SER S Y A Y I N C I L I K İSTANBUL 2006
Proje Sahibi ve Sorumlusu: Uzm. Dr. Osman ABALI Hazırlayanlar Uzm. Dr. Osman ABALI Ped. Süleyman KÜÇÜKCAYMAZ Psk. Ayşe YILMAZ Psk. Betül SIRMA Teknik Yapım www.bordobank.com Görsel Yönetmen Sufyani BIYIK Uygulama Recep Dinçer DİNÇ İllüstrasyonlar Ekrem YILMAZ Baskı Beyaz Matbaa ADEDA Yayıncılık Eski Londra Asfaltı (E-5 Yolu Üzeri) Yücel İş Merkezi No: 34-36 Kat: 4 Şirinevler - Bahçelievler - İSTANBUL Tel: 0 212 452 00 80 (pbx) Fax: 0 212 452 18 91 Online Alışveriş: www.adeda.com.tr info@adeda.com.tr 2
Copyright Osman ABALI - ADEDA Yayıncılık Bütün Hakları Adeda Yayıncılık tarafından alınmıştır. Bütün içerik telif hakları yasası ve 556 sayılı markaların korunması hakkında kanun hükmünde kararname ile güvence altına alınmıştır. Bu ürünü amaçları dışında kullanan, izinsiz çoğaltanlar hakkında gerekli kanuni işlemler yapılacaktır. Bu set 11 kitap ve yardımcı dokümanlarla birlikte satılır. Ayrı satılamaz. Satılması durumunda lisans hakkı ihlal edilmiş sayılır. 3
OGS ile İlgili Talep ve Öneriler: 0 212 452 00 80 0 212 531 98 92-95 0 216 302 68 70-71 www.okumaseti.com info@okumaseti.com Deha Eğitim ve Danışmanlık Merkez: Bağdat Cad. Tuğrul Sok. No: 1 Daire: 2 Çiftehavuzlar Kadıköy / İSTANBUL Tel: 0216 302 68 70-71 Faks: 0212 531 98 32 Şube: Turgut Özal Cad. (Millet Cad.) No: 66 Daire:2 Fındıkzade Fatih / İSTANBUL Tel: 0212 531 98 92-95 Faks: 0212 531 98 32 Şube 2: Eski Londra Asfaltı (E-5 Yolu Üzeri) Yücel İş Merkezi No: 34-36 Kat: 4 Şirinevler-Bahçelievler-İSTANBUL Tel: 0212 452 00 80 (pbx) Faks: 0212 452 18 91 4
ÖNSÖZ Doğru okumak hayatı anlamaktır Hayatın seyrinde okumanın her aşamada gerekli bir unsur olduğunu görüyoruz. Doğru ve çok okumak hayatın doğrularını artırdığı gibi yanlış veya az okumak ise hayattaki hataları artırmaktadır. Günümüz insanının en önemli problemlerinden birisi de az okumak veya doğru okuyamamaktır. Bu açıdan öğrencilerin okuma becerilerini artırmayı kendimize hedef bilmiş olup okuma güçlüğü çeken öğrencilerin derdine merhem olmaya çalışmaktayız. Anne babalar kendi çocuklarında, eğitimciler ise öğrencilerinde okuma güçlüğünü fark edip uzmana başvurduklarında bu işin yıllardır içinde olan bir psikiyatrist doktor olarak onlar için yapılacak şeyleri ortaya koymak amacı ile bu program geliştirilmiştir. Zekasını okumaya aktaramayan bir çocuğun dramını hepimiz müşahade etmekteyiz. Başka alanlarda harikalar oluşturan bu çocuklar okuma karşısında ciddi bir engellenme yaşamakta ve okuma zorluğu sebebi ile okuldan ve derslerden uzaklaşmaktadırlar. Çoğu kez öğrenme güçlüğü ve dikkat eksikliğinin bir sonucu olarak karşımıza çıkan okuma güçlüğü ve isteksizliği binlerce öğrenciyi etkilemektedir. Genel toplumda %4 okuma güçlüğü, %4 yazma güçlüğü, %1 ise matematik güçlüğü bulunmaktadır. Okuma güçlüğü bulunan bu çocukların % 40-70 kadarında ise dikkat eksikliği eşlik etmektedir. Bu çocuklar ve gençler Çocuk ve Ergen Psikiyatrisine başvurmakta ve bizlerin tedavi yönlendirmesi ile bu problemin üstesinden gelmeye çalışmaktadırlar. Sonuç olarak bu çocuklar okumayı sevmemekte, okuma güçlüğü yaşamakta, okurken sık hatalar yapmakta ve yavaş okumaktadırlar. Türkiye deki uygulamalara ek olarak ilk kez türkçe Okumayı 5
Güçlendirme Seti (OGS) okuma güçlüğü yaşayan çocuklar için tarafımızdan gerçekleştirilerek başta okuma güçlüğü çeken kişiler olmak üzere Türkçe okumak isteyen herkese armağan edilmiştir. Gelecekte okuyan ve okumayı seven nesillerin yetişmesi adına ne yapılsa azdır diyoruz. Bu uygulama Türkiye de ilk olmanın gururunu yaşamakta ve bu programı geliştiren ekibe kendi şahsım, anne babalar, eğitimciler ve okuma güçlüğü çeken herkes adına teşekkürlerimi sunarım. Hazırlayan ekipten Pedagog Süleyman Küçükcaymaz, Psikolog Ayşe Yılmaz, Psikolog Betül Sırma nın yanı sıra desteklerini esirgemeyen Psikolog Hasan Demir, Psikolog Fatma Kayagül, Psikolog Meral Sarıkaya, Kemal Güdek, Ekrem Yılmaz ve Bordo Tasarım Bankası çalışanlarına özellikle teşekkür ederim. Uzm. Dr. Osman ABALI Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı İstanbul 2006 6
ÖNEMLİ NOT: Deha eğitim ve danışmanlik güvencesi size neyi sağlamaktadır. Türkiye nin veya dünyanın neresinde olursanız olunuz. Deha eğitim ve danışmanlığın yıllarin verdiği tecrübesi ve güveni ile sürekli irtibat sağlayarak eğitimde ücretsiz danışmanlık sağlayacaksınız. Seti satın aldığınızda lütfen telefon ile deha eğitim ve danişmanlık ile irtibat kurarak setin içinde size verilen geçici seri numarasını bildirerek ücretsiz kullanıcı adı ve şifrenizi talep ediniz. Bu sayede eğitim sürecinde telefon veya internet aracılığı ile ücretsiz danışmanlık alabilecek eğitimi Deha ile birlikte yönlendireceksiniz. 7
OGS Yİ KİMLER, NASIL OLUŞTURDU? Bu sistem tamamen özgün bir eserdir. Türkiye de ve dünyada başka bir benzeri yoktur. Yılların getirdiği mesleki tecrübenin bir sonucudur. Okuma güçlüğünün nöropsikiyatrik boyutları göz önüne alınarak planlanmıştır. Okuma güçlüğü yaşayan çocukların dikkat eksikliği de yaşadığı bilinerek buna en uygun sistem oluşturulmuştur. DEHA eğitim ve danışmanlık merkezi çalışanları başta Uzm Dr Osman Abalı (Çocuk ve Genç Psikiyatrisi Uzmanı) olmak üzere bu projeyi oluşturmuşlardır. Gecelerin gündüzlere katılarak oluşturulan bu sistem tamamen ihtiyaçtan doğmuştur. Biz uzmanlar okuma güçlüğü yaşayan kişilerin duygularına ve psikolojilerine doğrudan vakıf olmaktayız. Bu açıdan onlar için bir şeyler yapmak sürekli arzumuz olmuştur. Eğer onlara yarar sağlayabilir ve onların bu problemine çözüm sağlarsak en büyük ödülümüzü almış oluruz. 8
OGS (OKUMAYI GÜÇLENDİRME SETİ) NEDİR VE NASIL DOĞDU? Okumayı güçlendirme seti okumayı farklı algı ve duyu sistemlerini araç olarak kullanarak Türkçe okumayı öğretmekte ve güçlendirmektedir. Görsel algı, görsel dikkat, işitsel algı ve işitsel dikkat, dokunma, motor beceriler ve bazı zihinsel fonksiyonların hepsinin kullanıldığı bu program ile öğrenciler ve türkçe okumayı güçlendirmek isteyen herkes bu setten faydalanabilmektedir. OGS esas olarak öğrenme güçlüğü ve dikkat eksiklği yaşayan çocukların okuma ile ilgili problemlerini çözmek için doğdu. Uzmanların ve eğitimcilerin çoğu kez zorlandığı bu güçlüklerin aşılması için modern bir uygulama aracıdır. Bu seti programlayan kişiler doğrudan bu alanın içinde bulunan teorik ve pratik anlamda okuma ve zihinsel süreçlerle çalışmaktadırlar. Bu proje ile okumak daha hızlı, daha keyifli ve daha güçlü. Bu programın hazırlanması ve sizlere hazır hale getirilmesi aylarca gece gündüz çalışmanın sonucudur. Elbette bazı eksiklikleri olabilir ama ileriki baskılarda bu eksiklikler giderilecektir. 9
OGS SİSTEMİ NASIL ÇALIŞIR? Sembolik öğrenmede kullanılan harflerden başlayarak öğrenen kişinin hiç bir eksiğini bırakmadan sembollerin pekiştirilmesi ve etkin bir şekilde zihne yerleştirilmesine yardımcı olur. Bu sistemle geçmişte zayıf olarak öğrenip sınıf atlayan öğrenciler de dahil olmak üzere en temel noktadan bütün eksiklikler giderilmeye çalışılır. Semboller artık o kadar pekişir ki görsel algı, görsel dikkat ve ayrımlaştırma becerileride artar. Bu sayede okuma esnasındaki teklemeler ve tutukluklar giderek azalır. Okuma öğrencinin sevmediği ve zorlandığı bir faaliyet olmaktan çıkarılabilir. Aynen bir binanın en temel tuğlasından başlayıp giderek binanın oluşturulması gibi hiç bir boşluk kalmadan okuma adına altyapı oluşturulur. Bu sistem ile dikkatin devam etmesi, bir konuya odaklanması, farklı yollar kullanılarak algı sistemlerinin çalışması ve sonuç olarak öğrenmenin gerçekleşmesi sağlanmaktadır. 10
SOL VE SAĞ BEYİN YARIM KÜRELERİNİN GELİŞME SEVİYELERİ OKUMA GÜÇLÜĞÜNDE TESİRLİ MİDİR? İnsan beyninde iki hemisfer bulunur. Bunlar sol ve sağ beyin yarımküreleridir. Sol ve sağ beyin yarım küreleri farklı fonksiyonları yerine getirmekle görevlidir. Sol beyin yarım küresi daha çok sözel beceriler (iletişim, işitsel algı, kendini ifade, kelimeleri kullanarak anlatım ve tanımlama gibi) üzerinde daha etkin olduğu sağ beyin yarım küresinin ise daha çok performans becerileri (görsel-mekansal kabiliyetler, görsel algı, motor beceriler gibi) üzerinde tesirli olduğu bilinir. Bu set beynin her iki yarım küresinin aktif bir şekilde çalışmasını sağlayan algı sistemlerini harekete geçirmektedir. Dolayısı ile beynin yarım kürelerinin fonksiyonlarının eşit gelişmemesinden kaynaklandığı düşünülen öğrenme sorunlarına etkin bir çözüm sunmaktadır. OGS ile bir çok algı sistemi çalıştırılarak öğrenme maksimum düzeye çıkarılır. 11
OKUMA GÜÇLÜĞÜ NİÇİN OLUR? SEBEPLERİ NELERDİR? Okuma esnasında görülen sembollerin sinir sisteminde tam olarak algılanmaması veya bazılarının eksik ve yanlış algılanması okuma bozukluklarına yol açabilir. Genelde disleksi dediğimiz bu okuma güçlüğü öğrenen kişilerin okumaya karşı isteksizliğini artırabilir. Yanlış okumalar çoğalır, okuma davranışı keyifsiz sıkıcı bir hale gelir. Aynen engelli yolda koşan birisi gibi okumak o kişi için çok zordur. DSM-IV (diagnostic and statistical manual of mental disorders, American Psychiatric Association, Fourth Edition, Washington, 1994) sınıflamasında öğrenme bozuklukları sınıfında yer alan okuma güçlüğü tanımlanmaktadır. Bu durumun sıklığı %4 kadar olabilmektedir. Dolayısı ile dikkat eksikliği yaşayan öğrencilerde de okuma zorluğu olabilmekte özellikle okumanın süresi daha kısa olmaktadır. Okuma güçlüğünün diğer öğrenme güçlükleri gibi bir çok sebebi vardır. Bunlar arasında genetik etkenler, doğum komplikasyonları, nörotoksinler sayılabilir. Gelişimsel olarak sinir sisteminin organizasyonunda bazı farklılıklar olabilmektedir. Bu açıdan okuma güçlüğü bir öğrenme güçlüğü şeklinde ele alınıp bireysel eğitim ve danışmanlık mutlaka uygulanmalıdır. 12
OGS NİN FARKLILIĞI NEDİR? NASIL OKUMAYI GÜÇLENDİRMEKTEDİR? Bu sistem çalışmaya başlayan kişilerin görsel dikkatini farklı şekillerde uyarmakta, görsel algı ve işitsel algının birlikte kullanılması ile harfler yani semboller daha kolay öğrenilmektedir. Sistemin temelinde işitsel algı sisteminin görsel algı sistemini desteklemesi hedeflenmiştir. Klasik olarak öğrenme metodlarından farklı olarak bu sistemde bir çok algı sistemi kullanılarak öğrenme kalıcı hale gelmektedir. Sembolleri yani harfleri öğrenemeyen çocuklar bu sistemle bu sembolleri daha kolay öğrenmekte ve kolay kolay unutmamaktadırlar. Okumanın temeli olan sembolik öğrenmede farklı algı sistemleri aktif olarak kullanılmaktadır. Öğrenmede en temel prensip öğrenci için doğru yolu bulup o yoldan en kestirme ve kısa sürede öğretmeyi sağlamaktır. Okumak isteyen öğrenci bir çok sembolü ses karşılıkları ile birlikte öğrenmek zorundadır. Özellikle türkçe gibi çok ekli dillerde öğrenme güçlüğü ve dikkat eksikliği yaşayan öğrenciler bu sembolleri öğrenmekte zorluk çekebilmektedirler. Özellikle bazı benzer semboller b-d, m-n, i-j, s- z, l-ı bu öğrncilerde karmaşa oluşturmaktadır. Hızlı okumak için ne gerekir? Hızlı okumak için görme alanına giren bu sembollerin hemen algılanması beyinde doğru bir şekilde kodlanması ve okuma olarak dışa vurulması gerekmektedir. Giriş entegrasyon - depolama ve çıkış aşamaları bu esnada olur. Okuma güçlüğü çeken öğrenciler okumayı sevmezler ve okumak onlar için çok sıkıcı bir aktivitedir. Sınıfte sesli okumak onlar için korkutucu bir olaydır, okuduklarında sık sık hata yaparlar ve benzer sembolleri ayırt etmekte zorluk çekerler. Bu açıdan bizim sunduğumuz bu sistem sayesinde öğrencilerin algı sistemleri bol tekrar, farklı duyular ve orjinallik ön plana çıkarılarak yapılandırılmış bir eğitim seti ortaya konmuştur. Ogs nin avantajı yapılandırılmış, aktif, sıkıcı olmayan çocukların ruh dünyasına göre hazırlanmış bir sistem olmasıdır. 13
OGS NASIL YARAR SAĞLIYOR, YAPILMIŞ UYGULAMALAR NASIL SONUÇ VERİYOR? Ogs ile hazırlanan öğrenciler sembolleri artık o kadar kolay algılamaya başlıyor ki belli bir süre sonra bu onların okuma hızlarını ve okuduklarındaki anlama düzeyini artırmaya başlıyor. Pilot uygulama yapılan çocuklarda 20-30 seans sonrasında okuma hızında belirgin artışlar olmaktadır. Örnek olarak RS 12 yaşında, dakikada sesli olarak 40 kelime okumaktadır. 30 seans sonrasında 4. kitabı bitirdiğinde okuma hızı dakikada 65 e çıkmıştır. ZK 8 yaşında 35 seans sonrasında okuma hızı dakikada 20 kelime artmıştır. EK 10 yaşındadır okurken sık bir şekilde kelime hataları olmaktadır. 5. kitapla birlikte kelime hataları kalmamıştır. Bu ve buna benzer çok sayıda örnek bulunmaktadır. 14
OGS DEN KİMLER FAYDALANABİLİR? Türkçeyi hızlı okumak isteyen, okuma hataları yapan, okumayı sevmeyen, okuma güçlüğü olan ve okumaktan çabuk sıkılan okuma olgunluğuna erişmiş herkes yararlanabilir. OGS NİN BAŞKA NE FAYDALARI VARDIR? Bu sistem okumayı güçlendirmenin yanı sıra yazı hatalarını da azaltır. Tamamen yazma güçlüğüne yönelik bir sistem değildir ama yazma çalışmalarını da kuvvetlendirir. Ayrıca dikkatin artışına, masa başı çalışma performansının artmasına, sözel becerilerin gelişmesine, kelime hazinesinin artmasına, genel bilginin artmasına, özgüvenin artmasına, derslere ilginin artmasına, sorumluluk ve görev bilincine, zamanın etkin kullanımına, planlama kabiliyetinin artmasına da yardımcı olabilir. 15
BU SET, ÖĞRENEN KİŞİLERE NASIL ANLATILACAK, NASIL TAKDİM EDİLECEK VE EĞİTİME NASIL BAŞLANACAKTIR? Eğitim alacak kişinin yaşına göre bu takdim yapılmalıdır. Önce eğitim alacak kişinin güçlü tarafları ve başarıları konuşulur. Kendisinin bir çok alandaki başarılı taraflarının yanı sıra okuma konusunda da başarılı olması için bu setin kullanılacağı söylenir. Setteki bütün parçalar tanıtılır. Ve bu çalışmaların son derece keyifli olduğu bu setin ilerleyen safhalarında okumasının çok daha hızlı gelişeceği söylenir. Başlangıçta belirlenen SESLİ ve SESSİZ olarak dakikada ki okuma sayısı setin içinde verilen deftere not edilir. Defterin başarıları ve gelişmeleri kaydeden bir araç olarak ta kullanılması önerilir. Sonra setin çalışma sistemi anlatılır. Bu çalışmaların çok hızlı ve keyifli bir şekilde yapılacağı söylenir. Karton harfler, çıkartmalar, etiketler gösterilir. Bu şekilde çalışmaya başlamadan öğrenecek kişiye takdim edilmiş olur. 16
OGS NİN İÇERİĞİNDEKİ BİNLERCE KELİMENİN YARARI NEDİR? Rastg miş b Rastgele olmayıp ses temeline göre dizelenmiş binlerce ses ve ses dizisinin yararı oldukça büyüktür. Sık kullanılan bir çok kelimenin okunması sağlanmakta, yeni kelimelere aşinalık artmaktadır. Özellikle ingilizce, arapça, farsça kökenli telaffuzu zor kelimelerde okunmaktadır. Bu sayede binlerce kelimenin okunması ve tekrarı sağlanarak sembollerin algısı kuvvetlendirilmektedir. Anlamsız ve uydurma kelimeler ve seslerde vardır. Kelimenin anlamından daha çok sembolik algılanmasını kuvvetlendirme amaçlandığı için anlamsız kelimeler karşısında eğitimciler şaşırmamalıdır. Maksadın sembollerin algılanmasını kuvvetlendirmek olduğu unutulmamalıdır. Okumayı öğrenen çocuklar elbet gelecekte kendilerini dil olarak dört dörtlük hale getireceklerdir. 17
DİKKAT EKSİKLİĞİ VARSA NE YAPILMALIDIR? Bir uzmana başvurarak kesin olup olmadığı belirlenir. Bunun sonucunda dikkat eksikliğinin tedaviside uygulanmalıdır. OGS SİSTEMİNE OKUMAYI BİLEN ÇOCUKLAR NEREDEN, HANGİ KİTAPTAN BAŞLAMALILAR? Okuma hızı ne olursa olsun birinci kitaptan başlanmalıdır. Çocukların harfleri tanıyor olması sizi yanıltmasın mühim olan çocukların harfleri görür görmez çok hızlı algılamaları ve beyinde işleme geçmeleridir. Yani bu sistem ilk kitaptan başlanmalıdır. Zaten okuması olan çocuklar o aşamaları çok hızlı geçmekte ve hızla üst kitaplara geçmektedir. 18
OGS DE NİÇİN SESLERİN FONETİK UYUMLARI ESAS ALINMIŞTIR? Öğrenmede esas olarak ses temelli eğitim uygulamaları başarılı sonuç vermektedir. Ayrıca dikkat eksikliği ve öğrenme güçlüğü olan çocuklar bu sistemle çok daha iyi bir şekilde öğrenmektedir. Onların algı sistemleri onlara uygun bir yoldan çalıştırılmakta ve daha kolay bir öğrenme sağlamaktadır. OGS HANGİ KURUMLARDA UYGULANABİLİR? EVDE UYGULANABİLİR Mİ? Bu sistem ister evde anne baba tarafından ister bir öğretmen veya eğitimci tarafından uygulansın yararlı olmaktadır. Ancak çocukların anne baba haricinde kişilerden bu sistemi öğrenmeleri daha kolay olmaktadır. Yeter ki bu sistemin nasıl uygulandığını iyi bilsinler ve eğitim esnasında pedagojik kurallara dikkat etsinler. Bu kuralları bilen yani pedagojik formasyonu olan kişilerin bunu uygulaması çok daha başarılı sonuçlar verir. Kurumsal uygulamalarda ister İlköğretim okulları, ister Eğitim ve Rehabilitasyon merkezleri hemen her Eğitim ve Danışmanlık kurumunda bunlar uygulanabilir. 19
KİŞİYE ÖZEL EĞİTİM İMKÂNI VAR MIDIR? Eğitimcinin kabiliyetine göre her öğrenen kişinin en çok zorlandığı sembol ve kelimelerin tespiti amaçlanmıştır. Bu tespit ile birlikte çıkartma harfler, karton harfler, işitsel çalışmalar ve yazma çalışmaları ile çocukların bilemedikleri harf, hece ve kelimelerin tekrarı sağlanmaktadır. Bu şekilde ogs ile her öğrenen kişiye özgü sistem oluşturulma imkânı sağlanmış olmaktadır. Bu durum OGS nin özgünlük ve orjinallik yönlerinden sadece birisidir. FOTOKOPİ İLE ÇOĞALTIP UYGULAYABİLİR MİYİZ? Basit hesaplar yaparak fotokopi etmek bu sistemi baştan çöpe atmaktır. Çünkü çocukların farklı uygulamaları ancak setin tamamında mümkündür. Renk bütünlüğünün bozulmaması, çocukların orjinal kitaplardan çalışması, etiketlerın uygulanması, sürenin tespiti, harflerin yapıştırılması gibi uygulamaların hepsi setin içeriğinde vardır. Ancak bütün olarak ele alındığında tam olarak yarar sağlamaktadır. Ayrıca telif hakları kanuna göre fotokopi yaparak çoğaltanlar hakkında gerekli işlemlerde yapılmaktadır. 20
GÜNDE KAÇ SAAT UYGULAMA YAPILMALIDIR? Bu sistem ideal olarak günde 30 dk her gün uygulanmalıdır. Bunun mümkün olmadığında haftada 3 gün birer saat gün aşırı uygulanabilir. İdeal saatler çocukların dinç ve dinlenmiş saatleridir. Okul dönüşü dinlendikten sonra ve ödevlerini yapmadan bu uygulama yapılmalıdır. Zaten bu uygulama yorucu olmayıp oldukça keyifli ve hızlı geçen bir zaman dilimidir. HANGİ SINIFLARDA OKUMA HIZI NASIL OLMALIDIR? İlkokul 1 sonunda dakikada 60-70 kelime, 2. sınıf sonunda 70-80 kelime, 3. sınıf sonunda ise 80-90 kelime okunabilmelidir. Ayrıca ilkokul 4 te bu sayının 90-100 kelimeye 5. sınıfta ise 110-120 kelimeye çıkması beklenir. Erişkinin okuma hızı çok farklı olup ortalama 200-300 arasında değişmekte olup dakikada 1000 kelime okuyanlar bile olmaktadır. 21
OGS UYGULAMALARI ESNASINDA ÖLÇÜMLER YAPILMALIMIDIR? Öğrenen kişilerin başlangıçtaki seviyesi mutlaka tespit edilmeli her kitabın sonunda gelişmeler kaydedilmelidir. Her kitabın sonunda öğrenen kişilerin dakikadaki okuma hızı kelime olarak kaydedilmelidir. Ayrıca okurken hataların olup olmadığıda yazılmalıdır. Her uygulanan öğrencinin başlangıç seviyesi ve her ay aldığı mesafe de ayrıca yazılmalıdır. Gidişatın normal olup olmadığı konusunda DEHA eğitim ve danışmanlık merkezinden bilgi alabilirsiniz. OGS ERİŞKİNLERE DE UYGULANABİLİR Mİ? Türkçe okumak isteyen herkese uygulanabilir. Türkçeyi öğrenmek isteyen yabancılarda bu sistemle Türkçe okuma hızlarını rahatlıkla artırabilirler. OGS her yaştan her seviyeden kişi ile uygulanabilir. Yeterki bunu uygulayan etkili ve yeterli bir kişi olsun. 22
OGS UYGULAMALARI ESNASINDA ÇALIŞMA ORTAMI NASIL OLMALIDIR? Gürültüsüz, fazla ve az ışık olmayıp yeterince ışık alan bir ortam olmalıdır. Mümkünse bir masa etrafında öğrenci ve eğitimci oturmalıdır. Eğitimci ve öğrencinin dikkatini dağıtacak eşyalar bulunmamalıdır. Sınıf ortamı, eğitim odası, çalışma odası bunun için idealdir. Çalışma esnasında sıkılma ile birlikte bir miktar mola verilebilir. Eğitimcinin sürekli olarak motivasyonu canlı tutması ve öğrenciyi iyi yönlendirmesi gerekir. OGS UYGULANACAK ÖĞRENCİYE NASIL TAKDİM EDİLMELİDİR? Setin tamamı öğrenciye gösterilmelidir. Özellikle bu setin orjinal yönleri ve eğlenceli kısımları mutlaka vurgulanmalıdır. Düzenli bir çalışma ile okumasının güçleneceği, daha hızlı okuyup daha fazla anlayabileceğinin altı çizilmelidir. Bunun sabır isteyen eğlenceli bir çalışma olduğu söylenmelidir. Ayrıca belirli bir hedef konulup bu kitap içinde yer alan puanlandırma ve etiketler faydalanılabilinir. Hedefe ulaşıldığında eğitimcinin inisiyatifinde olan bir ödül verilebilir. Örneğin (Şu kadar puan aldığında.. ödül var yada şu kadar kurdele, madalya veya kupa aldığında ödül var denilebilir.) Bu sayede öğrenen kişinin sete başlamadan önce motivasyon yüklemesi yapılmış olur. 23
OGS DE NEDEN ANLAMSIZ KELİMELER VAR? Kelimelerin anlamlı yada anlamsız olması okuma hızı ve kavrama açısından çok önemli değildir. Mühim olan öğrenen kişinin sembolü iyi tanıması gördüğü zaman hemen algılaması gerekir. Bu sebeple bazı anlamsız kelimler ses uyumu olması nedeni ile yazılmıştır. OGS NİN SONUÇLARININ OLUMLU OLDUĞUNU NASIL ANLARIZ? Ogs uygulaması yapılan çocuklarda giderek okumanın güçlenmesi, hataların azalması ve dakikada okuduğu kelime hızında artışlar bulunur. 24
NİÇİN 10 TANE KİTAP VARDIR? Her bir kitabın hazırlanma amacı ve sembolleri öğrenmede bir safhası vardır. Aşamalı ve basamak basamak semboller zihne yerleştirilmektedir. Kitaplar çocuk ve gençler için son derece uygun şekilde dizayn edilmiştir. 10 kitap 10 basamakta okuma hedefini tamamlama amaçlanmıştır. Bu sistemde 1. kitap tek harfleri, 2. kitap iki harfli heceleri içermektedir. Dolayısıyla bu iki kitap sembollerin temel öğretildiği kitaplardır. Bol resimli çocukların resimlerde farklı şekillerde orjinal olarak akıllarında sembolün kalması için tasarlanmıştır. Resimlerin her birinde bilinçaltı mesajlar olup çocuğun sembolleri unutma ihtimali en aza indirilmeye çalışılmıştır. 3. kitap üç harfli hece ve kelimeler, 4. kitap ise 4 harfli hece ve kelimeleri içermektedir. Bu kitaplarda okumanın önemli öğelerini içermektedir. Dolayısı ile çocukların ses temelli olarak bu 1 ve 2. kitapta öğrendiği sembollerin pekiştirilmesi amaçlanmıştır. Kitapların kendi iç sistemleri içinde farkl açılardan tekrarlar ve öğrenmeyi kolaylaştıracak telkinler vardır. Bu basamak çocukların temel yapılarının oluştuğu bir basamaktır. 5. ve 6. kitaplar iki heceli beş harfli sistemdir. Bu sistem okumanın temellerinin iyice atıldığı bir sistemdir. Ses temelli çalışma tabloları bu aşamada bolca bulunmakta ve çocuk nerede ise bir çok kelime ile farklı bir şekilde karşılaşmaktadır. Sıkılmadan kendine özgü üslubu ile çocukları hedeflerine götürmektedir 7 ve 8. kitapta ise üç heceli kelimeler bulunmaktadır. Artık okumanın iyice pekiştiği sembollerin artık beyinde iyice yerleştiği zamandır. Kelimelerdeki hece sayısı artmasına rağmen altyapısı 25
tam olarak gelen diğer kitapları bitirmiş çocukların bu sistemde oldukça iyi sonuçlar aldığını görmekteyiz. Artık çocuklar okumanın hiçte zor bir olay olmadığını tam tersi olarak oldukça keyifli bir meşguliyet olduğunu fark etmekteler. 9. kitapta ise dört heceli kelimeler vardır. İlk bakışta çocuklar için zor gibi gözüken bu sayfalar önceki aşamaları geçmiş çocuklar için hiç te zor değildir. çocuklar ne kadar hece olursa olsun okuyabilmenin keyfini yaşamaktadır. İlkokul 1 ve 2 deki çocukların bile eğer iyi bir eğitim verilirse bu kitabın üstesinden geldiklerini görmekteyiz. 10. kitap ise artık son aşamadır. Bu aşama çocukların daha üst hece ve yabancı kelimelerle karşılaştığı kitaptır. Bu kitabı bitirmek artık hedefi tamamlamaktır. Bu açıdan zorlanmadan bu kitabı aşan öğrenciler okumayı güçlendirme setini bitirmenin keyfini yaşamaktadır. 26
OGS NERELERDEN TEMİN EDİLİR? Bu setin basın-yayın ve satışından ADEDA yayınevi sorumludur. ADEDA yayınevi ve onun yetkili kıldığı dağıtım kurumlarının ulaştırdığı her yerden temin edilebilir. Geniş bilgi için lütfen ADEDA yayınevini arayınız. OGS İLE İLGİLİ İRTİBATI DEHA EĞİTİM VE DANIŞMANLIK MERKEZİNDEN SAĞLAYABİLİRSİNİZ? Aklınıza takılan uygulama problemlerini, yaşadığınız zorluk ve güçlükleri mesai saatleri içinde DEHA eğitim ve danışmanlık merkezine başvurabilir buradan bilgi alabilrsiniz. Bu şekilde ücretsiz danışmanlık hizmetinden de yararlanmış olursunuz. Deha eğitim ve danışmanlık merkezinin adres ve telefonlarına kitabın baş tarafından ulaşabilirsiniz. 27
OGS NİN İÇERİĞİNDE NELER VARDIR? a) Sesleri Tanıyalım (harfleri içeren sembol resimler, yazılar, egzersizleri içeren tablo) b) Ses, Hece, Kelime İçeren Alıştırma Tabloları c) İşitsel Çalışma Tabloları d) Yazı Çalışma Tabloları e) Çıkartmalı Çalışmalar f) Karton Egzersiz Çalışmaları g) Dokunma Alıştırmaları (karton harfler ile yapılan duyu sistemlerinin tamamını çalıştıran egzersizler) h) Karıştırılan Harf çalışmaları (harf, hece, kelime alıştırmaları, karıştırılan sembollerin tekrarına imkan sağlayan tablolar ı) Kök-ek Çalışmaları (Hecelerin eklenmesi ile oluşan Kök Ek Şeklinde Tablolar) i) Okuma Cümle ve Paragrafları j) Puzzle ve Çengel Bulmacalar k) Her Sayfada Etiket Kutusu l) Her Sayfada Puan Tablosu m) Her Sayfada İstenildiği Takdirde Uygulanan Bitirme Sürelerinin Yazıldığı Kutucuk n) Okumayı Sevdiren Spot Cümleler 28
o) Anlamsız kelime alıştırmaları ö) Görsel algı resimleri p) Çalışma Kartları r) Defterle Çalışmalar s) Kalemler ş) Tarih Notları t) Serbest Çalışmalar u) Sürekli Yardım Alabilirsiniz ü) Eğitimde Özgün Olma Fırsatı v) Öğrenen Kişiyi İyi Tanıma Fırsatı y) Setin Kutusu z) Okumayı Güçlendirme Setinin Nasıl Uygulanacağına Dair Tanıtım Kitabı w) Tanıtım Broşürleri x) Sertifika q) Seri numarası 29