Onlar limitlerde yaşıyorlar. Hem teknelerinin hem bedenlerinin sınırlarını zorluyorlar. Ancak bu mücadele, bu yarış sadece denizlerde yaşanmıyor. Volvo Okyanus Yarışı ndan ya kısa adı ile VOR dan söz ediyoruz Ekiplerin mücadelesini anı anına izliyoruz. Ama bir de bu yarışın p erde arkasında olanlar var. Ayşegül Torun geri plandaki bu mücadeleyi derledi. Yeni rota, yeni teknoloji Sinirlerin sağlamlığının bildik testi yapılıyor Diğerlerinden ayrı apayrı bir yerde duran 11 Ekim 2008 de İspanya nın Alicante kentinden start alan 8 adet Open 70 sınıfı teknede 11 er tayfadan oluşan ekiplerle dünyanın bütün denizlerinde sahnelenen bu oyunun adı Volvo Ocean Race 2008-2009. ONLARI HİÇ GÖRMEDİK Filo halen yolda hiç durmadan aşılacak 12 bin 300 DM lik Quingdao-Rio etabında Ekipteki her üyenin günde 6000 kalori alması gereken bu yarışta Magnus Olsson gibi kıdemlilerin (bu onun 6. Volco mücadelesi) yanı sıra ilk kez katılanlar da bulunuyor. Bir de bu yarışın sahne arkasındakiler var ki, onları geçen 9 ay boyunca kameraların önünde hiç görmedik. Görmeyeceğiz de Ama bu insanları 1 / 10
bilmek tanımakta yarar var. Zira bu mücadele en az deniz üstünde çabalayanlar kadar onlara 7 gün 24 saat destek renlerin de yarışı. Ve hepsi için bu yarış 26 Haziran haftası Rusya nın St Petersburg kentinde bitecek. TEKNE YAPIMCILARI Boat Builders Onları nadiren spot ışıkları altında görüyoruz. Ama gösterinin devam etmesi için saatler saatleri kovalarken onlar tüm enerjileri ile çalışıyorlar. Yarış, onlar için starttan önce başlıyor. Teknenin erken hazırlanması, yarış ekibi için yeterli antreman süresi kazandırmak tekneyi tanımaları açısından çok önemli. Zira sonuçlardaki başlar ı, ekip için en büyük moral kaynağı. Yarışın her etabında da ekiplerden önce tüm donanımları ile eksiksiz olarak limanda hazır bulunmaları onları karşılanmaları gerekiyor. Eksik en ufak bir parçanın bile bir sonraki etapta herkes için sıkıntı yaratacağını biliyorlar. FİNİŞLE BİRLİKTE START ALIYORLAR Tekneleri finiş hattını geçer geçmez onların görevi başlıyor. Hasar ya onarım için gece gündüz çalışmaları, tekneyi elden geçirmeleri, gerekiyorsa bazı parçaları yeniden üretmeleri 2 / 10
gerekiyor. Ama kimi zamanlar bu çaba da yetersiz kalıyor. Tıpkı 4. etabın sonunda Delta Lloyd Tel efonica Black teknelerinin 6. etaba yetiştirilebilmesi için doğruca Rio de Jenario ya gönderilmesi gibi. Bu ekiptekilerin çoğunluğu kompozit üretim teknolojisi ya tasarım mühendisliği konuların daki uzm anlardan oluşuyor. Bir teknenin kabuğundan omurgasına kadar her şey ile onlar ilgileniyorlar. Bazen kısa etaplardan tekne ufak hasarlarla geliyorsa şanslılar. Ancak Rio da çok işleri olacak gibi görünüyor. YELKEN YAPIMCILARI-Sailmakers Bir bakmışsınız bazen şehrin yeşil çimlerle kaplı geniş bir gezi parkında üçgen masif 170 m2 y elkeni kurutmaya bırakmışlar. Off-shore etapların birinde yelken yapımcıları bir yandan kahlerini içerken bir yandan da yelkenlerin kurumasını bekliyorlarsa bu aslında yelken yapımcılarının kendileri ile baş başa kaldıkları nadir zamanlardan Genellikle zamana karşı yarışıp sabahlara kadar dikiş makinelerinin başında yelken tamiri ile uğraşıyorlar. Tıpkı bizim Büyük Yarış ın Bozcaada 3 / 10
durağında, mendirek üstindeki aşina olduğumuz görüntülerdeki gibi. HER TEKNEDE 24 YELKEN VAR VOR da her teknenin yelken gardırobu 24 adet yelkenle sınırlı. Ancak Storm Jib (Fırtına floğu) hariç. Her teknede 11 kişi 24 adet yelken olduğuna bakacak olursak, işin ağırlığı kimin omuzlarında anlamak pek zor değil. Yarıştan en az 6 ay önce yelken yapımcıları çalışmaya başlıyorlar. Yelken maratonunda en önemli nokta optimum hız için hazırlanan yelkenlrdeki ince ayarl ar. İyi hazırlanmış ekipler, her zaman yelken gardıroplarının da yarıştan çok önce hazırlanmasına dikkat ediyorlar. Zira yelkenler başrol oyuncularından biri. Her etap sonunda tüm yelkenler karaya çıkartılıyor, yıkanıyor, kurutuluyor, gerekli onarımlar yapılıyor. Gerekiyorsa değiştiriliyor. YELKEN KOORDİNATÖRÜ Her yarış ekibinde bir yelken koordinatörü bulunuyor. Bu kişi etaptaki yelken hasarlarını not alıyor karaya yanaştıkları anda yelken yapımcısını bu notları ile bilgilendiriyor. Filonun önde giden teknelerinde yelken bakımları yapılırken, geride kalanlarda yelkenlerin nasıl daha iyi olacağı tartışmaları yaşanıyor. Kimi zaman bir vinç kolunu koyabilecek basit küçük bir cebin olması, yelkenin yırtılması nı önlediği gibi, etapların kazanılmasında da 4 / 10
etkili olabiliyor. KARA EKİBİ YÖNETİCİSİ -Shore Manager Dünyayı dolaşan yarışın kara ayakları arasında sürekli havada seyahat eden yarıştan önce ma rinaya gelip, orayı en son terk eden orkestra şefleri gibiler. Skipper (kaptan), yarış ekibi, kara ekibi, iç düzenleme, yelken tasarımcısı lojistik birimler arasındaki tüm koordinasyon yarışlarda ara yüz olarak görev yapan (shore manager) Kara Ekibi Yöneticisi nde kilitleniyor. Onun da en büyük enstrümanı elinin altında yarış sırasında meydana gelebilecek her türlü sorunu çözecek maddi imkanlarla bunu doğru zama nında yapabilecek insanlardan kurulu A+ sınıf bir ekibin olması. Nasıl ki denizde ekibini en iyi yönetmek için görev skipper a düşüyorsa, karadaki bu görevin karşılığı shore manager da. İyi bir kara ekibi yöneticisi, teknenin tahmini varış zamanından en az 5 gün önce finiş yapılacak limanında yerini alıyor.teknenin bir sonraki etapta gerek duyacağı başta yiyecek içecek olmak üzere iğneden ipliğe her şeyi hazır edip ekibini sabırsızca beklemeye başlıyor. 5 / 10
LOJİSTİK ŞEFİ Logistic Manager Lojistik Şefi nin asıl görevi herhangi bir ticari gemi mürettebatı gibi yarış teknelerinin geldiği her limanda, tüm ekibin teknenin gümrük, giriş-çıkış işlemlerini sorunsuz tamamlamak. Ayrıca her etapta filodaki teknelerin tüm malzemelerinin terk edilen limandan bir sonraki varış limanına taşınması yeniden kurulması da onun görevi. Dünyanın çevresinde 11 değişik ülke 11 farklı limanda gerçekleşen bu operasyonu yürütmek kolay olmasa gerek. Üstelik tüm limanlarda karaya çıkan ekipler tekneler için aynı standardı tutturabilmek çok önemli bir unsurken. Yarış ekibinin yaklaşık 25 ton tutan tüm malzemelerinin transferi de Lojistik Şefi nin sorumluluğunda. Bu malzemelerin arasında şahsi eşyalar, çantalar, teknelerin yedek malzemeleri bulunuyor. OPERASYON SÜRESİ 72 SAAT İki ülke arasında bile valizimiz kaybolurken, kıtalararası nakliyelerde bu sıkıntıyı yaşamamak yaşatmamak için Lojistik Şefi, her parçanın doğru uçağa yerleştirildiğinden bir sonraki limana indirildiğinden emin olmak zorunda. Bunun için elinde kullanması gereken süre starttan sonra 6 / 10
72 saat. Bu nedenle lojistik şefleri havayolları, gemi taşımacıları, TIR firmaları hatta kimi zaman pilotl ar, k aptanlar şoförlerle olabildiğince güçlü sıkı dostluklar kuruyorlar. Yarış tamamlandıktan sonraki 9 ay boyunca bu lojistik destek fırtınası duruyor. Ama 10. aydan itibaren bir sonraki Volvo Ocean Race in hazırlıkları nedeniyle oyun yeniden başlıyor. MEDYA SORUMLUSU Media Crew VOR un son yarışında yeni bir uygulama başlatıldı. Kendisi de yelkenci olan bir medya mensubu yarış ekiplerine katıldı. Teknede yelken yarış anlamında hiç bir şeye karışmayan bu kişilerin asıl görevi yarıştan eksiksiz a nında yayın yapmak, bilgi aktarmak, çektiği videoları fotoğrafları karadaki medya merkezine iletmek. Yarış ekiplerine eklenen medya görevlileri teknelere monte edilen sabit kameralar dışında, ellerindeki camcorder larla da çekim yapıyorlar. Bu işin fikir babası 1997-98 Whitbread Around The World Race de günlük raporlamayı bir sanat haline getiren dünyaca ünlü skipper 7 / 10
Paul Cayard. SPONSORLAR İÇİN ÇOK DEĞERLİ Bu canlı yayınlar, sponsorlar için vazgeçilmez bir hazine değerinde. Tüm bilgiler bir saat içinde internet ortamında yayınlanıyor. Ayrıca her gün meraklılarının heyecanla izlediği Ten Zulu Report u kaleme alan Mark Chisnell yarış tamamlandığında VOR 2008-2009 un kitabını da yazacak. Off-shore yarışların yanı sıra yapılacak 6 in-shore yarış da aynı prensiplerle yayınlandı yayınlanacak. Geriye kalan in-shore yarışların programları şöyle: 04 Nisan: Rio de Jenario 09 Mayıs: Boston 30 Mayıs: Galway 8 / 10
KORUYUCU MELEKLER Gardian Angels Guardian Angels ın merkezi İngiltere nin Güneyindeki Hampshire da. 7 gün 24 saat esasına göre çalışan toplamda yaklaşık 232 gün boyunca gözünü kırpmadan yarıştaki tekneleri, yarışı yarışçıları denizde izleyecen bu merkezin çalışanlarına Koruyucu Melekler deniyor. Nöbetleşe çalışan ekipler, bir an bile gözlerini önlerindeki ekranlardan ayırmadan teknelerden gelecek bir alarm sinyalini kolluyor. VARLIKLARI GÜVEN SAĞLIYOR Alarm sinyali geldiği anda da, dünyanın neresinde olursa olsun devreye girerek çözüm üretmeye başlıyorlar. Zira bu zorlu yarışta, okyanusların ortasında tekneleri bir ceviz kabuğu bile değil. Dünyanın bir yerinde kendilerini yakından izleyen birilerinin varlığını bilmek yelkencilerin içini ısıtıyor. Hampshire daki bu merkez aynı zamanda uydu bağlantılı tekne takip sistemleri sayesinde t üm pozisyonları istatistikleri de kaydediyor. Bu bilgiler bir sonraki yarış için oldukça önemli ayrıntılar içeriyor. HER ZAMAN MUTLU SON OLMUYOR 9 / 10
Ancak operasyon her zaman mutlu son la tamamlanmıyor. VOR 2005-2006 yarışında olduğu gibi. Bu yarışta ABN Amro II teknesinde meydana gelen Hans Horrevoets in ölümü ile sonlanan kazada olduğu gibi kimi zaman saatlerce süren uğraş sonrasında merkezdeki telaş yerini önce derin bir sessizliğe sonrasında klavyelere damlayan gözyaşlarına bırakabiliyor.. Yaklaşık 4 hafta önce yeni bir rekor ile Vendee Globe yarışını birincilikle bitiren Michel Desjoyaux un dediği gibi: Yarışın yüzde 80 i planlama, yüzde 20 si seyir ise, bu kurgunun de karada ki ekiplerin ne kadar önemli olduğu bir kez daha onaylanmış oluyor. n Derleyen: Ayşegül TORUN 10 / 10