Süper Avm İçin Hiper Teknlji Kullanımı Hyper Technlgy fr Super Malls Sinem GÜDÜM* Aslı ANIL DENİZ** * Marmara Üniversitesi Reklamcılık ve Tanıtım Dktra Öğrencisi, sinemgudum@yah.cm ** Marmara Üniversitesi Reklamcılık ve Tanıtım Dktra Öğrencisi, aslianil@yah.cm ABSTRACT Shpping centers, especially in metrplitan cities like İstanbul, are grwing at a very rapid pace in number. They ve becme t be leisure areas where peple spend a cnsiderable amunt f their free time and nt nly shp, but als scialize in special facilities like vide game rms, sprts centers, fd curts etc... There is n dubt that in the highly cmpetitive envirnment f the super malls, the usage f new technlgies can help t distinguish ne mall frm anther, and prvide a unique edge t ne. At this pint it shuld be nted that the crrect and n the spt implementatin f the abve mentined new technlgies is very imprtant in this Infrmatin Sciety Age. Successful intrductin requires gd engineering, prfessinal management skills, and a great deal f fllw-up. It is nt easy t maintain high quality services as such, but the prize yu get in return (mre custmers, mre time spent in the mall, mre cnsumptin etc ) is definitely wrth it. Thus, in this paper, we aim t pint ut sme f these new technlgy cncepts that wuld make a mall stand ut and have a unique identity. Key Wrds: Malls, shpping centers, new technlgy, smart technlgy, shpping in Turkey. ÖZET Alışveriş merkezlerinin sayısı, özellikle İstanbul gibi büyük şehirlerde, çk hızlı bir şekilde artıyr. Günümüzde insanların çğu, bş zamanlarının önemli bir bölümünü sadece alışveriş yapmakla kalmayıp, aynı zamanda vide yun salnları, spr merkezleri ya da yemek alanları gibi özel tesislerde ssyalleşme imkânı da buldukları bu eğlence alanlarında geçirmeyi tercih ediyr. 'Süper AVM lerin (Alışveriş Merkezleri) yüksek rekabet içeren bu rtamında 'yeni teknlji kullanımının bir AVM yi diğerinden ayırt etme, hatta lider knuma getirme knusunda en önemli unsurlardan biri lacağı şüphe götürmez bir gerçek larak karşımıza çıkıyr. Bu nktada, Bilgi Çağı nın en büyük getirisi lan yeni teknljilerin, dğru ve
'yerinde' uygulanmalarının önemi aşikârdır. Başarılı bir uygulama; iyi mühendislik, prfesynel yönetim becerileri ve sık zaman aralıklarıyla 'takip' gerektirir. Böylesi yüksek kalitede hizmet sağlamak klay değildir, fakat snuçta alınacak ödül (daha fazla müşteri, alışveriş merkezinde geçirilen zamanda artış, yükselen tüketim miktarı vb...) kesinlikle buna değer. Bu makalede amaçlanan da bir alışveriş merkezini diğerlerinden ayırıp öne çıkaracak ve na benzersiz bir kimlik verecek lan bu yeni teknlji uygulamalarına giriş yapmaktır. Anahtar Kelimeler: Alışveriş merkezleri, AVM, yeni teknlji, akıllı teknlji, Türkiye de alışveriş. 1. GİRİŞ Zamanın nasıl geçtiğini anlamadan, saatlerce kalıp keyifli vakit geçirme vaadinde bulunan mekânlar larak tasarlanan alışveriş merkezleri gün geçtikçe daha da yaygınlaşmaktadır. Ziyaretçilere zaman durdu yanılsamasını yaşatarak daha fazla alışveriş yapmalarını sağlamak için de birçk farklı yöntem uygulayan alışveriş merkezleri, teknljinin hüküm sürdüğü günümüzde üstün teknlji uygulamalarından yararlanmaktadır. Teknlji geliştikçe, alışveriş merkezlerinin de teknljik byutu gelişmekte, rekabet avantajı yaratan akıllı teknlji uygulamaları alışveriş merkezlerinin hayatına girmiştir. Ziyaretçiyi daha fazla dükkânın önünden geçirmek ve lası alışveriş ihtimalini artırmak amacıyla, iniş ve çıkışları yan yana lmayan yürüyen merdivenlerden alışverişi etkileyen müzik ve kkuya, (Arık, M. B. İletişim Yazıları, Tablet Yayınevi, Knya, 2006) tanıtımda kullanılan LCD ekranlardan teknlji harikası yönlendirme mekanizmalarına kadar her şey düşünülmüş, teknlji ziyaretçilerin huzuruna sunulmuştur. Çalışmada, alışveriş merkezi kavramının Türkiye deki gelişimi ve teknljinin günlük hayatı etkileyen yanlarının alışveriş merkezlerinin dünyasına lan etkileri knu edilmiştir.
2. TÜRKİYE DEKİ ALIŞVERİŞ MERKEZLERİNİN GENEL YAPISI Alışveriş yaparken aynı zamanda yeme içme, dinlenme, eğlence, kişisel bakım, spr yapma gibi imkanlar sunan ve güvenli bir rtamda bş zamanların değerlendirilmesine imkan tanıyan alışveriş merkezleri Türkiye de birer cazibe merkezine dönüşmüştür. Bu değişim ve gelişme snucunda büyük alışveriş merkezlerinde alışveriş, tüketici için klay, rahat, çeşitli, zevkli ve daha eknmik hale gelmiştir. Bu merkezler, en yüksek gelir seviyesinden en düşük gelir seviyesine kadar tplumun her kesimine hitap ettiği için geniş bir kitlenin ilgisini çekmektedir. Yapılan bir araştırmada tüketici satın alma davranışları incelenmiş ve hem tüketici hem de perakendeci için alışveriş merkezlerinin tercih edilmesinde öne çıkan faktörler belirlenmiştir. Alışveriş merkezlerinden alışveriş yapmayı tercih eden tüketiciler arasında gerçekleştirilen araştırma snucunda tüketicilerin beklentileriyle ilgili faktörler belirlenmiştir. Bu faktörler sırasıyla: Bilinçli alışveriş Alışverişte güvenilirlik Alışveriş keyfi Arkadaşlarla bir arada lma ve eğlenme Karşılanmayan beklentiler larak belirlenmiştir. Ayrıca, tüketicilerin alışveriş merkezlerini tercih etmelerine ilişkin tutumları ile ilgili 3 temel faktöre ulaşılmıştır. Bu faktörler sırasıyla: Alışveriş merkezinin sağladığı pazarlama faydaları Alışveriş merkezlerinin fiziki özellikleri Alışverişler merkezlerindeki tutundurma aktiviteleri larak belirlenmiştir. (Cengiz E., Özden B., Perakendecilikte Büyük Alışveriş Merkezleri ve Tüketicilerin Büyük Alışveriş Merkezleri İle İlgili Tutumlarını Tespit Etmeye Yönelik Bir Araştırma, Ege Üniversitesi İİBF Ege Akademik Bakış, 2002) Türkiye de alışveriş merkezlerinin tarihini kimi kaynaklar 19 yy da Avrupa nın etkisiyle İstanbul un Beyğlu bölgesinde açılan ilk bnmarşeler ve pasajlardan başlatmaktadır. Ardından açılan ilk alışveriş merkezi benzeri örnek; 1950 lerde giyim ürünleri ticaretiyle
perakendeciliğe başlayan Yeni Karamürsel dir. Beymen grubunun giyim ve tüketim ürünleri satan zinciri Çarşı nın ise ilk şubesi 1981 yılında İstanbul Bakırköy de açılmıştır. Avrupa nın en büyük marketler zinciri Metr, 1986 yılında Türkiye de yatırım yapmaya karar vermiştir. Türkiye nin ilk Cash&Carry marketi Metr nun ilk mağazası İstanbul Güneşli de açılmıştır. Daha snraki yıllarda Metr zinciri, İstanbul un farklı semtlerine ve Anadlu ya yayılmıştır. İlki 1993 yılında açılan Spectrum, kırtasiye marketleri alanında bir öncü lmuştur. Türkiye nin gerçek anlamda ilk alışveriş merkezi 1988 yılında İstanbul Ataköy de açılan Galeria dır. Ankara nın ilk AVM si ise 1989 yılında hizmete giren Atakule dir. İstanbul un Anadlu yakasının ilk mdern alışveriş merkezi ise 1993 yılında açılan Capitl Alışveriş Merkezi dir. Aynı yıl Levent te Akmerkez Alışveriş Merkezi de hizmete girmiş ve 22 Kasım 1993 de Avrupa nın en büyük 5 hipermarket zincirinden biri lan Carrefur İstanbul, Kzyatağı nda açılmıştır. (Cengiz E., Özden B., age) 2009 yıl snunda 236 lan Türkiye genelindeki tplam AVM sayısı, Aralık 2010 itibarıyla 264 e yükselmiştir. AVM lerde metrekare artış ranı 11 ayda %20 lurken, sektör genelinde artış ranı %14 lmuştur. Özellikle gıda dışı perakende, büyümesini AVM yatırımları ile sürdürmektedir (http://www.ampd.rg/arastirmalar/default.aspx?sectinid=164). 2011 itibariyle en iddialı ve büyük AVM ler İstanbul da bulunmakta lsa da Nata Grup un Ankara da inşa ettiği Nata Vega Alışveriş Merkezi (AVM), 500 bin metrekareyi bulan kapalı alanıyla Türkiye nin en büyük AVM si lmaya adaydır. (http://www.hurriyet.cm.tr/eknmi/16528952.asp?gid=373) Tabl 1: İstanbul daki Örnek Alışveriş Merkezleri Airprt AVM Aquarium AVM Astria AVM Capacity AVM Akmerkez AVM 212 İstanbul AVM Addres İstanbul AVM Beylicium AVM City's Nişantaşı AVM Armni Park AVM
Asya Park AVM Atrium AVM Beşyıldız AVM Capitl AVM Carusel AVM Depsite AVM Fabulist AVM Fxcity AVM Hayatpark AVM Outlet Park AVM Kanyn AVM Mayadrm AVM Metrprt AVM Palladium AVM Pendik Park AVM Tepe Nautilus AVM Uyum Çarşı AVM Wrld Atlantis AVM Histria AVM M1 Meydan AVM Marka City AVM Parkway AVM Espri Outlet AVM Blackut AVM Kadir Has AVM Lilyum AVM Optimum İstanbul AVM Metrnm AVM Atirus AVM Aymerkez AVM Beyaz City AVM Carium AVM Cevahir AVM Dğuş AVM Flyinn AVM Galleria AVM Ihlamur AVM İstinye Park AVM Kemermall AVM Metrcity AVM Olivium AVM Paradise AVM Prfil AVM Twn Center AVM Viaprt AVM Yaylada AVM Clny Outlet AVM Kale Center AVM Marmara Park AVM Prestige Mall AVM Ataşehir AVM Frum İstanbul AVM Kardiyum AVM Nemarin AVM Carrefur AVM Necity AVM
Olimpa AVM Optimum Silivri AVM Plcenter AVM Verde Mlin AVM Kaynak: http://www.alisverismerkezleri.gen.tr 3. ALIŞVERİŞ MERKEZLERİNDE AKILLI TEKNOLOJİ UYGULAMALARI Sn zamanlarda tüm gözler, dünyanın en önemli mimarlarından Nrman Fster ın Saadiyat Adası üzerinde inşa edeceği Zayed Ulusal Müzesi nde tplanmış durumda; nedeni ise çk basit: Binada kullanılacak lan akıllı teknlji uygulamaları Mimariye ustaca eklenen çelik knstrüksiynlar ile binadan üstün bir iklimlendirme sistemi yaratılmış. Bu gelişmiş sistem sayesinde minimum enerji harcanarak maksimum düzeyde verim alınacak. Yapı, her şeyden önce, insan eliyle yapılan bir ada üzerine knulacak (Tutuş, O. 2011. s:141). Özenle hazırlanmış bir peyzaj sayesinde sanki denizin rta yerinden yükselmişçesine duracak lan bu yapı, kuşkusuz teknljinin geldiği sn nktaya güzel bir örnek teşkil edecek. The Ecnmist dergisinin 24 Haziran 2000 sayısında dünyanın yeni haritası adıyla Harvard Uluslararası Kalkınma Merkezi Direktörü Jeffrey Sachs tarafından kaleme alınan yazıda yer alan şu söylem adeta bugüne işaret etmiş gibi görünüyr: Günümüzün dünyası ideljik bölünmeler tarafından değil teknlji tarafından yeniden şekillendiriliyr. (www.cid.harvard.edu/cidinthenews/articles/sachs_n_glbalisatin.htm) Benzer bağlamda, günümüzde, akıllı teknlji ürünleri ile sağlanan gelişmelerin her alanda çekicilik unsuru taşıdığı ve yatırımları teşvik ettiği söylenebilir. Akıllı binalarda amaç enerjinin en verimli şekilde kullanılması ve çevresel sistem teknljilerini bütünleştirerek çalışma perfrmansının arttırılmasını amaçlar. İlk larak 1980 lerde enerji kullanımını azaltmak için özel mekanik ve elektriksel sistemler geliştirilmiştir ve yeni bina ürünleri kullanılmıştır. Akıllı binalar knusunda Amerika daki düşünce bir mdern fis blğunda sağlanacak çk çeşitli klaylıklardan biri lan etkin enerji kullanımıyla rtaya çıkmıştır. Akıllı bir binada ana hatları ile izleme, kntrl ve raprlama işlemleri yapılır. Bu işlemler alt düzeyde birçk algılayıcıyı, kntrl mekanizmalarını, bilgisayarları ve gerekli tesisatı
içerirler. Binalarda kurulabilecek sistemler çağa ayak uydurarak sürekli değişebilir ve çeşitlenebilirler. Kurulabilecek sistemlerin bazı işlevleri şunlardır: (http://www.baktabul.net/mimarlik/195312- akilli-bina-tasarimi-nedir-akilli-bina-tasarimi-hakkinda.html) a. Çevre Düzenleyici Sistemler: Isıtma, sğutma, havalandırma, nemlendirme, sulama, ses düzeni vb sağlamak. b. Yangın ve Kaçış: Yangın durumunda güvenliği aramak ve kaçış yllarını hazırlamak. c. Enerji Kntrlü: Enerji tüketimini sürekli izleyip, kntrl altında tutmak, raprlar verip harcama durumunu bildirmek. d. Güvenlik ve Kruma: Ziyaretçileri lası tehlikelerden krumak ve tehlike anında güvenliği haberdar etmek. e. Işıklandırma Elektrik Sistemleri: Tüm elektriksel sistemlerin ptimum kullanımını sağlamak. f. Bina Onarım ve Bakımı: Bina içi arızalı bölgeleri bakım birimlerine zamanında bildirmek. Tüm bu sistemler bilgisayarlar tarafından kntrl edilen algılayıcılar ve kntrl sistemleri ile çalışırlar. İyi bir kntrlde amaç, binanın en iyi şekilde ölçme ve değerlendirme yapabilmesi, çeşitli işlemleri kntrl edebilmesi, beklenmeyen durumlarda kendini duruma göre adapte edip cevap verebilmesidir. Mekansal teknljiler ve uygulamalardan bazıları şöyle sıralanabilir: Mekansal Bilgi Sistemleri (Gespatial Infrmatin System, GIS), Lkasyn Tabanlı Servisler (Lcatin- Based Services- LBS), Rady Frekans Çözümleri (Radi Frequency Identificatin-RFID), Kapalı Alan TV Yayın-(Clsed-Circuit Televisin-CCTV), GPS ile yer tanımlama, Internet GPS, internet üzerinden harita ve harita bilgisi üretim servisleri (Web Mapping Services- WMS), mekansal web servisleri (ge web services), akıllı cep telefnları için 3G iletişim ve grafik veri transferi, mbil navigasyn, mekansal veri mdelleri, Sensr Netwrks, Sensr Web, Gesensr Netwrk ve benzerleridir. Tüm bu mekan bilgisine dayalı teknljiler ve çözümler Mekansal Bilişim (spatial infrmatics gespatial infrmatics ge-infrmatics) kavramı altında bir araya gelmekte ve sürdürülebilir gelişimin temel taşlarından birini
luşturmaktadır (Güney, C. (2009) Akademik Bilişim 09 - XI. Akademik Bilişim Knferansı Bildirileri, 11-13 Şubat 2009 Harran Üniversitesi, Şanlıurfa). Günümüzde böylesi akıllı teknlji uygulamaları ülkemizde de uygulanmaktadır. Sn zamanlarda Temaslı Kart Uygulamaları gündeme gelmektedir. Örnek larak, çeşitli nedenlerden dlayı aracını her gün ya da sık sık bu alışveriş merkezine park etme durumunda kalan ziyaretçilere indirimli pay/stay (Kaldığın süre kadar öde) imkanı veren, aylık ücretle AVM tpark gişelerinden dldurulan kartlar gösterilebilir. Ayrıca temassız akıllı kartı cep telefnu üzerinde çalışan NFC (Near Field Cmmunicatin-Yakın Alanda İletişim) uygulamasına dönüştürme imkanı vardır. Bu özellikle insanlar kartta kalan bakiyesini ve sn ödeme bilgilerini cep telefnu ekranı ve menülerinden erişebilecek şekilde tasarlanacaktır. Yine GSM peratörünün sağladığı uzaktan erişimle tmatik/uzaktan kntör yükleme işlemi yapabilecektir. Teknljinin üstünlüklerini müşterilerine sunan alışveriş merkezlerinden biri de Nisan 2010'da hizmet vermeye başlayan Ataköy Plus Alışveriş Merkezi dir. Ziyaretçilerinin güvenli bir şekilde alışveriş yapmalarını sağlamak, hırsızlık ve yangın felaketlerinden krumak için alışveriş merkezinin mimarisine uygun sn teknlji ürünü, estetik ekipmanları kullanan AVM'de kurulan güvenlik ve seslendirme sistemleri birbiri ile haberleşmesi ve klayca yönetilebiliyr lması açılarından üstünlük taşımaktadır. Tüm saha elemanlarının kabl kesitleri ve çektiği akımlara göre lp sayısı ve mdül seçimi belirlenip, gelecekte lp'lar üzerine ilave edilebilecek ürünlerin sayıları tespit edilmiştir. Sistemin çekirdeğini FPA 5000 Mdüler Yangın Paneli luştururken, tparkta FAD-0-420 kanal tipi duman dedektörü, galeri bşluklarında ışın tipi beam dedektörler, restran katında gaz dedektörleri kullanılmıştır. Her katta bulunan elektrik dalarında kullanılan 8 input girişli mdüllerle saha elemanları rahatlıkla izlenirken, yangın paneli 24 lp'lu tekrarlayıcı panel ile yedeklenip, sistemin herhangi bir arıza durumunda da çalışmaya devam etmesi sağlanmıştır. Yangın paneli entegrasyn sistemi ile desteklenerek, durum ve knum bilgilerinin grafiksel yazılım üzerinden 42" plazmalardan izlenmesi sağlanmıştır. Acil durumlarda, binanın güvenli ve hızlı bir şekilde bşaltılabilmesi için yangın algılama sistemi acil anns sistemi ile entegre edilmiştir. 12 ayrı ses bölgesine ayrılan AVM de, hparlör yerleşim yazılımıyla, kabl kayıp hesaplamaları yapılarak, hangi bölgede hangi tip hparlör kullanılacağına karar verilmiş,
tplamda farklı cins ve güçlerde 500'ün üzerinde hparlör kullanılmıştır. Kridrlar, yürüyen merdivenler, asansör çıkışları, servis kridrları ve çıkış kapılarında sabit kameralar tercih edilirken, tpark ve genel mahaller dme tipi hareketli kameralarla, yürüyüş kridrları ise sabit dme kameralarla desteklenmiştir. Katlarda bulunan yangın merdivenlerine açılan çıkış kapıları, tüm elektrik daları manyetik kntaklarla izlenirken, yangın çıkış kapıları izinsiz giriş ve çıkışlara karşı manyetik tutucularla güvence altına alınmıştır. Manyetik tutucuların lduğu nktalarda acil çıkış butnları kullanılarak acil durumlarda çıkış yapılmasına izin verilmiştir. (Ataköy Plus Alışveriş Merkezi için Bsch'tan Eksiksiz Güvenlik Çözümü, İstanbul) Bunların yanı sıra, AVM lerde çekiciliği artırmak için knsept çalışmalara da yer verilir. Böylesi çalışmalara örnek larak, Nata Vega Alışveriş Merkezi nde açılması planlanan 360 derecelik akvaryum restran verilebilir. Bu restrana asansörle inilmesi planlanmaktadır. Akvaryum, Türkiye nin en büyüğü; Avrupa nın ise ikinci büyüğü larak knumlandırılmıştır. Ayrıca tam larak kesinleşmemekle birlikte 365 gün kayak yapılabilecek pistler de gündeme gelmiştir. Nişantaşı nda yer alan City s Alışveriş Merkezi, Levent Metrcity deki ValeParking hizmeti ve 550 metrekarelik buz pateni pisti Icessprt ya da Kanyn Alışveriş Merkezi ndeki 2300 kişilik tpark ve Açıkhava peyzaj düzeni, böylesi knsept çalışmalara verilebilecek diğer örneklerdir. 4. ALIŞVERİŞ MERKEZLERİNDE AKILLI TEKNOLOJİ KULLANIMININ AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI Teknljik gelişmeler tüketicileri, üreticileri ve alışverişin yapısını da dğal larak etkilemiştir. Teknlji, günlük hayatın her alanına lduğu gibi alışveriş dünyasına da etki etmiş ve dinamikleri değiştirmiştir. Bilgi teknljilerinin günlük hayatta kullanımı, zaman ve emek maliyeti yaratarak hem tüketicilere hem işletmecilere avantaj sağlamaktadır. Teknlji sayesinde birçk işlem bilgisayar veya cep telefnu yardımıyla yapılabilmekte, iletişimdeki teknljik ilerlemeler sayesinde dünyanın her yerine saniyelik sürelerde ulaşılabilmektedir. Bunun yanı sıra,
teknlji insanların hayatına güvenlik, sağlık ve eğitimi çk daha klay bir şekilde sunmaktadır. Alışveriş merkezlerinde teknlji kullanımı, yine zaman maliyeti sunmakla birlikte, daha eğlenceli ve daha zahmetsiz alışverişin kapılarını açmaktadır. Teknlji sayesinde tüketiciler alışveriş merkezlerinde klayca yllarını bulmakta, LCD ekranlar sayesinde günlük haberleri almakta ve lası bir tehlike anında kendilerini krumada hissedebilmektedirler. Teknljinin avantajları tüketicilerin lduğu kadar işletmelerin de hayatını klaylaştırmaktadır. Bilgi teknljileri işletmeleri başarıya ulaştıracak değişim yönetimi için güçlü bir destek sağlamakta ve bir çk yapısal değişime de neden lmaktadır. Bugün işletmeler bilgi teknljilerindeki değişikliklere uyum sağlayarak, rekabet avantajı elde edebilir ve şiddetli rekabet rtamında yaşamlarını etkin ve verimli sürdürebilirler. Küresel rekabetle baş edebilmek ve geleceğin iş dünyasında üstün labilmek için, en kazançlı yatırımın geleceğe yapılan yatırım lduğunu ve bunu da bilgi ve bilgiye dayalı teknljilerin sağladığını unutulmamalıdır. (Ekinci H., Yeni Rekabet Aracı Olarak Bilgi Teknljileri ve Değişim Yönetimindeki Rlüne İlişkin Görgül Bir Araştırma, C.Ü. Ssyal Bilimler Dergisi, 2004) Alışveriş merkezlerinde teknlji kullanımının hayatı klaylaştıran ve renklendiren avantajlarının yanı sıra dezavantajlarından da bahsedilmektedir. Akdeniz Üniversitesi (AÜ) Mühendislik Fakültesi Elektrik Elektrnik Bölümü Başkanı Yrd. Dç. Dr. Şükrü Özen, alışveriş merkezlerinde uzun süre kalanların zaman zaman baş dönmesi ve baş ağrısı şikayetinde bulunduğunu belirterek, bunun nedenlerinden birinin de manyetik alan lduğunu söylemiştir. Genellikle çk geniş alana yayılan, ancak tavanları çk yüksek lmayan alışveriş merkezlerini saran ağ şeklinde kabllar; ciddi bir elektrik akımı ve elektrik akımının etrafında luşan yğun bir manyetik alana sebep lmaktadır. Ayrıca kmpakt flresan dediğimiz tasarruflu ampuller, elektrmanyetik ışıma yaparlar ve rta güçlü bir kmpakt enerji tasarruflu ampulün yaydığı elektrmanyetik radyasyn, bir cep telefnunun 30 cm de yaydığı alanın neredeyse 2-3 katıdır. Aynı zamanda ultraviyle ışıklara maruz kaldığımız alışveriş merkezlerinin rtaya çıkardığı elektrmanyetik ve ışık yayılımı, yrgunluğa etki ederek, insan sağlığıyla ilgili bazı riskler luşturmaktadır.
5. SONUÇ Küreselleşen dünyanın belki de en büyük yandaşı lan teknlji, günümüzde en üst seviyede ve yaygın larak kullanılmaya başlanan "akıllı bina" lgusunu da öne çıkarmaktadır. Yaşadığımız çağ, bilgi ve iletişim daklıdır. Bu anlamda, Bilgi Tplumu bireyleri ve kurumları arasındaki veri akışı hem dğru hem de labildiğince hızlı lmalıdır. Bina içi knfr ve kalitenin artması da önemlidir. Gelişmiş teknlji kullanımı ve akıllı sistem implementasynları ile daha kısa sürede, daha çk ve kaliteli hizmet ziyaretçiye sunulacaktır. Bu çağ mikr işlem/tele haberleşme/bina tmasynu çağıdır. Bu dönem elektrnik/bilgisayar/bilgi çağıdır. Bu, daha kaliteli malzemelerin ve gelişmiş tasarımların dönemidir. Bu yeni çağ "yüksek kalite beklentilerinin" dönemi larak da nitelendirilebilir. Alışveriş merkezlerinde teknlji kullanımı, daha eğlenceli ve daha zahmetsiz alışverişin kapılarını açmakta ve teknlji sayesinde tüketiciler lası bir tehlike anında kendilerini krumada hissedebilmektedirler. Teknljinin avantajları tüketicilerin lduğu kadar işletmelerin de hayatını klaylaştırmakta, rekabet avantajı sunmaktadır. Ancak; alışveriş merkezlerinde teknlji kullanımının hayatı klaylaştıran ve renklendiren avantajlarının yanı sıra dezavantajlarından da bahsedilmektedir.
KAYNAKÇA Alışveriş Merkezleri, (2011), http://www.alisverismerkezleri.gen.tr/(26.01.2011) AMPD, (2011), Alışveriş Merkezi ve Perakendeciler Derneği, http://www.ampd.rg/arastirmalar/ (23 Ocak2011) Arık, M. B. İletişim Yazıları, Tablet Yayınevi, Knya, 2006 Ataköy Plus Alışveriş Merkezi için Bsch'tan Eksiksiz Güvenlik Çözümü, İstanbul. Baktabul, (2011), http://www.baktabul.net/mimarlik/195312-akilli-bina-tasariminedir-akilli-bina-tasarimi-hakkinda.html/ (25.01.2011) Cardist, (2011), http://www.cardist.cm.tr/tr/default.asp, (23 Ocak 2011) Cengiz E., Özden B., (2002), Perakendecilikte Büyük Alışveriş Merkezleri ve Tüketicilerin Büyük Alışveriş Merkezleri İle İlgili Tutumlarını Tespit Etmeye Yönelik Bir Araştırma, Ege Üniversitesi İİBF Ege Akademik Bakış Center fr Internatinal Develpment, (2011), http://www.cid.harvard.edu/cidinthenews/articles/sachs_n_glbalisatin.htm (23 Ocak 2011) Ekinci H., (2004), Yeni Rekabet Aracı Olarak Bilgi Teknljileri ve Değişim Yönetimindeki Rlüne İlişkin Görgül Bir Araştırma, C.Ü. Ssyal Bilimler Dergisi Güney, C., (2009) Akademik Bilişim 09 - XI. Akademik Bilişim Knferansı Bildirileri, 11-13 Şubat 2009 Harran Üniversitesi, Şanlıurfa Kanyn Alışveriş Merkezi, (2011), http://www.kanyn.cm.tr/ (26 Ocak 2011) Metrcity Alışveriş Merkezi, (2011), http://www.metrcity.cm.tr/ (26 Ocak 2011) NAPA AVM, (2011), http://www.hurriyet.cm.tr/eknmi/16528952.asp?gid=373/ (26 Ocak 2011) Tutuş, O., (Ocak 2011), Kraliçe Sunar, INFOMAG Dergisi