Elbistan Meslek Yüksek Okulu 2012 2013 Bahar Yarıyılı 21 Mar. 2013 Öğr. Gör. Murat KEÇECİOĞLU
Bilanço : Gelir tablosu ve satışların maliyet tablosu Ek Mali Tablolar : - Fon akım tablosu - Nakit akım tablosu - Kar Dağıtım Tablosu - Öz kaynaklar değişim tablosu 2
Bilanço : Bilanço, belirli bir tarih itibariyle bir firmanın varlıklarını (aktiflerin değerlerini), borçlarını ve öz sermayesini tasnifli bir şekilde gösteren tablodur. (Akgüç, 1994) Bilanço belli bir tarihte işletmenin sahip olduğu varlıkların neler olduğunu ve bunların hangi kaynaklardan sağlandığını gösteren bir tablodur. (Çetiner, 2000) Her iki tanıma göre bir denge söz konusudur. Bu da genel bilanço denklemini ifade eder. 3
Bilanço Denklemi Aktifler = Pasifler Diğer İfadeyle Mevcutlar+Alacaklar = Sermaye + Borçlar 4
Aktifler : Sahip olunan varlıklar Kaynaklar (Sağlanan) - Öz kaynaklar - Yabancı Kaynaklar Aktifler (Sürelerine Göre) : - Dönen Varlıklar - Duran Varlıklar 5
Pasifler (Sürelerine Göre): - Kısa vadeli kaynaklar - Uzun vadeli kaynaklar - Öz kaynaklar olarak tasnif edilmişlerdir. 6
Bilanço ilkelerinin Amaçları Sermaye koyan, sonradan kendilerine ait karı işletmede bırakan ve hissedar ile alacaklıların işletmeye sağladığı kaynaklar ve bunlarla elde edilen varlıkların muhasebe kayıt ve hesap tablolarında anlamlı bir şekilde tespit edilmesi ve gösterilmesi yoluyla belirli bir tarihte işletmenin mali durumunu açıklıkla ve ilgililer için gerçeğe uygun olarak yansıtılmasıdır. (Çanakçıoğlu, 2000) 7
Bilanço Bilindiği gibi bilançoda denklik söz konusudur. Aktifler = Pasifler Bu eşitlik sağlanırken bazı esaslara göre sıralama yapılmaktadır. İşletmenin; Mevcutları ve alacakları toplamı Sermaye toplamına eşit olmalıdır. 8
Bilanço Varlıklar ve Alacaklar = Sermaye ve Borçlar İLKELER Alacaklar ve borçlar vadelerine göre tasnif edilir. 9
Bilanço İlkeleri ve Amaçları Bilanço hazırlanırken uyulması gereken kurallara bilanço ilkeleri denir. Bu ilkelerin amaçları ise; Bilanço kalemlerini belirli kriterlere göre gruplandırmak, Bilanço kalemlerini brüt tutarlarla ve nete indirgenebilir biçimde göstermek, Bilançodaki değerlerle gerçek değerlerin uyumunu sağlamak, Bilançoda yer alan BORÇ ve ALACAK kalemleri arasında MAHSUP yapılmasını sağlamak, Bilançoda diğer başlığı altında yer alan ve ilgili grubun %20 den fazlasını geçen kalemler için ayrı başlık açmak. 10
Bilanço Varlıklara İlişkin İlkeler Dönen Varlıkların Ayrımı : Bir Yıl veya normal faaliyet döneminde paraya çevrilebilen varlıklar ile nakdi kıymetler dönen varlıklar grubunda yer alır. Duran Varlıkların Ayrımı : Bir Yıl veya normal faaliyet döneminde paraya çevrilemeyen varlıklar duran varlıklar grubunda yer alır. 11
Bilanço Varlıklara İlişkin İlkeler 1- Varlıkların gerçek değerleriyle gösterilebilmeleri için karşılıklar ayrılmalıdır. 2- Gelecek dönemlere ait olan ancak şimdiden ödenen GİDERLER ile cari dönemde tahakkuk eden ancak gelecek dönemde tahsil edilecek olan GELİRLER tespit edilerek kayıtlara İNTİKAL eder ve bu şekliyle bilançoda gösterilir. 3- Vadeleri ne olursa olsun alacak senetleri gerçeğe uygun olarak gösterebilmek için REESKONT işlemleri yapılır. 4- Duran varlıkların maliyetlerini çeşitli dönem maliyetlerine yüklemek için her dönem ayrılan amortismanların birikmiş tutarları bilançoda ayrıca gösterilmelidir. 12
Bilanço Varlıklara İlişkin İlkeler 5- Bilançoda dönen dönen ve duran grubunda yer alan alacaklar, menkul kıymetler, bağlı menkul kıymetler ve diğer ilgili hesaplar ve yükümlülüklerden işletmenin sermaye ve yönetim bakımından ilişiği olan ortaklara, personele, iştiraklere ve bağlı ortaklıklara ait olan tutarları ayrı ayrı gösterilmelidir. 6- Tutarları kesin olarak belirlenemeyen alacaklar bilançoda gösterilmez. Bunlar bilançonun dipnot ve eklerinde gösterilmelidir. 7- Verilen rehin, ipotek ve bilanço kapsamında yer alamayan diğer teminatlar, özellikleri ve kapsamları açısından bilançonun dipnot ve eklerinde gösterilmelidir. 8- Ayrıca, sigorta toplamları da bilanço dipnotlarında gösterilmelidir. 13
Bilanço Kaynaklara İlişkin İlkeler A- YABANCI KAYNAKLAR 1- Bir yıl yada işletmenin normal faaliyet dönemi içerisinde vadesi gelen borçları KISA VADELİ YABANCI kaynaklar arasında gösterilirler. 2- Bir yıl yada işletmenin normal faaliyet dönemi içerisinde vadesi gelmeyen borçları bilançoda UZUN VADELİ YABANCI kaynaklar arasında gösterilir. 3- Tutarları saptanamayan yada durumları tartışmalı olanlarda dahil olmak üzere, işletmeye ait bilinen tüm yabancı kaynaklar uygun olarak tahmin edilmeli ve bilançoda gösterilmelidir. Tutarları uygun olarak tahmin edilemeyenler bilanço dipnotlarında gösterilmelidir. 14
Bilanço Kaynaklara İlişkin İlkeler A- YABANCI KAYNAKLAR 4- Gelecek dönemlere ait olup önceden tahsil edilen gelirlerle cari dönemde tahakkuk eden ancak gelecek dönemde ödenecek olan giderler tespit edilerek bilançoda gösterilmelidir. 5- Bilanço senetlerinin bilanço tarihindeki gerçek değerlerini gösterebilmek için REESKONT işlemi yapılmalıdır. 6- Bilançoda kısa ve uzun vadeli yabancı kaynaklar grubunda yer alan borçlar, avanslar ve diğer ilgili hesaplar ve yükümlülüklerden işletmenin sermaye ve yönetim bakımından ilişiği olan ortaklara, personele, iştiraklere ve bağlı ortaklıklara 15 ait olan tutarları ayrı ayrı gösterilmelidir.
Bilanço Kaynaklara İlişkin İlkeler A- ÖZ KAYNAKLAR İşletme sahip ve ortaklarının sahip ve ortak sıfatıyla işletme varlıkları üzerindeki hakları öz kaynaklar grubunu oluşturur. Öz kaynaklar : - Ödenmiş Sermaye - Sermaye Yedekleri - Kar Yedekleri - Geçmiş yıl karlarından (zaraları) oluşur. 16
Bilanço Kaynaklara İlişkin İlkeler A- ÖZ KAYNAKLAR 1- Ödenmiş sermaye tek bir kalem olarak gösterilir. - Esas sermaye farklı hisse gruplarından oluşuyorsa; her gurubun kar ve tavsiye paylarının dağıtımında sahip olacakları özellikleri, hakları ve diğer özellikler bilanço dipnotlarında gösterilir. 2- Zararlar, öz kaynaktaki azalmalar hem dönemsel hemde kümülatif olarak gösterilmelidir. 3- Geçmiş yıllar zararları ile geçmiş dönem zararları özkaynaklar grubunda indirim kalemleri olarak yer alır. 17
Bilanço AKTİF ve PASİF Bilanço AKTİF ve PASİF iki bölümden oluşur. VARLIKLAR KAYNAKLAR LİKİDİTE SIRASI Tek düzen hesap planı mali tabloların düzenlenmesine elverişli bir şekilde düzenlenmiştir. 18
Bilanço 1 9 Likidite Sıralaması 1- DÖNEN VARLIKLAR 2- DURAN VARLIKLAR 3- KISA VADELİ BORÇLAR 4- UZUN VADELİ BORÇLAR 5- ÖZKAYNAKLAR 6- GELİR HESAPLARI 7- MALİYET HESAPLARI 8- BOŞ 9- NAZIM HESAPLAR 19
Bilanço 1 9 Likidite Sıralaması ve alt grupları 1- DÖNEN VARLIKLAR 2- DURAN VARLIKLAR 3- KISA VADELİ BORÇLAR 4- UZUN VADELİ BORÇLAR 5- ÖZKAYNAKLAR 6- GELİR HESAPLARI 7- MALİYET HESAPLARI 8- BOŞ 9- NAZIM HESAPLAR A- Hazır Değerler - Kasa, Alınan Çekler, Bankalar, Diğer hazır değerler v.s. B- Menkul Kıymetler - Hisse senetleri, Özel kesim tahvil senet v.s. C- Ticari Alacaklar - Alıcılar, alacak senetleri, Depozito (verilen) vs. D- Diğer Alacaklar - Ortaklardan, iştiraklerden, bağlı ortaklıklardan alacaklar v.s. E- Stoklar - İlk madde, malzeme, yarı mamül, mamül v.s. F-Gelecek Aylara Ait Gider ve Gelir Tahakkukları - Gelecek aylara ait ait giderler, Gelirler v.s. G- Diğer Dönen Varlıklar - Devreden, indirilen KDV v.s. 20
Bilanço 1 9 Likidite Sıralaması ve alt grupları 1- DÖNEN VARLIKLAR 2- DURAN VARLIKLAR 3- KISA VADELİ BORÇLAR 4- UZUN VADELİ BORÇLAR 5- ÖZKAYNAKLAR 6- GELİR HESAPLARI 7- MALİYET HESAPLARI 8- BOŞ 9- NAZIM HESAPLAR A- Ticari Alacaklar B- Diğer Alacaklar C- Mali duran Varlıklar D- Maddi Duran Varlıklar E- Maddi Olamayan Duran Varlıklar F- Özel tükenmeye Tabi Varlıklar G- Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları H- Diğer Duran Varlıklar 21
Bilanço 1 9 Likidite Sıralaması ve alt grupları 1- DÖNEN VARLIKLAR 2- DURAN VARLIKLAR 3- KISA VADELİ BORÇLAR 4- UZUN VADELİ BORÇLAR 5- ÖZKAYNAKLAR 6- GELİR HESAPLARI 7- MALİYET HESAPLARI 8- BOŞ 9- NAZIM HESAPLAR Bilançoda Pasif Üç Bölüm den oluşur. A- Mali Borçlar B- Ticari Borçlar C- Diğer Borçlar D- Alınan Avanslar E- Borç ve Gider Karşılıkları F- Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları G- Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 22
Bilanço 1 9 Likidite Sıralaması ve alt grupları 1- DÖNEN VARLIKLAR 2- DURAN VARLIKLAR 3- KISA VADELİ BORÇLAR 4- UZUN VADELİ BORÇLAR 5- ÖZKAYNAKLAR 6- GELİR HESAPLARI 7- MALİYET HESAPLARI 8- BOŞ 9- NAZIM HESAPLAR Bilançoda Pasif Üç Bölüm den oluşur. A- Mali Borçlar B- Ticari Borçlar C- Diğer Borçlar D- Alınan Avanslar E- Borç ve Gider Karşılıkları F- Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları G- Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar 23
Bilanço 1 9 Likidite Sıralaması ve alt grupları 1- DÖNEN VARLIKLAR 2- DURAN VARLIKLAR 3- KISA VADELİ BORÇLAR 4- UZUN VADELİ BORÇLAR 5- ÖZKAYNAKLAR 6- GELİR HESAPLARI 7- MALİYET HESAPLARI 8- BOŞ 9- NAZIM HESAPLAR Bilançoda Pasif Üç Bölüm den oluşur. A- Ödenmiş Sermaye B- Sermaye Yedekleri C- Kar Yedekleri D- Geçmiş Yıllar Karları E- Geçmiş Yıllar Zararları F- Dönem Net Karı veya Zararı 24
Bilanço üç aylık veya yıllık Bilanço işletmenin bir bilanço günündeki durumunu belirtir. Bilançodaki değerler safi tutarlarda yer alır. Bilanço düzenlenirken iki şekilde düzenlenebilir ; Hesap tipi bilançoda Aktif solda, Pasif Sağda yer alır. Rapor tipi bilançoda Aktif ve Pasif alt alta sıralanır. Bilanço Tam, Doğru ve Noksansız Olmalıdır. 25
21 Mar. 2013 Haftaya Gelir, Fon Diğer Mali Tablolar 26