EKONOMİK GELİŞMELER Mayıs - 2011 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)... 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ HAREKETLERİ.. 2 İTHALAT İHRACAT VE DIŞ TİCARET AÇIĞI 3 TURİZM GELİRİ ve GİDERİ. 4 TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (TÜFE) 4 ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (ÜFE) 5 GRAFİKLER Grafik 1 : Dış Ticaret Grafiği.. 3 TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 1
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) 2010 yılı dördüncü döneme ilişkin hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla değeri bir önceki yıla göre sabit fiyatlarla % 9,2 artış göstermiştir. Üretim yöntemi ile hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla tahmininde, 2010 yılı dördüncü üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla %17,3 lük artışla 298 294 Milyon TL olmuştur. 2010 yılının dördüncü üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla % 9,2 lik artışla 28 015 Milyon TL olmuştur. 2010 yılı gayri safi yurtiçi hasıla değeri cari fiyatlarla %16,0 lık artışla 1 105 101 Milyon TL, sabit fiyatlarla % 8,9 luk artışla 105 680 Milyon TL olmuştur. 2010 yılında kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla değeri cari fiyatlarla 15 138 TL, ABD doları cinsinden 10 079 Dolar olarak hesaplanmıştır. İstihdam İşsizlik ve İşgücü Hareketleri Şubat 2011 döneminde kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus geçen yılın aynı dönemine göre 929 bin kişi artmıştır. 2011 yılı Şubat döneminde, Türkiye'de kurumsal olmayan nüfus bir önceki yılın aynı dönemine göre 877 bin kişilik bir artış ile 71 milyon 920 bin kişiye, kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus ise 929 bin kişi artarak 53 milyon 152 bin kişiye ulaşmıştır. Şubat 2011 döneminde işgücüne katılma oranı % 48,5 tir. Tarım dışı istihdam 1 002 bin kişi artmıştır. 2011 yılı Şubat döneminde istihdam edilenlerin sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre 1 milyon 535 bin kişi artarak, 22 milyon 802 bin kişiye yükselmiştir. Bu dönemde, tarım sektöründe çalışan sayısı 533 bin kişi, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 1 milyon 2 bin kişi artmıştır. Şubat 2011 döneminde istihdam edilenlerin % 24,4'ü tarım, % 20,4 ü sanayi, % 5,9 u inşaat, % 49,3'ü ise hizmetler sektöründedir. Önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında tarım sektörünün istihdam edilenler içindeki payının 0,7 puan, sanayi sektörünün payının 0,1 puan, inşaat sektörünün payının ise 0,6 puan arttığı, buna karşılık hizmetler sektörünün payının 1,4 puan azaldığı görülmektedir. İşsizlik oranı % 11,5 tir. Şubat 2011 döneminde işgücü dışında olup, daha önce bir işte çalışanların % 19'u tarım", % 10,7'si "sanayi", % 3,2'si "inşaat", % 19,2'si "hizmetler" sektöründe çalışmış, % 47,9 u ise 8 yıldan önce işinden ayrılmıştır. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 2
İthalat İhracat ve Dış Ticaret Açığı 2011 Nisan ayında ithalat % 40,2 artmıştır. Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük Müsteşarlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; 2011 yılı Nisan ayında, 2010 yılının aynı ayına göre ihracat %26,5 artarak 11 898 milyon dolar, ithalat %40,2 artarak 20 950 milyon dolar olarak gerçekleşti. Aynı dönemde dış ticaret açığı 5 540 milyon dolardan, 9 052 milyon dolara ulaştı. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2011 yılı Nisan ayında önceki yılın aynı ayına göre ihracat ve ithalatın değişim oranları orijinal seri ile aynı kalarak, sırasıyla %26,5 ve %40,2 oldu. 2010 Nisan ayında %62,9 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2011 Nisan ayında %56,8 e geriledi. 2010 Nisan ayında %45,9 olan Avrupa Birliği nin (AB) ihracattaki payı, 2011 Nisan ayında %48,9 a çıktı. AB ye yapılan ihracat, 2010 yılının aynı ayına göre %34,8 artarak 5 814 milyon dolar olarak gerçekleşti. 2011 Nisan ayında en fazla ihracat yapılan ülke Almanya oldu. Bu ülkeye yapılan ihracat 2010 Nisan ayına göre %39,4 artarak 1 267 milyon dolar olurken, Almanya yı sırasıyla İtalya (792 milyon dolar), İngiltere (694 milyon dolar), Fransa (654 milyon dolar) ve Irak (627 milyon dolar) takip etti. Almanya ithalatta da, ilk sırada yer aldı. Bu ülkeden yapılan ithalat %69,9 artarak 2 306 milyon dolar olarak gerçekleşti. Almanya yı sırasıyla Çin (1 807 milyon dolar), Rusya Fedarasyonu (1 594 milyon dolar) ve ABD (1 335 milyon dolar) izledi. 2011 Nisan ayında fasıllar düzeyinde en büyük ihracat kalemi, motorlu kara taşıtları ve aksam parçaları (1 432 milyon dolar) olurken; bu fasılı demir ve çelik (1 103 milyon dolar), kazanlar, makina ve cihazlar, aletler ve bunların aksamparçaları (1 016 milyon dolar), elektrikli makina ve cihazlar, bunların aksamparçaları (710 milyon dolar) ve örme giyim eşyası ve aksesuarları (706 milyon dolar) izledi. Nisan ayında; en yüksek ithalatı olan fasıl mineral yakıtlar ve yağlar (4 449 milyon dolar) oldu. Bu fasılı; kazanlar, makina ve cihazlar, aletler ve bunların aksamparçaları (2 595 milyon dolar), motorlu kara taşıtları (1 659 milyon dolar), demir ve çelik (1 552 milyon dolar) ve elektrikli makine ve cihazlar, bunların aksam-parçaları (1 453 milyon dolar) izledi. Grafik 1. Dış Ticaret Grafiği Milyon Dolar 2010-2011 Nis an Ayı Dış Ticareti 25 000 20 950 20 000 14 943 15 000 11 898 9 403 10 000 5 000 Milyon Dolar 2010-2011 Ocak -Nis an Dış Ticareti 80 000 77 007 60 000 53 438 43 337 40 000 35 403 20 000 2010 2011 2010 2011 İhracat İthalat 2010 2011 İhracat 2010 2011 İthalat TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 3
Turizm Geliri ve Gideri Turizm geliri geçen yılın aynı dönemine göre % 28,5 artmıştır. Ocak, Şubat ve Mart aylarından oluşan I. Dönemde turizm geliri, geçen yılın aynı dönemine göre % 28,5 artarak 3.100.270.170 $ oldu. Turizm gelirinin 2.239.709.741 $ ı yabancı ziyaretçilerden, 860.560.429 $ ı ise yurtdışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerden elde edilmiştir. Ziyaretçiler, seyahatlerini kişisel veya paket tur ile gerçekleştirmektedir. Bu dönemde yapılan harcamaların 2.821.801.763 $ ını kişisel, 278.468.407 $ ını ise paket tur oluşturmaktadır. 2011 I. dönemde kişi başına ortalama harcama 705 $ dır. Bu dönemde yabancıların ortalama harcaması 622 $, yurtdışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerin ortalama harcaması ise 1.077 $ dır. Ziyaretçi sayısı geçen yılın aynı dönemine göre % 17,2 arttı. 2011 yılı I. Dönemde ülkemizden çıkış yapan ziyaretçi sayısı 4.398.235 kişidir. Bunun 3.599.196 kişisini yabancı, 799.039 kişisini ise yurtdışında ikamet eden vatandaşlar oluşturmaktadır. Turizm gideri geçen yılın aynı dönemine göre % 20,9 arttı Yurtiçinde ikamet edip başka ülkeleri ziyaret eden vatandaşlarımızın harcamalarından oluşan turizm gideri, geçen yılın aynı dönemine göre % 20,9 artarak 1.196.797.473 $ olmuştur. Bunun 1.166.402.275 $ ı kişisel, 30.395.198 $ ı ise paket tur harcamalarıdır. Yurtdışını ziyaret eden 1.646.577 vatandaşın kişi başı ortalama harcaması 727 $ dır. Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) TÜFE de aylık değişim %2,42 olarak gerçekleşmiştir. 2011 yılı Mayıs ayında 2003 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksi nde bir önceki aya göre %2,42, bir önceki yılın Aralık ayına göre %4,93, bir önceki yılın aynı ayına göre %7,17 ve on iki aylık ortalamalara göre %6,64 artış gerçekleşmiştir. Ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artış % 11,68 ile giyim ve ayakkabı grubunda gerçekleşmiştir. Mayıs ayında endekste yer alan gruplardan gıda ve alkolsüz içeceklerde %4,71, çeşitli mal ve hizmetlerde %1,47, eğitimde %1,14, eğlence ve kültürde %0,99, lokanta ve otellerde %0,81, ulaştırmada %0,63, konutta %0,54, ev eşyasında %0,26, sağlıkta %0,11 artış, alkollü içecekler ve tütünde %-0,01, haberleşmede %-0,47 düşüş gerçekleşmiştir. Bir önceki yılın aynı ayına göre TÜFE de en yüksek artış %12,61 ile gıda ve alkolsüz içecekler grubunda gerçekleşmiştir. Ulaştırma (%8,69), çeşitli mal ve hizmetler (%7,68), ev eşyası (%7,40), lokanta ve oteller (%7,20) artışın yüksek olduğu diğer harcama gruplarıdır. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 4
Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ÜFE de aylık değişim %0,15 olarak gerçekleşmiştir. 2011 yılı Mayıs ayında 2003 Temel Yıllı Üretici Fiyatları Endeksi nde bir önceki aya göre %0,15, bir önceki yılın Aralık ayına göre %6,20, bir önceki yılın aynı ayına göre %9,63 ve on iki aylık ortalamalara göre %9,21 artış gerçekleşmiştir. Aylık değişim tarım sektöründe % -1,93, sanayi sektöründe % 0,61 olarak gerçekleşmiştir. Tarım sektörü endeksinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre %7,37, bir önceki yılın aynı ayına göre %8,73 ve on iki aylık ortalamalara göre %14,93 artış gerçekleşmiştir. Sanayi sektörü endeksinde ise bir önceki yılın Aralık ayına göre %5,95, bir önceki yılın aynı ayına göre %9,84 ve on iki aylık ortalamalara göre %7,97 artış gerçekleşmiştir. ÜFE sonuçları sanayinin alt sektörleri bazında değerlendirildiğinde en yüksek aylık artış % 4,44 ile ana metal sanayi alt sektöründe gerçekleşmiştir. Sanayinin üç sektöründen, imalat sanayi sektöründe %1,16, madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %0,84 artış, elektrik, gaz ve su sektöründe %-4,47 düşüş gerçekleşmiştir. Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler, ana metal sanayi (%4,44), giyim eşyası imalatı (%3,96), ham petrol ve doğalgaz çıkarımı (%2,80), deri ürünleri imalatı (%2,54), plastik ve kauçuk ürünleri imalatı (%2,39), kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri (%1,67), kağıt ve kağıt ürünleri imalatı (%1,59) alt sektörleridir. Buna karşılık elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı (%-5,05), tekstil ürünleri imalatı (%-0,73), iletişim teçhizatı imalatı (%-0,51), büro makineleri imalatı (%-0,36) bir ay önceye göre endekslerin en fazla gerilediği alt sektörler olmuştur. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 5