COĞRAFYA SON TEKRAR AHMET BURAK KARGI 29 NİSAN 2016

TÜRKİYE NİN COĞRAFİ KONUMU ÖZEL KONUM MATEMATİK KONUM Yükselti, Karasallık, Denizellik, Dağların uzanış doğrultusu, yer şekilleri, Kıta, Yol gibi ifadeleri gördüğümüzde özel konum ile ilgili olduğunu söyleyebiliriz. Paralel, Meridyen, ekvator, Enlem, Boylam, Yerel saat, öğle vakti, Kuzey yarım küre, güney yarım küre, yengeç dönencesi, oğlak dönencesi, saat dilimi gibi kavramları gördüğümüzde matematik konum ile ilgili olduğunu yorumlayabiliriz. TÜRKİYE NİN ÖZEL KONUMUNUN SONUÇLARI TÜRKİYE NİN MATEMATİK KONUMUNUN SONUÇLARI Üç tarafının denizlerle çevrili olması Avrupa ve Asya kıtaları arasında yer alması Önemli ticaret yolları üzerinde yer alması Dağların uzanış doğrultusunun batı-doğu olması Yükseltinin batıdan doğuya doğru artması Sıcaklığın batıdan doğuya doğru azalması Aynı anda farklı mevsimlerin yaşanması Ortalama yükseltisinin fazla olması Petrol ve doğalgaz zengini ülkelere komşu olması 36-42 KP arasında olması 26-45 DM arasında olması 2. Ve 3. Saat dilimlerinden yer alması Güneyden kuzeye doğru sıcaklığın azalması Güneyden kuzeye doğru çizgisel hızın azalması Güneyden kuzeye doğru yerçekimin artması Güneyden kuzeye doğru tarım, orman, yerleşme üst sınırı ile kalıcı kar alt sınırının azalması Güneyden kuzeye gece gündüz süre farkının artması 1

TÜRKİYE NİN MATEMATİK KONUMUNUN SONUÇLARI TÜRKİYE NİN ORTA KUŞAKTA OLMASININ SONUÇLARI TÜRKİYE NİN DÖNENCE DIŞINDA OLMASININ SONUÇLARI A-kdeniz iklim kuşağında yer alması B-atı rüzgârlarının görülmesi C-ephesel yağışların görülmesi Güneş ışınlarının hiçbir zaman dik açıyla gelmemesi Gölge boyunun hiçbir zaman sıfır olmaması D-ört mevsimin yaşanması TÜRKİYE NİN KUZEY YARIM KÜREDE DÖNENCE DIŞINDA OLMASININ SONUÇLARI Bakı etkisinin daima güney olması Gölgenin daima kuzeye düşmesi TÜRKİYE NİN KUZEY YARIM KÜREDE OLMASININ SONUÇLARI Kuzeyden soğuk güneyden sıcak hava gelmesi En sıcak mevsimin (Yaz) Haziran - Temmuz - Ağustos olması En soğuk mevsimin (Kış) Aralık Ocak Şubat olması Çizgisel hızın kuzeye doğru azalması 2

Kaynağını Yurt Dışından Alıp Ülkemize Dökülen Akarsular Kaynağını Ülkemizden Alıp Yurtdışına Dökülen Akarsular 1- M (Bulgaristan) 2- A. (Suriye) 1. Ç. (Gürcistan Batum - Karadeniz) 2. F..(Suriye Basra Körfezi) 3. D.. (Irak Basra Körfezi) 4. Z (Irak ta Dicle ile birleşir) 5. A (Hazar Gölü) Doğal Sınır Oluşturan Nehirlerimiz Sel ve Su Taşkını Potansiyeli Yüksek Nehirlerimiz 1- Meriç -> Y 2- Asi -> S.. 3- Dicle -> S. 4- Arpaçay -> E 5- Aras -> E. Ve N. 6- Hezil Çayı (Dicle Kolu) -> I Sığ Yatakta Aktığı İçin 1- M.... 2- E.. 3- B.. 4- G. 5- K. ve B. M Aşırı Yağış Yüzünden 7. Karadeniz in Akarsuları (Harşit Çayı vb..) 9

DEMİR NEREDE ÇIKAR BALIKESİR H. SİVAS D K A MALATYA H H H Kullanım alanı çok olan bir maden olduğu için rezervi fazla olmasına rağmen ithal edilir. 16

DEMİR NEREDE İŞLENİR K Demir Çelik Fabrikası E Demir Çelik S.. Demir Çelik Fabrikası İ.. Demir Çelik İ.. Demir Çelik Demir Çelik fabrikaları konusunda hammadde olmamasına rağmen enerji kaynağına yakın olan ve liman nedeniyle açılan tesislere dikkat ediniz. 17

KROM NEREDE ÇIKAR BURSA O ESKİŞEHİR M. DENİZLİ A ve B.. ELAZIĞ G. MUĞLA F ve K.. Kromun paslanmaz özelliği bulunmaktadır. Türkiye Dünya krom üretiminde ön sıralarda yer alır. 18

KROM NEREDE İŞLENİR E. FERRO - KROM A FERRO -KROM 19

BAKIR NEREDE ÇIKAR KASTAMONU ->.. ARTVİN -> RİZE -> ELAZIĞ -> D.BAKIR -> En fazla Karadeniz de bulunur. Bakır çıkmamasına rağmen fabrikası olan Karadeniz kentine dikkat ediniz. 20

BAKIR NEREDE İŞLENİR A -> S.. E -> M 21

FOSFAT NEREDE ÇIKAR - NEREDE İŞLENİR MARDİN-> M.. Fosfat Türkiye de az çıkar bu yüzden ithal edilir. Fosfat gübre yapımında hammadde olarak kullanılan bir madendir. 22

MANGANEZ NEREDE ÇIKAR - NEREDE İŞLENİR ARTVİN-> B.. Manganez sanayi çeliği yapımında kullanılan bir madendir. 23

ASFALTİT NEREDE ÇIKAR - NEREDE İŞLENİR ŞIRNAK-> S.. Katı petrol olarak adlandırılır. Türkiye de Asfaltitle çalışan termik santral bulunmaktadır. 24

BOKSİT - ALÜMİNYUM NEREDE ÇIKAR NEREDE İŞLENİR KONYA-> S.. (Hem çıkar hem işlenir) MUĞLA-> M.. ANTALYA-> A.. Alüminyum işleyen tek tesis Akdeniz Bölgesinde yer alır. Manavgat nehri üzerinde kurulu olan Oymapınar barajı Seydişehir Alüminyum tesisinin elektriğinin neredeyse tamamını karşılayarak üretim maliyetini azaltır. 25

KURŞUN- ÇİNKO NEREDE ÇIKAR NEREDE İŞLENİR ELAZIĞ-> K.. (Hem çıkar hem işlenir) KAYSERİ-> Y.. (Hem çıkar hem işlenir) Kurşun ve Çinko farklı madenler olmasına rağmen çıkarıldıkları ve bulundukları yer aynıdır. 26

TAŞKÖMÜRÜ Z. Çıkar -> Ç.termik santralinde enerjiye dönüştürülür. K ve E.demir-çelik fabrikalarında demirin eritilmesi için kullanılır Az çıkar, ithal edilir. Paleozoik (1.jeolojik zamana) ait bir madendir. 27

TAŞKÖMÜRÜ KÜTAHYA-> Ta. ÇANAKKALE Ç Tu. Se... BURSA SİVAS K.. O.. MANİSA -> S ANKARA -> Ç K.MARAŞ-> A.. E.. MUĞLA -> Y (Çıkarım) G.. (Termik S.) Linyit bol olmasına rağmen ithal edilir. Türkiye de çıkarılandan elektrik elde edilirken ithal edilen yakacak olarak evlerde kullanılır. 28

DOĞALGAZ NERDE ÇIKAR KIRKLARELİ -> H DÜZCE -> A. TEKİRDAĞ -> Hay MARDİN -> Ç. 29

DOĞALGAZ ÇEVİRİM SANTRALLERİ NEREDE KIRKLARELİ -> H. İSTANBUL -> A. BURSA -> O. BALIKESİR -> B. İZMİR -> A. En çok elektrik enerjisi üretilen kaynaktır. Rusya, Azerbaycan, İran, Türkmenistan, Nijerya, Mısır, Cezayir gibi ülkelerden ithal edilir. 2015 Aralık ayında KATAR ile LNG (Sıvılaştırılmış doğalgaz) anlaşması imzalandı 30

JEOTERMAL SANTRALLERİ NEREDE AYDIN -> G. DENİZLİ -> S. Türkiye de üretilen toplam enerjinin %0.9 u jeotermalden üretilmektedir. Türkiye de rüzgar enerjisinden üretilen enerji miktarı jeotermalden üretilen enerji miktarından daha fazladır. 31

URANYUM YATAKLARI NEREDE Uranyum doğada hiçbir zaman serbest olarak bulunmaz. Çeşitli elementlerle birleşerek uranyum minerallerini meydana getirir. G.. Ç.. Y. U A. Türkiye'de uranyum aramalarına 1990 yılı sonuna kadar devam edilmiş ve 5 yatakta toplam 9.129 ton görünür uranyum rezervi ortaya konulmuştur. Bu 5 yatağın ortalama tenör ve rezervleri, aranıp bulundukları yıllarda, dünyaca kabul edilen ekonomik sınırlarda olmalarına rağmen, bugün için, bu değerler söz konusu sınırların oldukça altında kalmıştır. Bunun nedeni, son yıllarda nükleer santral planlamalarındaki önemli değişmeler ve özellikle Kanada ve Avustralya'da yüksek tenörlü, üretim maliyetleri çok düşük uranyum yataklarının bulunmasıdır. 32

HANGİ BÖLÜM NERDE 4 6 7 5 9 13 1 14 15 2 3 16 19 17 8 10 12 11 20 21 18 33

Bölge Enleri Bölge Enleri Alanı en büyük bölge -> Mutlak nemin en yüksek olduğu bölge -> Alanı en küçük bölge -> Güneşlenme süresi en uzun bölge -> Doğu -batı yönünde en geniş bölge -> Güneşlenme süresi en kısa bölge -> Kuzey -güney yönünde en geniş bölge -> Heyelanın en çok görüldüğü bölge -> En yüksek bölge: Doğu Anadolu Bölgesi -> Volkanik arazinin en Fazla olduğu bölge -> En alçak bölge -> Nüfusu en kalabalık bölge -> En uzun kıyılara sahip bölge: Ege Bölgesi -> Aritmetik nüfus yoğunluğu en yüksek olan bölge -> En Fazla yağış alan bölge -> En Fazla göç alan bölge -> En kurak bölge ->: Aritmetik nüfus yoğunluğu en düşük olan bölge -> Yazın en sıcak bölge -> Dağınık yerleşmelerin en Fazla olduğu bölge -> Kışın en ılık bölge -> Tarım ürünü çeşitliliği en Fazla olan bölge -> En soğuk bölge -> Türkiye ekonomisine katkısı en Fazla olan bölge -> Orman varlığı en zengin bölge -> Turizm gelirlerine katkısı en Fazla olan bölge -> Orman varlığı en Fakir bölge -> Deniz turizminin en uzun süre yapıldığı bölge -> Bulutluluk oranı en Fazla olan bölge -> Enerji tüketimi en Fazla olan bölge -> Bağıl nemin en yüksek olduğu bölge -> Enerji üretimi en Fazla olan bölge -> Bağıl nemin en düşük olduğu bölge -> İklim çeşitliliği en Fazla olan bölge -> Şehirleşme oranı en yüksek olan bölge -> Kış turizmi potansiyeli en yüksek olan bölge -> Bitki çeşitliliği en Fazla olan bölge -> Maden çeşidi ve rezervi en Fazla olan bölge Pamuk, kırmızı mercimek, Antep Fıstığı üretiminde 1. bölge -> Seracılığın en Fazla geliştiği bölge 34

Bölge Enleri Bölge Enleri Fındık, çay üretimi, balıkçılıkta ve Turunçgiller, gül, muz, mısır, soya Fasulyesi, -> -> taşkömürü rezervinde 1. bölge yerfıstığı, sebze de 1. bölge: Buğday, arpa, çavdar, ş.pancarı, elma ve Pirinç ve ayçiçeği üretiminde 1. bölge -> -> patates üretiminde 1. bölge Zeytin, üzüm, haşhaş, tütün, incir Kayısı üretimi ve linyit, demir, oltu taşı -> -> üretiminde 1. bölge rezervinde 1. bölge Endüstri, ticaret, hizmetler, ulaşım ve turizm Tarım alanları en geniş olan bölge -> -> gelirlerine en Fazla katkısı olan bölge 35