Dünyayı 2 yıldır sarsan ekonomik krizin yarattığı. Başkandan GELECEĞE GÜVEN

Başkandan GELECEĞE GÜVEN Dünyayı 2 yıldır sarsan ekonomik krizin yarattığı olumsuz hava giderek dağılıyor. Ancak özellikle euro bölgesindeki dalgalanmaları ve ikinci dip söylentilerini de dikkate almamız gerekiyor. İstanbul Sanayi Odası tarafından hazırlanan ve sanayinin en büyüklerini gösteren liste dikkatle incelendiğinde; döküm sanayinin ve tüm sanayi alanlarındaki büyüme ve gelişme gözlenebilir. Bizler bu büyümenin ve gelişmenin sürekli olabilmesi için gerekli tedbirlerin alınmasının önemine dikkat çekmeye devam edeceğiz. Listede yer alan tüm üyelerimizin de başarılarının devamını dileriz. Önümüzdeki Kasım ayında gerçekleştirilecek Ankiros Fuarı heyecanla beklenmekte. İki sene önce yapılan fuar krizin başlangıç etkileri altında gerçekleştirilmişti. Bu Ankiros umarım hepimiz için yeni pazarlar, olanaklar ve işbirlikleri için güzel bir fırsat yaratır. Küresel bir çekim merkezi olabilmenin bir adımı da; pazarlama iletişiminin önemli unsuru olan fuarların gerek profesyonel ziyaretçi gerek de katılımcılar için tatmin edici sonuçlar doğurması. Ankiros Fuarı nın katılımcılar ve ziyaretçiler için olumlu sonuçlar doğuracağını düşünmekteyim. Fuarı zenginleştiren Döküm ve Metalurji Kongrelerimizin de programları hazırlandı. Sektörümüzün tüm teknik ve idari personelinin katılımı ile oluşacak bilgi platformunun önemine buradan dikkat çekmek istiyorum. Döküm sanayinin gelişimi esasen ülkemizin gelişimi anlamına da gelmekte. TÜDOKSAD olarak ülkemiz döküm sanayinin yüzde 75 ini temsil etmekteyiz. Uluslararası mesleki standartlara haiz üyelerimiz bugün ülke ekonomisine; önemli oranda istihdam sağlayan ve ciddi katma değer yaratan kuruluşlar. Bizler yeni pazarlar yaratabilmek ve mevcut pazarlarımızı genişletebilmek için durmaksızın çalışmaya devam edeceğiz. Biliyoruz ki hem nitelikli insan kaynağımızla hem de ülkemiz insanına haz dinamizmle aşamayacağımız engel yok. Teknolojiye olan yatırımlarımızın ve kendimize olan güvenimizin gerekçesi de bu. Döküm sanayine yöne veren kuruluşlar olarak meslektaşlık kültürümüzün bize öğrettiklerinden hareketle Türkiye nin geleceğine önemli katkılar sunuyoruz. Döküm Sanayi nin geleceğine inanıyor ve ülkemizin geleceği için, verimlilik ve büyüme için çalışmayı sürdürüyoruz. Ve emin adımlarla geleceğe yürüyoruz Saygılarımla... M. Niyazi AKDAŞ Tüdöksad Yönetim Kurulu Başkanı

İÇİNDEKİLER Eylül / 2010 3 BAŞKANDAN 6 DERNEKTEN HABERLER Ukrayna dan Tüdöksad a davet Bilgi platformu Ankiros Döküm Kongresi 10 GLOBAL KRİZİN ETKİLERİ BİTTİ Mİ? İstanbul Sanayi Oda sı 500 büyük sanayi kuruluşunu açıkladı. TÜDÖKSAD üyeleri krize rağmen listeye girmeyi başardı. 10 İSO İLK VE İKİNCİ 500 Krizin etkileri bitti mi? Döküm sanayisinin İSO ilk 1000 deki yeri CMS Jant ilk 500 de Uğur Kocaoğlu: 2011 de tam kapasiteye ulaşacağız 2009 ihracat rakamlarında Türk Döküm Sanayi 20 İŞ İDARESİ Döküm sanayinde fiyat indirimleri ve sonuçları 22 ÜYELERDEN HABERLER Gedik Döküm den tek denemede doğru parça Üreten Samsun un yıldızları 23 ETKİNLİK 1. Ankiros Dökümün Fotoğrafları Sergisi 24 RÖPORTAJ Otomotiv Sanayii Derneği Genel Sekreteri Prof.Dr. Ercan Tezer 34 FUAR Buluşma noktası Ankiros a doğru 24 RÖPORTAJ: PROF. DR. ERCAN TEZER 42 FUAR GİFA 2011fuarlarında ekometals vurgusu 44 KONGRE IMMC 2010 a 302 bildiri sunulacak KÜNYE TÜRKCAST / TÜRKDÖKÜM DERGİSİ İMTİYAZ SAHİBİ: Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği adına Yönetim Kurulu Başkanı NİYAZİ AKDAŞ SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ: KUBİLAY DAL ( Genel Sekreter ) YAYIN KURULU: MEHMET ATİK - UĞUR KOCAOĞLU - UĞUR DEMİRCİ - SEYFİ DEĞİRMENCİ DR. CAN AKBAŞOĞLU - PROF. DR. E. SABRİ KAYALI - M. ERHAN İŞKOL - CAN DEMİR - TEVFİK GÜNHAN - UMUR DENİZCİ YÖNETİM YERİ: Yasemin sok. Birlik Apt. No: 7 / 3 34349 Gayrettepe - Tel: 0212 267 13 98 Faks: 0212 213 06 31 www.tudoksad.org.tr YAYINA HAZIRLAYAN: TEMATİKMEDYA Yayıncılık ve Ajans Hiz. Ltd. Şti. BASKI: Promat Basım Yayın San. ve Tic. A.Ş YAYIN TÜRÜ: Yerel - Süreli / TÜRKCAST - TÜRKDÖKÜM dergisi 3 ayda bir yayınlanır. Dergimizdeki yazılar kaynak gösterilerek kısmen veya tamamen yayınlanabilir.

34 ANKİROS / ANNOFER / TURCAST FUARLARINA DOĞRU 46 CAEF Malzeme fiyat farkları / Dr. Nobert Wichtmann 48 HAMMADDE Tüdöksad hammadde fiyat endeksi Çolakoğlu hurda fiyatları Avrupa metalik malzeme fiyat endeksi Eurofer avrupa hurda fiyat endeksi 52 İÇİMİZDEN BİRİ Akın Aydınceren, meslekde geçen 40 yılını anlatıyor 58 MAKALE Basınçlı döküm kalıplarında alternatif ısıtma işlemi 62 NEDEN DÖKÜM? 64 ÜYE REHBERİ 8 ANKİROS DÖKÜM KONGRESİ Döküm Kongresi sektörle ilgili dünyadaki bilimsel teknolojik ve ticari gelişmelerin araştırma sonuçlarının platformu oluyor. İNDEKS EGES...7 EVREN...13 HERAEUS...19 INDUCTOTHERM...33 ITOCHU...61 MARMARA METAL...Arka Kapak METAFOR...29 TEKNO METALURJİ...51 TOSÇELİK GRANÜL...Ön Kapak İçi UNİKON...Arka Kapak İçi

DERNEKTEN Ukrayna dan TÜDÖKSAD a davet Ukrayna Endüstriyel Politikalar Bakanlığı, TÜDÖKSAD a gönderdiği mektupla Türk döküm sanayisinin temsilcilerini Dernek aracılığı ile, Kiev de yapılacak Döküm Teknoloji Malzeme ve Ekipmanlarında En ileri Teknolojiler Bilimsel Konferansı ile Döküm Sanayi Forumu Uluslararası Fuarı na davet etti. Uzmanların ve sanayi temsilcilerinin tahminlerine göre önümüzdeki 2-3 yıl içinde Ukrayna, döküm tüketimi ve üretiminin 2 2.5 kat artması bekleniyor. Bu beklentin en önemli dayanağı olarak, hükümet programında yer alan demiryolları ve karayollarındaki yeni ve modernizasyon yatırımlarının yer aldığı EURO 2010 projeleri gösteriliyor. Buna bağlı olarak döküm sektöründe her yıl 500 milyon Euro ya varan yeni tesis ve ekipmanlar ile modernizasyon yatırımları planlanıyor. Ukrayna, Türkiye gibi tüm ülkelerdeki sektör temsilcilerini bu gelişmeden pay almaya ve burada temsil edilmeye davet ediyor. Ukrayna Dökümhaneleri Birliği nin Yönetim Kurulunda Türk dökümcü Mesut Erk de görev yapıyor. Mesut Erk in yönetimde olması, ileriye yönelik kurulması planlanan ilişkilerde Türk dökümcüler için önemli bir avantaj olarak görülüyor. Fuar ve konferans ile ilgili detaylı bilgilere www.foundryua.org internet adresinden ulaşılabilir. Ukrayna Döküm Pazarı Ukrayna Dökümhaneler Birliği ve NAS Metal ve Alaşımlar Fizik ve Teknoloji Üniversitesi tarafından organize edilen Döküm Teknoloji Malzeme ve Ekipmanlarında En ileri Teknolojiler Bilimsel Konferansı ile Döküm Sanayi Forumu Uluslararası Fuarı 19-21 Ekim 2010 tarihleri arasında Ukrayna nın Kiev kentinde gerçekleşiyor. Ukrayna Endüstriyel Politikalar Bakanlığı ndan TÜDÖKSAD a gönderilen davet mektubunda, Türk döküm sanayisinin temsilcileri Dernek aracılığı ile, Döküm Teknoloji Malzeme ve Ekipmanlarında En ileri Teknolojiler Bilimsel Konferansı ile Döküm Sanayi Forumu Uluslararası Fuarı na davet edildi. Ukrayna nın en önemli etkinlikleri arasında yer alan Fuar ve Konferans ile yabancı ülkeler ve yeni yatırımcılarla yeni ilişkilerin geliştirilmesi hedefleniyor. 1- Toplam Döküm Üretimi yaklaşık 1.000.000 ton/yıl Pik döküm Sfero döküm Çelik döküm Demir dışı 640.000 ton 40.000 ton 275.000 ton 45.000 ton 2- Yeni yatırımlar 200. 000.000 Euro/yıl 6 Temmuz - Ağustos - Eylül / 2010 TÜRKCAST

DERNEKTEN Bilgi platformu Ankiros Döküm Kongresi Ankiros 2010 Uluslararası Döküm Kongresi in beşincisi, bu yıl İşletmelerimizde Verimlilik ana temasıyla düzenleniyor. Kongrenin açılış oturumunda, döküm sektörü ve otomotiv sanayinin yurt içi ve yurt dışı satınalma temsilcileri bir araya geliyor. Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği tarafından iki yılda bir düzenlenen ve artık geleneksel hale gelen Uluslararası Ankiros Döküm Kongre sinin beşincisi 11 13 Kasım 2010 tarihleri arasında Ankiros/Annofer/Turkcast 2010 fuarları ile paralel olarak İstanbul da gerçekleşiyor. Döküm Kongresi bu yıl da Metalürji ve Malzeme Kongresi ile eş zamanlı organize edilerek, tüm metalurji sektörünün özlediği bilgi platformu yaratılmış olacak. Döküm sektörü ile ilgili akademik, teknolojik, ekonomik, ticari ve idari çalışmalara ilişkin bilgi ve deneyimlerin katılımcılara aktarılması ve ortak konuların karşılıklı olarak paylaşılmasını sağlamak amacıyla düzenlenen 5. Ankiros Uluslararası Döküm Kongresi ile ayrıca, döküm sektörünü ilgilendiren teknoloji, tesis ve ekip- 8 Temmuz - Ağustos - Eylül / 2010

DERNEKTEN KONGRE OTURUMLARI ŞU BAŞLIKLAR ALTINDA DÜZENLENECEK: 1. 2. 3. 4. 5. 6. Oturum İşletmelerimizde Verimlilik Oturum Müşterilerimizin Beklentileri Oturum Teknolojik Gelişmeler Oturum Aluminyum Döküm Teknolojisi Oturum Demir grubu Döküm Teknolojileri Oturum Süreçlerin Yönetimi 11 Kasım 2010 Saat 13:00 15:00 11 Kasım 2010 Saat 15:30 17:30 12 Kasım 2010 Saat 10:30 11:30 12 Kasım 2010 Saat 12:00 13:30 12 Kasım 2010 Saat 12:00 13:30 12 Kasım 2010 Saat 16:00 18:00 man üreticisi kuruluşların da en güncel teknolojilerini sektör mensuplarına iletme imkanı yaratılıyor. Kongre Yürütme Kurulu, dökümhanelerdeki değerli meslektaşlarının gerçekleştirdikleri yeni çalışmaları, gelecek kongrede yine bildiri şeklinde sunmalarına önem veriyor ve ürün kalitesi ile kendisini gelişmiş ülkelere kabul ettiren Türkiye Dökümhanelerinin, bilimsel platformlarda da sesini yeterince duyurmasını sağlamaya çalışıyor. Ana teması İşletmelerimizde Verimlilik olarak belirlenen Kongrenin açılış oturumu, döküm sektörünün önemli müşterileri olan otomotiv sanayinin yurt içi ve yurt dışı satınalma temsilcilerinin Döküm Alıcısının Gözünden: Dökümcülerden Beklentiler başlığı altındaki sunumlara ayrıldı. Bu özel oturuma; VW Türkiye, Mercedes-Benz Türkiye, BMW Türkiye Satınalma; Ford Otosan; Tofaş; Türk Traktör ve Oyak Renault firmalarının satınalma direktörleri ve sorumluları katılacak. Kongrenin ikinci gününde (12 Kasım) sabah ve öğleden sonra olmak üzere 2 salondaki 6 oturumda 30 sözlü tebliğ sunulacak. Tüm salonlarda İngilizce Türkçe simultane tercüme yapılıyor. Kongrenin son günü 13 Kasım Cumartesi ise geleneksel hale gelen dökümhane gezileri düzenleniyor. Kongre Yürütme Kurulu, Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği üyesi firmaların temsilcilerini, teknik elemanları ve tüm mühendisleri 11 ve 12 kasım tarihlerindeki kongreye katılmalarını bekliyor. TÜRKCAST 9

HABER Krizin etkileri bitti mi? İstanbul Sanayi Odası tarafından her yıl Temmuz-Ağustos aylarında açıklanan ilk ve ikinci 500 büyük sanayi kuruluşları sıralaması Türkiye ekonomisini değerlendirme fırsatı sunuyor. Kamuoyunu listeye ön sıralardan giren firmaların isimleri meşgul etse de liste ile birlikte açıklanan verilerin analizine başlandığında sanayimizle ilgili ayrıntılar da ortaya çıkmış oluyor. Türkiye döküm sanayisinin yüzde 75 ini temsil eden Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği (TÜDÖKSAD) üyeleri de ekonomik krizin etkisiyle bir önceki yıla göre sıralamadaki yerlerinden geride olmalarına rağmen ilk ve ikinci 500 büyük sanayi kuruluşu arasında başarılarıyla dikkat çekiyor. 10 Temmuz - Ağustos - Eylül / 2010

İstanbul Sanayi Odası, 42 yıldır aralıksız olarak hazırladığı ve Türkiye sanayisinin en kapsamlı çalışması olarak gösterilen İlk ve İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu çalışmalarının 2009 yılı sonuçlarını açıkladı. Tabloya genel olarak baktığımızda ilk 500 büyük sanayi kuruluşları listesinde 2009 yılında kar oranlarında 2008 yılına nazaran yüksek düşüşler göze çarpıyor. 2009 sonuçları 2008 e kıyasla olumlu işaretler verse de 2001 sonrası dönemin en olumlu yılı 2007 nin oldukça gerisinde gözüküyor. Sonuçlara göre ilk 500 de, satış vergileri hariç net üretimden satışlar alanında 15 milyar 495 milyon 595 bin 133 lira ile TÜPRAŞ birinci sırayı alırken, bunu 6 milyar 527 milyon 417 bin 392 ile EÜAŞ, 5 milyar 473 milyon 800 bin 40 lira ile Oyak-Renault izliyor. Türkiye sanayinin ikinci ligi konumundaki İkinci 500 büyük sanayi kuruluşu ise 2009 da yüzde 246 artışla kâr patlaması yaptı. İkinci 500 ayakta kalmak için finansal giderleri azalttı, verimliliği artırdı. Listedeki TÜDÖKSAD üyeleri İmalat sanayinin olmazsa olmazlarından Döküm Sanayi firmaları, İSO 500 de her yıl olduğu gibi bu yıl da yerlerini aldılar. Türkiye döküm sanayisinin yüzde 75 ini temsil eden Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği (TÜDÖKSAD) üyeleri de ekonomik krizin etkisiyle bir önceki yıla göre sıralamadaki yerleri geriye düşmesine rağmen ilk ve ikinci 500 büyük sanayi kuruluşu arasına girmeyi başardılar. İlk 500 sıralamasına Tüdöksad üyelerinden; Kardemir (46), BMC Sanayi (88), CMS Jant (209), Componenta Dökümcülük (220), Hema Endüstri (297), Samsun Makina (360), Elba Basınçlı Döküm (406), Demisaş (439), Hema TRW (443) ve Cevher Döküm (463) Türkiye nin en büyük ilk 500 sanayi kuruluşu arasına girdi. İkinci 500 sanayi kuruluşu arasına giren Tüdöksad üyeleri ise sırasıyla, Trakya Döküm (14), Hisar Çelik (33), Cevher Jant (186), Akdaş Döküm (286), Erkunt Sanayi (385), Ferro Döküm (391), Çelikel Alüminyum Döküm (397) oldu. Listeler, açıklandıktan sonra herkesin doğal olarak yoğunlaştığı yer sıralama oldu. Ancak önemli olan, kriz yılı 2009 un ilk ve ikinci 500 listesinin nasıl oluştuğu ve bu kadar iyimser bir tablonun nasıl ortaya çıktığıydı. Türkiye sanayinin ikinci ligi konumundaki İkinci 500 büyük sanayi kuruluşu 2009 da yüzde 246 artışla kâr patlaması yaptı Genel olarak bakıldığında ilk 500 büyük sanayi kuruluşları listesinde 2009 yılında kar oranlarında 2008 yılına nazaran yüksek düşüşler göze çarpıyor Türkiye ekonomisinin yüzde 4,7 oranında küçüldüğü 2009 yılında, İSO 500 de satışlar da önemli ölçüde küçüldü. İSO 500 içinde 485 özel, 15 de kamu kuruluşunun yer aldığı 2009 yılında, bir önceki yıla göre, üretimden satışlar, sabit fiyatlarla özel kuruluşlarda yüzde 14,9, kamu kuruluşlarında da yüzde 0,2 oranında azaldı. İkinci 500 listesinde de üretimden satışlar, satış hasılatı ve ihracat düşerken, kârlar zirve yaptı. Küresel krizin baş gösterdiği 2008 de kârlarında yüzde 15 lik düşüş yaşayan İkinci 500 şirketleri, geçen yıl ise yüzde 246 artış ile kâr patlaması yaşadı. Birinci ve ikinci 500 büyük sanayi kuruluşu kapsamında yer alan bin kuruluş, 2009 yılında Türkiye GSYH sının yüzde 9,5 ini yarattı. 2009 yılında Türkiye ekonomisinde en göze çarpan olumsuzluklardan ikisi istihdam ile ihracattaki düşüş oldu. 2009 yılında İSO ilk 500 ün ihracatı, Türkiye ihracatındaki yüzde 22 lik düşüşün de üzerinde bir oranla yüzde 31,7 oranında azaldı. İstihdamdaki düşüş ise yüzde 5,1 oranında oldu. İkinci 500 büyüğün performansı, birinci 500 büyüğü geride bıraktı. İkinci ligdeki firmaların kâr ve zarar toplamı yüzde 246,4 ar- TÜRKCAST 11

İSO Başkanı Tanıl Küçük: Açıklanan listeler, Türkiye ekonomisi ve sanayisi ile ilgili pek çok önemli gerçeği ve aksaklığı da açıkça ortaya koyuyor tışla büyük patlama yaptı. Küçüklerin performansında verimlilik ve yeni pazarlara açılma büyük rol oynadı. İlk ve İkinci 500 arasındaki tavır benzerliği Kriz yılı 2009 da İSO 500 de satışlar, ihracat ve istihdam düşerken, daha önceki krizlerden farklı olarak, karlılık, katma değer ve mali yapıda iyileşmeler göze çarptı. 2009 da İlk 500 ile İkinci 500 arasındaki tavır benzerliği ise dikkat çekti. Her iki grupta da üretimden satışlar, satış hasılatı ve ihracat düşerken, kambiyo gelirlerinde ve vergi öncesi dönem karında artış oldu. İlk 500 deki özel kuruluşlarda üretimden satışlar sabit fiyatlarda yüzde 14,9 düşerken, İkinci 500 de bu düşüş yüzde 2,4 te kaldı. Geçen yıl ikinci 500 de toplam satış hasılatı bir önceki yıla göre yüzde 3,4 oranında azalırken, faktör fiyatlarıyla net katma değer ise yüzde 15,1 oranında arttı. Geçen yıl ikinci 500 ün ihracatı da yüzde 19,4 oranında azaldı. İlk 500 deki firmaların da 2009 daki toplam satış hasılatı yüzde 12,3, ihracatı ise 31,7 oranında geriledi. İkinci 500 özellerde 2008 yılında sabit fiyatlarla yüzde 26,5 oranında azalan vergi öncesi dönem karı ise, 2009 yılında yüzde 29,1 oranında arttı. Dönem karı artarken, dönem zararı azaldı ve 2008 de yüzde 271 oranında artan dönem zararı 2009 de yüzde 66,5 oranında düştü. Bunun sonucunda da 2008 yılında yüzde 74 azalan vergi öncesi dönem kar ve zarar toplamı 2009 yılında yüzde 246,4 oranında rekor artış gösterdi. İlk 500 de satışlar küçüldü ama karlılık arttı 2009 yılında, daha önceki kriz yıllarından farklı olarak, İSO 500 de mali yapıda da iyileşme kaydedildiği ifade ediliyor. İstanbul Sanayi Odası Başkanı Tanıl Küçük, açıklanan rapor sonrasında yaptığı değerlendirmede mali yapıdaki iyileşmeyi şöyle açıklıyor; Özel kuruluşlarda 2008 yılında yüzde 54,4 olan toplam borç oranı, 2009 da yüzde 50,9 a gerilemiş, öz kaynak payı ise yüzde 45,6 dan yüzde 49,1 e yükselmiştir. 2009 yılında İSO 500 genelinde toplam borçlar yüzde 4,7 oranında azalırken, öz kaynaklar yüzde 9,8 oranında artmıştır. İSO Başkanı Tanıl Küçük ün, 2009 yılında, İSO 500 de satışlar küçülmesine rağmen, nasıl oldu da karlılık ve katma değer arttı sorusuna cevabı ise şöyle; İlk olarak, araştırmamız kapsamında sonuçların bir önceki yıla kıyasla elde edildiğini hatırlatmak isteriz diyor ve ekliyor: Dolayısıyla, 2009 yılında kardaki artışlarda 2008 yılındaki yüksek oranlı düşüşlerin baz etkisi söz konusu. Bu boyuttan baktığımızda, esasen 2008 deki yüksek oranlı düşüşler 2009 da tam anlamıyla telafi edilememiş görünmekte. Ayrıca 2009 sonuçları, 2008 e kıyasla olumlu olmakla birlikte, 2001 sonrası dönemin en olumlu yılı olan 2007 yılının oldukça gerisindedir. İSO 500 ün kümülatif gelir tablosu incelendiğinde, 2009 da karlılıktaki artış ve mali yapıdaki iyileşmede en önemli etkenin, 2009 da finansman giderlerinin 2008 e göre büyük ölçüde azalmasının etkili olduğu görülüyor. 2009 da İSO 500 genelinde, ödenen faizler bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 25, toplam finansman giderleri ise yüzde 48 oranında azaldı. Yine kümülatif gelir tablosuna göre, İSO 500 de net satış hasılatı içinde, 2008 yılında yüzde 84,4 olan maliyet payı ise 2009 da yüzde 83,2 ye geriledi. Dolayısıyla, sanayi kuruluşlarında maliyetler bir önceki yıla göre nispeten düştü. 2009 yılında emtia fiyatlarında dünya genelinde gerçekleşen düşüşün etkisinin olduğunu belirten Başkan Tanıl Küçük şöyle devam ediyor: Çünkü 2009 da petrol fiyatları yüzde 30 ların üzerinde, diğer emtia fiyatları ise yüzde 20 lere yakın düzeylere düştü. Emtia fiyatlarındaki düşüşün dışında maliyet payındaki nispi gerileme, sanayi kuruluşlarında verimliliğin arttığının da işaretidir. Üçüncü bir etken, gelir tablosunda kambiyo, temettü, iştirakler gibi kalemleri içeren diğer olağan faaliyet gelir ve karlarındaki yüzde 14,1 lik artıştır. Ancak bu etkenler içinde hiç kuşkusuz ki ana belirleyici, İSO 500 de finansman giderlerinin bir önceki yıla göre oransal olarak yaklaşık yüzde 50, rakamsal olarak da 7,7 milyar Türk lirası azalmasıdır. Tanıl Küçük açıklanan listelerin Türkiye ekonomisi ve sanayisi ile ilgili pek çok önemli gerçeği ve aksaklığı da açıkça ortaya koyar nitelikte olduğuna dikkat çekiyor. Bu sonuçların, Türkiye sanayisi gerçeklerini iyi anlamak ve doğru politikaları geliştirmek adına bir fırsat olduğunun altını çizen Küçük, İstanbul Sanayi Odası olarak uzun yıllardır sanayimizdeki sorunları, sıkıntıları anlatmanın gayreti içinde olduklarını ancak seslerini duyuramadıklarını ve duyurdukları noktada ise istedikleri sonuçları alamadıklarını da sözlerine ekliyor. 12 Temmuz - Ağustos - Eylül / 2010 TÜRKCAST

HABER iso listelerinde TÜDÖKSAD üyelerinin yeri İstanbul Sanayi Odası tarafından yapılan ve Türkiye sanayisinin en kapsamlı çalışması olarak bilinen İlk ve İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu arasında yer alan TÜDÖKSAD üyelerinin, bir önceki yıla göre liste sıralamalarındaki yerlerinde göze çarpan değişiklikler oldu. Global ekonomik krizin iç ve dış pazarlarda en çok hissedilen dönemi olan 2009, döküm sanayisinin üretim ve ihracat oranlarında önemli derecede düşüşlerin yılı oldu. Türkiye döküm sanayisi için en önemli pazar olan Avrupa Ana Sanayi nin küresel krizin etkisiyle kendi siyasi teşvikleri çerçevesinde ithalat yerine iç piyasalardan ürün temini yoluna gitmesi, döküm sektörünü olumsuz etkiledi. Özellikle Almanya ve Fransa da hissedilen korumacı uygulamalar, Türkiye döküm sektörünün ihracatını önemli miktarda etkiledi. 2009 yılında iç piyasadaki daralmanın da satışlarda yarattığı olumsuz etki, rakamlarda kendini açıkça ifade etti. İSO 2009 yılı ilk ve ikinci 500 sanayi kuruluşu listele- rinin açıklandığı Temmuz-Ağustos 2010 döneminde Döküm sanayisine genel olarak bakıldığında, 2009 yılının izlerinin silinmeye başlandığı görülebiliyor. İhracatın ve buna bağlı olarak kapasitelerin yeniden arttığı döküm sektöründe, 2010 listelerinde daha çok firmanın yer alacağı öngörülüyor. 500 Büyük Kuruluş Sıra No 209 220 360 439 463 İlk 500 e giren TÜDÖKSAD üyeleri 178 111 424 360 455 Kuruluşlar CMS Jant ve Makina Sanayii A.Ş. Componenta Dökümcülük San. A.Ş Samsun Makina Sanayii A.Ş. Demisaş Döküm Emaye Mamul.San. A.Ş. Cevher Döküm San. A.Ş. Üretimden Satışlar Net (TL) 2009 242.046.420 229.491.207 138.315.667 112.810.725 107.909.776 14 Temmuz - Ağustos - Eylül / 2010

HABER İhracatın ve buna bağlı olarak kapasitelerin yeniden arttığı döküm sektöründe, 2010 listelerinde daha çok firmanın yer alacağı öngörülüyor. İkinci 500 e giren TÜDÖKSAD üyeleri 2. 500 Büyük Kuruluş Sıra No 2009 2008 14 33 186 286 385 391 397 *(414) *(456) 59 71 *(471) 3 376 Kuruluşlar Trakya Döküm Sanayi ve Ticaret A.Ş. Hisar Çelik Döküm San. ve Tic. A.Ş. Cevher Jant Sanayii A.Ş. Akdaş Döküm San. ve Tic. A.Ş. Erkunt Sanayi A.Ş. Ferro Döküm San. ve Dış Tic. A.Ş. Çelikel Alüminyum Döküm İmal.San. A.Ş. Üretimden Satışlar Net (TL) 2009 96.036.260 93.661.378 72.503.512 61.459.962 52.689.592 52.059.082 51.650.575 427 *(480) Çukurova İnşaat Mak. San. ve Tic. A.Ş. 49.585.921 Birçok dökümhanenin 2011 yılı kapasitesi şimdiden doldu. * Parantez içi 2008 yılı Birinci 500 sırasını belirtiyor. UĞUR KOCAOĞLU: DÖKÜM ALICILARI SEKTÖRÜMÜZÜ TAKTİR EDİYOR İstanbul Sanayi Odası Meclisi nde dökümcüleri temsilen Döküm Komitesi nde görev alan TÜDÖKSAD Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Trakya Döküm Genel Müdürü Uğur Kocaoğlu, ilk ve ikinci 500 sanayi kuruluşu listesini göz önünde bulundurarak Türkiye Döküm Sektörü nü şöyle değerlendirdi: Türkiye Döküm Sektörü gelecek on yılda Almanya dan sonra Avrupa nın en çok üretim kapasitesine sahip olacak. Krizin bitmesi ile birlikte Türkiye Döküm Sektörü ndeki kapasite kullanın oranları da artmış oldu. Birçok döküm tesisinin 2011 yılı kapasitesi dolu olacağından, kapasite arttırma yatırımları hızlı bir şekilde devam etmekte. Bunun sonucu olarak gelecek yıllarda İSO 1000 listelerinde yeni döküm firmaların gireceğine inanıyorum. Gelecekte, Türk döküm sanayisinin bugünkü ihracat miktarlarını iki katına çıkartacağı kesin. Türk Döküm Sektörü nün Kaliteli Hizmeti döküm alıcıları tarafından takdirle karşılanmakta, bu da sektörümü zorunlu büyümeye teşvik etmektedir. TÜRKCAST 15

HABER CMS, ilk 500 listesinde yer aldı CMS, İstanbul Sanayi Odası nın açıkladığı 2009 ilk 500 büyük sanayi kuruluşu listesinde 209. oldu. Yönetim Kurulu Başkanı Berat Ösen, üretim, ihracat, iç satış, ciro göstergeleri ve gerçekleştirdiği yatırımları değerlendirdi. CMS Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Berat Ösen İstanbul Sanayi Odası nın açıkladığı 2009 yılı ilk 500 büyük sanayi kuruluşu arasında 209. Sırada yer alan CMS yi Yönetim Kurulu Başkanı Berat Ösen, üretim, ihracat, iç satış, ciro göstergeleri ve gerçekleştirdiği yatırımlar açısından şöyle değerlendirdi: 2009 yılını grup ciromuz açısından yaklaşık 136 milyon Euro seviyelerinde kapattık. Ciromuzun 96 milyon Euro ihracat oluşturdu. Toplam Çalışan sayımızda azalma yaşanmazken, çalışan sayımız yaklaşık 1.200 seviyelerindeydi. Hiç yatırım yapmayacağımızı düşündüğümüz 2009 yılında bile 3,7 milyon Euro luk yatırım yaptık. 2010 yılı için şu anda yaklaşık yüzde 39 luk bir artış ile 189 milyon Euro grup cirosu hedeflemekteyiz. Kurucusu Tonguç Ösen ve ortağı tarafından 1956 yılında 21 bin lira sermaye ile temelleri atılan şirket, alüminyum döküm sektöründe çeşitli makine parçaları üreten küçük bir atölye konumundan; bugün Çiğli ve Pınarbaşı ndaki tesislerinde modern üretim teknikleri ile faaliyetlerini sürdürüyor. CMS nin kapasitesi, ürün çeşidi ve müşteri portföyü hakkında bilgisine başvurduğumuz CMS Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Berat Ösen, küresel anlamda daha büyük bir oyuncu haline gelebilmek için üretim kapasitelerini daha modern teknolojilerle üretim yapacak biçimde artırdıklarını belirtiyor. Berat Ösen, CMS, her yıl reel olarak satışlarını ve üretimini artırıyor. Sadece Türkiye nin en büyük alüminyum jant üreticisi ve ihracatçısı olmakla kalmayıp aynı zamanda Avrupa da alanında ilk 5 üretici arasında yer almaktadır diyor. CMS nin 1985 yılından beri faaliyet gösteren Pınarbaşı Fabrikası na ek olarak kurduğu Çiğli Fabrikası ile üretim ve ihracat gücünü ikiye katladığını söyleyen Berat Ösen, Çiğli Fabrikası yla birlikte yıllık üretim kapasitelerinin 4.2 milyon adete ulaştığını ve artık kapasite kullanımı anlamında CMS olarak Avrupa nın en büyük 4. alüminyum jant üreticisi olduklarını belirtiyor. CMS halen, aktif olan 13 inçten 20 inçe kadar 200 farklı modelin üretimini yapıyor. ISO 500 deki son 3 yıllık sıralamaları konusuna da değinen Berat Ösen, 2007 yılında 166 sırada yer alan CMS nin, 2008 de 178. ve 2009 yılında ise 209. sırada yer aldığını belirtiyor ve ekliyor: 2008 sonlarında krizden dolayı özellikle otomotiv sektöründe başlayan durgunluk nedeniyle CMS, 2009 yılında ciromuzun yaklaşık yüzde 25 düşmesiyle 31 sıra geriledi. 2010 yılı beklentilerimize göre ciromuzda yüzde 39 oranında artış beklemekteyiz. Dolayısıyla ISO sıralamamızda da yukarılara çıkma beklentimiz var. 16 Temmuz - Ağustos - Eylül / 2010

HABER Uğur Kocaoğlu: 2011 de tam kapasiteye ulaşacağız Yaklaşık 10 yıldır İSO ilk 500 listesine giren Trakya Döküm, global ekonomik krizin döküm sektörünü ciddi anlamda etkilemesi nedeniyle 2009 yılında 514. sırada listede yer buldu. Trakya Döküm Genel Müdürü Uğur Kocaoğlu, 2010 yılında tekrar ilk 500 arasına gireceklerine inandıklarını belirterek, bu hedef doğrultusunda yeni müşteriler ve ürün çeşitlemesi yaptıklarını, katma değerli ürünlerin ciro içindeki payını arttırdıklarını söylüyor. Uğur Kocaoğlu, dünyanın küresel krizle boğuştuğu ve mücadele ettiği bir dönemde Türkiye nin en büyük bin sanayi kuruluşu arasında yer almanın aslında başarının bir göstergesi olduğunu belirtiyor ve ekliyor: Türkiye ekonomisinin geçmişten bu güne bize yaşatmış olduğu krizler, her ne kadar sıkıntı vermişse de, bir o kadar da krize karşı tecrübe kazanmamızı ve riskleri yönetmemizi öğretti. Biz, 2009 yılı krizinden de her krizde olduğu gibi derseler çıkarttık. Bu krizden de daha da güçlenerek çıkmakta olduğumuza inanıyoruz. Trakya Döküm ün bir önceki yıla göre sıralamadaki değişikliğinin nasıl yorumlanması gerektiğini sorduğumuz Uğur Kocaoğlu: 2008 yılında bir önceki yıla göre yüzde 22 Ciro artışı sağlayarak 414. olmuştuk. 2009 yılında kriz nedeniyle yüzde 27 Ciro kaybıyla 514. olabildik. 2008 yılına göre, yüz sıra gerilememizin tek nedeni kriz değildir. İSO ilk 500 e baktığımızda krizin en az etkilediği, hatta hiç etkilenmeyip büyük çıkışlar yapan farklı sektör firmaların listeye yeni ilave olduğu görülmektedir. Bunu da göz önünde bulundurmakta fayda var diyor. 2009 yılını geçmiş yıla göre hem miktarda hem de ciroda yüzde 27 azalarak kapattıklarını belirten Uğur Kocaoğlu, bu azalışa rağmen alınan önlemlerle karlılık düzeylerinin aynı oranda azalmadığını, karlılıklarının yüzde 15 azalmasına rağmen bunun hedefler dâhilinde gerçekleştiğinin altını çiziyor. Trakya Döküm, 2010 yılına yüzde 60 kapasite kullanım oranıyla başladı. Talebin tekrar canlanmasıyla birlikte kapasite oranı bugün itibariyle yüzde 90 civarına çıktı. 2010 yılı, 2009 yılına göre miktarda yüzde 65, ciroda ise yüzde 70 civarında artış olacağını öngördüklerini belirten Uğur Kocaoğlu, iş hacminin aynı ölçüde devam edeceği öngörüsüyle 2011 yılında yüzde 100 kapasite kullanımına ulaşacaklarına dikkat çekiyor. İstanbul Sanayi Odası tarafından geçen yıl açıklanan 2008 yılı ilk 500 büyük sanayi kuruluşu arasında 414. sırada olan Trakya döküm, ISO 2009 listesinde 514. oldu. İstanbul Sanayi Odası Meslek Komiteleri nde döküm sanayisini de temsil eden Trakya Döküm Genel Müdürü Uğur Kocaoğlu değerlendirmelerde bulundu. Trakya Döküm Genel Müdürü Uğur Kocaoğlu TÜRKCAST 17

İHRACAT Türk döküm sanayinde 2009 ihracat rakamları Türkiye İhracatçılar Meclisi, 2009 yılı ihracat miktarlarına göre ilk 1000 şirket listesini açıkladı. Küresel ekonomik krizin en yoğun yaşandığı dönemde döküm sektörü bir önceki yıla göre ihracatta gerileme yaşadı. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından 2002 yılından beri yapılan ilk 1.000 ihracatçı firma çalışmasının 2009 yılı sonuçları açıklandı. TIM listesine giren Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği üyeleri, yaklaşık 550 milyon dolar değerinde döküm ürünü ihraç etti. Geçen yıl olduğu gibi bu yıl da döküm sektörünün ulusal ihracata katkısı ile beraber yarattığı katma değerin önemi bu listede bir kez daha fark ediliyor. Küresel ekonomik krizin etkilerinin de rakamlara yansıdığı bu araştırmada, listeye giren döküm sektörünün önde gelen firmalarının 2009 yılı ihracat rakamları toplamı 2008 yılına göre yüzde 43 gerilemiş gözüküyor. Döküm sektörü 2008 yılında 960 milyon dolar ihracat rakamı yakalamıştı. Listeye giren döküm firmaları ile ilgili verileri toplayan ve değerlendiren Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği, sektörel ihracatın artarak, önümüzdeki yıllarda daha fazla üyesinin ihracat listelerinde yer almasını beklediğini ve listeye giren üye ve sektör firmalarının başarılarının devamını diledi. TİM 2009 yılı listesinde döküm ürünü ihracatı yapan TÜDÖKSAD Üyeleri 2009 Sıra 2008 Sıra 2007 Sıra 2006 Sıra Firma Adı 2007 İhracatı ($) 2008 İhracatı ($) 2007/ 2008 Değişim (%) 2009 İhracatı ($) 2008/ 2009 Değişim (%) 74 114 199 204 255 430 709 733 740 754 777 802 858 908 70 59 230 172 223 289 478 390 260 634 402 491 345 716 790 49 46 202 177 247 376 687 478 223 492-530 327 818-54 49 185 196 192 409 987 498 175 592 667 345 CMS JANT VE MAKİNA SAN. A.Ş. COMPONENTA DÖKÜMCÜLÜK A.Ş. CEVHER DÖKÜM SAN. A.Ş. HİSAR ÇELİK DÖKÜM SAN. TİC. A.Ş. DEMİSAŞ DÖKÜM EMAYE MAMUL A.Ş. AKDAŞ DÖKÜM SAN. VE TİC. A.Ş. AS ÇELİK DÖKÜM İŞLEME SAN. LTD. ŞTİ. TRAKYA DÖKÜM-ERKU DIŞ TİC. A.Ş ERKUNT SANAYİ A.Ş. ÇELİKEL ALÜM. DÖKÜM İMAL. SAN. A.Ş. FERRO DÖKÜM SAN. VE DIŞ TİC. A.Ş. AKDÖKÜM-AKD DÖKÜM TİCARET A.Ş. ÇUKUROVA İNŞAAT MAK. SAN. A.Ş. SAMSUN MAKİNA SANAYİ A.Ş. EKU FREN KAMPANA VE DÖKÜM A.Ş. DİRİNLER DÖKÜM YED. PARÇA SAN. A.Ş. TOPLAMLAR 185.272.512 204.495.532 59.082.929 64.398.520 51.359.775 35.036.947 19.811.592 27.661.453 55.069.334 26.811.743 47.114.110 24.781.413 39.658.352 17.096.304 12.000.000 869.650.516 174.290.304 216.259.220 62.128.346 82.981.060 62.971.373 53.257.743 31.846.359 38.516.778 57.570.321 24.577.801 37.251.061 31.069.115 44.454.907 22.205.284 20.177.933 959.557.605-5,93 5,75 5,15 28,86 22,61 52,00 60,75 39,24 4,54-8,33 - - 12,09 29,88-129.354.718 88.394.492 56.045.680 54.928.939 46.712.904 29.039.271 18.874.946 18.326.981 18.192.668 17.951.405 17.416.769 16.972.878 15.988.766 15.154.714 543.355.131-25,78-59,13-9,79-33,81-25,82-45,47-40,73-52,42-68,40-26,96-53,24-45,37-64,03 43,37 18 Temmuz - Ağustos - Eylül / 2010 TÜRKCAST

Döküm sanayisindeki fiyat indirimleri ve sonuçları Dr. Nobert Wichtmann Alman Döküm Sanayi Birliği İş İdaresi Bölüm Başkanı Hadi bakalım tekrar başlıyoruz! Teslimat periyotları ve birikmiş siparişlerde neredeyse biraz bile iyileşme başlamamış, orada burada atıl dökümhane kapasitelerinin işaretleri var ve müşterilerin hepsi fiyat azaltma, indirim vs. beklemekte. Bu taleplerinde kendilerini haklı görseler de, fiyat indirimi için herhangi bir marj yok ki: Kapasite kullanım oranları düştükçe sabit giderlerin arttığı açık. Bazı belli maliyet kalemlerinde ki, kaçınılmaz artış nihayetinde üretim maliyetlerinin büyük oranda artmasına neden olacaktır. Üretim miktarının hafifçe düşmesinin ne gibi etkilere sebep olacağını göstermek için örnek bir hesaplama hazırladık. Bir çok durumda üretim maliyeti o kadar artacak ki, diğer bütün şartların aynı kalmasıyla, küçük bir kâr büyük bir zarara dönüşecek. Fakat, üretim maliyetlerinin ve kapasite kullanım oranlarının her ikisinin de sabit kaldığını farz ederek diğer değişkenlerini gözden geçirsek de, fiyat indirimine karşı sizleri uyarmak zorundayız. Eğer fiyat indirimi verirseniz veya bu konuda müşteriye boyun eğmek zorunda kalırsanız, başında zaten düşük olan kârınız daha da azalacaktır. Yıl boyunca düşük bir kâr marjı ile işletmenizi yaşatabilecek yeterli kâr elde etmek için üretim çıktınızı büyük oranda arttırmanız gerekecektir. Aşağıdaki örnekler kâr marjları, üretim miktarları ve yıllık sonuçlar arasındaki matematiksel etkileşimleri göstermekte. Birim maliyet Satış fiyatı Kâr marjı 100 EUR 105 EUR 5 EUR Bu üründen yıl boyunca 100 ürünün satıldığını farz edersek, yıllık figürler aşağıdaki gibi olacaktır. Satış cirosu 10.500 EUR Toplam maliyeti 10.000 EUR Kâr 500 EUR Şimdi, diyelim ki müşterinizin talebinin kabul ederek, birim fiyatınızı yüzde 1 düşürürseniz kârınız da 104 Euro ya düşecektir. Yıllık kârınız da bu durumda 500 Euro değil 400 Euro olacak veya yüzde 20 azalacak. 20 Temmuz - Ağustos - Eylül / 2010

İŞ İDARESİ Şu prensip her zaman geçerlidir. Kâr marjı ne kadar düşük olursa indirimin bedeli o kadar büyük olur Fiyat indirimi ile kâr seviyenizi aynı tutabilmek için, daha öncesinden 25 birim daha fazla üretim yaparak üretim çıktınızı yüzde 25 arttırmak zorunda olacaksınız. Maliyetiniz 2.500 Euro ve satışınız 2.600 Euro artacak. Yıllık toplamlarınız ise; Satış Cirosu 13.000 EUR Toplam Maliyet 12.500 EUR Kâr 500 EUR - Yüzde 5 lik bir kâr için, fiyatınızı yüzde 1 den daha fazla azaltmanız kârınızı yüzde 20 azaltacak. Bu etkiyi yumuşatmak için üretim miktarınızı yüzde 25 arttırmak zorunda olacaksınız. - Eğer kâr marjınız yüzde 2 kadar düşük ise, yüzde 1 lik bir indirim kârınızı yarıya indirecektir. Bu etkiyi bertaraf etmek için üretiminizi iki katına çıkarmak zorunda olacaksınız. En iyi zamanlarda döküm sanayiinde kâr marjı ortalama yüzde 5 olduğundan, müşterileriniz ile fiyat indirim görüşmesini yapmaya başlamamalısınız. Daha da önemlisi, fiyat indiriminin üretim miktarlarınızı sabit tutmanıza veya arttırmanıza yardım edip etmeyeceğinin de garantisi olmayacak. Döküm ürünlerine taleplerinin düştüğü bir zamanda fiyat indirimlerinin, kimsenin üretimini arttırmayan, fakat herkesin kâr marjlarını mahfeden bir fiyat indirme savaşını başlatacağı oldukça açıktır. Yine de düşünülmesi kayda değer bir alternatif mevcut. Fiyat artışının etkisi ne olur? Bu üretim miktarlarınızı ne kadar kötü etkileyebilir? Bunun hem iyi hem kötü etkileri olabilir: Eğer birim satış fiyatınızı EUR 104 ten, EUR 105 e çıkarmayı başardıysanız, satış cironuz 10.400 Euro dan 10.500 Euro ya çıkacak. Aynı zamanda, 400 Euro yerine 500 Euro kazanacağınızdan, kârınız yüzde 25 aratacak. Talebin ve neticesinde çıktınızın azalması durumunda bile fiyat artışından dolayı hala daha fazla kâr elde edeceksiniz. Üretim çıktınız 100 birimden 80 birime düşse bile daha önce olduğu gibi 400 Euro kazanacaksınız. Eğer üretim birim maliyetiniz 100 Euro ise, toplam maliyetiniz 8.000 Euro ve satışınız 8.400 Euro olacak. Diğer bir deyişle eğer üretiminiz - satış fiyatınızda yüzde 1 lik bir artıştan sonra - yüzde 20 den daha azalırsa, hala daha öncekinden daha fazla kâr yapıyor olacaksınız. Bu nedenle, dökümhaneler fiyat artışı talep etmek ve uygulamaktan çekinmemelidir. Diğer önemli prensip: Kâr marjımız ne kadar düşük olursa, fiyat artışına karşı sipariş ve üretim kaybınızdan o kadar az etkilenirsiniz. Eğer kâr marjınız yüzde 1 kadar düşük ise ve fiyatınızı yüzde 1 kadar arttırsanız, kârınızı ikiye katlayacaksınız. Bu durumda üretim çıktınız orijinal miktarının yarısına düşebilir ve siz hala bir önceki dönemden daha fazla yıllık kâr yapıyor olacaksınız. (Belirtmeye gerek yok ki, yukarıda belirtilenler diğer şartlar sabit kaldığında geçerlidir. Fiyat artışının kâr miktarınız üzerinde izole olmuş bir etki oluşturduğu görülmektedir. Elbette ki, birim maliyetler ve diğer kalemler, üretim çıktınızın yüzde 20 ve üzerinde dalgalanması ile değişecektir. Fakat biz burada bu detaya girmeyeceğiz.) Nakit indiriminin (vade indirimi) literatürde daha çok ticari krediler ve/veya (kısa vadeli) finansman ile ilişkilendirilmektedir. Nakit indirimi, hemen ödeme yapılması durumunda faturada yapılan indirim dir. Eğer bir müşteriye belli bir zamanda ödenmesi durumunda, bir faturadan belli bir miktarı düşme hakkı verirseniz ve o bu hakkı kullanırsa geliriniz de düşecektir. Yaygın olarak, nakit indirimi fatura değerinin yüzde 1 ve yüzde 3 ü arasında değişmektedir. Bunu yapmak istemeniz veya yapabilmeniz her durumun şartlarına göre değerlendirilmelidir. Yine de bir faturanın gecikmesiz olarak ödenmesinde önemli bir teşvik olduğu kesindir. Eğer ödeme şartı örneğin, ödeme vadesi 30 gün ve 10 gün içerisinde ödeme yapılırsa yüzde 3 indirim yapılacak şekilde olursa, eşdeğer yıllık faiz yüzde 55 den daha fazla olacaktır. Eğer yüzde 2 nakit indirimi verilirse yıllık faiz oranı yüzde 36 dan daha fazla olacaktır. Bu da normal gecikme faizinden kayda değer oranda daha fazla bir değerdir. TÜRKCAST 21

ETKİNLİK 1. Ankiros Dökümün Fotoğrafları Sergisi 11-13 Kasım 2010 tarihleri arasında Tüyap İstanbul Kongre Merkezi nde organize edilecek olan Ankiros/ Annofer /Turkcast fuarları ve 5. Ankiros Döküm Kongresi ne paralel olarak, TÜDÖKSAD tarafından Döküm ü konu alan bir fotoğraf sergisi düzenlenecek. Fotoğraf sergisi, fuar alanı içinde açık mekanda yapılacak. Sergi 4 gün boyunca fuar ve kongre katılımcılarının ziyaretine açık olacak. İlki bu yıl düzenlenecek olan 1. Dökümün Fotoğrafları Sergisi nin, önümüzdeki yıllarda Ankiros fuar ve kongrelerinde geleneksel hale getirilmesi hedefleniyor. KATILIMCILAR Döküm sektörü ile ilişkisi olan profesyonel ve amatör fotoğrafçılar, çektikleri fotoğrafları sergide değerlendirilmek üzere gönderebiliyorlar. İÇERİK Ana tema: Döküm ve dökümcüler FOTOĞRAF KONULARI: * Döküm süreçlerinin görüntüleri, * Döküm çalışanları (portre veya grup), * Döküm parçaları (güncel, tarihi, arkeolojik), * Takım çalışmaları, * Dökümde yeni teknolojiler, *Mikroskopik yapılar. FOTOĞRAFLARIN ÖZELLİKLERİ * Siyah-beyaz veya renkli, * JPEG, dijital formatta, * Kenarlar en az 300 dpi, * En az 1 megapiksel, * Kırpma, renk, kontrast ayarına izin verilmekte, montaja izin verilmemektedir, * Çekim tarihi en fazla 5 yıl önce. KATILIM SÜRESİ VE ŞEKLİ * Her kişi en fazla 10 fotoğrafla katılabilecek. * Fotoğraflar, bir CD veya USB-stick üzeriden kayıt edilip gönderilecektir. *Fotoğraflar ile birlikte dijital ortamda gönderilecekler: a) Katılımcının adı soyadı, döküm sektörü ile ilişkisi, adresi, irtibat telefonu, b) Fotoğrafın; i) İsmi, ii) Çekildiği yer, iii) Tarih, iv) Hikayesi (En fazla 50 kelime) FOTOĞRAF GÖNDERME ADRESİ Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği 1. Dökümün Fotoğrafları Sergisi Yasemin Sokak Birlik Sitesi No:1/3 Gayrettepe / İstanbul Tel: 0 212 267 13 98 / info@tudoksad.org.tr SON KATILIM TARİHİ * 30 Eylül 2010 (Postaya verilş tarihi) * Fotoğraflar ve fotoğraf bilgileri; posta yerine mail yolu ile de info@ tudoksad.org.tr adresine gönderilebilir. FOTOĞRAFLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ *Gelen fotoğraflar, seçici kurul tarafından değerlendirildikten sonra baskıları yapılıp, sergi için hazırlanacak. Serginin bu yıl ilk defa yapılacak olmasından dolayı; birincilik, ikincilik gibi değerlendirmeler ve ödüllendirme yapılmayacak. * Gönderilen fotoğraflar iade edilmeyecek. * Sergilenen fotoğraflar için bir sergi kataloğu hazırlanacak. * Gönderilen resimler, TÜDÖKSAD tarafından, Turkcast Dergisi nde, internet sitesinde ve derneğin organize edeceği kongrelerde bedelsiz olarak kullanılabilecek. * Sergilenen fotoğraflar için bir bedel ödenmeyecek. 22 Temmuz - Ağustos - Eylül / 2010 TÜRKCAST

ÜYELERDEN Gedik Döküm den ilk denemede doğru parça Gedik Döküm ve Vana, çalışmalarında döküm simulasyon yazılımları kullanarak kum döküm ve hassas döküm faaliyetlerine yeni bir ivme kazandırdı. Yazılımları kullanarak müşterilerine ilk seferde doğru parçalar sunuyor. Gedik Döküm ve Vana, Sakarya 2. Organize Sanayi Bölgesindeki 25.000 metrekare kapalı alan yeni tesisi ile ilgili çalışmalarını hızla sürdürüyorken, bir yandan da çalışmalarında döküm simulasyon yazılımları kullanarak kum döküm ve hassas döküm faaliyetlerine yeni bir ivme kazandırıyor. Müşterileriyle çözüm ortaklığında çalışmayı prensip olarak benimseyen Gedik Döküm, yaptığı tasarım analiz çalışmaları ile müşterilerine doğru malzeme seçimi ve döküm işleminin ardından, oluşabilecek muhtemel problemler hakkında bilgi sağlayarak, üretim prosesinin doğru bir şekilde tamamlanması için yapılması gerekenler konusunda da müşterilerine gerekli desteği sağlıyor. Gedik Döküm, kullandığı FlowCast ve SolidCast, akış modelleme, dolum ve katılaşma simülasyon programları ile sıvı metalin yolluk sistemlerinde ne şekilde aktığı ve döküm kalıbının nasıl doldurulduğu konusunda birebir fikir vererek yolluk sisteminden kaynaklanan hataların giderilmesini sağlıyor. Kullanılan bu yazılımlar sayesinde, kaç adet ve hangi ebatta besleyicinin gerekli olduğu ve nereye yerleştirileceği belirlenerek, yolluk-besleyici tasarımı bilgisayar üzerinde yapılıyor. Bütün tasarım ve analizlerin bilgisayar ortamında ve çok kısa zamanda yapılabilmesi ile porozite ve çekinti oluşumu, kalıp doldurmama gibi birçok hata önceden görülebiliyor. Bu sonuçlardan faydalanarak gerekiyorsa tasarımda mümkün olan en iyi ve en ekonomik döküm için revizyon yapılarak model ve kalıplama tasarımını kolay, ekonomik ve doğru yapabiliyor. Hızlı ve güvenilir bir biçimde numune çalışmaları yapılan bu ortamda, seri üretim öncesinde ve sonrasında yaşanan bütün sorunlar deneme ve yanılma maliyeti olmadan ortadan kaldırılabiliyor. Sonuç olarak ilk döküm yapıldığında yüksek oranda başarı ve yüksek oranda verim elde edilerek, böylece müşterilere gecikmesiz teslimat, tek seferde başarılı üretim, daha yüksek kalite ve daha düşük maliyet sağlanabiliyor. Üreten Samsun un yıldızları Samsun Ticaret ve Sanayi Odası, Samsun da kurumlar ve gelir vergisi rekortmenlerine, ihracat rekortmenleri ile ilk ve ikinci 500 sanayi kuruluşu arasında yer alan sanayi kuruluşu temsilcilerine Üreten Samsun un Yıldızları çalışmasıyla ödül veriyor. Samsun da bulunan Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği üyeleri Samsun Makina ve As Çelik Döküm de ödül alan firmalar arasına girmeyi başardılar. Tüdöksad üyeleri, ödüllerini törene katılan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan dan aldılar. Ödül töreni şu sıralamaya göre yapıldı: 2008 yılı vergilendirme dönemi kurumlar vergi rekortmenleri sıralamasında; 7 milyon 648 bin 913 lira ile Samsun Makine birinci, 1 milyon 374 bin 567 lira ile As Çelik Döküm dördüncü oldu. 2008 yılı ihracat rekortmenleri sıralamasında; As Çelik Döküm 31 milyon 846 bin 359 dolar ile birinci, Samsun Makina 15 milyon 830 bin 633 dolar ile dördüncü ve yine 2008 yılı ilk 500 sanayi kuruluşu sıralamasında Samsun Makina 424. As Çelik Döküm ise, 2008 yılı ikinci 500 sanayi kuruluşu sıralamasında 324. olmuştu. 2009 yılı vergilendirme döneminde ise, kurumlar vergi rekortmeni sıralamasında birinci olan Samsun Makine Sanayi Anonim Şirketi 10 milyon 687 bin 229 lira, dördüncü olan As Çelik Döküm de 922 bin 202 lira vergi ödedi. 2009 yılı ihracat rekortmenleri sıralamasında yine olan As Çelik Döküm 18 milyon 874 bin 945 dolar ile üçüncü, Samsun Makine ise 15 milyon 154 bin 719 dolar ile dördüncü oldu. Samsun Makine, 2009 yılı ilk 500 sanayi kuruluşu sıralamasında 360. sırada yer aldı. TÜRKCAST 23

RÖPORTAJ Döküm, bizim için stratejik öneme sahip Otomotiv sanayisi, döküm sektörünün büyümesinde ve gelişmesinde önemli bir yere sahip. 1990 lı yıllarla birlikte hızla büyüyen Türkiye Otomotiv Sanayi, yerli yan sanayinin de lokomotifi oldu. Bugün, döküm sanayimizin yaklaşık yüzde 60 çıktısı otomotiv sanayinedir. Global ekonomik krizin en çok etkilediği sektörlerin başında gelen otomotiv sanayinde; krizin etkilerini, krizden çıkış yollarını, üretimi, tedarik zinciri içindeki yan sanayicilerle olan ilişkileri ve otomotivdeki gelecek projeksiyonları, Türkiye otomotiv ana sanayisinin temsilcisi Otomotiv Sanayii Derneği Genel Sekreteri Prof. Dr. Ercan Tezer ile konuştuk. Otomotiv sanayinde genel durumu değerlendirerek başlamanızı istesek. Kriz yılını da göz önünde bulundurursanız, otomotiv sektörü 2010 senesinde ilk 8 ayı nasıl geçirdi? Geçen yılı Türkiye den bağımsız olarak düşünmek gerekir. Çünkü geçen yılı etkileyen olay, Amerika da finans sektöründe başlayan ve dünya ekonomisine çok büyük etki yapan küresel ekonomik krizdi. Bu krizin tüm dünyayı kapsaması sonucu, Türkiye de ciddi anlamda 2008 in son çeyreğinden itibaren kriz olgusuyla karşı karşıya kaldı. Yalnız bu küresel krizin Türkiye açısından farklı bir yapısı vardı. Çünkü Türkiye daha önce 1994, 1998 ve 2001 yıllarında geçirmiş olduğu ağır kriz dönemlerinde ki, o krizler Türkiye ye özgü krizlerdi, Türkiye bu krizlerde çok önemli deneyimler elde etti. Özellikle son krizde yani 2001-2002 yıllarında Türkiye de finans ve bankacılık sektörü ciddi bir sınav ve yenilenmeden geçti. Belki de dünyaya örnek bir bağımsız denetim mekanizmasının içine girdi ve küresel krizi de böyle karşıladı. Dünyayı saran krizin gündelik hayata yansıyan kısmı nakit ve kredi sıkıntısıydı, bunun sonucu talebin düşmesi ve nihayetinde üretimin daralması oldu. Küresel kriz Türkiye de beklenenden daha farklı bir biçimde geçti ve hepimizin bildiği gibi 2009 un son yarısından itibaren de, özellikle finans ve bankacılık kesiminin 2001-2002 de alınan tedbirlerle kavuştuğu sağlıklı yapı nedeniyle de Türkiye göreceli olarak krizi biraz daha kolay atlattı denilebilir. Otomotiv açısından geçmiş kriz dönemlerinden farklı olan küresel pazarlarda ki talep eksikliğiydi. Çünkü bildiğiniz gibi bizim sanayimiz üretiminin yaklaşık yüzde 80 ini çoğunlukla da Avrupa birliği ülkelerine ihraç etmektedir. Avrupa Birliği nde talep yüzde 40 gerileyiverdi. Gerileyince de bizim yüzde 80 olan işimizin önemli bir bölümü ortadan kalktı. Tabi iç pazarda da krizden kaynaklanan talep düşüklüğü yaşandı. O da eklendiği zaman biz, 2008 yılına kıyasla 2009 yılında işimizin yaklaşık yüzde 50 sini kaybetmek durumuyla karşı karşıya kaldık. Yüzde 50 kaybı biraz açar mısınız? Otomotiv sanayisi için yüzde 50 kayıp ne anlam ifade ediyor? Bu ne demektir, üretimin daralması, gelirin azalması, talebin düşmesi ve sonuç olarak da bireylere yansıdığı noktada istihdamın daralması yani işsizlik anlamını taşır. Bizi en çok endişelendiren kısım da olayın işsizlik boyutudur. Nedeni şudur; biz sanayi olarak küresel rekabetin içindeyiz ve bu rekabetle başa çıkmak için de insan gücümüzü çok iyi yetiştiriyoruz, ona çok yatırım yapıyoruz. Bu yetişmiş insan gücünü kaybettiğiniz vakit krizden çıkışta, tekrardan aynı gücü ka- 24 Temmuz - Ağustos - Eylül / 2010

Türkiye, döküm sanayisinde hem tasarım hem de kalite ve verimlilik açısından örnek bir ülkedir. Döküm sektörümüz, ciddi anlamda da ihracat yapan bir sektördür Otomotiv Sanayii Derneği Genel Sekreteri Prof. Dr. Ercan Tezer zanmak neredeyse imkansızdır. Biz kalifiye olmayan iş gücü ile çalışamayız, mutlaka nitelikli iş gücünü istihdam ederiz, keza o istihdam ettiğimiz iş gücünü de yaşam boyu eğitim ile güçlendiririz. Başka çaremiz yok, neticede her an dünya rekabetiyle karşı karşıyayız. Krizlerde; üretim ve gelir kaybına uğrarsınız, bunlar telafi edilebilir ancak insan gücü kaybına uğradığınızda, onun telafisi daha uzun yıllar alıyor. Krizlerde bizi en çok yıldıran taraf da bu oluyor. Dolayısıyla 2009 yılında en çok tartışılan konu, Hükümet e verdiğimiz raporlarda da bu yöndeydi ve iç pazarı canlandıracak bazı önlemler için ciddi girişimlerde bulunduk. Mart ve Eylül ayları arasında bazı ürünlerde vergi indirimi sayesinde pazar kaybının bir kısmının telafi edilmesi mümkün oldu. Bir başka tarafı da esnek çalışma ile ilgili düzenleme kısa sürede yapıldı. İş gücümüzü, iş olmamasına rağmen fabrikada istihdam eder pozisyonda tutma imkanına kavuştuk. Öte yandan, geçmişteki kriz deneyimlerinden yararlanmak suretiyle işçi-işveren ilişkilerinde son derece ortak uyumlu bir çalışma yürütmek suretiyle, fabrika kapalı olsa dahi, belirli bir ücretle iş gücümüzü koruma imkanına kavuştuk. Bizim üretimimiz 2009 yılında yüzde 30 düştü, iş gücü kaybımız ise yüzde 12 seviyesinde kaldı, bu kaybın bir kısmı zaten emekli olan veya kendi isteğiyle ayrılanlardır. 2010 yılının başına geldiğimizde krizle ilgili önemli düzelmeler, görmekteyiz. Tabi tekrar söylemekte yar var, bizim işimizin önemli bir kısmı ihracattır, küresel pazarlardır, Türkiye nin iç şartlarının iyi olması bize yetmez, dışarıdaki şartlarında iyi olması zorunluluğu var. 2001 krizinin tam tersi yaşandı. Çünkü o krizde ihracat gerçekleştirdiğimiz pazarlarda talep daralması söz konusu değildi. Geçmiş krizlerde, özellikle 2001 krizinde sanayimiz ilginç bir yöntemle yerel krizi aştı. O zaman da iç pazarda müthiş bir durgunluk vardı, biz bütün ağırlığımızı ihracata verdik. Çünkü dış pazarlar zaten açıktı ve bizim ürünlerimiz de dış pazarlarda büyük bir ilgi gördü, dolayısıyla krizin etkisi çok yüksek hissedilmedi, iş ihracata yöneldi. Oysa bu son krizde hem iç hem de dış pazar daraldı. Yine geçmiş dönemlerde Türkiye, krizden çıkışta likidite sıkıntısını dış kaynaklarla aştı. 2001-2002 yıllarında bedeli karşılığında yeterli dış kaynak sağlandı. Ama bu kriz döneminde dış kaynak TÜRKCAST 25

RÖPORTAJ da yoktu. Ancak biraz önce değindiğim gibi bu kriz döneminde, finans ve banka sistemimizin güçlü yapısı ve yüksek kredibilitesi, yurt dışından kaynak bulmadan bize önemli bir destek sağladı. Böylece bizim açımızdan baktığımız vakit, 2010 yılının başından itibaren krizden çıkışın emarelerini görmeye başladık. Nitekim bu bütün rakamlarımıza pozitif olarak yansıdı. Bu rakamları da bizimle paylaşır mısınız? 2010 yılının başından itibaren ilginç bir gelişme gözlemledik. Daha doğrusu bu gelişmeyi biz, 2009 yılının son çeyreğinden itibaren izlemeye başladık. Bildiğiniz gibi 2000 Temmuz unda ÖTV de sağlanan teşvik önce yarıya düştü, 30 Eylül 2009 da bitti. Bu tip vergisel teşvikler ortadan kalkınca genel olarak talepte düşme beklentisi oluşur. Nedeni de şudur; teşvik, talebi öne çeker, fakat ilginç bir şey, teşvik kalkmasına rağmen, makro ekonomik şartların yaratmış olduğu ortamda, talepte aşırı bir azalma söz konusu olmadı, aksine Ekim, Kasım ve Aralık aylarında beklenmedik bir talep artışıyla karşı karşıya kaldık. Bu Türkiye nin psikolojik olarak kriz söylentilerinden az etkilenmesinden kaynaklanabilir mi? Şöyle bakmak lazım, kriz psikolojik olarak, gelecekle ilgili beklentilerin negatife dönmesi ve taleplerin azalması, harcamaların sınırlandırılması meselesidir. Başka bir etken de piyasada satıştaki kredi pazarının daralmasıdır. Krizin ilk döneminde banka sektörü birden bire geçmiş deneylerden dolayı frene bastı. 2008 in son çeyreğinden 2009 un ilk çeyreğinin sonuna kadar, hatta 2. çeyreğin ortasına kadar, banka sektörü tüketici kredilerinde ciddi bir ihtiyat ortamına girdi. Fakat bu tarihten sonra kredilerde yavaş yavaş açılma görüldü. Neticesinde 2009 Haziran ayından itibaren hem kredi piyasasında kredi bulunabilirlilik arttı hem de kredi fiyatları aşağıya düştü. Şöyle bir rakam vereyim size, krizin yoğun olduğu döneme 2008 in sonu 2009 başında satışlarımızın yüzde 20 si ancak krediyle yapılabiliyordu, normalde otomotiv satışlarının yüzde 80 ni krediyle yapılır. Şimdi satışlarımızın yüzde 80-85 i krediyle yapılıyor, yeniden eski durumumuza döndük. Dolayısıyla hem kredinin bol olması, hem kredinin göreceli olarak ucuz hale gelmesi 2009 da krizden çıkışı kolaylaştırdı. Böyle baktığımızda, 2010 yılı Ocak, Şubat, Mart aylarında hiç beklenmedik artışlar oldu, Nisan ayında bu artış süreklilik kazandı, Haziran da talep artışları devam etti ve Temmuzda hiç beklenmedik bir yüksek talep ile karşılaştık. Genellikle Temmuz ayı, Ağustos ayında çıkacak olan yeni model beklentisiyle talebin düşük olduğu aydır. Yani hiç kimse 15-20 gün sonra model yılı değişeceği için daha doğrusu bir yaş genç araba alacağı için gidip de Temmuz un 15 inden sonra araç almazdı. Yine, Ağustos ile ilgili verileri topluyoruz, Ağustos genellikle tatil ayıdır, herkesin yazlıkta olduğu aydır, ayrıca bu yıl ramazan da Ağustosa denk geldi ve ramazanın da getirdiği bir yavaşlama var deniliyordu, ancak Ağustos un da en az Temmuz kadar iyi geçtiğini görüyoruz. İç pazarda çok güçlü bir talep yapısına dönüldüğü gözüküyor. Dış pazara baktığımızda ise, özellikle birkaç ülkede teşvikin kalkmasıyla talep gerilemesi yaşandı. Avrupa Birliği pazarı her ne kadar 2008 yılı seviyesi olmasa da yine de 2009 yılının üstünde bir talep ile bizim ürünlerimize talip oluyor. Buna ek olarak da bir şirketimizin Amerika pazarında yoğun taleple yapmış olduğu ihracat var. Dolayısıyla toplam olarak baktığınızda, 7 aylık sonuçlarda şöyle bir manzarayla karşı karşıyayız. Bir defa toplam üretim 2009 yılına göre yüzde 30 civarında artmış. Toplam pazarda yüzde 20 gibi bir artış var. Aynı dönemde ihracattaki artış ise yüzde 35 civarında. Bu üç rakam yani toplam pazarda yüzde 20, ihracatta yüzde 35 civarında artış olunca tabi üretim de yüzde 30 artmış oluyor. Burada bir noktanın altını çizmek istiyorum; üretimde en yüksek payı olan şirketlerimiz Temmuz ayı son haftasında tatile çıktılar. Eskiden Temmuzun tümünde çalışılır, Ağustosta tatile çıkılırdı. Dolayısıyla 2010 Temmuz ile 2009 aynı dönemini karşılaştırırsanız bir miktar gerileme var. Nitekim Temmuzda üretim yüzde 7, ihracat ise yüzde 5 düşmüş gibi görülüyor. Bunun nedeni de, 4 hafta yerine 3 hafta çalışmaktan kaynaklanıyor. Ağustos rakamlarında bu aranın kapanacağını görüyoruz. Nitekim ihracatçı birliklerinin verdiği rakamlar da gösteriyor ki Ağustos ayındaki ihracatımız geçen yıla göre yüzde 5-6 artmış. Tam bu noktada, otomotiv sanayinin kriz öncesi duruma ne zaman dönebileceğini sorsak? 2008 yılı ve öncesine, tahminimize göre 2011 gibi dönülür. Bu yılki hedefler bakımından tabi ki bir spekülatif tahmin yapmak mümkün değil ama, geçen yıla göre biraz daha iyi gideceği kesin, geçen yıl üretim ra- 26 Temmuz - Ağustos - Eylül / 2010