SERBEST UÇUŞ YARIŞMALARINDA TEKNİK KURALLAR 3.1. F1A SINIFI PLANÖRLER 3.1.1. Tanım Herhangi bir sevk cihazı bulunmayan ve kaldırma kuvveti sabit yüzeyler üzerine etki eden aerodinamik kuvvetler tarafından sağlanan modeller bu sınıfa girerler. Değişken geometriye veya alana sahip modeller model kurulu durumda iken en küçük ve en büyük yüzey şartlarını sağlamak zorundadır. 3.1.2. Planörlerin Karakteristikleri W / CH Formülü Yüzey alanı (izdüşüm) 32-34 dm² Minimum ağırlık 410 gram Maksimum yükleme 50 gram/dm² 5 kg yük altında maksimum çekme ipi uzunluğu 50 m (1989 FAI) 3.1.3. Uçuş Sayısı Her yarışmacının yedi adet resmi uçuş hakkı vardır. 3.1.4. Resmi Uçuşun Tanımı Erişilen zamana bakılmadan, deneme uçuşu olarak tanımlanan bir uçuştan sonra her yarışmacısının bir ikinci uçuş hakkı vardır. 3.1.5. Deneme (Başarısız Teşebbüsün Tanımı) Aşağıdaki hallerden en az bir tanesi gerçekleştiğinde bu uçuş teşebbüsü başarısız (deneme) olarak sınıflandırılır. Eğer bu durum birinci teşebbüste gerçekleşirse yarışmacı ikinci bir teşebbüste bulunabilir (raund süresi içinde olmak kaydıyla). a) Model misinadan ayrılmadan yer ile temas ederse. b) Çekiş kablosunun modelden ayrılışının zaman hakemi tarafından tespit edilememesi halinde. c) Uçuşun başlangıcında veya tüm uçuş boyunca modelden bir parçanın ayrılması halinde. d) Zaman hakeminin yarışmacının çekiş kablosu ile temasını kaybettiğini tespit etmesi halinde ve yarışmacının yöneticisinin bu durumu bir eneme olarak bildirmesi durumunda. e) Zaman hakeminin yarışmacının çekiş kablosu ile temasını kaybettiğini tespit etmesi ve çekiş kablosunun yarışmacı dışında bir kişi tarafından yakalanması durumunda. f) Uçuş süresinin 20 saniye altında olması durumunda. 3.1.6. Uçuş Tekrarı Aşağıdaki haller ve şartlar oluştuğunda bu uçuşlar tekrar edilebilir.
a) Model uçuş başlangıcında modeli bırakan kişiden başka bir kişiye çarparsa. b) Model çekilişi esnasında uçmakta olan bir başka model ile çarpışırsa (çekilmekte olan veya çekiş kablosunun ucunda olan bir model hariç.) ve bunun sonucunda çekiş normal olarak devam edemiyorsa. c) Model uçuşu sırasında bir başka model ya da çekiş yapmakta olan bir başka modelin çekiş kablosuyla (kendi çekiş kablosu değil) çarpışırsa. Durumlarında model normal uçuşuna devam ederse yarışmacı bu uçuşunu, uçuşun sonunda isterse resmi uçuş olarak kabul edebilir. 3.1.7. Deneme sayısı Başarısız bir ilk denemeden (3.1.6. da açıklandığı gibi) sonra yarışmacı ikinci bir deneme hakkına sahiptir. 3.1.8. Değerlendirme 3.1.9. Zaman a) Her yarışmacının yedi uçuşunun toplamı değerlendirme için kullanılır. b) Ferdi sıralamada beraberlik halinde son raunddan sonra ilave raundlar düzenlenerek sıralama tayin edilir. Her ilave raunddaki maksimum zaman bir önceki raunda bir dakika ilave edilerek bulunur. İlave rauntlardaki dereceler takım sıralamasını etkilemez. c) Organizatör her raunda her yarışmacıya 15 dakikalık zaman kalacak şekilde ayarlama yapmalıdır. Bu 15 dakika içinde eğer yarışmacı kurallara uygun bir deneme yapmışsa ikinci deneme hakkına sahiptir. Başlangıç çizgisi her raund başında belirlenir. a) Uçuşlardaki maksimum zaman üç dakika olarak belirlenmiştir. Toplam uçuş zamanı, modelin çekiş ipinden kurtuluşu ile başlar ve uçuş sona erinceye kadar devam eder. Hakemler model çekilmeden önce rengine ve şekline iyice dikkat ederek uçuş sırasında takip edebilmek için modeli tanımalıdırlar. b) Uçuşun sona ermesi, model yere inince veya uçuşunu engelleyen bir engele çarpınca veya hakemlerin görüş alanından kesinlikle çıkınca olur. Eğer model bir engelin veya bulutların arkasında kaybolursa hakemler 10 saniye beklerler, model görünmezse zaman durdurulur ve bu 10 saniye çıkarılarak uçuş zamanı belirlenir. c) Uçuş zamanı iki hakem tarafından kontrol edilmeli ve kronometrelerin hassasiyeti 1/5 saniye olmalıdır. Her grupta en az bir hakemde bir dürbün olmalıdır. d) Hakemler uçuş sırasında 10 m çaplı bir dairenin içinde bulunmalıdır. e) Uçuş süresi iki hakemin tuttuğu zamanın ortalaması alınarak bulunur. Ortalama en yakın al saniye tahvil edilir. Eğer iki hakemin tuttuğu değerler arasında kayda değer bir zaman farkı varsa organizatör ve FAI jürisi resmi zamanın hangisi olması gerektiğine birlikte karar verirler. f) Yarışmada dürbün kullanılması ile ilgili kurallar: f1) Dürbünler 4 ila 8 misli büyütebilecek kapasitede olmalıdır. f2) Hakemler uçuştan önce dürbünü gözüne göre ayarlamalıdır. Bunun için önce merkez düğmesi ile ayar yapılmalı, bilahare her göz teker teker ayarlanmalıdır. f3) Ayarlamadan sonra değerler bir yere not edilmelidir. Bu gerektiği zaman yeniden ayar yapılmasını kolaylaştırır. f4) Modelin çekilmesi sırasında hakemler dürbün kullanmamalıdır. Dürbün genellikle yarışın 1.dakikasından itibaren kullanılır.
f5) Dürbün kullanılması çok geç oluncaya kadar ertelenmemelidir. Bu durumda modelin bulunması riske girebilir. f6) Zaman tutulması sırasında hakemler arasında dürbün değiş tokuşu yapılmamalıdır. Dürbünü kullanan hakem süre sona erinceye kadar izlemeye devam etmelidir. f7) Zamanın tutulması sırasında model, dürbünü olmayan hakemin gözünden kaybolursa diğer hakem durdur komutunu verinceye kadar saatini durdurmayacaktır. Aynı durum eğer dürbünü kullanan hakem modeli gözden kaybeder fakat diğer hakem görmeye devam ederse diğer hakem için de geçerlidir. Böyle bir durum olursa, modeli kaybeden hakem diğerine hemen haber verecek ve durdur komutunu vermesini sağlayacaktır. 3.1.10. Yardımcı Sayısı Her yarışmacısının bir yardımcısı olabilir. 3.1.11. Çekme veya Fırlatma Aletleri a) Planörler, ucuna 5 kg. yük asıldığında 50 m. den uzun olmayan kablo veya ipler vasıtasıyla çekilebilirler. Çekme ipi hakemlerin kontrolünde olmadığı sürece her yarıştan önce yeniden ölçülmelidir. b) Modelin çekilmesinde kullanılan bu ipler vinç, makara vs. gibi aletler vasıtasıyla taşınabilirler. Bu aletler yarışmacı tarafından fırlatılmamalıdır yoksa uçuş iptal edilebilir. c) Zamanın tutulmasına yardımcı olması için kablonun ucuna en az 2,5 dm² alanında kolay görülebilir bir işaret asılmalıdır. d) Çekme iplerinde her cins stabilazör kullanılması yasaktır. Çekme ipinin ucuna model uçuşa geçtikten sonra açılan bir paraşüt takılabilir. 3.1.12. Çekme veya Fırlatmanın Yapılışı a) Yarışmacı yerde olmalı ve çekme ipini kendi kullanmalıdır. b) Model başlangıç çizgisinden itibaren yaklaşık 5 m içinde çekilmelidir. 3.2. F1B SINIFI LASTİK MOTORLU MODELLER 3.2.1. Tanım Bir lastik tarafından çevrilen pervanesinden güç alan ve diğer yüzeyleri değişmeden kalan modeller sınıfıdır. Değişken geometriye veya alana sahip modeller, kurulu halde iken, minimum ve maksimum yüzey şartlarını sağlamalıdırlar. 3.2.2. Lastik Motorlu Modellerin Karakteristikleri W / CH Formülü Yüzey alanı (izdüşüm) Modelin motorsuz en az ağırlığı Maksimum yükleme Motorun maksimum yağlı ağırlığı 17-19 dm² 200 gram 50 gram/dm² 30 gram 3.2.3. Uçuş sayısı 3.1.3. gibidir.
3.2.4. Resmi Uçuşun Tanımı 3.1.4. gibidir. 3.2.5. Model fırlatılmışsa ve modelin bir parçası fırlatılma sırasında çıkarsa uçuş deneme sayılır. 3.2.6. Modelin fırlatılması sırasında eğer model başka bir modelle veya bir insanla çarpışırsa bu uçuş deneme uçuşu sayılabilir. Eğer çarpışmadan sonra model normal uçuşuna devam ederse, denemeden sonra bile yarışmacının bu uçuşun resmi uçuş olarak kabul edilmesini talep etmek hakkı vardır. 3.2.7. Deneme sayısı 3.1.7. gibidir. 3.2.8. Değerlendirme 3.2.9. Zaman a) 3.1.8. a gibidir. b) 3.1.8. b gibidir. c) Organizatör her yarışmacıya motorunu kurması ve modelini fırlatması için 15 dakikalık süre vermek zorundadır. Bu süre zarfında yarışmacı ikinci denemesini yapmak hakkına da sahiptir. 3.1.9. gibidir. 3.2.10. Yardımcı Sayısı Her yarışmacıya bir kişi yardım edebilir. 3.2.11. Fırlatma a) Fırlatma elle ve yarışmacı yerde iken yapılır (sıçramaya müsaade edilir.). b) Yarışmacı motorunu kendi kurmalı ve modelini kendi fırlatmalıdır. c) Model başlangıç noktasından itibaren 5 m içinde fırlatılmalıdır. 3.3. F1C SINIFI PİSTON MOTORLU MODELLER 3.3.1. Tanım Enerjisi piston tipli bir motor tarafından sağlanan ve kaldırma kuvveti sabit yüzeyler üzerine etki eden aerodinamik kuvvetler tarafından sağlanan modeller bu sınıfa girerler. Değişken geometriye veya alana sahip modeller, model kurulu durumda iken, en küçük ve en büyük yüzey şartlarını sağlamak zorundadırlar. 3.3.2. Piston Tipli Motorların Karakteristikleri W/CH Formülü Motorun maksimum silindir hacmi 2.5 cm³ Motorun eksoz deliklerine hiçbir şekilde ilave yapılmasına izin verilmez. Minimum toplam ağırlık 300 gm/cm³ motor silindir hacmi Minimum yükleme 20 gram/dm² Maksimum yükleme 50 gram/dm² Maksimum motor çalışma süresi: Modelin bırakılışından itibaren 7 saniye. Isıtma bujili ve ateşlemeli motorlar için gerekli yakıt organizatörler tarafından standart bir formüle göre sağlanacaktır ve her resmi uçuşta bu yakıt kullanılacaktır. Yakıtın bileşimi şöyle olacaktır: %80 metanol, %20 hintyağı.
NOT: Sıkışma ateşlemeli motorlar için yakıt kısıtlaması yoktur. Her yarıştan önce motorun yakıt tankı standart formüllü yakıt ile çalkalanmalıdır. Motorun durması, determalizasyon gibi dönüşü olmayan durumlarda F1C modellerinde radyo kontrol cihazı kullanılabilir. Bu gibi durumlarda herhangi bir hatalı hareket veya yanlış fonksiyon durumu tümüyle yarışmacının sorumluluğundadır. 3.3.3 Uçuş Sayısı 3.1.3. gibidir. 3.3.4. Resmi Uçuşun Tanımı a) 3.3.5. bölümünde açıklandığı gibi başarısız bir deneme değilse ilk uçuşta alınan derece. b) İkinci denemede elde edilen derece. Eğer ikinci denemede de 3.3.5. bölümünde tarif edildiği gibi başarısız bir uçuş yapılmışsa o zaman uçuş zamanı olarak sıfır saniye yazılır. 3.3.5. Başarısız Bir Denemenin Tanımı Bir uçuş, model fırlatılmışsa ve en az aşağıdaki durumlardan biri gerçekleştiği zaman bir deneme olarak tanımlanabilir. Eğer bu durum birinci denemede olursa yarışmacıya ikinci bir deneme hakkı verilir. a) Modelin bırakılışından itibaren motor 7 saniyeden fazla çalışırsa. b) Modelin fırlatılması veya uçuşu sırasında parçalardan biri ayrılırsa. 3.3.6. Denemenin Tekrarlanması Modelin fırlatılması anında uçuştaki başka bir modelle veya bir insanla çarpışması halinde deneme tekrarlanabilir. Model normal olarak yarışa devam ederse yarışmacı bu uçuşun resmi uçuş sayılmasını talep edebilir. Bu istek uçuşun sonunda da yapılabilir. 3.3.7. Uçuş Süresi Dünya ve kıtalararası yarışmalarda her resmi uçuş için yarışma süresi ilk raund için dört, takip eden diğer raundlar için üçer dakikadır. Bu maksimum süreler özel raundlar için CIAM tarafından onaylanmadığı ve yarışma öncesi ilan edilmediği takdirde diğer uluslararası yarışlarda da uygulanmalıdır. Kötü meteorolojik durumlarda veya modellerin kaçma tehlikesi mevcutsa, jüri raundun maksimum uçuş süresini değiştirebilir. Böylece değiştirilmiş bir maksimum süre raundun başlangıcından önce ilan edilmelidir. 3.3.8. Sıralama a) 3.1.8. a gibidir. b) 3.1.8. b gibidir. c) Organizatör, her başlama kazığı arasında en az 10 m mesafe bulunan düz bir başlama hattı sağlayacaktır. d) Her uçuşun başlama pozisyonu başlangıçta kura ile tayin edilecektir. Organizatör, bütün yarışmacılara motorlarını çalıştırıp modellerini fırlatmaları için 15 dakikalık bir süre tanıyacaktır. 3.3.9. Zaman 3.1.9. gibidir.
3.3.10. Yardımcı Sayısı Yarışmacının startta bir yardımcı bulundurmaya hakkı vardır. 3.3.11. Uçuşun Başlatılması a) Uçuşun başlatılması yarışmacının modeli yerden elle fırlatması suretiyle olur (sıçramaya müsaade edilir.). b) Her yarışmacı motorunu veya motorlarını kendisi çalıştırmalı, ayarlamalı ve uçuşa çıkarmalıdır. c) Model, başlama noktasından yaklaşık 5 m mesafe içinde fırlatılmalıdır. 3.4. A1 SINIFI PLANÖRLER 3.4.1. Tanım 3.1.1. gibidir. 3.4.2. Planörlerin Karakteristikleri Yüzey alanı (izdüşüm) 16-18 dm² Minumum ağırlık 220 gram 5 kg yük altında maksimum çekme ipi uzunluğu 50 m 3.4.3. Uçuş Sayısı Her yarışmacının beş adet resmi uçuş hakkı vardır. 3.4.4. Resmi Uçuşun Tanımı 3.1.4. gibidir. 3.4.5. Deneme Uçuşunun Tanımı 3.1.5. gibidir. 3.4.6. Denemenin Tekrarlanabilmesi Hali 3.1.6. gibidir. 3.4.7. Deneme Sayısı 3.1.7. gibidir. 3.4.8. Değerlendirme 3.1.8. gibidir. 3.4.9. Zaman 3.1.9. gibidir.
3.4.10. Yardımcı Sayısı 3.1.10. gibidir. 3.4.11. Çekme veya Fırlatma Aletleri 3.1.11. gibidir. 3.4.12. Çekme veya Fırlatmanın Yapılışı 3.1.12. gibidir.