NASDAQ PAY PİYASALARI SİSTEM YENİLİKLERİ
Pay Piyasası nda Yapılacak Uygulama Değişiklikleri 1. SEANS SÜRELERİ 2. YENİ İŞLEM KURALLARI 3. YENİ EMİR TÜRLERİ 4. ÖZEL UYGULAMALAR
Yapılması Planlanan Değişiklikler Öğle arasında açılış yapılarak bir işlem gününde tek seans uygulaması Bir önceki kapanış fiyatının baz fiyat olarak belirlenmesi Genel fiyat marjının % 20 olarak belirlenmesi Fiyat limitlerinin bulunmasında içe yuvarlama Fiyat kademesi değiştikçe değişen gün içi hareketli fiyat adımı Açılış, kapanış ve tek fiyat seanslarında teorik fiyatın gösterilmesi Genium INET te yer alan açılış fiyatı belirleme ve işlem algoritmasına geçilmesi Yeni emir türlerinin kullanıma alınması Maksimum lot sınırlamasının kaldırılması Özel emir uygulamasının kaldırılması İşlem raporlama (trade reporting) fonksiyonu OLFE ve OLDE türü emirlerin uygulamadan kaldırılması
Yapılması Planlanan Değişiklikler (devam) Emir ve işlem (sözleşme) numaralarının sistematiğinin değişmesi 1 günden uzun süreli tarihli emirlerin uygulamaya konulması T+1 işlem düzeltmelerinin kaldırılması Fiyatın virgülden sonra 3 hane ile gösterilmesi Kotasyonların ayrıca numaralandırılması uygulamasının kaldırılması Piyasa yapıcılıkta yeni sistemin özelliklerinin kullanılması Ayrı bir sırada «kesir» işlemlerinin gerçekleştirilebilmesi Mid Point ve gün sonu AOF tan işlemler Emirlerin askıya alınabilmesi Devre kesiciler (circuit breakers) İşlem Öncesi Risk Yönetimi (Tradeguard)
Pay Piyasası nda Yapılacak Uygulama Değişiklikleri 1. SEANS SÜRELERİ 2. YENİ İŞLEM KURALLARI 3. YENİ EMİR TÜRLERİ 4. ÖZEL UYGULAMALAR
Tüm Güne Yayılan Tek Seans Bir günde iki seans uygulamasından vazgeçilecektir. Tüm güne yayılan tek bir seans yapılacaktır.
Tüm Güne Yayılan Tek Seans (devam) Açılış Seansı Sürekli İşlem Gün Ortası Tek Fiyat Seansı Sürekli İşlem Kapanış Seansı A1 E Sİ A2 E Sİ K E S 17:35 17:38 09:15 09:30 09:35 12:30 13:25 13:30 17:30 17:40 A1 E Sİ A2 K S : Günün başında açılış seansı : Eşleştirme/Fiyat belirleme : Sürekli işlem : Gün ortası tek fiyat seansı : Kapanış seansı : Kapanıştan (son işlem fiyatından) işlemler
Tek Fiyat Yöntemi Seans Saatleri Açılış Seansı Tek Fiyat Emir Toplama Gün Ortası Tek Fiyat Seansı Tek Fiyat Emir Toplama Kapanış Seansı A1 E TFET E A2 E TFET E K E S 17:35 17:38 09:15 09:30 09:35 12:25 12:30 13:25 13:30 17:25 17:30 17:40 A1 : Günün başında açılış seansı E : Eşleştirme/Fiyat belirleme TFET : Tek fiyat emir toplama A2 : Gün ortası tek fiyat seansı K : Kapanış seansı S : Kapanıştan (son işlem fiyatından) işlemler 1 P_ACILIS_EMIR_TPL 09:15 2 P_ESLESTIRMETEKFIYAT 09:30 3 P_TEKFIYAT_EMIR_TPL 09:35 4 P_ESLESTIRMETEKFIYAT 12:25 5 P_TEKFIYAT_EMIR_TPL 12:30 6 P_ESLESTIRMETEKFIYAT 13:25 7 P_TEKFIYAT_EMIR_TPL 13:30 8 P_ESLESTIRMETEKFIYAT 17:25 9 P_KAPANIS_EMIR_TPL 17:30 10 P_ESLESTIRMETEKFIYAT 17:35 11 P_KAPANIS_FIY_ISLEM 17:38
Pay Piyasası nda Yapılacak Uygulama Değişiklikleri 1. SEANS SÜRELERİ 2. YENİ İŞLEM KURALLARI 3. YENİ EMİR TÜRLERİ 4. ÖZEL UYGULAMALAR
Baz Fiyat Önceki kapanış fiyatı baz fiyat olarak belirlenecektir. Açılış seanslarında belirlenen fiyatlar baz fiyat olarak kullanılmayacaktır. Baz Fiyat Yoksa Tek fiyat işlem yöntemi ile işlem görenler için ilk fiyatın oluştuğu emir toplama aşama sonrası baz fiyat hesaplanır. Sürekli işlem yöntemi ile işlem görenler için açılış seansında fiyat oluşmuşsa bu fiyat, oluşmamışsa ilk işlemin fiyatı baz fiyat olacaktır.
Baz Fiyat (devam) Rüçhan hakkı kuponlarında işlem gördüğü ilk güne kadar baz fiyat uygulanmayacak ve işlem gördüğü ilk günün kapanış fiyatı ertesi günün baz fiyatı olacaktır. Bir önceki günden baz fiyata sahip bir payda gün içerisinde herhangi bir işlem gerçekleşmemişse bu baz fiyat ertesi günün de baz fiyatı olacaktır. (mevcut uygulamada olduğu gibi).
Fiyat Marjı ve Limitleri Pay ve BYF: % 20 Rüçhan Hakkı Kuponları: % 50 Varant ve Sertifika: Serbest Marj Fiyat limitleri bulunurken dışarı doğru yapılan yuvarlama işlemi yeni uygulamada içeri doğru yapılacaktır. Kapanış seansında son işlem fiyatı üzerinden % 3 uygulanarak hesaplanan fiyat limitleri devam edecektir. Üst fiyat limit bulunurken yukarı adıma yapılan yuvarlama aşağıya, alt fiyat limiti bulunurken aşağı adıma yapılan yuvarlama işlemi yukarıya yapılacaktır.
Fiyat Marjı ve Limitleri-Örnek Önceki Gün Kapanış Fiyatı: 23,100 TL Baz Fiyat : 23,100 Fiyat Marjı : (+/- %20) (23,100)*1,2= 27,720 (23,100)*0,8= 18,480 Fiyat Adımı: 0,050 TL Üst limit: 27,700 TL Alt Limit: 18,500 TL
Fiyat Adımı MEVCUT YAPI YENİ YAPI Mevcut uygulamada her payın fiyat adımı o payın bir önceki seans ağırlıklı ortalama fiyatından hesaplanan baz fiyat üzerinden belirlenmektedir. Yeni uygulamada ise fiyat adımı baz fiyata bağlı olmaktan çıkacak ve ilgili fiyat kademesinde geçerli olan fiyata göre belirlenecektir. (Bu durum halihazırda serbest marjlı sıralardaki uygulama gibidir). Seans başında belirlenen fiyat adımı ilgili seans boyunca fiyat başka bir kademeye geçse bile değişmemektedir. Fiyat adımları üç hane ile binde birler seviyesinde gösterilebilecek. İlk etapta kuruşun yarısı uygulanacak (0,005 gibi)
Fiyat Adımı (devam) Fiyat-1 Fiyat-2 Adım (TL) 0,005 0,499 0,005 0,500 9,999 0,010 10,000 99,999 0,050 100,000 999.999,999 0,500 Varant ve Sertifikalarda fiyat adımının her fiyat kademesinde 0,001 TL olarak uygulanması planlanmaktadır.
Fiyat Adımı (devam) ÖRNEK Kapanış fiyatı (baz fiyat): 9,500 TL 10,000 TL ye kadar fiyat adımı: 0,010 TL (1 kuruş ) 10,000 TL den sonra: 0,050 TL (5 kuruş ) (!) Gün içinde fiyat 10,000 TL yi geçince adım da değişiyor.
Eşleşme Zamanının Raslantısal Olarak Başlatılması Mevcut uygulamada emir toplama aşamasının sona erip açılış/kapanış fiyatının belirlenmesi standart bir zamanda olmaktadır. Yeni uygulamada emir toplama süresinin belli bir zaman aralığında raslantısal (random) bir anda kesilmesi ve eşleşmenin başlatılması planlanmaktadır. Bu süre 30 saniye olarak planlanmıştır.
Açılış Fiyatı Belirleme - Yeni Uygulama En fazla işlemi gerçekleştirecek fiyat açılış fiyatı olarak belirlenir. En fazla işlemi gerçekleştiren birden fazla fiyat seviyesi bulunması halinde bu fiyat seviyelerinde arta kalan (işlem görmeyen) miktarı minimize eden fiyat seviyesi açılış fiyatı olarak belirlenir. İlk iki koşulu sağlayan birden fazla fiyat bulunması halinde piyasanın yönüne (alış veya satış tarafının ağırlığına) bakılır ve piyasa alış ağırlıklı ise söz konusu iki fiyattan yüksek olanı, piyasa satış ağırlıklı ise söz konusu iki fiyattan düşük olanı açılış fiyatı olarak belirlenir. Hala tüm koşulları sağlayan birden fazla fiyat seviyesinin olması halinde referans fiyata bakılır. Referans olarak baz fiyat (bir önceki gün kapanış fiyatı) alınır.
Açılış Fiyatı Belirleme-Yeni Uygulama (devam) Limit Emirler Piyasa (Market) Emirleri Piyasadan Limite Emirler Kotasyonlar Kalanı İptal Et Emirleri Rezerv Emirler (iceberg orders) (Başlangıçta kullanılmayacak) AÇILIŞ FİYAT HESAPLAMASINA DAHİL EDİLİR Küsurat emirler Hepsi ya da Hiçbiri Emirleri (Fill or Kill) (Başlangıçta kullanılmayacak) Gösterge Emirler (indicative orders) (Birinci fazda kullanılmayacak) Denge Emirleri (imbalance orders) Tetiklenmemiş Koşullu Emirler (Birinci fazda kullanılmayacak) AÇILIŞ FİYAT HESAPLAMASINDA DİKKATE ALINMAZ
Pay Piyasası nda Yapılacak Uygulama Değişiklikleri 1. SEANS SÜRELERİ 2. YENİ İŞLEM KURALLARI 3. YENİ EMİR TÜRLERİ 4. ÖZEL UYGULAMALAR
Yeni Emir Türleri-Özet Piyasa Emirleri Piyasadan Limite Emirler Dengeleyici Emirler Koşullu Emirler (miktar, fiyat, zaman ve kısmi görünme koşullu) Mid-Point Emirleri AOF (TAS) Emirleri
Yeni Emir Türleri-Piyasa Emirleri (Market Order) Fiyat olmaksızın sadece miktar belirtilerek girilen emirlerdir. Karşı taraftaki en iyi fiyatlı emirlerle eşleşerek işleme dönüşürler. Karşı tarafta eşleşecek hiçbir emir yoksa otomatik olarak iptal edilirler. Tek fiyat yönteminde emir toplama aşamasında girilen piyasa emirleri eşleştirme başlayana kadar emir defterinde bekletilir, eşleştirme başladığında ise işleme dönüşür. İşleme dönüşmeyen piyasa emirleri sürekli işlem seansına aktarılmaz iptal edilir.
Yeni Emir Türleri-Piyasa Emirleri-Örnek Alış Satış No Miktar Fiyat Fiyat Miktar No 1 10 10,500 11,000 10 4 2 10 10,400 11,100 10 5 3 10 10,400 Miktarı 20 olarak girilen bir piyasa emri (satış) 10,500 liradan 10 adet (No: 1) ve 10,400 liradan 10 adet (No: 2) olarak gerçekleşir.
Yeni Emir Türleri- Piyasadan Limite Emirler (Market to Limit Order) Piyasa emirleri gibi fiyatsız olarak girilen emirlerdir. Karşı taraftaki en iyi fiyatlı emirlerle eşleşerek işleme dönüşürler. Ancak işleme dönüşmeyen kısım, gerçekleştiği son işlem fiyatını alarak limit fiyatlı emre dönüşür ve emir defterinde pasife düşer.
Yeni Emir Türleri- Piyasadan Limite Emirler - Örnek Alış Alış Satış No Miktar Fiyat Fiyat Miktar No 11 10 10,500 11,000 10 14 12 10 10,400 11,100 10 15 13 10 10,200 Miktarı 30 olarak girilen bir PLE (satış) 10,500 liradan 10 adet (No: 11) işlem görecek ve kalan emir 10,500 liradan pasifte bekleyecektir. Bu durumda yeni emir defteri aşağıdaki gibi olur. Satış No Miktar Fiyat Fiyat Miktar No 12 10 10,400 10,500 20 16 13 10 10,200 11,000 10 14 11,100 10 15 (!) Piyasa emirleri birden fazla fiyat kademesi ile işleme dönüşürken piyasadan limite emirler sadece en iyi fiyat kademesi ile (tek kademe) işleme dönüşür.
Yeni Emir Türleri-Dengeleyici Emirler (Imbalance Order) Açılış/Kapanış/Tek fiyat yöntemi uygulanan seans bölümlerinde, fiyat belirleme sürecinde hesaba katılmayan ancak belirlenen eşleşme fiyatı seviyesinde karşılanmadan kalan emirler ile işlem yapmak üzere girilen emirlerdir. Eşleşme fiyatından kalan emirler bittiğinde veya eşleşme fiyatından kalan emir yoksa birbirleri ile de eşleşebilirler.
Yeni Emir Türleri-Koşullu Emirler Girilen emrin aktif hale gelmesi veya işleme dönüşebilmesi için bazı koşulların tanımlanabildiği emirlerdir. Dört farklı türü vardır. 1) Miktar Koşullu Emirler 2) Fiyat Koşullu Emirler 3) Zaman Koşullu Emirler 4) Kısmi Görünme Koşullu Emirler (Hidden/ Iceberg Orders)
Yeni Emir Türleri-Koşullu Emirler 1) Miktar Koşullu Emirler: a) Hepsi ya da hiçbiri (AON-all or none), işlem yap ya da iptal et (Fill or Kill): Belirtilen fiyat seviyesinde emrin içerdiği miktarın tamamı karşılanmıyorsa, işlem görmeyen emirlerdir. Ancak emrin içerdiği miktarın tamamının karşılanması durumunda işleme tabi olurlar. b) Kalanı İptal Et (Fill and Kill): Belirtilen fiyat seviyesinde emrin içerdiği miktarın gerçekleşmeyen kısmının iptal edildiği emirlerdir. Birinci aşamada kalanı iptal et koşullu emirler (FAK-Fill and Kill) devreye alınacaktır. İkinci aşama ile birlikte hepsi ya da hiçbiri (AON-all or none), işlem yap ya da iptal et (Fill or Kill) türü emirlerin de devreye alınması planlanmaktadır.
Yeni Emir Türleri- Kalanı İptal Et - Örnek Alış Satış No Miktar Fiyat Fiyat Miktar No 11 10 10,500 11,000 10 14 12 10 10,400 11,100 10 15 13 10 10,200 10,500 TL den miktarı 30 olarak girilen bir Kalanı İptal Et emri (satış) 10,500 liradan 10 adet (No: 11) işlem görecek ve kalan emir iptal edilecektir. Bu durumda yeni emir defteri aşağıdaki gibi olur. Alış Satış No Miktar Fiyat Fiyat Miktar No 12 10 10,400 11,000 10 14 13 10 10,200 11,100 10 15
Yeni Emir Türleri-Koşullu Emirler 2) Fiyat Koşullu Emirler: Bir sermaye piyasası aracının cari fiyatının veya emir defterindeki en iyi alış veya satış fiyatının, koşul olarak belirtilen fiyat seviyesine ulaşması durumunda ilgili veya tanımlanmış bir diğer sermaye piyasası aracının emir defterinde aktif hâle gelen veya işleme dönüşen emirlerdir.
Yeni Emir Türleri- Fiyat Koşullu Emirler - Örnek Alış Alış Satış No Miktar Fiyat Fiyat Miktar No 11 10 10,500 11,000 10 14 12 10 10,400 11,100 10 15 13 10 10,200 Bir ABCDE.E payının fiyatı 22,055 TL olsun. Yatırımcının portföyünde ise emir defteri yukardaki gibi olan bir KLMNO.E payı bulunduğu farz edilsin. Bu yatırımcı ABCDE.E payının fiyatı 21,875 TL olunca KLMNO.E payı için aktif hale gelecek, miktarı 30 ve fiyatı 10,400 olan bir fiyat koşullu emir (satış) girmiş olsun. ABCDE.E payının fiyatı 21,875 olduğunda KLMNO.E sırasında 10,500 fiyat seviyesinden 10 adet ve 10,400 seviyesinden 10 adet satış işlemi gerçekleşir. Kalan 10 adet ise emir defterinde pasife yazılır. Bu durumda yeni emir defteri aşağıdaki gibi olur. Satış No Miktar Fiyat Fiyat Miktar No 13 10 10,200 10,400 10 16 11,000 10 14 11,100 10 15
Yeni Emir Türleri-Koşullu Emirler 3) Zaman Koşullu Emirler: Seansın önceden belirlenen bir bölümünde aktif hâle gelen veya seansın bir bölümünde geçerli olmak üzere girilen emirlerdir (örneğin açılışta ve kapanışta geçerli olan emirler at open / at close). (Daha sonraki bir aşamada devreye alınacaktır)
Yeni Emir Türleri-Koşullu Emirler 4) Kısmi Görünme Koşullu Emirler (Rezerv Emirler - Hidden/ Iceberg Orders): Limit fiyatlı emirler, kısmen görünme koşulu ile girilebilir. Kısmen görünen emirlerde, emir defterinde görülmesi istenen kısmın tamamı işlem gördüğünde gizli bölümden belirlenen miktar kadar kısım açığa çıkar. Açığa çıkan bu kısım, açığa çıktığı anda girilmiş yeni bir emir gibi fiyat ve zaman önceliğine göre emir defterinde yerini alır. Bu süreç emrin tamamı karşılanıp bitinceye, geçerlilik süresi sona erinceye veya emir iptal edilinceye kadar devam eder. Daha sonraki bir aşamada devreye alınacaktır.
Yeni Emir Türleri: Mid-Point Emirler Normal emir defterinde bekleyen en iyi alış ve en iyi satış emirlerinin aritmetik ortalaması ile hesaplanan fiyattan fiyatlanan emirlerdir. Ayrı ve kapalı bir emir defterinde işlem görür. Normal emir defterine kıyasla daha büyük miktarlı emirlerin kendi aralarında eşleşme imkanı sağlar. Piyasa katılımcılarına daha düşük işlem maliyeti sunar. Bekleyen en iyi alış satış fiyatlarından daha iyi fiyatla işlem yapma imkanı sağlar.
Yeni Emir Türleri: Mid-Point Emirler (devam) Normal emir defterine göre fiyat önceliği sağlar. Normal emir defteri ile aynı platform üzerinde ilave bir yatırım yapmadan kapalı bir likidite havuzuna (dark pool) doğrudan erişim imkanı sağlar. Özellikle HFT ile birlikte küçülen sözleşme büyüklükleri nedeniyle büyük tutarlarla işlem yapmak isteyen yatırımcılara piyasa etkisi yaratmadan işlem yapma imkanı verir. Piyasa etkisinden korunma imkanı verir.
Mid-Point Emri Türünün İşleyiş Esasları Mid-Point Piyasa (MPM) - Mid-Point Limit (MPL) Mid-Point fiyattan işleme dönüşürler ve normal sırada işlem görürler. MPL de limit fiyat seviyesi belirtilirken MPM de belirtilmez İşlem MPL emirde belirten fiyatın Mid-Point fiyatına eşit veya daha iyi olması durumunda gerçekleşir. MPL emirler, oluşacak Mid-Point fiyatın verilen limit fiyattan daha kötü olması hâlinde işleme dönüşmez, emir defterinde yerini alır. Mid-Point emir defterine ilişkin bilgi yayını yapılmaz ve burada emirler sürekli işlem esasıyla işleme tabi tutulur. Emirler sadece zaman önceliğine göre sıralanır (MPM emirlerinin MPL emirlerine göre fiyat önceliği yoktur).
Mid-Point Emri Türünün İşleyiş Esasları (devam) Mid-Point emirler sadece kendi aralarında eşleşir. Mid-Point işlemlerine ait herhangi bir işlem fiyatı bilgisi yayımlanmaz (En yüksek, en düşük, son işlem fiyatı vb.) Toplam işlem miktarı ve toplam işlem hacmi hesaplamalarına dahil edilirler. İlgili payın sırasında alış veya satış tarafında bekleyen bir emrin bulunmaması hâlinde herhangi bir fiyat aralığı (spread) oluşmayacağından Mid-Point emir girişine veya eşleşmesine izin verilmez. Sadece günlük olarak girilebilirler, tarihli girilemezler. Emirlerde en düşük tutar büyüklüğü aranır, örneğin 100.000 TL.
Mid-Point Emirlerinin Eşleşmesi Örnek 1: Başlangıçta emir defteri (miktar @ fiyat): EMİR DEFTERİ MID-POINT EMİR DEFTERİ Alış Satış Alış Satış 10@10,000 10@12,000 200.000@MPM 100.000@12,000 bir MPL alış emrinin geldiği durumda; (10+12)/2=11,000 fiyat seviyesinden 100.000 lotluk bir Mid-Point işlemi gerçekleşir. İşlem sonrası Mid-Point Emir Defteri MID-POINT EMİR DEFTERİ Alış Satış 100.000@MPM
Mid-Point Emirlerinin Eşleşmesi (devam) Örnek 2: Başlangıçta emir defteri (miktar @ fiyat): EMİR DEFTERİ Alış Satış 10@14,000 10@16,000 MID-POINT EMİR DEFTERİ ALIŞ SATIŞ 100.000@MPL/14 100.000@MPM Potansiyel Mid-Point fiyatı (14+16)/2=15,000 tir. Mid-Point fiyatı alışta bekleyen MPL limit fiyatından (14,000) daha kötü olduğundan eşleşme gerçekleşmez. Piyasa şartlarının değiştiği durumda; Potansiyel Mid-Point fiyatı (12+16)/2=14,000 tür. Mid-Point fiyatı alışta bekleyen MPL limit fiyatına eşittir. 14,000 fiyat seviyesinden ve 100.000 lotluk bir Mid-Point işlemi gerçekleşir.
AOF (TAS) Emri ve İşleyiş Esasları AOF (Ağırlıklı Ortalama Fiyat) emirleri, piyasa katılımcılarına işlem günü sonunda pay sırasında oluşacak AOF veya AOF +/- Borsa tarafından belirlenecek en düşük veya en yüksek fiyat adımı seviyesinden gün içinde işlem yapma imkanı sağlayan bir emir türüdür. AOF yerine kapanış fiyatından da işlem görme özelliğine sahiptir (Trade at Settlement, TAS) HİSSE.AOF işlem sırasında, kapalı emir defteri ve sürekli işlem esasıyla işlem görür. AOF emrinin sisteme iletilebilmesi için ilgili pay sırasında gün içinde işlem olması gerekir. Emirler sadece günlük emir olarak girilebilir.
AOF (TAS) Emri ve İşleyiş Esasları (devam) Emirler fiyatsız veya Borsa tarafından belirlenecek en düşük veya en yüksek fiyat adımları belirtilerek gönderilir (Örneğin AOF +1 adım). Gün sonu işlem fiyatı pay sırasında oluşan AOF ye söz konusu fiyat adımlarının eklenmesiyle hesaplanır. Sadece seanslık emir girilebilir ve AOF emirler sadece kendi aralarında eşleşebilir. Gün içerisinde AOF işlemlerine ilişkin toplam işlem miktarı ve hacmi yayımlanmaz. AOF işlemlerinde oluşacak fiyat, pay ve AOF işlem sıralarında uygulanan fiyat adımı kurallarına tabi değildir. Fiyat adımına göre yuvarlama yapılmaz. Emirlerde en düşük emir miktarı kuralı uygulanır. Örneğin 100.000 lot. Gün sonunda AOF işlemlerine ilişkin toplam işlem miktarı ve hacmi bilgisi Borsa Bülteninde yayımlanır, tüm piyasa toplam işlem miktarı ve hacim bilgilerine ilave edilir.
AOF (TAS) Emri Örnek 1 Alım-Satım sisteminde aynı anda iki sıra da işlem görmektedir. İlgili payın işlem sırası : GARAN.E AOF işlem sırası: GARAN.AOF AOF işlemi, GARAN.E emir defterinde gerçekleşen miktar ve hacme dâhil edilmez, ayrıca duyurulur. İşlem Sırası Emir İşlem GARAN.E Alış 40@8,500 - GARAN.E Satış 20@8,500 GARAN.E 20@8,500 GARAN.E Alış 40@8,600 - GARAN.E Satış 10@8,600 GARAN.E 10@8,600 GARAN.AOF Alış 100@0,000 (Kullanıcı-1) - GARAN.AOF Satış 50@0,000 (Kullanıcı-2) GARAN.AOF 50@0,000 Gün sonunda GARAN.E de oluşan AOF = (20 * 8,500 + 10 * 8,600)/(20 + 10) = 8,533 Kullanıcı-1: GARAN.E 50@8,533 alır. Kullanıcı-2: GARAN.E 50@8,533 satar.
AOF (TAS) Emri Örnek 2 İlgili payın işlem sırası : ISCTR.E Fiyat adımı : 0,500 AOF işlem sırası: ISCTR.AOF Fiyat Adımı: 0,100 Kullanıcı-1, AOF +1 adım ile alış girmiştir. En iyi alıcı konumundadır. Kullanıcı-2, AOF -1 adım ile alış girmiştir. İkinci en iyi alıcı konumundadır. Kullanıcı-3, Piyasa Fiyatlı satış girmiştir. İşlem Sırası Emir İşlem ISCTR.AOF Alış 100@0,100 (Kullanıcı 1) - ISCTR.AOF Alış 100@-0,100 (Kullanıcı 2) - ISCTR.AOF Satış 150@PYS (Kullanıcı 3) 100@0,100-50@-0,100 Gün sonunda ISCTR.E de oluşan AOF = 59,780 Kullanıcı-1, 59,880 fiyattan 100 lot ISCTR.E alır. Kullanıcı-2, 59,680 fiyattan 50 lot ISCTR.E alır. Kullanıcı-3, 59,880 fiyattan 100 lot ve 59,680 fiyattan 50 lot satar. Not: İşlem fiyatları payın normal işlem sırasında (.E) oluşan AOF üzerine AOF işlem sırasında (.AOF) geçerli olan fiyat adımlarının uygulanması ile oluşmaktadır.
Kaldırılacak Emirler ve Uygulamalar Maksimum Lot Uygulaması Emir girişlerinde maksimum lot uygulamasına son verilecektir. Emir girişlerinde sadece tutar olarak maksimum TL kontrolü yapılacaktır. Başlangıçta bu sınır bir emir ile gerçekleştirilebilecek tutar olarak, şu anda olduğu gibi, 3 milyon TL olacaktır.
Kaldırılacak Emirler ve Uygulamalar (devam) Özel Emirler Özel emir anlaşmalarının Borsa dışında gerçekleştirildiği göz önüne alındığında aracı kurum bünyesinde anlaşma sağlanan alım-satım taleplerinin yeni sistemde yer alan İşlem Raporlama fonksiyonu ile Borsamıza bildirilmesi ve işleme dönüşmesi söz konusu olacaktır.
Kaldırılacak Emirler ve Uygulamalar (devam) OLFE VE OLDE Mevcut yapıda çok kullanılmamaları nedeniyle Özel Limit Fiyatlı Emir (OLFE) ve Özel Limit Değerli Emir (OLDE) uygulamada kaldırılacaktır.
Pay Piyasası nda Yapılacak Uygulama Değişiklikleri 1. SEANS SÜRELERİ 2. YENİ İŞLEM KURALLARI 3. YENİ EMİR TÜRLERİ 4. ÖZEL UYGULAMALAR
Devre Kesiciler Bir sermaye piyasası aracında işlemler sürekli işlem yöntemi ile yürütülürken belirli bir referans değer üzerinden hesaplanan fiyat değişiminin önceden belirlenmiş oranlara ulaşması hâlinde ilgili sermaye piyasası aracının işlemleri geçici süre ile kesintiye uğrar. Devre kesici uygulamsaında refernas fiyat o güne ait en son açılış/tek fiyattır. Bu referans fiyata (+/-) % 10 marj uygulanarak devre kesici fiyat sınırları bulunur. Oluşan fiyatının bu sınırlara ulaşması ve aşması halinde ilgili sıra tek fiyata alınır. Açılış / Tek fiyat aşamalarında devre kesici uygulaması çalışmaz.
Devre Kesici - Örnek Alış Satış No Miktar Fiyat Fiyat Miktar No 10,000 10 1 10,500 10 2 11,000 10 3 11,500 10 4 Referans fiyat (o güne ait en son açılış/tek fiyat) = 10,000 TL (+/-) % 10 marj uygulanarak bulunan devre kesici fiyat sınırları = 9,000 11,000 Yeni Emir Alış 50 Lot, 11,500 TL 30 Lot işlem olur, kalan 20 lot iptal edilerek Sıra tek fiyata alınır.
Devre Kesiciler Devre kesici emir toplama süresi 5 dk, eşleşme süresi ise 2 dk olarak belirlenmiştir. Öğle arası ve kapanış emir toplama aşamalarına 10 dakika kala devre kesicinin tetiklenmesi halinde emir toplama süresi 10 dakikaya çıkar ve sırada eşleşme yapılmadan sıra takip eden emir toplama seansına katılır. (12.20 ve 17.20 den sonra tetiklenen DK ler) Açılış Seansı Sürekli İşlem Gün Ortası Tek Fiyat Seansı Sürekli İşlem Kapanış Seansı A1 E Sİ A2 E Sİ K E S 09:15 09:30 09:35 12:30 13:25 13:30 17:30 17:35 17:38 17:40
Diğer Değişiklikler ve Uygulamalar Emir Süresi Tek Fiyat Emir Toplama Bir günden uzun süreli tarihli emirler girilebilecek Mevcut uygulama: Max. 1 gün / Yeni Uygulama: 30 takvim günü Biri açılış olmak üzere 2 sabah, 1 öğle arası, biri kapanış olmak üzere 2 tane de öğleden sonra seansında, toplam 5 tane tek fiyat emir toplama seansı olacaktır.
Diğer Değişiklikler ve Uygulamalar (devam) Kotasyon Numarası Mevcut sistemde kotasyonun alış tarafına, satış tarafına ve kotasyonun kendisine ayrı ayrı emir numarası verilmektedir. Yeni sistemde ise kotasyona ayrı bir numara verilmeyecektir. Kuruş Alanı Kuruş altı hassasiyette (10 bps) fiyat gösterimi mümkün hale gelecektir. Örneğin GARAN.E sırasındaki fiyatlar, 10,050 şeklinde gösterilecektir. Küsurat İşlemleri Ayrı bir işlem sırasında gerçekleşecek ve küsurat büyüklüğü 0,10 adet olacaktır. Bir adetin altındaki miktarlarla gerçekleştirilecek işlemler aynı paya ait normal emir defterinde oluşan işlem fiyatları ile fiyatlandırılacaktır. Örneğin GARAN.KE (Kesir) sırasında gerçekleşen 0,30 adetlik bir işlem GARAN.E sırasında gerçekleşen son işlemin fiyatını alacaktır.
Diğer Değişiklikler ve Uygulamalar (devam) Emirlerin Askıya Alınması Üye temsilcisi emirlerini kendi isteği ile askıya alıp gün içerisinde istediği zaman tekrar aktif hale getirebilir. Gerekli konfigürasyonun yapılması durumunda bağlantının kopması gibi belirli durumlarda, emirler sistem tarafından otomatik olarak askıya alınabilir. Emirlerin askıya alınması sistem açısından iptal edilmesi ile eşdeğerdir. Yalnızca bu emirler temsilci bilgisayarında tutulmakta, istenilirse tekrar gönderilebilmektedir. Yeniden aktif hâle getirilen emirler yeni bir emir numarası alır ve emir defterinde yeniden sıralanırlar. Bu imkan FIX te mevcut olmayıp yalnızca temsilci iş istasyonlarında kullanılabilmektedir.
Diğer Değişiklikler ve Uygulamalar (devam) Gözaltı Pazarı İşlemleri Yeni sistemle birlikte Gözaltı Pazarındaki işlemler tüm gün boyunca yapılabilecektir. Hesap Numarası AFK alanı 3 karakter, hesap numarası alanı 15 karakter olacaktır. Emir girişi sırasında girilecek karakterlerin alfa numerik olması ve %,- gibi karakterlerin kullanılmaması planlanmaktadır.