AB Ülkelerinin Temel Ekonomik Göstergeleri Üye ve Aday Ülkeler

Transkript

1

2 AB inin Temel Ekonomik Göstergeleri Üye ve Sayfa No Nüfus (Bin Kişi) 1 Nüfus Artış Hızı (%) 2 Cari Fiyatlarla GSYİH (Milyar $) 3 Kişi Başına GSYİH ($) 4 Satınalma Gücü Paritesine Göre Kişi Başına GSYİH 5 GSYİH Reel Artışı (%) 6 Özel Nihai Tüketim Harcamaları / GSYİH (%) 7 Gayri Safi Sabit Sermaye Oluşumu / GSYİH (%) 8 Tüketici Fiyatları Endeksi Yıllık Ortalama Artış (%) 9 Mal İhracatı (FOB) (Milyar $) 10 Mal İthalatı (CIF) (Milyar $) 11 Vergi Yükü (Parafiskal Gelirler Hariç) (%) 12 Vergi Yükü (Parafiskal Gelirler Dahil) (%) 13 Genel Devlet Gelirleri / GSYİH (%) 14 Genel Devlet Giderleri / GSYİH (%) 15 Genel Devlet Dengesi / GSYİH (%) 16 Genel Devlet Brüt Borç Stoku / GSYİH (%) 17 Cari İşlemler Dengesi / GSYİH (%) 18 İstihdam Oranı (%) 19 İşsizlik Oranı (%) 20 AR-GE Harcamaları / GSYİH (%) 21 Not-1: Bu çalışmada AB ve aday ülkelerin temel ekonomik göstergeleri ile ilgili bilgiler, 2011 yılı gerçekleşme sonuçları, 2012 yılı gerçekleşmeleri tahminleri ve 2013 yılı beklentilerini kapsamaktadır. Ayrıca dünya ekonomisindeki ağırlıkları nedeniyle Euro Bölgesi, AB-27, ve 'ya ait bilgilere de yer verilmiştir. Not-2: Euro Bölgesi kapsamındaki ülkeler;,,,,,,,,,,,,,,,, 'dır. Nisan 2013

3 Nüfus (Bin Kişi) Nüfus (Bin Kişi) AB-27 i Euro Bölgesi AB Kaynak: IMF, World Economic Outlook Database, April ile ilgili veriler, Kalkınma Bakanlığı 2013 Yılı Ekonomik Programı s.7'den alınmıştır Nüfus (Bin Kişi) TÜİK tarafından 74,9 milyon olarak açıklanan 2012 nüfusu (yıl ortası), AB-27 ülkeleri toplam nüfusunun %14,9'unu oluşturmaktadır. AB-27 ülkeleri arasında 'dan sonra en fazla nüfusa sahip ikinci ülke olan, AB için önemli bir ticaret potansiyeli oluşturmaktadır. Genç ve dinamik nüfus yapısıyla, AB için oldukça önemli bir ülke konumundadır. 1

4 Nüfus Artış Hızı (%) Nüfus Artış Hızı (%) AB-27 i 0,03 0,17-0,20 0,39 0,53 0,21 1,49 0,85 0,73-2,37-1,00-1,01 0,22 0,22 0,21 0,47 0,36 0,18 0,00 0,00 0,00 0,48 0,46 0,46 0,52 0,51 0,47 2,62 1,16-0,47 0,37 0,39 0,76 0,81 0,81 0,44 0,22 0,61 0,11 0,08-0,14 0,71 0,60 0,60 0,47 0,32 0,29-2,17-1,59-0,29-7,82-0,73-0,66 2,17 1,93 2,08-0,28-0,24-0,20 0,48 0,24 0,00 0,95 0,95 0,95-0,62-0,28 0,14-0,29-0,17-0,19 0,24 0,07 0,07 0,15 0,24 0,29 0,27-0,80-0,30 Euro Bölgesi 0,31 0,25 - AB-27 0,28 0, ,36 0,00 0,00 0,93 0,31 0,61-3,88 0,32 0,32 0,24 0,19 0,24 0,91 0,00 0,00 1,30 1,26 1,24 0,71 0,72 0,85-0,12-0,22-0,21 Kaynak: IMF, World Economic Outlook Database, April 2013 verilerinden yararlanılarak hesaplanmıştır. ile ilgili veriler, Kalkınma Bakanlığı 2013 Yılı Ekonomik Programı s.7'den alınan yıl ortası nüfus tahminlerinden yararlanılarak hesaplanmıştır. -10,0-8,0-6,0-4,0-2,0 0,0 2,0 4,0 Nüfus Artış Hızı (%) AB-27 ülkeleri için 2012 yılında %0,32 olan nüfus artış hızının (Euro bölgesi için %0,25), için %1,26 olduğu görülmektedir. AB-27 ülkeleri içinde en fazla nüfusa sahip olan 'nın nüfus artış hızının 2012'de %0,17 olduğu gözönüne alındığında, 'nin bu artış oranları ile 15 yıl sonra AB ülkeleri içerisinde en fazla nüfusa sahip ülke konumuna gelmesi söz konusu olabilecektir yılında AB-27 ülkeleri içerisinde sadece 'un nüfus artış oranı, 'nin nüfüs artış oranından daha yüksektir. 2

5 Cari Fiyatlarla GSYİH (Milyar $) Cari Fiyatlarla GSYİH (Milyar $) AB-27 i 3.607, , ,0 418,4 398,6 422,9 514,6 484,7 510,6 53,6 51,0 54,4 217,1 196,1 203,5 333,7 313,6 328,0 22,2 21,9 24,2 263,7 250,1 265, , , ,3 25,0 23,0-837,6 773,1 808, , , ,9 221,2 210,4 222, , , ,9 538,6 526,2 576, , , ,0 28,5 28,4 31,1 42,9 42,2 45,9 59,3 56,7 60,5 139,0 126,9 132,7 9,1 8,7 9,3 514,0 487,7 513,4 238,0 212,7 218,4 182,6 169,4 187,0 96,2 91,9 98,5 50,3 45,6 46,7 290,2 249,2 243,8 Euro Bölgesi , , ,9 AB , , ,7 61,7 57,1 60,1 14,1 13,7 14,5 4,5 4,3 4,6 10,6 9,7 10,5 43,3 37,4 42,9 774,0 786,3 858, , , , , , ,9 Kaynak: IMF, World Economic Outlook Database, April ile ilgili veriler, 2011 ve 2012 yılları için TÜİK Milli Gelir İstatistiklerinden, 2013 yılı için ise Kalkınma Bakanlığı 2013 Yılı Ekonomik Programı s.7'den alınmıştır Cari Fiyatlarla GSYİH (Milyar $) Geçmiş yıllarda TÜİK tarafından kullanılan 1987 bazlı milli gelir serisine göre, AB ülkeleri arasında 2006 yılı GSYİH büyüklüğü ile 7.sırada yer alan, TÜİK'in 1998 bazlı yeni milli gelir serisine göre, GSYİH'nın 2006 yılı itibarıyla %31,6 oranında arttırılmış olmasına rağmen, sıralamadaki yerini değiştirememiştir., yeni seriye göre 2011 yılında 774 milyar dolarlık GSYİH büyüklüğü ile 'nın ardından yedinci sırada bulunmaktadır yılında ise 786,3 milyar dolar ile 'yı geride bırakmış ve altıncı sıraya yükselmiştir yılı beklentisinde de altıncı sıradadır. 3

6 Kişi Başına GSYİH ($) Kişi Başına GSYİH ($) AB-27 i Euro Bölgesi AB Kaynak: IMF, World Economic Outlook Database, April ile ilgili veriler, 2011 ve 2012 yılları için TÜİK Milli Gelir İstatistiklerinden, 2013 yılı için ise Kalkınma Bakanlığı 2013 Yılı Ekonomik Programı s.7'den alınmıştır Kişi Başına GSYİH ($) 2012 yılında 'de dolar, 'da dolar, AB-27 ülkelerinde dolar seviyelerinde olan kişi başına GSYİH, güncellenen ve 2006'da %31,6 oranında büyütülen milli gelire rağmen, 2012 yılında için dolar olarak gerçekleşmiştir. Bu özelliği ile, AB-27 ülkelerinden sadece ve 'dan, aday ülkelerden ise, ve 'dan daha iyi durumdadır. 4

7 Satınalma Gücü Paritesine Göre Kişi Başına GSYİH Satınalma Gücü Paritesine Göre Kişi Başına GSYİH AB-27 i Euro Bölgesi AB Kaynak: IMF, World Economic Outlook Database, April Satınalma Gücü Paritesine Göre Kişi Başına GSYİH 2013 yılı ekonomik programında verilen satınalma gücü paritesine göre kişi başına düşen GSYİH büyüklükleri, veriler güncellendiği için kullanılamamıştır. Bu nedenle kapsam dahilindeki diğer ülkeler ve 'ye ait bilgiler, IMF'in World Economic Outlook, April 2013 veritabanından alınmıştır. Bu verilere göre, 2012 yılında satınalma gücü paritesine göre kişi başına düşen GSYİH büyüklüğü açısından AB-27 ülkelerinden sadece ve 'dan, aday ülkelerden ise, ve 'dan daha iyi bir değere sahiptir. Bu göstergede, en yüksek değere sahip olan AB-27 ülkeleri ise,,, ve 'tir. 5

8 GSYİH Reel Artışı (%) GSYİH Reel Artışı (%) AB-27 i 3,1 0,9 0,6 2,7 0,8 0,8 1,8-0,2 0,2 1,8 0,8 1,2 1,9-1,2 0,3 1,1-0,6 0,8 8,3 3,2 3,0 2,8-0,2 0,5 1,7 0,0-0,1 0,5-2,4-1,0-0,9-0,5 0,9 0,2 0,7 1,4 0,9 1,1 0,4-1,4-1,6 3,8 1,2 1,0 0,4-2,4-1,5 5,5 5,6 4,2 5,9 3,6 3,0 1,7 0,1 0,1 1,7-1,7 0,0 1,7 0,8 1,3 4,3 2,0 1,3-1,6-3,2-2,3 2,2 0,3 1,6 3,2 2,0 1,4 0,6-2,3-2,0-7,1-6,4-4,2 Euro Bölgesi 1,4-0,6-0,3 AB-27 1,6-0,2 0,0 0,0-2,0-0,2 2,9 1,6 1,9 3,2 0,0 1,2 2,9-0,3 2,0 1,6-1,8 2,0 8,8 2,2 4,0 1,8 2,2 1,9-0,6 2,0 1,6 Kaynak: IMF, World Economic Outlook Database, April ile ilgili veriler, 2011 ve 2012 yılları için TÜİK Milli Gelir İstatistiklerinden, 2013 yılı için ise Kalkınma Bakanlığı 2013 Yılı Ekonomik Programı s.7'den alınmıştır. -8,0-6,0-4,0-2,0 0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 GSYİH Reel Artışı (%) AB-27 ülkeleri ortalaması olarak 2011 yılında %1,6 olan GSYİH büyüme oranı, 2012 yılında -%0,2 olarak gerçekleşmiştir. 'de ise 2011 yılında %8,8 olan GSYİH büyüme oranı, 2012 yılında %2,2 olmuştur yılında AB üyesi 12 ülke -%6,4 ile -%0,2 arasında değişen oranlarda küçülmüştür yılı tahminlerine göre AB- 27'de ortalama büyüme oranının %0,0 olması beklenirken, GSYİH'sının 2013 yılında %4 oranında büyümesi öngörülmektedir. AB üyeliği yolunda emin adımlarla yürümek isteyen 'nin, AB'nin refah seviyesine ulaşabilmesi için çok daha yüksek büyüme oranlarını yakalaması gerekmektedir. 6

9 Özel Nihai Tüketim Harcamaları / GSYİH (%) Özel Nihai Tüketim Harcamaları / GSYİH (%) AB-27 i 57,4 57,6 57,9 54,4 54,5 54,4 52,6 52,7 52,5 62,4 64,3 65,8 50,8 50,0 49,9 48,8 49,5 49,6 51,1 51,8 52,0 55,4 56,3 56,3 57,7 57,7 57,9 66,8 66,8 66,4 45,0 45,5 45,4 64,4 65,8 65,9 48,7 47,6 46,9 58,3 59,4 58,6 47,8 48,3 48,3 61,6 61,1 60,6 62,2 62,1 62,2 63,4 64,4 64,1 31,3 31,2 30,8 53,0 54,2 53,7 61,5 60,4 59,5 61,2 60,9 61,0 66,5 66,3 65,4 63,4 62,4 62,1 57,5 57,3 56,4 57,8 58,3 58,1 74,6 73,7 71,5 Euro Bölgesi 57,4 57,5 57,3 AB-27 58,0 58,3 58,2 59,9 60,2 59,8 51,8 53,6 53, ,5 75,3 74, ,2 70,1 69,7 71,2 70,9 70,5 60,5 60,9 61,4 Kaynak: Eurostat, Economy and Finance, National Accounts Statistics. 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 Özel Nihai Tüketim Harcamaları / GSYİH (%) Özel nihai tüketim harcamaları/gsyih oranları incelendiğinde, 'de 2011'de %71,2 olan bu oranın, 2012 yılında %70,1'e gerilediği görülmektedir yılı beklentisinde ise oranın %69,7'ye gerilemesi öngörülmektedir. AB-27 ortalaması ise 2011'de %58, 2012'de %58,3 iken, 2013 için %58,2 olarak beklenmektedir yılında söz konusu oranının en düşük olduğu ülke %31,2 ile olurken, oranın en yüksek olduğu ülke %75,3 ile AB'ye aday ülkelerden 'dır. 7

10 Gayri Safi Sabit Sermaye Oluşumu / GSYİH (%) Gayri Safi Sabit Sermaye Oluşumu / GSYİH (%) AB-27 i 18,1 17,6 17,5 21,4 21,5 21,5 20,7 20,7 20,5 21,5 21,4 21,7 23,9 23,6 23,6 17,2 17,5 18,0 21,7 25,0 24,7 19,6 19,4 19,2 20,1 20,2 19,9 16,3 12,8 10,1 17,7 16,8 16,3 14,1 14,2 14,4 10,1 10,0 10,1 21,1 19,3 17,9 18,4 18,8 18,7 19,4 18,2 17,8 21,3 23,5 24,4 17,8 16,7 17,3 19,0 19,2 18,9 17,9 17,2 16,7 14,6 14,6 15,1 20,3 19,7 18,7 17,8 15,8 14,7 26,0 26,7 27,4 23,1 21,5 21,7 18,5 17,4 16,3 15,1 13,1 13,1 Euro Bölgesi 19,1 18,4 18,1 AB-27 18,5 18,0 17,7 19,2 18,4 19,1 14,1 14,4 14, ,3 20,7 22, ,8 20,3 19,6 15,2 15,8 16,7 20,6 21,2 21,3 Kaynak: Eurostat, Economy and Finance, National Accounts Statistics. 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 Gayri Safi Sabit Sermaye Oluşumu / GSYİH (%), gayri safi sabit sermaye oluşumu/gsyih oranı açısından 2012 yılında AB-27 ortalamasının 2,3 puan üzerindedir yılı sonuçlarına göre bu oranın en yüksek olduğu ülkeler;,,, ve iken, en düşük orana sahip ülkeler;,,, ve aday ülkelerden ve 'dır., sürdürülebilir büyümesini devam ettirebilmek için gayri safi sabit sermaye oluşumu/gsyih oranını daha yüksek düzeylere çıkarmak zorundadır. 8

11 Tüketici Fiyatları Endeksi Yıllık Ortalama Artış (%) Tüketici Fiyatları Endeksi Yıllık Ortalama Artış (%) AB-27 i 2,5 2,1 1,6 3,6 2,6 2,2 3,4 2,6 1,7 3,4 2,4 2,1 1,9 3,3 2,3 2,8 2,4 2,0 5,1 4,2 3,2 3,3 3,2 2,9 2,1 2,0 1,6 3,5 3,1-2,5 2,8 2,8 4,5 2,8 2,7 1,2 1,9 1,3 3,1 2,4 1,9 3,0 0,9 0,3 2,9 3,3 2,0 4,2 2,3 1,8 4,1 3,2 2,1 3,7 2,9 1,9 3,9 5,7 3,2 2,5 3,2 2,4 4,3 3,7 1,9 3,6 2,8 0,7 5,8 3,3 4,6 4,1 3,7 1,9 1,8 2,6 1,8 3,1 1,0-0,8 Euro Bölgesi 2,7 2,5 1,7 AB-27 3,1 2,6 1,9 2,3 3,4 3,2 4,0 5,2 4,7 3,1 3,6 2,7 3,9 3,3 2,5 11,1 7,3 9,6 6,5 8,9 5,3 (*) 3,1 2,1 1,8-0,3 0,0 0,1 Kaynak: IMF, World Economic Outlook Database, April ile ilgili veriler, 2011 ve 2012 yılları için TÜİK Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) İstatistiklerinden, 2013 yılı için ise Kalkınma Bakanlığı 2013 Yılı Ekonomik Programı s.7'den alınmıştır. (*) Yıl sonu itibarıyladır. -2,0 0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0 Tüketici Fiyatları Endeksi Yıllık Ortalama Artış (%) Tüketici fiyatları endeksi yıllık ortalama artış oranları incelendiğinde, her ne kadar tek haneli rakamlara inilmiş olsa da, 2011 ve 2012 yıllarında 'nin hala AB-27 ve aday ülkeler (2011 yılında hariç) arasında en yüksek orana sahip ülke olduğu görülmektedir yılında TÜFE yıllık ortalama artışı AB-27 ortalaması %2,6 iken, 'de %8,9 olmuştur. nin AB ye katılım sürecini kısaltabilmesi için enflasyon hızını AB ortalaması seviyelerine çekmesi gerekirken, 2013 yılında enflasyon için öngörülen oranın yıl sonu itibarıyla %5,3 olması, enflasyonun diğer ülkelere göre hala yüksek bir seviyede olduğunu göstermektedir. 9

12 Mal İhracatı (FOB) (Milyar $) Mal İhracatı (FOB) (Milyar $) AB-27 i , , ,1 152,6 177,4 166,1 408,7 476,1 446,3 20,6 28,2 26,7 133,0 162,9 156,5 97,4 111,9 105,7 11,6 16,7 16,1 69,5 79,1 72,9 523,5 596,5 569,1 1,4 1,8 1,7 574,3 667,1 655,8 416,0 502,5 468,4 116,5 125,7 116,8 254,4 306,6 292,2 158,5 187,0 172,4 447,3 523,3 500,2 9,5 13,1 14,0 20,7 28,1 29,6 19,7 21,9 19,3 95,5 112,3 103,9 3,6 4,4 4,0 159,7 188,7 183,4 48,7 59,7 58,3 49,5 63,0 57,8 64,7 79,8 81,2 29,2 34,8 32,2 21,7 31,7 34,4 Euro Bölgesi 4.006, , ,8 AB , , ,2 11,8 13,4 12,3 4,6 5,3 5,1 0,4 0,6 0,5 3,4 4,5 4,0 9,8 11,8 11,4 113,9 134,9 152, , , ,3 769,8 823,2 798,6 Kaynak: WTO, Statistics Database, Time Series on International Trade. ile ilgili veriler, TÜİK Dış Ticaret İstatistiklerinden alınmıştır Mal İhracatı (FOB) (Milyar $) ekonomisinin son dönemlerde elde etmiş olduğu başarılı performansta ihracat oldukça önemli bir rol oynamıştır. İhracatta elde edilen yüksek oranlı artışlar, ekonomik büyümenin itici gücünü oluşturmuştur yılında ihracatı %23,1 oranında artarak 132 milyar dolara ulaşırken, 2009 kriz yılında %22,6 oranında küçülerek 102,1 milyar dolara gerilemiştir yılında ise yeniden %11,5 oranında artan ihracat 113,9 milyar dolara yükselmiştir yılında ihracat %18,5 artarak 134,9 milyar dolara ulaşmış ve 2008 yılı seviyesi aşılmıştır yılında ise ihracatı %13 artarak 152,5 milyar dolar olmuştur. Söz konusu yılda 'nin ihracatı, AB-27 ülkeleri toplam ihracatının %2,6'sını oluşturmaktadır yılında AB-27 ülkeleri arasında en fazla ihracat yapan ülke olarak ön plana çıkarken, bu ülkeyi,, ve takip etmektedir. En düşük ihracat değerlerine sahip ülkeler ise,,, ve 'dır yılında ihracat açısından AB- 27 ülkeleri arasında 12. sırada bulunmaktadır. 10

13 Mal İthalatı (CIF) (Milyar $) Mal İthalatı (CIF) (Milyar $) AB-27 i , , ,4 159,0 191,4 178,3 393,3 466,6 434,8 25,5 32,6 32,7 126,7 152,1 140,6 84,9 95,7 93,4 12,3 17,6 17,7 68,8 84,3 75,9 609,7 720,0 673,7 8,6 8,7 7,3 516,4 599,0 590,7 591,1 673,7 680,4 60,3 66,6 62,5 327,0 376,6 332,2 148,9 176,6 162,2 487,0 558,8 485,9 11,7 16,3 17,0 23,4 31,8 32,0 25,1 29,3 27,4 88,2 102,4 95,1 5,1 6,3 6,2 178,0 210,6 196,0 75,6 82,5 72,0 62,1 76,5 70,1 65,0 79,8 78,1 30,1 35,5 31,8 63,8 60,9 60,1 Euro Bölgesi 3.961, , ,0 AB , , ,6 20,1 22,7 20,8 3,9 4,8 4,8 2,2 2,5 2,3 5,5 7,0 6,5 16,7 19,9 19,0 185,5 240,8 236, , , ,4 694,1 855,4 885,8 Kaynak: WTO, Statistics Database, Time Series on International Trade. ile ilgili veriler, TÜİK Dış Ticaret İstatistiklerinden alınmıştır Mal İthalatı (CIF) (Milyar $) 2008 yılında ithalatı %18,8 oranında artarak 202 milyar dolara ulaşırken, 2009 yılında %30,2 oranında küçülerek 140,9 milyar dolara gerilemiştir yılında yeniden %31,7 oranında artarak 185,5 milyar dolara yükselmiştir yılında da ithalat %29,8 oranında büyümüş ve 240,8 milyar dolara yükselmiştir yılında ise %1,8 oranında gerileyen ithalatı 236,5 milyar dolar olmuştur yılı itibarıyla ithalatı, AB-27 ülkeleri toplam ithalatının %4,1'ini oluşturmaktadır yılında ithalatı en yüksek olan AB ülkeleri olarak,,, ve ön plana çıkmaktadır. En düşük ithalata sahip ülkeler ise,,, ve 'tır yılında ithalat açısından AB-27 ülkeleri arasında 8. sıradadır. 11

14 Vergi Yükü (Parafiskal Gelirler Hariç) (%) Vergi Yükü (Parafiskal Gelirler Hariç) (%) AB-27 i 22,7 23,2 23,4 27,3 27,6 28,0 28,6 29,7 29,6 19,4 20,6 20,9 18,7 19,0 18,9 46,9 47,0 46,8 20,4 21,1 21,0 30,4 30,3 30,6 26,6 27,3 28,3 26,2 27,1 27,0 22,9 22,9 23,3 28,9 28,7 28,6 23,2 23,7 24,1 19,5 19,8 20,4 37,1 37,1 36,8 28,4 30,5 30,7 18,8 19,6 19,2 16,0 16,4 16,5 25,9 26,3 26,4 23,1 24,7 25,6 27,0 27,2 27,2 20,8 20,7 20,7 23,6 23,2 24,9 18,4 18,8 19,1 15,9 15,5 15,7 22,0 21,6 22,4 21,4 23,4 23,0 Euro Bölgesi 24,7 25,4 25,8 AB-27 25,7 26,3 26,7 20,7 21,2 21,1 31,9 32,4 32,3 4,6 3,7 3,3 17,1 17,0 17, ,0 20,0 20,8 19,1 19,6 20,2 16,4 17,1 18,1 Kaynak: European Comission, Directorate General Ecfin Economic and Financial Affairs, Statistical Annex of European Economy, Autumn 2012, s 'den yararlanılarak hesaplanmıştır. ile ilgili bilgiler, 2011 yılı için Kalkınma Bakanlığı Orta Vadeli Program ( ) s.33'ten, 2012 ve 2013 yılları için Kalkınma Bakanlığı Orta Vadeli Program ( ) s.32'den alınmıştır. 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 Vergi Yükü (Parafiskal Gelirler Hariç) (%) AB-27 ülkelerinde yaklaşık olarak %26 seviyelerinde olan parafiskal gelirler hariç vergi yükü oranları 'de oldukça düşük oranlardadır. Eski milli gelir serisine göre 'nin oranı AB ülkeleri oranlarına yaklaşmış iken, güncellenen yeni milli serisine göre GSYİH'nın %30'un üzerinde artırılması nedeniyle 'de vergi yükü oranı gerilemiştir. Buna karşılık de son 10 yılda vergi yükü çok hızlı artış göstermiştir. Vergi yükündeki hızlı artış ile bu konuda OECD ülkeleri arasında ilk sıralarda yer almıştır yılında AB-27 ülkeleri içinde parafiskal gelirler hariç vergi yükünün en yüksek olduğu ülke %47 ile 'dır. Bu ülkeyi %37,1 ile takip etmektedir. Bu oranın en düşük olduğu ülkeler ise,, ve 'dır. 'de vergi oranlarının yüksek olması, vergisini ödeyen üreticinin yen yatırımlar için kaynak yaratma gücünü zayıflatmakta ve rekabet gücünün azalmasına neden olmaktadır. 12

15 Vergi Yükü (Parafiskal Gelirler Dahil) (%) Vergi Yükü (Parafiskal Gelirler Dahil) (%) AB-27 i 39,6 40,1 40,2 43,5 43,9 44,2 45,2 46,7 46,6 26,7 27,9 28,2 34,1 34,6 34,4 48,9 48,9 48,5 32,7 33,3 33,0 43,1 42,9 43,2 45,4 46,3 47,6 34,9 36,4 36,3 38,3 38,8 39,8 37,3 37,1 36,9 29,6 29,6 29,8 32,7 33,0 33,5 44,7 44,7 44,4 42,1 44,4 44,6 27,5 28,3 27,3 26,1 27,1 27,0 37,9 38,6 38,8 36,3 38,1 38,1 34,5 34,7 34,7 32,3 33,1 33,0 35,8 34,9 36,4 27,2 27,4 27,6 28,4 27,7 28,7 37,3 37,2 37,9 34,6 36,2 36,0 Euro Bölgesi 40,4 41,2 41,7 AB-27 39,6 40,2 40,6 32,6 33,1 32,8 36,0 36,5 36,4 15,4 11,9 10,7 25,7 25,5 25, ,3 27,2 28,2 25,3 25,8 26,5 28,4 29,2 30,3 Kaynak: European Comission, Directorate General Ecfin Economic and Financial Affairs, Statistical Annex of European Economy, Autumn 2012, s 'dan yararlanılarak hesaplanmıştır. ile ilgili bilgiler, 2011 yılı için Kalkınma Bakanlığı Orta Vadeli Program ( ) s.33'ten, 2012 ve 2013 yılları için Kalkınma Bakanlığı Orta Vadeli Program ( ) s.32'den alınmıştır. 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 Vergi Yükü (Parafiskal Gelirler Dahil) (%) AB-27 için parafiskal gelirler dahil vergi yükü oranı 2011 yılında %39,6 iken, 2012 yılında %40,2'ye yükselmiştir. Euro bölgesi ortalaması ise 2012 yılında %41,2 ile AB-27 ortalamasından daha yüksektir. Bu durum, vergi yükünün gelişmiş ülkelerde daha yüksek olduğunu göstermektedir yılında bu oranın en yüksek olduğu AB ülkeleri;,,, olurken, en düşük olan ülkeler ise aday ülkelerden ve ile üye ülke olan 'dır. 'ye ait en son parafiskal gelirler dahil vergi yükü güncellenmiş seriye göre 2012 yılı için %27,2'dir yılı için de oranın %28,2 olması beklenmektedir. 13

16 Genel Devlet Gelirleri / GSYİH (%) Genel Devlet Gelirleri / GSYİH (%) AB-27 i 44,5 45,2 44,4 48,0 48,6 49,0 49,5 50,8 51,0 32,4 34,4 35,8 39,8 40,0 40,6 55,5 54,0 54,8 44,2 44,9 44,6 53,8 53,3 54,2 50,8 52,0 52,9 39,8 40,1-45,1 45,9 46,8 37,3 35,2 38,6 34,4 33,9 34,0 35,7 36,3 37,1 49,6 49,7 49,9 46,1 47,7 48,2 35,6 37,0 35,2 32,8 33,8 33,5 41,6 41,3 42,3 53,9 46,5 47,4 39,3 40,2 40,2 38,5 39,8 39,2 44,9 40,7 42,6 32,6 32,9 33,7 33,2 32,2 34,0 41,4 42,3 42,9 42,2 43,9 43,0 Euro Bölgesi 45,4 46,2 46,5 AB-27 44,1 44,3 45,1 37,3 38,1 38,4 41,7 43,1 43,8 38,3 37,6 37,3 28,8 28,9 28,5 41,0 42,9 43,0 36,4 37,0 37,9 31,4 31,8 32,9 30,8 31,1 31,6 Kaynak: IMF, World Economic Outlook Database, April ile ilgili veriler, Kalkınma Bakanlığı 2013 Yılı Ekonomik Programı s.7'den alınmıştır. 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 Genel Devlet Gelirleri / GSYİH (%) 'de genel devlet gelirleri/gsyih oranı, dolaylı vergilerdeki sürekli artış eğilimi nedeniyle giderek AB-27 ortalamasına yaklaşmakla birlikte, yine de AB oranlarından düşüktür yılında AB-27 ülkeleri ortalaması %44,3 iken, için bu oran %37 düzeyindedir yılında AB ülkeleri arasında en yüksek genel devlet gelirleri/gsyih oranına sahip ülkeler; %54 ile, %53,3 ile, %52 ile 'dır. En küçük paya sahip olan ülkeler ise %28,9 ile aday ülke, %32,2 ile, %32,9 ile ve %33,8 ile de 'dır. 14

17 Genel Devlet Giderleri / GSYİH (%) Genel Devlet Giderleri / GSYİH (%) AB-27 i 45,3 45,0 44,7 50,5 51,1 51,2 53,4 54,8 53,6 34,4 34,9 37,2 43,0 45,1 43,5 57,4 58,4 57,6 42,5 45,1 44,2 54,8 55,0 56,2 56,0 56,6 56,6 46,1 45,7-49,6 50,1 50,3 45,3 43,5 45,6 47,7 41,6 41,6 45,1 46,7 43,7 49,5 50,1 50,7 49,8 50,7 50,8 38,8 36,9 36,5 38,3 36,8 36,1 42,0 43,2 43,3 49,6 48,9 50,5 42,0 43,2 43,2 43,6 43,3 42,5 49,3 45,6 48,1 36,9 35,4 35,9 38,2 37,1 37,2 47,0 45,5 49,8 51,7 50,3 47,5 Euro Bölgesi 49,5 49,8 49,4 AB-27 48,6 48,5 48,5 42,5 42,2 42,4 46,7 46,0 45,0 43,8 41,6 40,9 31,3 32,8 32,1 45,2 49,9 48,5 36,8 38,6 39,4 41,4 40,2 39,5 40,7 41,3 41,4 Kaynak: IMF, World Economic Outlook Database, April ile ilgili veriler, Kalkınma Bakanlığı 2013 Yılı Ekonomik Programı s.7'den alınmıştır. 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 Genel Devlet Giderleri / GSYİH (%) de 2011 ve 2012 yıllarında %36,8 ve %38,6 seviyelerinde olan genel devlet giderleri/gsyih oranı, AB-27 ortalaması olan %48,6 ve %48,5 oranlarının çok gerisinde kalmıştır yılında da aynı eğilimin devam etmesi beklenmektedir. 'de 2013 için beklenen oran %39,4 iken, AB-27 ortalaması %48,5 ile oldukça yüksek düzeydedir yılında oranların en yüksek olduğu AB ülkeleri;, ve olurken, en düşük oranlar aday ülke ile,, ve 'da görülmektedir. 'ye ait oranlar ise 2012'de,,,, ve hariç tüm AB üyesi ve aday ülkelerin altındadır. 15

18 Genel Devlet Dengesi / GSYİH (%) Genel Devlet Dengesi / GSYİH (%) AB-27 i -0,8 0,2-0,3-2,5-2,5-2,2-3,9-4,0-2,6-2,0-0,5-1,4-3,2-5,0-2,9-2,0-4,4-2,8 1,7-0,2 0,4-0,9-1,7-2,0-5,2-4,6-3,7-6,3-5,6 - -4,5-4,1-3,4-7,9-8,3-7,0-13,4-7,7-7,5-9,4-10,3-6,6 0,1-0,4-0,8-3,7-3,0-2,6-3,2 0,1-1,3-5,5-3,0-2,6-0,3-1,9-1,0 4,3-2,5-3,2-2,7-3,0-2,9-5,0-3,5-3,4-4,4-4,9-5,5-4,3-2,5-2,1-4,9-4,9-3,2-5,6-3,2-6,9-9,4-6,4-4,6 Euro Bölgesi -4,1-3,6-2,9 AB-27-4,4-4,1-3,4-5,2-4,1-4,0-5,0-3,0-1,3-5,5-4,0-3,6-2,5-3,8-3,6-4,2-7,0-5,5 0,4 1,6 1,5-10,0-8,5-6,5-9,9-10,2-9,8 Kaynak: IMF, World Economic Outlook Database, April ile ilgili veriler, Kalkınma Bakanlığı 2013 Yılı Ekonomik Programı s.7'den alınmıştır. -15,0-10,0-5,0 0,0 5,0 10,0 Genel Devlet Dengesi / GSYİH (%) AB-27 ülkelerinde genel devlet dengesi/gsyih oranı ortalaması 2011 ve 2012 yıllarında -%4,4 ve -%4,1 düzeyindedir yılı için öngörülen oran ise -%3,4'tür. de ise bu oranlar sırasıyla %0,4 ve %1,6 iken, 2013 yılında %1,5 olması beklenmektedir. Görüldüğü gibi 2012 yılında nin genel devlet dengesi/gsyih oranı, AB-27 ortalamasından 5,7 puan daha iyi durumdadır yılında bu oranın en iyi olduğu ülke %0,2 ile olurken, en kötü orana sahip ülke ise -%10,3 ile 'dır. 16

19 Genel Devlet Brüt Borç Stoku / GSYİH (%) Genel Devlet Brüt Borç Stoku / GSYİH (%) AB-27 i 80,5 82,0 80,4 72,4 73,7 74,2 97,8 99,6 100,3 15,4 18,5 17,8 40,8 43,1 44,8 46,4 50,1 51,8 6,1 8,5 9,7 49,0 53,3 56,9 86,0 90,3 92,7 71,1 86,2-65,5 71,7 74,5 85,4 90,3 93,6 106,5 117,1 122,0 69,1 84,1 91,8 38,3 38,0 37,7 120,8 127,0 130,6 37,5 36,4 41,0 38,5 39,6 40,0 18,3 21,1 23,3 81,4 79,0 79,9 70,3 72,5 73,3 56,4 55,2 56,8 108,0 123,0 122,3 34,2 37,0 36,9 43,3 52,3 55,3 46,9 52,6 68,8 170,6 158,5 179,5 Euro Bölgesi 88,1 92,9 95,0 AB-27 82,8 87,0 89,0 47,2 56,3 59,5 102,3 99,1 91,9 46,0 51,1 52,9 28,2 33,3 34,3 50,0 63,7 64,7 39,1 36,1 35,0 102,5 106,5 108,1 230,3 237,9 245,4 Kaynak: IMF, World Economic Outlook Database, April ile ilgili veriler, 2010 ve 2011 yılları için Hazine Müsteşarlığı tarafından yayımlanan AB Tanımlı Genel Yönetim Borç Stoku verilerinden, 2013 yılı için Kalkınma Bakanlığı 2013 Yılı Ekonomik Programı s.7'den alınmıştır. 0,0 50,0 100,0 150,0 200,0 250,0 300,0 Genel Devlet Brüt Borç Stoku / GSYİH (%) de genel devlet brüt borç stoku/gsyih oranı 2011'de %39,1 iken, 2012'de %36,1'e gerilemiştir yılı için beklenen oran ise %35'tir. AB-27 ortalaması aynı yıllar için sırasıyla %82,8, %87 ve %89'dur. Görüldüğü gibi genel devlet brüt borç stoku/gsyih oranı açısından ile AB-27 ortalaması arasında lehine önemli fark vardır. nin genel devlet brüt borç stoku/gsyih oranı son yıllarda oldukça hızlı küçülmektedir yılının kriz yılı olması nedeniyle AB-27 ve oranları yükselmiş olmasına rağmen, lehine olan fark devam etmiş ve bu fark 2011 ve 2012 yıllarında biraz daha açılmıştır yılı itibarıyla bu oranın en yüksek olduğu ülkeler, ve olurken, en düşük orana sahip ülkeler ise, ve 'tur. 17

20 Cari İşlemler Dengesi / GSYİH (%) Cari İşlemler Dengesi / GSYİH (%) AB-27 i 6,2 7,0 6,1 0,6 2,0 2,2-1,4-0,5-0,1 0,3-0,7-1,9-2,9-2,7-2,1 5,6 5,3 4,7 2,1-1,2 0,0-1,6-1,7-1,7-2,0-2,4-1,3-4,7-4,9-9,7 8,3 8,7-1,3-3,5-4,4 1,1 4,9 3,4-3,7-1,1 1,1 7,0 7,1 6,0-3,1-0,5 0,3-2,1-1,7-1,8-3,7-0,9-1,3 7,1 6,0 6,6 0,9 1,7 2,1-0,5 0,3 0,5-4,9-3,6-3,6-7,0-1,5 0,1-4,5-3,8-4,2-2,1 2,3 2,2 0,0 2,3 2,7-9,9-2,9-0,3 Euro Bölgesi 0,6 1,8 2,3 AB-27 0,4 1,0 1,2-1,0-0,1 0,0-5,6-4,9-2,8-17,7-17,6-16,8-3,0-3,9-4,7-9,2-10,9-8,7-9,7-6,0-7,1-3,1-3,0-2,9 2,0 1,0 1,2 Kaynak: IMF, World Economic Outlook Database, April ile ilgili veriler, 2010 ve 2011 yılları için TCMB Ödemeler Dengesi İstatistiklerinde verilen cari işlemler dengesinin, TÜİK Milli Gelir İstatistiklerine oranlanması yoluyla hesaplanmış, 2013 yılı için ise Kalkınma Bakanlığı 2013 Yılı Ekonomik Programı s. 7'den alınmıştır. -20,0-15,0-10,0-5,0 0,0 5,0 10,0 15,0 Cari İşlemler Dengesi / GSYİH (%) de son yıllarda ekonomik büyümeye paralel olarak ihracat ve ithalat artışları da oldukça yüksek olmuştur. Ancak 2012 yılı hariç ithalattaki büyüme, ihracattaki büyümenin üzerinde gerçekleştiği için dış ticaret ve cari işlemler açığı rekor düzeylere yükselmiştir yılında GSYİH'da %9,2'lik büyüme yakalarken, cari işlemler açığı/gsyih oranı -%6,2 olarak gerçekleşmiştir. 2011'de ise GSYİH %8,8 oranında büyürken, cari işlemler açığı/gsyih oranı -%9,7 ile tüm zamanların en yüksek düzeyine çıkmıştır. 2012'de de %2,2'lik büyümeye karşılık, cari işlemler açığı/gsyih oranı -%6 olmuştur. Bu oranlar, AB-27 ortalaması için 2011'deki %0,4 ve 2012'deki %1'lik oranlardan çok kötüdür yılında en kötü oranlara sahip ülkeler;,, ve olurken, en iyi oranlara sahip ülkeler,, ve olmuştur. Ülkemizde 2013 yılı için cari işlemler açığı/gsyih oranı -%7,1 olarak öngörülmüştür. Görüldüğü gibi cari işlemler açığı/gsyih oranında 2013 yılında da bir iyileşme beklenmemektedir. 18

21 İstihdam Oranı (%) İstihdam Oranı (%) AB-27 i ,9 76,3 76,7 74,9 75,2 75,6 67,6 67,3 67,2 65,4 62,9 63,0 70,4 70,9 71,5 75,8 75,7 75,4 66,7 70,4 72,1 73,0 73,8 74,0 69,2 69,2 69,3 75,0 73,4 70,2 76,8 77,0 77,2 73,6 73,6 74,2 64,6 63,8 63,7 62,5 61,6 59,3 78,1 79,4 79,4 61,1 61,2 61,0 65,0 66,3 68,2 64,4 67,0 68,7 70,7 70,1 71,4 60,4 60,7 62,1 60,1 61,5 63,1 64,6 64,8 64,7 70,5 69,1 66,5 63,3 62,8 63,8 64,6 65,1 65,1 70,3 68,4 68,3 64,0 59,9 55,3 Euro Bölgesi AB-27 68,5 68,6 68,5 58,7 57,0 55,3 80,4 80,6 81, ,1 48,4 48, ,0 45,0 45,4 70,5 70,4-74,7 74,9 - Kaynak: Eurostat, Population and Social Conditions, Labour Market Statistics. ile ilgili veriler, TÜİK Hanehalkı İşgücü Anketi sonuçlarından alınmıştır. 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 90, İstihdam Oranı (%) ekonomisinde istihdam konusundaki sorunlar devam etmektedir yılında AB-27 ülkelerinde ortalama istihdam oranı %68,5 düzeyindedir. AB ülkeleri arasında en düşük istihdam oranına sahip ülke %55,3 ile 'dır. 'de ise bu oran 2012 yılında %45,4 düzeyindedir. 'nin bu oranı AB ortalamasına yaklaştırmadan, AB ülkelerinin sahip olduğu ortalama gelir ve refah seviyesine yaklaşması çok zor gözükmektedir. 'nin ekonomisini geliştirebilmesi için en önemli hedefi çalışabilir nüfusa yeni iş alanları yaratmak olmalıdır. 19

22 İşsizlik Oranı (%) İşsizlik Oranı (%) AB-27 i ,1 5,9 5,5 4,4 4,2 4,3 8,3 7,2 7,6 10,3 11,3 12,3 7,3 6,7 7,0 7,5 7,6 7,5 16,9 12,5 10,2 8,4 7,8 7,7 9,7 9,6 10,2 6,3 7,9 11,9 4,5 4,4 5,3 7,8 8,0 7,9 13,9 14,7 14,7 20,1 21,7 25,0 8,6 7,8 8,0 8,4 8,4 10,7 19,8 16,2 14,9 18,0 15,3 13,3 4,6 4,8 5,1 11,2 10,9 10,9 6,9 6,5 6,4 9,7 9,7 10,1 12,0 12,9 15,9 7,3 7,4 7,0 14,5 13,6 14,0 7,3 8,2 8,9 12,6 17,7 24,3 Euro Bölgesi AB-27 9,7 9,7 10,5 11,8 13,5 15,9 7,6 7,1 6, ,9 9,8 9,2 9,6 8,9 8,1 5,1 4,6 4,3 Kaynak: Eurostat, Population and Social Conditions, Labour Market Statistics. ile ilgili veriler, TÜİK Hanehalkı İşgücü Anketi sonuçlarından alınmıştır. 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30, İşsizlik Oranı (%) Son yıllarda ekonomideki olumlu kazanımlara rağmen, işsizlik ve yeterli istihdam yaratamama konusundaki sıkıntılar devam etmektedir. AB-27'de ortalama işsizlik oranı 2010 ve 2011'de %9,7 iken, 2012'de %10,5'e yükselmiştir. 'de ise bu oranlar 2010'da %11,9 iken, 2011'de %9,8'e, 2012'de %9,2'ye gerilemiştir. Görüldüğü gibi 2012 yılında deki ortalama işsizlik oranı, AB-27 ortalamasına göre daha düşüktür yılında işsizlik oranı açısından en yüksek orana sahip ülke %25 ile olurken, bu ülkeyi %24,3 ile, %15,9 ile ve, %14,9 ile takip etmektedir. 2012'de en düşük işsizlik oranlarına sahip ülkeler ise %4,3 ile, %5,1 ile ve %5,3 ile 'dır. 20

23 AR-GE Harcamaları / GSYİH (%) AR-GE Harcamaları / GSYİH (%) AB-27 i ,82 2,80 2,84 2,71 2,79 2,75 2,03 2,01 2,04 0,53 0,60 0,57 1,47 1,55 1,84 3,16 3,07 3,09 1,43 1,63 2,38 3,94 3,90 3,78 2,27 2,24 2,25 0,49 0,50 0,48 1,82 1,85 2,04 1,85 1,80 1,77 1,76 1,71 1,72 1,39 1,39 1,33 3,60 3,39 3,37 1,26 1,26 1,25 0,46 0,60 0,70 0,84 0,80 0,92 1,72 1,48 1,43 1,17 1,17 1,21 0,54 0,67 0,73 0,67 0,74 0,77 1,64 1,59 1,50 0,47 0,46 0,48 0,48 0,63 0,68 1,85 2,09 2, Euro Bölgesi 2,06 2,06 2,09 AB-27 2,02 2,01 2,03 0,85 0,75 0,75 3, ,85 0,84 0,86 2, , Kaynak: Eurostat, Science and Technology, R&D Statististics. ile ilgili veriler, TÜİK Araştırma ve Geliştirme Faaliyetleri Araştırması kapsamında verilen AR-GE Harcamaları büyüklüklerinin, TÜİK Milli Gelir İstatistiklerine oranlanması yoluyla hesaplanmıştır. 0,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5, AR-GE Harcamaları / GSYİH (%) AR-GE harcamaları/gsyih ortalama oranı AB-27 ülkeleri için 2009'da %2,02 iken, 2010'da %2,01'e gerilemiş, 2011'de ise yeniden %2,03'e yükselmiştir. de ise 2009'da %0,85 olan oran, 2010'da %0,84'e gerilemiş, 2011'de ise %0,86'ya çıkmıştır yılında AB ülkeleri içinde,,,,,,,, nin altında kalmışlardır. de AR-GE harcamaları/gsyih oranının %0,86 gibi oldukça düşük düzeyde olması, nin sürdürülebilir büyümeyi devam ettirmesi ve AB ile arasındaki gelir ve refah düzeyi farkını kapatması açısından önemli bir engel oluşturmaktadır. Bu oranın süratle gelişmiş ülkeler seviyelerinde olan %2'ler düzeyine çıkarılması gerekmektedir. 21