Türkiye Nüfus ve Seçmen Sayıları Üzerine Bir Araştırma Prof. Dr. Kemal YILDIRIM Gazi Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Öğretim Üyesi ÖZET Bu çalışmad a, Türkiye Cumhuriyetinin ilgili kurum ve kuruluşları tarafından yayınlanan nüfus ve seçmen istatistiklerinin karşılaştırmalı olarak kontrolünün yapılması amaçlanmıştır. Bu amaçla, 000 yılında yapılan genel nüfus sayımı sonuçları, Türkiye İstatistik Kurumu nun (TÜİK) açıkladığı 000-00 yıllarına ait doğum ve ölüm istatistikleri, 007 yılı itibariyle Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) nüfus istatistikleri, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü nün (NVİGM) ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı nın (ÇSGB) açıkladığı 00-00 yıllarına ait nüfus istatistikleri, Avrupa İstatistik Ofisi nin (EUROSTAT) ve Amerikan Nüfus Sayımı Bürosu nun (US Census Bureau) yayınl adığı 000-0 yıllarına ait nüfus istatistikleri, Milli Eğitim Bakanlığı nın (MEB) 000-0 yıllarına ait ilköğretim okullarında kayıtlı öğrenci sayıları, Yüksek Seçim Kurulu nun (YSK) açıkladığı 00-0 yıllarına ait seçmen sayıları, 000-00 yıllarına ait Resmi Gazetelerde yayınlanan vatandaşlık kararları uzun ve titiz bir çalışmayla birbirleriyle ilişkilendirilmeye çalışılm ıştır. Sonuçta; ilan edilen nüfus ve seçmen sayılarına bir bütünlük içinde bakıldığında Aralık 0 tarihi itibariyle Türkiye nüfusunun 78,5,88 kişi ve yurtiçi seçm en sayısının ise 5,90,775 kişi olduğu görülmektedir. Anahtar kelimeler: nüfus sayısı, nüfus sayımı, seçmen sayısı, nüfus artış hızı ve oranı. A STUDY ON POPULATION NUMBER AND VOTERS IN TURKEY ABSTRACT In this study, control is aimed comparatively about the statistics of the population and the voters published by the relevant organizations and institutions of the Republic of Turkey. For this purpose, the results of the census conducted in 000, the birth and death statistics of Turkey Statistical Institute (TUİK) from 000 to 00, the vital statistics reported by Address Based Population Registration System (ADNKS) since 007, the vital statistics reported by General Directorate of Population and Citizenship Affairs (NVİGM) and Ministry of Labour and Social Security (ÇSGB) from 00 to 00, the population statistics issued by the Statistical Office of the European (EUROSTAT) and US Census Bureau from 000 to 0, the number of students enrolled in primary schools of Ministry of Education (MEB) from 000 to 0, the number of voters announced by High Election Board (YSK) from 00-0, the citizenship decisions published in the Official Gazette from 000-00 has been attempted to relate with each other by a long and meticulous study. As a result, when the population and the number of voters viewed in a holistic way, Turkey s population is 78,5,88 people and the number of domestic voters is 5,90,775. Keywords: number of population, census, number of voters, population growth speed and rate. Binlerce yıllık tarihi ve kültürel birikime sahip olan Türkiye Cumhuriyeti devletinin ilgili kurum ve kuruluşları tarafından yayınlanan nüfus ve seçmen istatistiklerindeki çelişkiler, basına yansıyan haberlerde görüleceği üzere ulusal ve uluslararası düzeylerde güvensizliğe neden olabilmektedir. Bu kapsamda CHP Grup Başkan Vekili Emine Ülker Tarhan ın 7 Ağustos 0 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına verdiği soru önergesinde; nüfus sayısındaki aşağı/yukarı yönlü değişimlerin; ülkenin büyüme hızını, milli gelirini, işsizlik oranını, GSMH sını ve meclisteki vekil dağılımı gibi pek çok alanı etkilediği dile getirilmiş, milli iradenin sandığa yansımasını doğrudan etkileyen nüfus ve seçmen sayılarındaki olağandışı azalış ve artışların nedenleri sorulmuştur. Bu duruma genel olarak bakıldığında söz konusu olan bu kurum ve kuruluşların bazen fotoğrafın bütününün görülmesini sağlayacak olan sayısal verilerin bir kısmını açıkladığı, bazen de açıkladığı verilerle çelişkiler yaratarak, karışıklığa neden olduğu görülmektedir. TUİK Başkanı Birol Aydemir in 0 Nisan 0 ve 9 Temmuz 0 tarihlerinde basına yansıyan açıklamaları bu durumu destekler niteliktedir. Aydemir in açıklamasının bir bölümü aşağıda verilmiştir. Türkiye nin reel ortamından ayrı olarak TÜİK in şartlarının çok iyi olmasını beklemek çok da gerçekçi değil. Çünkü kanun gereği tüm kamu kurumlarının idari kayıtlarını bizimle paylaşması gerekiyor. Ama paylaşmıyorlar. Biz ne yapabiliriz? Yapabileceğimiz hiçbir şey yok. Sadece yazı yazıp kayıtlarınızı bizimle paylaşın demekten başka gücümüz yok. Halbuki idari kayıtlar bizimle paylaşıldığı zaman bizim birçok istatistiğimiz de daha düzenli ve iyi olacak. Bu idari kayıtlar paylaşılmadığı için zaman zaman sıkıntı çekiyoruz. Cilt: Sayı: Mayıs 0 7
Bu açıklamadan da görüleceği üzere NVİGM ve TÜİK gibi kurumlar kendi aralarında sağlıklı bir iletişim kuramamaktadır. Bu kapsamda, son zamanlarda Türkiye yazılı ve görsel basınında yer alan çok sayıda makalede / haberde; nüfus ve seçmen sayılarıyla ilgili yayınlanan istatistiklerin birbirleriyle çeliştiği yönünde ciddi iddialar vardır. Örneğin, Amerikan Haberalma Teşkilatı (CIA) Türkiye nüfusunu 79,79,6 kişi (Temmuz 0 itibariyle), TÜİK ise 7,7,69 kişi ( Aralık 0 itibariyle) olarak açıklamışlardır. Buna benzer yayınlanan pek çok çelişkili sonucun bilimsel olarak incelenmesi ve elde edilen bulguların kamuoyuyla paylaşılmasında yarar görülmektedir. Bu çerçevede, 000 yılında yapılan genel nüfus sayımı sonuçları, TÜİK in açıkladığı 000-00 yıllarına ait doğum ve ölüm istatistikleri, 007 yılı itibariyle ADNKS nüfus istatistikleri, NVİGM nin ve ÇSGB nin açıkladığı 00-00 yıllarına ait nüfus istatistikleri, EUROSTAT ın ve US Census Bureau nun yayınladığı 000-0 yıllarına ait nüfus istatistikleri, MEB in 000-0 yıllarına ait ilköğretim okullarında kayıtlı öğrenci sayıları, YSK nın açıkladığı 00-0 yıllarına ait seçmen sayıları, 000-00 yıllarına ait Resmi Gazetelerde yayınlanan vatandaşlık kararları ayrıntılarıyla incelenmiş olup, sistematik bir sırayla aşağıda verilmiştir. Yöntem ve uygulama Bu çalışmada, aşağıda görevleri açıklanan kurum ve kuruluşların 000-0 yıllarına ait nüfus ve seçmen sayılarıyla ilgili yayınladıkları istatistiklerin karşılaştırmalı olarak kontrolünün yapılması amaçlanmıştır. İlgili kurumların görev alanları aşağıda verilmiştir. NVİGM nin görevi; ülke nüfusunun yapısı, nitelikleri, nüfus hareketleri ve bu alandaki gelişmeleri takip edilecek politikaların tespitine dair çalışmaları ilgili kuruluşlarla işbirliği içinde yapmak ve belirlenecek esasların yürütülmesini sağlamak, ülke vatandaşlarına Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası vermek, nüfus bilgi bankası oluşturarak toplanan verileri değerlendirmek ve istatistikleri çıkararak ilgili kuruluşlarla işbirliği içerisinde yayınlanmasını sağlamak, Türk vatandaşlığının kazanılması, kaybı ve kişilerin göçmen olarak kabulüne dair işlemleri yürütmek, ADNKS ve uygulamasına ilişkin iş ve işlemleri yürütmek ve bu konuda kurumlar arasında koordineyi sağlamaktır. YSK nın görevi; Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında 98 sayılı Kanun un 8 inci maddesinde tanımı yapılan seçmen kütüğünü ve yurt dışı seçmen kütüğünü oluşturmak, güncelleştirmek, seçmen ve seçimle ilgili tüm bilgileri toplamak, saklamak, kullanılır hale getirmek, gerekli yerlere ulaştırmak, SEÇSİS kapsamında veri tabanı raporlarını istenilen dönemlerde hazırlamak, tutulan tüm bilgilerin güvenli bir şekilde yedeklenmesini sağlamak, seçim sonuçlarının, seçmen bilgilerinin ilgililerce izlenebilirliliğini sağlamaktır. TÜİK in görevi; hazırladığı programda belirlenen istatistikî faaliyetlerin yürütülmesini ve uygulanmasını sağlamak, görev verilen diğer kurum ve kuruluşlar tarafından üretilen istatistiklerin uluslararası standartlara uygunluğunu incelemek, istatistik alanında veri ihtiyacı duyulan alanları ve veri derleme yöntemlerini, istatistiki tanım ve sınıflandırmalarını ilgili ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlarla işbirliği içinde belirlemek, ulusal kayıt sistemini oluşturmak, diğer ülkeler ve uluslararası kuruluşlarla işbirliğini sağlamak, ulusal ve uluslararası bilgi ağı ve bilgi akış sisteminin oluşturulmasını koordine etmek, ülkenin ekonomi, sosyal, demografi, kültür, çevre, bilim ve teknoloji alanları ile gerekli görülen diğer alanlardaki istatistikleri derlemek, değerlendirmek, analiz etmek, yayımlamak, resmi istatistik sonuçlarının bilimsel ve teknik açıklamalarını yapmak, kalkınma planları, programlar, ilgili mevzuat ve benimsenen temel ilkeler çerçevesinde, kurumun orta ve uzun vadeli strateji ve politikalarını belirlemektir. EUROSTAT ın görevi; Avrupa çapında yürüttüğü çalışmalarla Avrupa Birliği ne istatistiki bilgiler sağlamaktır. EUROSTAT; Avrupa Komisyonu nun bünyesinde yer alan ve merkezi Lüksemburg da bulunan bir genel müdürlük olup, Avrupa Birliği üyesi ülkeler, birliğe aday ülkeler ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği üyesi ülkelerden elde ettiği istatistiki verileri, Avrupa Birliği kurumlarına, ulusal yönetimlere ve kamuoyuna iletir. TÜİK-EUROSTAT ilişkileri, 99 yılında imzalanan İşbirliği Protokolü ile başlamıştır. Aralık 999 daki Helsinki Zirvesi nden sonra iki kurum arasındaki ilişkiler artan bir hızla devam etmiştir. TÜİK, EUROSTAT a çeşitli alanlarda düzenli olarak veri sağlamaktadır. Bu araştırmada, yukarıda tanıtılan kurum ve kuruluşlar tarafından açıklanan Türkiye nüfus ve seçmen istatistiklerindeki değişimlerin sağlıklı olup olmadığı, karşılaştırmalı olarak istatistiki yöntemlerle analiz edilmiştir. Bu kapsamda, yıllara bağlı olarak değişen nüfus ve seçmen sayılarının artış hızları ve oranları, doğum ve ölüm sayıları ile vatandaşlığa kabul edilen ve vatandaşlıktan çıkmasına izin verilenlerin sayıları dikkatle ele alınmıştır. Bu çalışmada elde edilen sonuçlar artı veya eksi yönde değişimler gösterebilir. Bulgular Araştırmanın kapsamını; adreslere gidilerek sayım yapılan en güncel 000 yılı genel nüfus sayımı sonuçları, TÜİK in açıkladığı 000-00 yıllarına ait doğum ve ölüm istatistikleri, 007 yılı itibariyle ADNKS nüfus istatistikleri, NVİGM nin ve ÇSGB nin açıkladığı 00-00 yıllarına ait nüfus istatistikleri, EUROSTAT ın ve US Census Bureau nun yayınladığı 000-0 yıllarına ait nüfus istatistikleri, MEB in 000-0 yıllarına ait ilköğretim okullarında kayıtlı öğrenci sayıları, YSK nın açıkladığı 00-0 yıllarına ait seçmen sayıları ve 000-00 yıllarına ait Resmi Gazetelerde yayınlanan vatandaşlık kararları oluşturmaktadır. Çalışmada ilk olarak 00-00 yıllarına ait NVİGM nin açıkladığı yurtiçi ve yurtdışı nüfus istatistikleri, Nüfus Müdürlükleri ve Dış Temsilcilikler eliyle düzenlenen doğum tutanağına göre nüfus aile kütüğüne tescil edilen kişilere ait doğum sayıları ile ÇSGB nin yurtdışı nüfus sayılarının karşılaştırmalı hesaplamaları Tablo ve Tablo de verilmiştir. Tablo e bakıldığında yurtiçi doğum sayılarının genel itibariyle azalma eğilimine girdiği görülmektedir. Bu sonuçlardan hareketle, Tablo de yer alan yurtiçi doğum istatistikleri ile daha önce DİE 8 Gazi Üniversiteli Öğretim Üyeleri Derneği Bülteni
Tablo. 00-00 yıllarına ait Türkiye nüfus ve doğum istatistiklerinin karşılaştırılması YIL Yurtiçi Yurtdışı Nüfus, Yurtdışı Nüfus Yurtiçi Nüfus Yurtiçi Yurtdışı Doğum Yurtiçi Doğum Yurtdışı Doğum 00 7,7,0,55,5 67,785,660,87,00,,99 7,05 00 7,57,00,659,967 68,697,,69,70,556,080 8,6 005 7,9,6,89,78 69,600,08,566,550,85,090 8,60 006 7,50,6,69, 70,87,05,50,006,7,507 7,99 007 75,7,570,89,60 7,6,0,95,7,8,886 76,5 008 76,75,08,85,98 7,,65,5,77,79,597 7,0 009 76,56,87,695,75 7,56,,06,87,8,69 68, 00 77,59,56,76,57 7,7,989,9,00,70,90 68,99 00-00 yıllarına ait yurtiçi + yurtdışı nüfus istatistikleridir (NVİGM). 009-00 yıllarına ait yurtiçi + yurtdışı nüfus istatistikleridir (ADNKS + ÇSGB). 00-00 yıllarına ait yurtdışı nüfus istatistikleridir (ÇSGB). 00-00 yıllarına ait yurtiçi + yurtdışı doğum istatistikleridir (NVİGM). Tablo. 000-00 yıllarına ait Türkiye geneli yurtiçi doğum ve ölüm istatistiklerinin karşılaştırılması YIL Doğumlar Doğumlar Doğumlar Ölümler Ölümler 5 Ölümler 6 Ölümler 7 000 -,,9 a,67,06 7,5-5,000 6 6,9 7 00 -,,95 b,0,785 75,7 -,000 6 0,65 7 00 -,9,7 b,,505 75, - 9,000 6 5,80 7 00,,99,98,76 b,78,87 8,0,67 5 98,000 6,995 7 00,556,080,, b,89,6 87,086 0,69 5,000 6 9,796 7 005,85,090,,5 b,96,5 97,50 0,05 5 50,000 6 7,898 7 006,7,507,5,57 b,05,900 0,6 9,7 5 56,000 6 6,0 7 007,8,886,87,78 b,05,78,7-6,000 6 5,067 7 008,79,597,9,89 b,0,9 5,56-5,000 6 6, 7 009,8,69,6,99 b,0,78 67,97-67,97 6 69,75 7 00,70,90,5,09 b,0,06 65,90-65,707 6 77,00 7 Ort.,,06,5,70,09,0,9,56,5 0, 00-00 yıllarına ait doğum sayıları NVİGM ve ÇSGB nın istatistiklerinden üretilmiştir (Tablo ). 000-00 yıllarına ait Türkiye geneli doğum istatistikleridir (DİE, TÜİK). a 000 yılı Türkiye geneli doğum istatistiğidir (DİE, 000 Genel Nüfus Sayımı-Sayfa 67). b 00 ve 00 yıllarına ait Türkiye geneli doğum istatistikleridir (TÜİK). 000-00 yıllarına ait Türkiye geneli yurtiçi doğum istatistikleridir (Hoşgör ve Tansel, 00). 000-008 yılları il ve ilçe merkezleri, 009 ve 00 yılları Türkiye geneli ölüm istatistikleridir (TÜİK). 5 00-006 yıllarına ait Türkiye geneli ölüm istatistikleridir (NVİGM). 6 000-00 yıllarına ait Türkiye geneli ölüm istatistikleridir (EUROSTAT). 7 000-00 yıllarına ait Türkiye geneli yurtiçi ölüm istatistikleridir (Hoşgör ve Tansel, 00). (000), TÜİK (00-00), NVİGM (00-00), EUROSTAT (000-00) ve Hoşgör ve Tansel (00) tarafından yayınlanan yurtiçi doğum ve ölüm istatistiklerinin karşılaştırmaları yapılmış olup, sonuçlar Tablo de verilmiştir. Tablo ye göre, 00-00 yıllarına ait NVİGM nin açıkladığı aile kütüklerine tescil edilen doğum sayıları ortalamaları (,,06 kişi), 000-00 yıllarına ait EUROSTAT ın açıkladığı ölüm sayıları ortalamaları (,5 kişi), Hoşgör ve Tansel in (00) açıkladığı doğum (,09,0 kişi) ve ölüm (0, kişi) sayıları ortalamaları ve Tablo de verilen 000-0 yıllarına ait Türkiye geneli MEB in ilköğretim okullarında kayıtlı öğrenci sayıları ortalamalarının (,,79 kişi) birbirine çok yakın değerlerde olduğu, buna karşın TUİK in açıkladığı doğum ve ölüm sayıları ortalamalarının ise bir hayli düşük düzeyde kaldığı görülmektedir. Diğer taraftan, DİE nin 000 yılı nüfus sayımına ilişkin yayınladığı Genel Nüfus Tespiti kitabının -6 ıncı sayfalarında yer alan 000 yılında doğan,50,995 kişi NVİGM, EUROSTAT, Hoşgör ve Tansel in (00) verdiği doğum sayılarını desteklemektedir. Cilt: Sayı: Mayıs 0 9
Tablo. 000-0 yıllarına ait Türkiye geneli ilköğretime kayıtlı öğrenci sayıları ve okullaşma oranları Öğretim Yılı Toplam Kayıtlı Öğrenci Net Okullaşma Oranı (%). Sınıftaki Öğrenci (Top.Öğ.Say./ 8). Sınıfa Kayıt Yaptırmayan Öğrenci. Sınıfa Kayıt Yaptırması Gereken Öğrenci 000-00 0,80,7 95,8,5,6 59,7,,79 00-00 0,77,66 9,0,05,95 99,5,05,0 00-00 0,,65 90,98,9,55 6,89,07,9 00-00 0,79,58 90,,09,9 8,,8,85 00-005 0,565,89 89,66,0,67 6,557,57,0 005-006 0,6795 89,77,, 6,9,70,7 006-007 0,86,90 90,,55,866,8,89,689 007-008 0,870,570 97,7,58,8 5,76,9,557 008-009 0,709,90 96,9,8,70 6,989,85,79 009-00 0,96,6 98,7,6,580,97,89,55 00-0 0,98,00 98,,7,67,8,9,6 0-0 0,979,0 98,67,7, 8,5,90,665 Toplam Ortalama Değer,,79 İlköğretim Eğitim İstatistikleri, İlköğretim Okullaşma Oranları (TUİK) Tablo de verilen toplam öğrenci sayılarına yıllar itibariyle bakıldığında düzenli bir dağılım gösterdiği görülmektedir. Fakat okullaşma oranında önemli oransal değişimler göze çarpmaktadır. Özellikle ADNKS ye geçişle birlikte 007 yılından itibaren net okullaşma oranında 6-7 puanlık artış gözlenmektedir. Sonuçta, öğrenci sayılarında genel itibariyle önemli bir değişme gözlenmezken, net okullaşma oranında ise 007 den itibaren bir artış söz konusudur. Tablo deki kayıt yaptırması gereken öğrenci sayılarının yanına okula başlama yaşına kadarki süreçte ölüm ve vatandaşlıktan çıkış nedeniyle kütükten düşen yıllık yaklaşık 5 bin civarındaki çocukta koyulduğunda aşağıdaki hesaplamalarda kullanılan doğum sayıları daha da kuvvetli hale gelmektedir. Bu sonuçlar, yeni doğum sayılarının düzgün aralıklarla yıllar itibariyle düştüğünü, ölüm sayılarının ise arttığını göstermektedir. Buna göre, Tablo de verilen 000-0 yıllarına ait Türkiye nüfusunu oluşturan bileşenlerin ayrıntılı hesaplamalarında, 000-00 yılları için Hoşgör ve Tansel (00) tarafından açıklanan doğum ve ölüm sayıları esas alınmıştır. Tablo de verilen 000-00 yıllarına ilişkin Türkiye geneli toplam değişim sayılarına bakıldığında nüfus artışının küçük aralıklarda düşüş eğiliminde olduğu görülmektedir. Bu noktadan hareketle Tablo de verilen sayısal veriler, daha önce yayınlanan nüfus istatistikleriyle karşılaştırılmıştır (Tablo 5). Türk vatandaşlığından çıkan Şekil. 000-0 yıllarına ait Türkiye nüfus sayılarının karşılaştırılması 0 Gazi Üniversiteli Öğretim Üyeleri Derneği Bülteni
Tablo. 000-0 yıllarına ait Türkiye nüfus sayılarına etki eden bileşenlerin analizi Nüfus Sayıları Aralık Doğumlar Ölümler Doğal Değişim Gelen 5 Giden 6 Toplam Değişim 7 Nüfus Sayıları Aralık 000 67,60,6,67,06 6,9,050,09 0,058 5a 0,869 6a,09,8 68,679,89 00 00 68,679,89,0,785 0,65,00,, 5a 50,56 6a,0,90 69,70,08 00 00 69,70,08,,505 5,80 995,675,8 5a 6,95 6a 98,06 70,68,5 00 00 70,68,5,78,87,995 956,9 69,669 5b 5,78 6a 97,80 7,656,55 00 00 7,656,55,89,6 9,796 959,66 5,8 5b 6,056 6a 96,69 7,6,9 005 005 7,6,9,96,5 7,898 958,7 9,80 5b 7,06 6b 96,0 7,58,60 006 006 7,58,60,05,900 6,0 959,859 8,0 5b 6,5 6b 9,808 7,5,068 007 007 7,5,068,05,78 5,067 95,76 6,00 5b 55,00 6c 9,68 75,6,686 008 008 75,6,686,0,9 6, 90,06,7 5b 9,56 6c 905,50 76,,88 009 009 76,,88,0,78 69,75 9,068 8,70 5b 5,900 6c 899,58 77,,76 00 00 77,,76,0,06 77,00 9,76,50 5b 5,8 6c 89, 78,5,88 0 Yukarıdaki resmi rakamlarla nüfus sayıları karşılaştırmalarında 000 yılı nüfus sayımı temel alınmıştır..0.000 yılı itibariyle tespit edilen 67,50,98 nüfus sayısına, Aralık 000 yılı itibariyle ay 8 günlük nüfus artışı ilave edilmiş olup, hesaplamalarda 67,60,6 sayısı temel alınmıştır (DİE). 000-00 yıllarına ait Türkiye geneli yurtiçi doğum istatistikleridir (Hoşgör ve Tansel, 00). 000-00 yıllarına ait Türkiye geneli yurtiçi ölüm istatistikleridir (Hoşgör ve Tansel, 00). Doğal Değişim (Doğumlar - Ölümler) 5 Türk vatandaşlığına kabul edilen kişilerin sayılarıdır. 5a 000-00 yıllarına ait Türk vatandaşlığına kabul edilenlerin sayılarıdır (NVİGM; Kadirbeyoğlu, Z., 009). 5b 00-00 yıllarına ait Türk vatandaşlığına yeniden alınan ve vatandaşlık kazananların sayılarıdır (NVİGM). 6 Türk vatandaşlığından çıkmasına izin verilen yurtiçi ve yurtdışında yaşayan kişilerin sayılarıdır. 6a 000-00 yıllarına ait Resmi Gazete de yayınlanan İçişleri Bakanlığı ve Bakanlar Kurulu Kararlarıdır. 6b 005-006 yıllarına ait NVİGM den alınan bilgiye göre Türk vatandaşlığından çıkanların sayılarıdır (Anadolu Haber Ajansı; www.turkrus.com). 6c 007-00 yıllarına ait Avrupa Komisyonu bünyesinde faaliyet gösteren Avrupa Birliği İstatistik Ofisinin (EUROSTAT) yayınladığı istatistiklerde yer alan vatandaşlık verilerinden yararlanılmıştır. 7 Toplam Değişim (Doğal Değişim + Gelen - Giden) Tablo 5. 000-0 yıllarına ait Türkiye nüfus sayılarının karşılaştırılması YIL DİE Nüfus Sayımı EUROSTAT Nüfus US Census B. Nüfus NVİGM Nüfus ADNKS Nüfus Hesaplanan Nüfus Nüfus Artış Hızı Nüfus Artış 000 67,60,6 67,895,58 67,9,99 - - 67,60,6 - - 00-68,88,069 68,0,90 - - 68,679,89 5,6,09,8 0 0-69,770,06 69,79,0 - - 69,70,08,87,0,90 00-70,69,009 70,58,65 7,7,0-70,68,5,08 98,06 00-7,60,009 7,6,5 7,57,00-7,656,55,79 97,80 005-7,59,97 7,67,80 7,9,6-7,6,9,6 96,69 006-69,689,56 7,76, 7,50,6-7,58,60, 96,0 007-70,586,56 7,767,86 75,7,570 70,586,56 7,5,068,80 9,808 008-7,57,00 75,79,86 76,75,08 7,57,00 75,6,686,5 9,68 009-7,56, 76,805,5-7,56, 76,,88,00 905,50 00-7,7,989 77,80, - 7,7,989 77,,76,78 899,58 0-7,7,69 78,785,58-7,7,69 78,5,88,58 89, 000-0 yılları arası Avrupa Komisyonunun bünyesinde faaliyet gösteren EUROSTAT ın yayınladığı demografik istatistiklerdir ( Aralık itibariyle ele alınmıştır). United States Census Bureau nun 000-0 yıllarına ait yayınladığı Türkiye demografik istatistikleridir. Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından nüfus kütüklerine kayıtlı, yurt içinde ve yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın bilgileri çerçevesinde hazırlanan 00-008 yıllarına ait nüfus istatistikleridir. Yukarıdaki resmi rakamlarla nüfus sayıları karşılaştırmalarında 000 yılı nüfus sayımı temel alınmıştır..0.000 yılı itibariyle tespit edilen 67,50,98 nüfus sayısına, Aralık 000 yılı itibariyle ay 8 günlük nüfus artışı ilave edilmiş olup, hesaplamalarda 67,60,6 sayısı temel alınmıştır (DİE). Cilt: Sayı: Mayıs 0
Şekil. 00-0 yıllarına ait Türkiye seçmen sayılarının karşılaştırılması kişilerin ne kadarının daha önce yurtdışında yaşadığı bilinmediği için hesaplamalarda ihmal edilmiştir. Tablo 5 de verilen istatistiklerle hesaplanan nüfus sayıları karşılaştırıldığında çelişkili bir durum ortaya çıkmaktadır. Nüfusa etki eden bileşenler bellidir, bunlar doğum ve ölüm sayıları ile vatandaşlığa kabul ve çıkış sayılarıdır. Bu sayıları bu denli farklı kılacak başka etmenler var mıdır? Eğer yoksa bu istatistiksel sonuç farklılıkları nereden kaynaklanmış olabilir? Tablo 5 de verilen sayıların grafiksel ifadesi Şekil de verilmiştir. Şekil de, 006 yılı itibariyle Türkiye nüfus sayılarında büyük bir kırılmanın yaşandığı açıkça görülmektedir. Özellikle 007 yılına bakıldığında, olması gereken nüfus sayısı (7,5,068 kişi) ile ADNKS nüfus sayısı (70,586,56 kişi) arasında,97,8 kişilik fark bulunmaktadır. Bu,97,8 kişi olması gereken nüfusun (78,5,88 kişi) %5,0 üne karşılık gelmektedir. Bu fark 008-0 yılları arasında da küçük değişimlerle sürmüştür. Diğer taraftan, hesaplanan nüfus sayıları ile 000-005 yıllarına ait EUROSTAT ın ( Aralık itibariyle) ve 000-0 yıllarına ait US Census Bureau nun (yıl ortası itibariyle) yayınladığı sayılar arasında birbirine çok yakın paralel bir seyir söz konusudur. Daha önce DİE / TUİK den aldığı istatistikleri kullanan EUROSTAT ın, 006 yılındaki büyük kırılmanın ardından ADNKS nin yayınladığı sayıları kullanmaya başladığı görülmektedir. Üzerinde durulması gereken diğer önemli bir konu ise 000 yılından sonra yapılan seçimler öncesinde, YSK tarafından ilan edilen seçmen sayılarındaki değişim oranlarıdır. Seçim yılları itibariyle YSK tarafından yayınlanan seçmen sayıları ile daha önce Tablo 5 de verilen olması gereken nüfus sayıları ve nüfus artış sayılarına paralel olarak seçmen sayılarındaki artışlar hesaplanmış olup, olması gereken seçmen sayıları ile nüfus / seçmen sayısı oranları Tablo 6 ve Tablo 7 de verilmiştir. Tablo 6 da verilen 000 yılı genel nüfus sayımında tespit edilen yeni seçmen sayılarına topluca bakıldığında, yıllar bazında seçmen sayılarının birbirine yakın oranlarda seyrettiği görülmektedir. Tablodaki sayıların hesaplanmasında Türk vatandaşlığına kabul edilen ve vatandaşlıktan çıkmasına izin verilen kişiler hesaplamalara doğrudan yansıtılmıştır. Tablo 7 de verilen sayılara bir bütünlük içinde bakıldığında, özellikle 007 yılından itibaren nüfus sayılarında yaşanan kırılmanın seçmen sayılarında da görüldüğü, sonuçta bu durumun seçmen sayılarında da önemli farklılıklara neden olduğu anlaşılmaktadır. Tablo 7 de verilen sayılar arasındaki farklılıkların grafiksel ifadesi Şekil de verilmiştir. Şekil ye göre, seçmen sayıları arasındaki fark 007 yılında 7,090,0 kişi ve 008 yılında ise 7,956,6 kişiye yükselmiş olup, bu fark 009 yılında,80,79 kişiye, 00 yılında,86,98 kişiye ve 0 yılında ise,95, kişiye düşerek azalma eğilimi göstermiştir. Şekil ve Şekil de verilen grafikler karşılaştırıldığında NVİGM, TÜİK ve YSK tarafından yayınlanan nüfus ve seçmen istatistiklerinin birbirleriyle çeliştiği açıkça görülmektedir. Buna göre, Şekil de verilen 007-0 nüfus sayıları, hesaplanan nüfus sayılarına paralel bir seyir izlerken, Şekil de verilen 007-008 seçmen sayılarında aşağı yönlü büyük bir kırılma vardır. Sonuçta, bu büyüklükte bir kırılmanın olmaması gerektiği düşünülmektedir. Sonuç ve tartışma Bu çalışmada, Türkiye Cumhuriyetinin ilgili kurum ve kuruluşları tarafından yayınlanan nüfus ve seçmen istatistikleri karşılaştırmalı olarak kontrol edilmiş olup, elde edilen sonuçlar sırasıyla aşağıda verilmiştir. Gazi Üniversiteli Öğretim Üyeleri Derneği Bülteni
Tablo 6. 000-0 yıllarına ait Türkiye nüfusu içindeki yeni seçmen sayıları YIL Yeni Seçmen Ölümler Doğal Değişim Gelen Giden 5 Toplam Değişim 6 000,50,995 6,9,0,06 0,058 a 0,869 5a,09,50 00,08,685 0,65 998,0, a 50,56 5a 989,090 00,9,89 5,80,00,009,8 a 6,95 5a 989,95 0 0,,5,995,00,59 69,669 b 5,78 5a,09,07 00,78,899 9,796 99,0 5,8 b 6,056 5a 95, 005,5,9 7,898 9,59 9,80 b 7,06 5b 96,8 006,09,97 6,0 96,90 8,0 b 6,5 5b 95,879 007,8,89 5,067 87, 6,00 b 55,00 5c 788,0 008,57,05 6, 99,99,7 b 9,56 5c 960,88 009,,85 69,75 8,770 8,70 b 5,900 5c 808,0 00,87,9 77,00 90,9,50 b 5,8 5c 880,55 000 Genel Nüfus Tespiti kitabının -6 ıncı sayfalarında tek yaş aralığına göre yıllar bazında verilen ayrıntılı nüfus istatistikleridir (DİE). 000-00 yıllarına ait Türkiye geneli yurtiçi ölüm istatistikleridir (Hoşgör ve Tansel, 00). Doğal Değişim (Yeni Seçmenler - Ölümler) Türk vatandaşlığına kabul edilen kişilerin sayılarıdır. a 000-00 yıllarına ait Türk vatandaşlığına kabul edilenlerin sayılarıdır (NVİGM; Kadirbeyoğlu, Z., 009). b 00-00 yıllarına ait Türk vatandaşlığına yeniden alınan ve vatandaşlık kazananların sayılarıdır (NVİGM). 5 Türk vatandaşlığından çıkmasına izin verilen yurtiçi ve yurtdışında yaşayan kişilerin sayılarıdır. 5a 000-00 yıllarına ait Resmi Gazete de yayınlanan İçişleri Bakanlığı ve Bakanlar Kurulu Kararlarıdır. 5b 005-006 yıllarına ait NVİGM den alınan bilgiye göre Türk vatandaşlığından çıkanların sayılarıdır (Anadolu Haber Ajansı; www.turkrus.com). 5c 007-00 yıllarına ait Avrupa Komisyonu bünyesinde faaliyet gösteren EUROSTAT ın yayınladığı istatistiklerde yer alan vatandaşlık verilerinden yararlanılmıştır. 6 Toplam Değişim (Doğal Değişim + Gelen - Giden) Tablo 7. 000-0 yıllarına ait Türkiye seçmen sayılarının karşılaştırılması YIL DİE Nüfus Sayımı YSK Seçmen Hesaplanan Seçmen Hesaplanan Nüfus Seçmen Artış Nüfus / Seçmen Oranı 000 67,60,6 -,058,85 67,60,6,09,50 6,66 00 - -,07,9 68,679,89 989,090 6, 00 -,9,556 5,07,8 69,70,08 989,95 6,6 00 - - 6,056,75 70,68,5,09,07 65,6 00 -,55,9 7,0,76 7,656,55 95, 65,6 005 - - 7,97,9 7,6,9 96,8 65,99 006 - - 8,87,7 7,58,60 95,879 66, 007 -,57,8 9,66,97 7,5,068 788,0 66,6 008 -,665,9 50,6,85 75,6,686 960,88 67,0 009-8,09,6 5,9,75 76,,88 808,0 67,7 00-9,6,69 5,0,50 77,,76 880,55 67,7 0-50,7, 5,90,775 78,5,88 880,55 68,07 000 Genel Nüfus Tespiti kitabının -50 inci sayfalarında tek yaş aralığına göre yıllar bazında verilen ayrıntılı nüfus istatistikleridir..0.000 yılı itibariyle tespit edilen 67,50,98 nüfus sayısına, Aralık 000 yılı itibariyle ay 8 günlük nüfus artışı ilave edilmiş olup, hesaplamalarda 67,60,6 sayısı temel alınmıştır (DİE). 0..00,.07.007 ve.06.0 tarihlerinde yapılan Genel Seçimler, 8.0.00 ve 9.0.009 tarihlerinde yapılan Mahalli İdareler Seçimleri ile.0.008 ve.09.00 tarihlerinde yapılan Halkoylamaları öncesinde Yüksek Seçim Kurulunun açıkladığı seçmen sayılarıdır. 0 yılı istatistikleri açıklanmadığı için 00 yılı seçmen artışı temel alınmıştır. Cilt: Sayı: Mayıs 0
Şekil. 985, 990 ve 000 yılı Türkiye genel nüfus sayımı sonuçları ile 0 ADNKS ve 0 hesaplanan nüfus sayısının yıllık bazda karşılaştırılması Tablo 8. 985, 990 ve 000 yılı Türkiye genel nüfus sayımı sonuçları ile 0 ADNKS ve 0 hesaplanan nüfus sayısının yıllık bazda karşılaştırılması Yıllar Nüfus Sayıları Fark Yıllık Nüfus Artış 985-990 50,66,65-56,7,05 5,808,8 5,808,8 / 5:,6,676 DİE -DİE 990-000 56,7,05-67,50,98,057,99,057,99 / 0:,05,79 DİE -DİE 000-0 67,50,98-7,7,69 7,9,85 7,9,85 / : 65,95 DİE -ADNKS 000-0 67,50,98-78,5,88 5 0,60,86 0,60,86 / : 96,078 DİE -Hesaplanan 5 Elde edilen sonuçlara göre, NVİGM, TÜİK ve YSK tarafından yayınlanan nüfus ve seçmen sayısı bilgilerinin birbirleriyle çeliştiği, Aralık 0 tarihi itibariyle Türkiye nüfusunun 78,5,88 kişi ve seçmen sayısının ise 5,90,775 kişi olduğu tespit edilmiştir. Belirlenen bu 78,5,88 kişiden oluşan Türkiye nüfus sayısını, Temmuz 0 tarihi itibariyle CIA nın yayınladığı 79,79,6 sayısı güçlü bir şekilde desteklemektedir. Ayrıca Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) ile Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) tarafından Kasım 00 da basılan Hoşgör ve Tansel in 050 ye Doğru Nüfusbilim ve Yönetim adlı kitabında Türkiye nüfusu, 0 yılı itibariyle orta düzey nüfus projeksiyonunda 78,79,857 olarak açıklanmıştır. Bu önemli çalışmadaki sonuçlar da hesaplanan 78,5,88 sayısını desteklemektedir. 985 (50,66,65), 990 (56,7,05) ve 000 yılı (67,50,98) Türkiye genel nüfus sayımı sonuçları ile yukarıda hesaplanan Türkiye nüfus sayısının (78,5,88) karşılaştırmaları Tablo 8 de ve karşılaştırılan nüfus sayılarının grafiksel ifadesi ise Şekil de verilmiştir. Tablo 8 e göre, 985 ve 990 genel nüfus sayımı sonuçlarına bakıldığında nüfus artışının yıl bazında,6,676 kişi, yine 990 ve 000 genel nüfus sayımı sonuçlarına bakıldığında nüfus artışının yıl bazında,05,79 kişi olduğu görülmektedir. Ancak 000 genel nüfus sayımı ile 0 ADNKS nüfus sayısına bakıldığında nüfus artışının yıllık 65,95 kişi olduğu, buna karşın 000 genel nüfus sayımı ile 0 hesaplanan nüfus sayısına bakıldığında ise nüfus artışının yıllık 96,078 kişi olduğu görülmektedir. Sonuçta 985, 990 ve 000 Türkiye genel nüfus sayımı sonuçları ile hesaplanan nüfus sayısı birbirine yakın artış gösterirken, 0 hesaplanan nüfus sayısı ile 0 ADNKS sonucu arasında,,579 kişilik eksi yönde bir fark çıkmaktadır. Bu sonuçlar bir kez daha hesaplanan 78,5,88 nüfus sayısını güçlü bir şekilde desteklemektedir. Diğer taraftan, 007 yılı nüfus sayısı sonuçlarına bakıldığında büyük bir kırılmanın yaşandığı ve buna göre olması gereken nüfus sayısı (7,5,068 kişi) ile ADNKS nüfus sayısı (70,586,56 kişi) arasında,97,8 kişilik bir farkın bulunduğu görülmektedir. Bu,97,8 kişilik fark olması gereken nüfusun (78,5,88 kişi) %5,0 üne karşılık gelmektedir. Kayıt sistemindeki eksik kapsamlar nedeniyle oluştuğu anlaşılan bu farkın 008-0 yılları arasında da bir miktar düşüşle devam ettiği görülmektedir. Bir diğer önemli sonuç olarak seçmen sayılarına bakıldığında, olması gereken seçmen sayıları ile açıklanan seçmen sayıları arasındaki fark 007 yılında 7,090,0 kişiye ve 008 yılında ise 7,956,6 kişiye yükselmiş olup, bu fark 009 yılında,80,79 kişiye, 00 yılında,86,98 kişiye ve 0 yılında ise,95, kişiye düşerek azalma eğilimi göstermiştir. Elde edilen bu sonuçlar TÜİK ve YSK nın yayınladığı istatistiklerin kayıt sistemindeki eksik kapsamlar nedeniyle birbirleriyle çeliştiğini göstermektedir. Bir başka sonuç olarak, 000 ve 0 yılları itibariyle Türkiye nüfus ve seçmen sayılarındaki artış oranlarının karşılaşmaları Tablo 9 da verilmiştir. Buna göre, 000 ve 0 yılları arasındaki yılda seçmen sayıları 0,,9 (%,5) kişi artarken, nüfus sayılarındaki artış oranı ise 7,9,85 (%0,65) kişide kalmıştır. Bu sonuç Türkiye yurtiçi nüfus sayısındaki artışın seçmen sayısına göre çok Gazi Üniversiteli Öğretim Üyeleri Derneği Bülteni
Şekil. 000-0 yılları nüfus ve seçmen sayılarının artış durumları Tablo 9. 000 ve 0 yılları itibariyle Türkiye nüfus ve seçmen sayılarındaki artış oranlarının karşılaştırılması Nüfus ve Seçmen Sayıları 0-000 Artış Oranı Türkiye Nüfus 7,7,69-67,50,98 7,9,85 (%0,65) ADNKS - DİE Türkiye Seçmen 5,90,775 -,058,85 0,,9 (%,5) YSK Hesaplanan - DİE daha düşük düzeyde kaldığını göstermektedir. Yukarıda tespit edilen 0 yılı için,,579 kişilik kayıt sistemindeki eksik kapsamlarda hesaplamaya dahil edildiğinde, belirlenen 78,5,88 sayısı bir kez daha desteklenmektedir. Tüm bu sonuçların ışığında yukarıdaki hesaplanan nüfus ve seçmen sayılarına birlikte bakıldığında artışların seçim yılları bazında birbirine çok yakın paralel bir seyir izlediği görülmektedir (Şekil ). Şekil e göre, seçim yılları bazında nüfus ve seçmen sayıları arasındaki farklılıkların sırasıyla 00 de,66,76 kişi (%6,6), 00 de,65,9 kişi (%65,6), 007 de,86,77 kişi (%66,6), 008 de,85,0 kişi (%67,0), 009 da,9,6 kişi (%67,7), 00 da,9,76 kişi (%67,7) ve 0 de ise,95,07 kişi (%68,07) olduğu görülmektedir. Buna göre, seçim yılları bazında olması gereken nüfus ve seçmen sayıları arasındaki farklılıklar birbirine çok yakın düzeylerde değişim gösterirken, nüfus içindeki seçmen sayısı oranı ise beklenen düzeyde düzgün değişen artışlar göstermektedir. Bu sonuçlar, hesaplanan nüfus ve seçmen sayılarındaki değişimin geçerliliğini kuvvetlendirmiş olup, bu çalışmanın ana yaklaşımını destekler nitelikte bulunmuştur. Yukarıdaki sonuçlar, son yıllarda yazılı ve görsel basında sürekli gündeme getirilen nüfus ve seçmen sayılarındaki artış ve azalış oranlarıyla ilgili kuşkuları destekler niteliktedir. Bu çalışmayla iyice kuvvetlenen kuşkuların ortadan kaldırılabilmesi için en kısa zamanda şeffaf ve güvenilir bir ortamda bizzat adreslere gidilerek Türkiye Genel Nüfus Sayımının yapılmasında büyük yarar görülmektedir. Kaynaklar ADNSK, 007-0 yılları arası yayınlanan Türkiye geneli nüfus istatistikleri. Amerikan Haberalma Teşkilatı nın (CIA) 0 yılı Türkiye raporu. Amerikan Nüfus Sayımı Bürosunun (United States Census Bureau) 000-0 yıllarına ait yayınladığı Türkiye demografik istatistikleri. DİE, 000 yılı Genel Nüfus Tespiti, İdari Bölünüş Kitabı. EUROSTAT, 000-0 yıllarına ait Avrupa Komisyonu bünyesinde faaliyet gösteren Avrupa Birliği İstatistik Ofisinin yayınladığı demografik istatistikler. Hoşgör, Ş. ve Tansel, A., 050 ye doğru nüfusbilim ve yönetim: Eğitim işgücü, sağlık ve sosyal güvenlik sistemlerine yansımalar, TÜSİAD - UNFPA, Yayın No: TÜSİAD-T/00//505, Kasım 00, 99 sayfa. Kadirbeyoğlu, Z., Changing conceptions of citizenship in Turkey, Citizenship Policies in the New Europe, Expanded and Updated Edition, IMISCOE Research, Amsterdam University Press, Amsterdam, Page 9-8, 009. Nüfus ve seçmen sayılarıyla ilgili yazılı ve görsel basında yer alan çeşitli haberler. NVİGM, 000-0 Nüfus sayıları ve Türk vatandaşlığına kabul edilen ve vatandaşlıktan çıkmasına izin verilen kişilerin istatistikleri. Resmi Gazete, 000-00 yıllarına ait vatandaşlık ile ilgili yayınlanan İçişleri Bakanlığı ve Bakanlar Kurulu Kararları. YSK, 00-0 yıllarına ait açıklanan seçmen istatistikleri. Tarhan, E.Ü., Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı na verilen soru önergesi, T.B.M.M. CHP Grup Başkanlığı, Tarih: 7.08.0, Sayı: 567. TÜİK, 000-00 yılları arası yayınlanan Türkiye geneli doğum ve ölüm istatistikleri. TUİK, 000-0 yılları arası yayınlanan ilköğretim eğitim istatistikleri ve ilköğretim okullaşma oranları istatistikleri. Cilt: Sayı: Mayıs 0 5