Nozokomiyal Enfeksiyonlarda Çevre Kontrolünün Önemi Dr. Şaban Esen Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mİkrobiyoloji Anabilim Dalı, Samsun saban.esen@omu.edu.tr
İçerik Nozokomiyal patojenlerin bulaş yolları Hastane ortamında bulaşın önlenmesinde çevre kontrolünün önemi Yüzeylerdeki mikrobiyal kontaminasyon hastane enfeksiyonu gelişimi için önemli bir risk faktörü mü? Ortam kültürleri gerekli mi? Hastane Temizliği
Kim Kimi Enfekte Eder?
Nozokomiyal Patojenlerin Bulaş Yolları Bulaşın gerçekleşmesi için üç elemana ihtiyaç vardır: Kaynak (hasta, personel, ortam) enfeksiyon, kolonizasyon, inkübasyon Hasta (recipient) (altta yatan hastalıklar, risk faktörleri) Bulaş yolu
Nozokomiyal Patojenlerin Bulaş Yolları Temas Damlacık (Droplet) Hava yolu veya solunum (Airborne) Ortak kaynak (Su, gıda, alet/cihaz, vb.) Vektör (Sivrisinek, sinek, vb.)
Kontamine olmuş cansız objeler Direkt temasla bulaş Duyarlı hastalar El hijyenine uy ~ % 50 Sağlık çalışanlarının elleri MRSA, VRE, çoğul dirençli gram-negatif basiller, C.difficile
Ortak Kaynak Yoluyla Bulaş Temel kural Kontamine olmuş kaynak, birden fazla kullanıcı Örnekler: Su: Aspergillus, Legionella, S. maltophilia, P. aeruginosa, vb. İlaçlar: B. cepacia, S. marcescens, vb. Dezenfektan solüsyonlar (fenolikler ve kuaterner ammonyum solüsyonları): P. aeruginosa, S. marcescens Gıdalar: Non-typhoid salmonella, Campylobacter spp., vb.
Yüzeyler Nozokomiyal Enfeksiyonlar için Rezervuar mı? Cansız yüzeylerin nozokomiyal enfeksiyonların yayılımındaki rolü tartışmalı bir konu 1960 lı yıllarda cansız yüzeyler ve havanın enfeksiyon kontrolünde büyük önem taşıdığına inanılıyordu. Rutin ortam kültürleri Rutin hava kültürleri Bebek mamalarından rutin kültür alınması CDC kurslarında bu konularda eğitim 1970 sonrasında radikal bir değişim Rutin kültürlerin enfeksiyon kontrolünde yeri yok
Cansız Yüzeyler ve Hastane Enfeksiyonları Cansız yüzeylerdeki kontaminasyonun yoğunluğunu ve etkisini değerlendiren çalışmalarla ilgili sorunlar: Ölçüm yöntemlerindeki farklılıklar Temizlik protokollerine uyumdaki farklılıklar: genellikle ölçülmeyen önemli bir confounder Patojenlerin ortamda bulunması, nozokomiyal enfeksiyonların patogenezinde rolü olduğunu kanıtlamaz Clin Infect Dis 2004;39:1182-9.
Cansız Yüzeyler ve Hastane Enfeksiyonları Ortam temizliğini iyileştirerek kontrol altına alındığı bildirilen salgınlar: Sonuçlar dikkatle yorumlanmalı Salgınlar genellikle birden fazla enfeksiyon kontrol önleminin bir arada uygulamaya konulması ile kontrol altına alınır Clin Infect Dis 2004;39:1182-9.
Cansız Yüzeyler ve Hastane Enfeksiyonları Cansız yüzeylerdeki kontaminasyonun hastane enfeksiyonlarına katkısını inceleyen çalışmaları değerlendirirken dikkat edilmesi gereken noktalar: Ortamdaki kontaminasyonun yoğunluğu değerlendirilmiş mi? Zamanlamaya ilişkin bilgi verilmiş mi? (Ortam kontaminasyonu hastadaki kolonizasyondan önce mi, sonra mı tespit edilmiş?) Confounder ların değerlendirilmesi: El hijyeni ve temizlik protokollerine uyum Diğer faktörlerin kontrolünden sonra, ortam temizliği enfeksiyon riskini azaltıyor mu? Clin Infect Dis 2004;39:1182-9.
Çeşitli Patojenlerin Cansız Yüzeyler Üzerinde Yaşama Süreleri Yaşama Süresi (Gün) Patojen Suş Sayısı Min. Max. Median MSSA 15 1 60 12 VSE 10 22 60 60 Acinetobacter spp. 10 1 60 9 Enterobacter spp. 10 5 49 17.5 K. pneumoniae 10 4 27 7.5 E.coli 10 13 saat 25 2 P. aeruginosa 10 2 saat 10 1.5 J Burn Care Rehab 2000;21:523-7. J. Clin Microbiol 2000; 38:724-6. J Hosp Infect 2006;62:181-6.
Cansız Yüzeyler ve Hastane Enfeksiyonları Patojen Yaşama Süresi Bilimsel Kanıt C. difficile Aylarca +++ VRE Haftalarca +++ MRSA Haftalarca ++ Acinetobacter 33 gün ++ P. aeruginosa 7 saat + HBV 7 gün ++++ Clin Infect Dis 2004;39:1182-9.
Cansız Yüzeyler ve Hastane Enfeksiyonları Patojen Yaşama Süresi Bilimsel Kanıt Norovirus 12-14 gün ++ SARS 24-72 saat + İnfluenza 24-48 saat + Hepatit B 7 gün + Zygomycetes Haftalarca +++ Candida 3-14 gün ++ Clin Infect Dis 2004;39:1182-9.
Asemptomatik taşıyıcıların ortamı % 59 oranında kontamine Bu örneklerin % 58 i hasta örnekleri ile aynı köken Hastalardan sağlık çalışanı ellerine kolayca bulaş olabilir Clinical Infectious Diseases 2007; 45:992 8
C. difficile İçin Ortam Kontrolünün Önemi Barnes-Jewish Hospital (1287 yatak) Kemik İliği Nakli Ünitesi, Beyin Cerrahisi YBÜ, Genel Dahiliye Servisi Önce-Sonra Çalışması İlk dokuz ayda kuaterner ammonyum solüsyonu, ikinci dokuz ayda hipoklorit solüsyonu (1:10) kullanımı Kemik İliği Nakli Ünitesi nde C. difficile e bağlı ishal insidansında azalma 8.6/1000 hasta günü 3.3./1000 hasta günü Diğer iki ünitede değişiklik yok Ortam kontaminasyonu? Antibiyotik kullanımı? Clin Infect Dis 2000;31:995-1000.
C. difficile İçin Ortam Kontrolünün Önemi X Servisi Y Servisi C. difficile enfeksiyonu insidansında anlamlı azalma var. C. difficile enfeksiyonu İnsidansında azalma yok. J Hosp Infect 2003;54:109-114.
Ortam kültürü % 25.6 pozitif Boyce JM, ICHE;2008:29(8):723-29
% 44 azalma Boyce JM, ICHE;2008:29(8):723-29
MRSA İzolasyon Odalarında Ortam Kontaminasyonu Kültür Alınan Yer MRSA Üreyen Örnek Sayısı (%) Tüm yüzeyler 269/502 (% 53.6) Yatak kenarı 25/42 (% 59.5) Yatak yüzü 22/42 (% 52.4) Agar plakları 102/251 (% 40.6) Hasta örnekleri ile aynı (veya çok yakın ilişkili) izolatlar 14/20 (%70) J Hosp Infect 2006;62:187-194.
MRSA Çemberi
Ortamda Acinetobacter baumannii Yedi yataklı bir Beyin Cerrahisi YBÜ de A. baumannii salgını 14 ayda 19 kolonize/infekte olgu İki izolasyon odası mevcut Elle sık temas eden yüzeylerden alınan kültür alınması: 51 kültürden 27 sinde (%53) A. baumannii üremesi Tüm hasta ve ortam izolatlarında aynı antibiyogram ve PFGE profili Ünitenin kapatılması, tüm yüzeylerin temizlenip 1000 ppm hipoklorit solüsyonu ile dezenfekte edilmesi J Hosp Infect 2004;56:106-110.
Ortamda Acinetobacter baumannii Temizlik protokolünde değişiklik Her ay saptanan yeni infekte/kolonize vaka sayısı ile pozitif ortam kültürü sayısı arasında güçlü korelasyon (p=0.004) J Hosp Infect 2004;56:106-110.
Ortam Kontaminasyonu ve VRE Kontrolü 700 yataklı bir üniversite hastanesinde 21 yataklı İç Hastalıkları YBÜ Hastalardan yatışta ve her gün rektal kültür Elle sık temas eden yüzeylerden ve personelin ellerinden haftada iki kez kültür 1. Dönem (5 Mart-1 Mayıs 2001): Gözlem 2. Dönem (2 Mayıs-27 Temmuz): Ortam temizliğini iyileştirmek için eğitim programı 3. Dönem (23 Ağustos-18 Ekim 2001): Gözlem 4. Dönem (19 Ekim 2001-7 Şubat 2002): El hijyeni kampanyası Infect Control Hosp Epidemiol 2006;27:127-132.
Ortam Kontaminasyonu ve VRE Kontrolü Değişken 1. Dönem 2. Dönem 3. Dönem 4. Dönem VRE insidansı (/1000 hasta gün) Temizlenen yüzey El Hijyenine Uyum 33.47 16.84 12.09 10.40 %48 %87 %85 %83 %40 %57 %29 %43 Infect Control Hosp Epidemiol 2006;27:127-132.
Ortam Kontaminasyonunun Önemi Sekiz farklı YBÜ ye yatan hastaları içeren 20 aylık retrospektif kohort çalışması Hastalardan ilk yatışta ve haftada bir tarama kültürleri (MRSA ve VRE için) Daha önce MRSA lı bir hastanın yattığı odaya yatırılan hastalara MRSA bulaşma oranı= %3.9 Önceki hasta MRSA lı değil ise yeni hastaya MRSA bulaşma oranı=%2.9 (p=0.04) Daha önce VRE li bir hastanın yattığı odaya yatırılan hastalara VRE bulaşma oranı= %4.5 Önceki hasta VRE li değil ise yeni hastaya VRE bulaşma oranı=%2.8 (p=0.02) Arch Intern Med 2006;166:1945-1952.
Hastane ortamındaki cansız yüzeyler rutin olarak dezenfekte edilmeli mi?
Kritik Olmayan Yüzeylerin Dezenfeksiyonu Tansiyon aleti, stetoskop, vb. Düşük düzey dezenfektan Dezenfeksiyon işleminin sıklığı hastanenin politikası doğrultusunda belirlenmeli (günde bir kez, haftada bir kez, her kulanım sonrası, gibi) Temas izolasyonundaki hastalar için kullanılan kritik olmayan aletler başka bir hasta için kullanılmadan önce mutlaka dezenfekte edilmeli Hastanede temizlik amacıyla EPA onaylı deterjan/dezenfektan solüsyonlar kullanılmalı Sağlık bakanlığı ruhsatlı
Epidemiyolojik Kanıtlar Kritik olmayan yüzeylerin rutin dezenfeksiyonu lehine: Yüzeyler epidemiyolojik önem taşıyan mikroorganizmaların (VRE, MRSA, Acinetobacter, vb.) bulaşına katkıda bulunabilir Vücut sıvı ve salgıları ile kontamine olan yüzeyler dezenfekte edilmelidir Dezenfektanlar, yüzeylerdeki mikroorganizmaların uzaklaştırılmasında sadece deterjan kullanımına oranla daha etkilidir Yeni dezenfektan solüsyonlar daha kalıcı antimikrobiyal etkiye sahip Temizlik/dezenfeksiyon için tek tip solüsyon kullanılması daha pratik
Epidemiyolojik Kanıtlar Kritik olmayan yüzeylerin rutin dezenfeksiyonu aleyhine: Kritik olmayan yüzeylerin hastane enfeksiyonlarına katkısı minimaldir Yerlerin deterjanla temizlenmesini, dezenfektan solüsyon kullanımı ile karşılaştıran çalışmalarda hastane enfeksiyon hızlarında değişiklik saptanmamıştır Deterjan kullanımı, dezenfektanların ortamdan uzaklaştırılması ile ilgili sorunları ortadan kaldıracaktır Personel sağlığı Maliyet Direnç sorunu Koku Am J Infect Control 2004;32:84-9. J Hosp Infect 2007;65(S2):55-7.
Dezenfeksiyon Niçin? VRE, MRSA, Asinetobacter, C.difficile, norovius, influenza Nereler? Kritik üniteler, (izolasyon odaları, YBÜ ler, vb.) elle sık temas eden yüzeyler (yemek masası, yatak, kapı kolu, monitör, klavye, telefon, etajer, vb.) Hangi sıklıkta Günde en az bir kez temizlenip dezenfekte edilmeli Ne ile? Hasta, sağlık çalışanı ve çevre ile uyumlu düşük düzey dezenfektanla
Elle temas eden yüzeyler
Çevre dezenfeksiyonunda amaç Hasta odasında çevre temizliği ve dezenfeksiyonunun amacı sterilizasyon değildir Çevreden hastaya enfeksiyon etkeninin bulaşma riskini en aza indirmektir Özellikle riskli ünitelerinde önemlidir
Ortamda ne kadar bakteri olabilir? El ile sık temas eden yüzeylerde 5 cfu/cm 2 bakteri olması enfeksiyon riskini artırır Temizliğin iyi yapılmadığının bir göstergesidir Yoğun bakteri bulunması patojenleri maskeleyebilir Bazı mikroorganizmaların artmış yoğunluğu (KNS, S.aureus) epidemiyolojik olarak enfeksiyon risikini de artırabilir Dancer SJ. Journal of Hospital Infection (2004) 56, 10 15
Aerobik koloni sayısı < 5 cfu/cm 2 olmalıdır < 2.5 cfu/cm 2 Dancer SJ. Journal of Hospital Infection (2004) 56, 10 15
İndikatör Mikroorganizmalar Staphylococcus aureus, (MRSA dahil) Clostridium difficile MDR Gram-negatifler VRE Salmonella spp. Aspergillus İmmunsupresif hasta alanları Klinik çevrede 1 cfu/cm 2 den az olmalıdır Dancer SJ. Journal of Hospital Infection (2004) 56, 10 15
Temizlik-elle dezenfeksiyon sorunu Rutin temizlik ve dezenfeksiyon ile yüzeylerin yaklaşık % 50 si dezenfekte edilebilir Epidemiyolojik açıdan önemli patojenler kalabilir Ürüne bağlı Uygulamayı yapana bağlı
Temizliğin kontrolü Gözle Total aerobik bakteri koloni sayımı İndikatör mikroorganizmaların sayılması ATP biyoluminesens UV indikatör
Örnek sayısı Yetersiz Gözle kontrol 240 13 ( % 5.5) ATP 240 68 (% 28.5) Aerobik koloni 240 19 (% 7.9) MRSA 240 12 (% 5) Sherlock O, J Hosp Infec.2009;72:140-146
Gözle Değerlendirme Kontrol listesi Görsel kirlilik Döküntü Yabancı objeler Lekeler Toz Yağ lekesi Kan Parmak izi Klinik artık.vb 1(red) 10(Kabul) Mulvey D. J Hosp ınfect 2011;77:25-30 Malik RE.Am J Infect Control 2003;31:181-7
Oda dezenfeksiyonunda yeni yöntemler Hidrojen peroksit buhar Hidrojen peroksit kuru sis UV lamba Diğer yöntemler Düşük düzey hidrojen peroksit gaz Ozon Formaldehit Klor dioksit Süperokside su
Hastane Temizliği
Temel İlkeler Tüy bırakmayan temizlik bezleri tercih edilmelidir, bez ve kova renkleri kullanım alanına göre belirlenmelidir Kirli bezle temizliğe devam edilmemeli, sık bez değiştirilmelidir Kirlenen bezler sıcak su ve deterjanla yıkanıp kurutulduktan sonra kullanılmalıdır
Genel temizlik kuralları Moplar (paspas) ile ıslak temizlik yapılması önerilmektedir Kuru süpürge/ elektrik süpürgesi kullanılması tavsiye edilmez
Toz bezi ve kovalarının kullanımı Temizlik bezi ve kova rengi, iş alanına göre seçilir ve kullanılır. Mavi bez ve kova: Masa, etajer, yatak başucu, cam önü, cam ve kapı kolları Sarı bez ve kova: Tüm ıslak alanlar; banyo, duş, küvet, armatür Kırmızı bez ve kova: Klozet, pisuvuar ve sifon tankı
Toz alma dışında her tür temizlik işlemi sırasında uygun eldiven giyilmeli, işlem bitiminde eldiven çıkarılıp el hijyeni sağlanmalıdır Ellerinde yara, çizik, vb. bulunan temizlik personeli toz alma işlemi sırasında steril olmayan temiz eldiven giymelidir
Eldivenli ellerle kapı kolu, telefon, masa, vb. yüzeylere temas edilmemelidir Tuvalet temizliği için kullanılan eldivenler diğer alanların temizliğinde kesinlikle kullanılmamalıdır
Hastane Temizliğinde Eldiven Kullanımı Alan Eldiven Türü Renk Temizlik Plastik Kırmızı Evsel Nitelikli Atık Toplama Tıbbi Atık Toplama Plastik Kumaş üzerine kauçuk kaplı Sarı veya mavi Turuncu
Mop Seçimi ve Kullanımı Mop Tipi Mavi mop Beyaz mop Saçaklı mop Kullanım Amacı Kuru süpürme Nemli silme ve bakım Islak silme
Kuru süpürme ve bakım amaçlı moplama esnasında mop önünde kontrol edilemeyecek kadar fazla kir/materyal birikimi var ise çekçek ve faraş ile alınmalıdır Mop, temiz alanda S şeklinde, kirli alanda düz hat üzerinde hareket ettirilerek temizlik yapılmalıdır Mop ile temizlik yapılarak ilerlenirken temizlenmemiş alan bırakılmamalıdır
Kirli mop ile temizlik yapılmamalı, kirlenen moplar sıcak su ve deterjanla çamaşır makinesinde yıkanıp kurutularak saklanmalıdır Gün sonunda tüm moplar mutlaka sıcak su ve deterjanla çamaşır makinesinde yıkanıp kurutularak saklanmalıdır Saçaklı mop kullanımında zemin ıslak bırakılmamalı, kurulama işlemi yapılmalı ve kirlenme, kayma ve düşmeleri önlemek için uyarı levhaları konulmalıdır
Çift Kovalı-Presli Paspas Arabası Kullanımı Paspas ilk kez kullanılıyor ise sıcak su ve deterjanla çamaşır makinesinde yıkanarak havlarından arındırılmalıdır Paspaslama için kullanılacak su ılık olmalıdır Temiz su için mavi kova, kirli su için kırmızı kova kullanılmalıdır. Mavi kovaya uygun konsantrasyonda (Üretici Firma önerisine uygun olarak), kırmızı kovaya ise bunun yarısı kadar sıvı deterjan konulmalıdır
Çift Kovalı-Presli Paspas Arabası Kullanımı Paspas S şeklinde hareket ettirilmeli, zeminden mümkün olduğunca uzaklaştırılmadan temizlik yapılmalıdır Kirli paspasla temizlik yapılmamalı, kirlenen paspas önce kırmızı kovada kirinden arındırılmalı, sonra mavi kovada yıkanmalı, sıkma presi kırmızı kova üzerine çevrilerek sıkma işlemi yapılmalıdır. Bu işlemi takiben paspas sıcak su ve deterjanla çamaşır makinesinde yıkanıp kurutulduktan sonra tekrar kullanıma sokulmalıdır
Çift Kovalı-Presli Paspas Arabası Kullanımı Gün içinde kullanılan tüm paspaslar, gün sonunda sıcak su ve deterjanla çamaşır makinesinde yıkanıp kurutulduktan sonra tekrar kullanıma sokulmalıdır Islak paspasla silinen alanlar kuru mop ile hemen kurulanmalı, paspaslama işlemi sırasında kirlenme, kayma ve düşmeleri önlemek için uyarı levhaları konulmalıdır
Hastane Temizliğinde Risk Sınıflaması ve Farklı Alanların Temizliği Yüksek riskli alanlar: Ameliyathane, yoğun bakım üniteleri, hemodiyaliz, enfeksiyon kontrol komitesi tarafından belirlenen özel alanlar (allojeneik/otolog kemik iliği nakli yapılan hastaların odaları, izolasyon odaları, nötropenik hasta odaları, solid organ nakli yapılan hastaların odaları, otopsi salonu, doğumhane vb.) Orta riskli alanlar: Laboratuvarlar, hasta odaları, mutfak Düşük riskli alanlar: Hemşire, doktor odaları, ofisler, kafeterya, koridorlar ve depolar
Risk Düzeyi Hastane Bölümü Uygun Temizlik Yüksek riskli alanlar Ameliyathane, yoğun bakım üniteleri, hemodiyaliz, enfeksiyon kontrol komitesi tarafından belirlenen özel alanlar (allojeneik/otolog kemik iliği nakli yapılan hastaların odaları, solid organ nakli yapılan hastaların odaları, nötropenik hasta odaları, izolasyon odaları, otopsi salonu, vb.) Temizlik + dezenfeksiyon Orta riskli alanlar Laboratuvarlar, hasta odaları (banyo ve tuvaletler dahil), mutfak Temizlik* Düşük riskli alanlar Hemşire, doktor odaları (banyo ve tuvaletler dahil), ofisler, kafeterya, koridorlar ve depolar Temizlik* *Yüzeylerin vücut sıvı ve salgıları ile kirlenmesi durumunda temizliğe ek olarak dezenfeksiyon sağlanmalı
Ameliyathane dışındaki yüksek riskli alanlarda [Yoğun Bakım Üniteleri (YBÜ), hemodiyaliz, izolasyon odaları, nötropenik hasta odaları, vb.] günlük temizliğe ek olarak yerler ve elle sık teması olan tüm yüzeyler (etajer, monitör ve ventilatör yüzeyleri, yemek masası, desk, musluk başı, kapı kolu, yatak kenarları, vb.) dezenfekte edilir. Temizlik + dezenfeksiyon işlemi sabah saatlerinde bir kez yapılır, her kirlenme olduğunda ve her hasta değişiminde tekrarlanır.
Hastane Ortamında Bulunan Diğer Yüzeylerin Periyodik Temizliği
Malzeme/Yüzey Temizlenme Sıklığı Nasıl Temizlenecek? Sedye Tekerlekli sandalye Acil arabası Çamaşır arabası Serum askıları Mobilyalar Camlar Perdeler Duvarlar Günde en az bir kez ve kirlendikçe Günde bir kez Ayda bir kez Haftada bir kez Haftada bir kez Kirlendikçe Gerekli görüldükçe Su ve deterjanla silinmeli Toz alma Su ve deterjanla silinmeli Cam temizleme maddesi ile silme ve kurulama Kuru vakum Yıkama Su ve uygun deterjanla silinmeli Tavanlar Ayda iki kez Kuru vakum
Ameliyathane Temizliği
Günün ilk ameliyatından önce Vaka arası Gün sonu Periyodik temizlik
Günün ilk ameliyatı alınmadan önce kullanılacak olan her odada: Tüm aletlerin, eşyaların ve lambaların tüy bırakmayan nemli bezle tozu alınmalıdır Lambaların reflektör alanlarının tozu alınmalıdır Oda zemini su ve deterjanla yıkanmış paspasla temizlenmeli ve kurulanmalıdır
Vaka Aralarında Oda Temizliği Öncelikle kan ve vücut sıvıları ile kirlenmiş yüzeyler organik materyalden arındırılıp dezenfekte edilmelidir Yerde kalan diğer atıklar çek çek ve faraş ile uzaklaştırılmalı, fırça ve süpürge kullanılmamalıdır Oda zemini uygun dezenfektan solüsyonla paspaslanmalı ve kurulanmalıdır
Ameliyat odasının temizliği, temiz alandan kirli alana doğru yapılmalıdır Tıbbi atıklar uygun şekilde ortamdan uzaklaştırılmalıdır Kirli kompreslerin araları toz kaldırılmadan kontrol edilerek çamaşır sepetine atılmalıdır Çöp kovalarının torbaları her ameliyattan sonra değiştirilmeli, ağzı bağlanarak ana çöp bidonuna taşınmalıdır
Vaka Aralarında Oda Temizliği Temizlik ve dezenfeksiyon için kullanılan solüsyonlar her ameliyattan sonra değiştirilmelidir Son olarak yeni vaka başlamadan önce odada bulunan monitör, anestezi cihazı, hasta masası gibi yüzeyler dezenfekte edilmelidir
Gün Sonunda Temizlik Her bölümün ameliyatları farklı saatlerde bittiği için gün sonunda her ameliyat odası için aynı şekilde temizlik yapılması gerektiği unutulmamalıdır Ameliyat odasındaki tüm taşınabilir aletler tekerlekleri silinerek dışarı çıkarılmalı, lambalar, dolaplar vb. dezenfektan solüsyonla silinmeli ve kurulanmalıdır Oda zeminine dezenfektan solüsyonla ıslak vakum uygulanmalıdır
Gün Sonunda Temizlik Oda dışına çıkarılan tüm malzemelerin yüzey ve tekerleri temizlenip dezenfekte edilerek odaya yerleştirilmelidir Cerrahi el yıkama lavaboları önce sıvı deterjan veya ovma maddesi ile temizlenmeli, ardından dezenfekte edilmelidir Vücut sıvı/salgılarının döküldüğü lavabolar önce sıvı deterjan veya ovma maddesi ile temizlenmeli, ardından dezenfekte edilmelidir Ameliyathane koridorlarına dezenfektan solüsyonla ıslak vakum uygulanmalıdır
Periyodik temizlik Ameliyathane faaliyet yoğunluğuna ve kontaminasyon durumuna göre haftada ya da 15 günde bir kapsamlı şekilde temizlenir Tüm taşınabilir aletler dışarı çıkarılır Zemin su ve deterjanla yıkanır, dezenfekte edilir Duvarlar su ve deterjanla yıkanır, tavanlar silinir Kapı kolları, kapılar, cam araları, dolaplar, raflar, prizler,. Temizlenip kurulanır Ameliyat masasının tüm yüzeyleri, aspiratör, askılar, oksijen tanklarının hortumları,..yıkanır, dezenfekte edilir, kurulanır
Cerrahi Yara Sınıflaması na göre Kontamine veya Kirli-İnfekte sınıfına giren ameliyatlardan (gazlı gangren dahil) ve Hepatit B, Hepatit C veya HIV ile infekte hastaların ameliyatlarından sonra ameliyathanede diğer ameliyatlardakinden farklı özel bir temizlik yapılmamalı, ameliyat odası veya ameliyathane kapatılmamalıdır
Ortam Kültürleri Rutin olarak rastgele alınan ortam kültürlerinin enfeksiyon kontrolünde yeri yok Sadece dört özel durumda hedefe yönelik olarak ortam kültürü alınabilir: Salgın incelemesi: Epidemiyolojik inceleme sonucunda kaynak olabileceği düşünülen yerlerden kültür alınabilir. Araştırma Tehlikeli bir kimyasal veya biyolojik ajanın monitorizasyonu Enfeksiyon kontrol pratiğinde yapılan bir değişikliğin etkisinin değerlendirilmesi veya bir sistemin ya da cihazın özelliklerinin değerlendirilmesi
Hastane enfeksiyonlarında En Önemli Bulaş Yolu Direkt temas Kritik önem taşıyan cihaz/aletlerle temas Damar içi kateterler ve bağlantıları, ventilatör devreleri, üriner kateterler, vb. Hasta çevresinde bulunan cansız yüzeylerle temas