlem e seçeneği sağlam a, 8. Program ın gösterm e ve gözlem işlevlerine yardım ve 9. A şağ ıd a ki öğretm en yeteneklerinin etkin biçim de öğrenilm e sini sağlama; Sınıf davranışını gözlemleme, Kendi-kendine eğretim ve gözetim li eksersiz yaşantılar Süreçlerle ilgili araştırm a yapabilm e, Etkin öğretim düzenleri geliştirebilm e. Bu ve benzeri olanaklar çağdaş eğitim teknolojisinin öğretmen eğitim program larında sistem atik olarak kullanılm asına olan gereksinim i sürekli olarak arttırm aktadır. A n cak yeni teknolojilerin bu a lan da kullanılm asında; öğretmen yetiştiriciler, öğretm en adayları ve öğretmenler hangi bilgi ve becerilerle donatılm alıdır? Ne tür bir strateye gereksinim olacaktır? Bu maksatla geliştirilecek programlar nasıl elm alıdır? Çağdaş teknolojilerin mevcut ve olası katkıları nelerdir? Bu ve benzeri soruların yanıtlanabilm esi için ayrıntılı araştırm a ve deneysel çalışm alar gereklidir. 3. TELEVİZYO N UN ÖĞRETM ENEĞİTİM İNE U YG ULAN M ASI 3. 1 A M A Ç. Televizyonlaöğretim in öğretm eneğitim inde u ygula m asının am acı, televizyonlaöğretim in genel am açlarına paralel o la rak : 1. Öğretm en eğitim i hizm etlerini yaygınlaştırm ak, 2. Hizm etöncesi, hizm etiçi eğitim i ve istihdam ı bütünleştirm ek, 3. Kaliteyi yükseltm ek, 4. Etkililiği arttırm ak ve 5. Maliyeti düşürmek olarak özetlenebilir. 3. 2 YÖ N TEM. Bu incelem enin 1.2 ve 1.3 bölüm lerinde sözü ed len televizycnlaöğretim yöntem ve sistem leri genel olarak öğretmen 15

eğitim inde de kullanılm akta ya da kullanılabilecek durumda uygulamalardır. Ancak bu değişik yöntemlerin her birinin öğretm eneğitiminde kullanılma biçimi ve kendine özgü sağladığı yarar ve katkılar vardır. Örneğin, kapalı devre yönte m i: doğrudan gözlem etkinliklerini takviye etme, kalabalık öğrenci grupları durum unda tesislerden ta sarruf sağlama, laboratuvar okulları ile öğretmeneğitimi kurumlqrı arasında iletişim i kolaylaştırm a ve hizm etiçi eğitim i derslerinde y a rarlanm a gibi katkılar sağlam aktadır. A çık devre yoluyla öğretim yöntem inde ise; hizm etiçi eğitim i derslerini uygulam ada ve uzaktan e ğ i tim etkinliklerinde diğer ortam ları takviye etmede yararlan ılm aktadır. Televizyonluteyple öğretim (Vidiotaperecording), özellikle siniriçi gözlem lerine seçenek olarak ve m ikroöğretım yöntemi olarak uygulam akta ve şu tür etkinlikleri iç e rm e k te d ir: Öğretm e süreçleri uygulam alarını doğrudan gözlem e, m ülakat, terapi dilöğretim i, öğretmen adayının gelişim seyrini izlem e ve kayıt bireysel çalışm alar, karşılıklı etkileşim analizleri, öğretm e işlem ini açıklam a, rol yapma, d a nışman konferansı, gösteri dersleri, aday öğrencinin kendi kendini değerlendirm esi, konuk konferansçı, sağlam a bilgileri ilerde k u lla n mak üzere kayıt etme. Tüm bu ve benzeri e tkin likler yoluyla editörlük kolaylıkları, tekrarlam a kolaylıkları, stoklam a sistemleri kitaplıklar geliştirm e ve diğer laboratuvar çalışm alarını takviye etme ve geliştirm e gibi katkılar sağlanm aktadır. Diğer taraftan, kineskopfilm yöntemi de, öğretm en uygulam alarını kineskoba kaydederek, kineskopfilm kitaplığı geliştirm ek su re tiyle, doğrudan gözlem leri takviye etmek ve televizyon stüdyo tem i ni ve işletilm esi gibi sorunlardan kurtarm a gibi yararlar sa ğ la m a k tadır. 3. 3 U YG U LA M A. Televizycnlaöğretim ın öğretmeneğitimi alanın da değişik yaklaşım lar ve yöntem lerle yaygın biçim de kullanıldığı bugün artık bilinen bir gerçektir. Çeşitli tür uygulama etkinlikleri bir incelem e ve sınıflandırılm aya çalışıldığında bunları genellikle: 1) gözlem, 2) değerlendirme, 3) öğretim, 4) benzeşim. 5) kaynak kişi sağlama, 6) kurs ve konferans, 7) metodoloji geliştirme, 8) etkileşim analizleri ve 9) geliştirm e, yenileştirm e türünden etkinlikler biçim inde gruplandırılabileceği görülm ektedir. Bu kategoriler altında toplanan uygulama çalışm aları sırasıyla ve kısaca şöyle ö z e tle n e b ilir: 1. Gözlem. Ö ğrenci grupları gözlem leri ve sınıf çalışm alarında bir seçe ce k ya da takviye olarak televizyonluteyp yöntemi uygulamaları. 16

ler ve 2) eğitim htemet alanları ileilgili belirli işlevleri vardır. Hizmet 2. Değerlendirme. Aday öğretm enlerin kendi, kendilerini değerlendirmeleri ya da diğer ilgili grupları tarafından değerlendirmelerde yardım cı bir ortam olarak kullanım. 3. Öğretim, h/.ikrcöğretim de dahil olmak üzere, öğretme teknik ve becerileri üzerinde öğrenm e-öğretm e etkinlikleri sağlam a ortamı olarak uygulamalar. 4. Benzeşim. Çeşitli sorunları olan pratik öğretme durumlarının asimilasyon» yoluyla gerçekleştirilm esinde yardım cı ortam olarak televizyonlaöğretim in işe koşulm asını esas alan uygulamalar. 5. Kaynak Kişi. Ulusal ve evrensel düzeyde cnem taşıyan kişileri kaynak olarak, çe şitli televizyonlacğretim yöntem leriyle istifadeye arz etme uygulamaları. 6. Kurs-Kcnferar.s. Hizm etöncesi ve hizrr.etiçi öğrenim etkinliklerinde tele-kurslar ve tele-konferanslar sağlayan uygulam alar. 7. Motoo'oloji Geliştirm e. Oğretm eneğitim inde m etodoloji g e liştirm eyi e sas alan televizycnlaöğretim uygulam aları. Örneğin; televizyon program larını toplu izlem e-tartışm a, belirli bir program ı izleme ve bunu geleneksel öğretim uygulamalarıyla karşılaştırm a, evde izlem e ve okulda tartışma, disiplinlerarası ekiplerle izleme-tartışma ya da belirli bir disiplin alanında oluşturulan ekip çalışm aları bu tür uygulam alara örnek olarak gösterilebilir. 8. Etkileşim Analizleri. A naliz ve incelem e m aksadıyla öğretmen davranışlarına karşı öğrenci tepkilerini kaydetme ve tekrar gösterme izlem e ortamı olarak yararlanm a uygulaması. 9. G e liştirrre-y e rilik. Eğitim personelini geliştirm e ve bilgi vermeye yönelik uygulam alar bu kategoride toplanm aktadır. Bunlar a ra sında : Günlük konuları çağdaş eğitim bilimleri ışığında tartışmayı esas alan program lar (eğitim teknolojilerini çeşitli yönleriyle tanıtma da dahil), doğal durumda çekilen derslerin yayımı ve değerlendirilmesi, okul yönetim i ve politikalarını konu alan programlar, eğitim süreçlerini geliştirm eyi am açlayan ve özel sorunlarla ilgili sistem atik m etodoloji yardım ını içeren program lar örnek olarak sayılabilir. 3. 4 SO N U Ç. Televizyonla öğretim konusunda yapılan a ra ştırmalar, bu yöntem in etkili ve geçerli olduğunu kanıtlam ış bulunm aktadır. Yöntem in öğretm eneğitim i program larında da başarı ile uygulanabileceğini çalışm alar gösterm ektedir. Bu aianda gözlem den yenileştirm e ve geliştirm e etkinliklerine kadar uzanan çek değişik va 17

çeşitli uygulama örnekleri görülmektedir. Bu yöntemin öğretmeneğitimine uygulanmasıyla sayısız yararlar sağlanılm aktadır. Öğretmen adaylarının ve öğretmenlerin eğitim bilgilerini geliştirm ek ve meslek bilinçlerini arttırm ak, okulların dinam ik gerçeğini ilgililere sürekli o la rak yansıtm ak, gelişm eleri sürekli olarak teşvik etm ek ve yayg ın la ş tırm ak bu yöntem le daha kolay biçim de gerçekleştirilebildiğini uygulam alar ortaya koym aktadır. K A Y N A K Ç A Alkan, Cevat. «Eğitim Teknolojisi ve öğretmen Yetiştirme» Eğitim Fakültesi Dergisi. Cilt : 5, Sayı : 3-4, 1973 ss. 33-61. ç 9 Alkan, Cevat. «Eğitim Teknolojisi ve Eğitim İçin Yarattığı Olanaklar» Meslekî ve Tekniköğretim. Yıl : 2, Sayı : 256. Haziran 1974 ss 37-44. Alkan, Cevat. «Eğitim Teknolojisi» Eğitim Fakültesi Dergisi. Cilt : 7, Sayı : 1-4, 1975 ss. 339-344. 0 Alkan, Cevat. Eğitim Teknolojisi Kuramlar-Yüntcmler. Ankara : Şenyuva Kooperatif Evleri, Merhale Sokak, No : 37,3, 1977 # Alkan Cevat. «Yüksek öğretimde Yeni Bir Boyut» Eğitim ve Bilim. Cilt : 2. Sayı : 10, Kasım 1977 ss. 14-19. Alkan, Cevat. Radyo ve Televizyonun Diğer Eğitim Ortamları ile Birlikte Kullanılması. 2. Uluslararası Eğitim Teknolojisi Semineri, EİTİA, Eskişehir, 1979. # Aziz, Aysel (Çev.) «Televizyon ile Doğrudan Eğitim» Eğitim ve Bilim. Cilt : 2 Sayı : 8 ve 9 ss. 35-41 ve 41-52 Temmuz-Eylül, 1977. Eğitim Teknolojisi ve Deneme Yüksek öğretmen Okulu Projesi, Deneme Yüksek öğretmen Okulu Çalışmaları, RAPOR 3 Ağustos 1975. # Fidan, Nurettin ve Kenan Okan. Açık Yüksek Öğretim Sistemleri ve Uzaktan Eğitim. Ankara : Ayyıldız Matbaası, 1975. # KURGU Sayı : 1, 2 ve 3. Eskişehir İletişim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 0 Oskay, Unsal Toplumsal Gelişmede Radyo ve Televizyon. BYYO Yayonlan, No : 2 Ankara, 1971. # özdil, İlhan ve Diğerleri. Uzaktan Öğretimin Evrensel Çerçevesi ve Türk Eğitim Sisteminde Uzaktan öğretimin Yeri, Ankara : M. E. B. Film-Radyo-Televizyonla Eğitim Merkezi, 1980. Vidio tlniversity Systems. 2146 Wyoming Avenue. MW, Washington, D. C. 20008. 18