2013 Yılı Sektörel Bilançolar Tüm Sektörlerin Finansal Analizi
2013 Yılı Özeti Likidite Durağan İşletme Sermayesi İhtiyacı Artıyor Borçluluk Yükseliyor Finansman Giderleri Yükseliyor Net Kar Düşüyor Merkez Bankası tarafından yayınlanan 2013 yılı Sektör Bilançolarının tüm sektörleri kapsayan verileri incelediğimizde 2013 yılında firmaların Likidite Oranı 2012 yılına göre değişiklik göstermezken Nakit Çevirme Süresi 4 gün uzayarak firmaların İşletme Sermayesi İhtiyacı artmış ve İşletme Sermayesinin Satışlara oranı %22 seviyesine çıkmıştır. 2013 yılında firmaların Borçları yükseliş gösterirken Özkaynakların Aktiflere Oranı %40 seviyesine gerilemiştir. 2013 yılında Finansman Giderleri 2012 yılına göre %91 oranında artış gösterirken firmaların Faiz Karşılama Oranı 2,35x den 1,70x e gerilemiştir. Brüt Kar ve EBIT (Faaliyet Karı) 2013 yılında yükselirken Finansman Giderlerinin büyük yükselişi firmaların Net Karının düşmesine sebep olmuştur. 2
Büyüme Oranları 2013 yılında firmaların Özkaynakları %9 oranında büyürken Aktifleri %18 oranında artmıştır. Bu dönemde Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar %20, Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar %37 oranında artmıştır. Yabancı kaynaklardaki yükselişin te mel sebebinin Mali Borçlardan kaynaklandığı görülmektedir. Aktiflerde görülen bu yükselişin fonlanması Yabancı Kaynaklar tarafından yapıldığı görülmektedir. Ticari Alacakların %16,5 oranında büyümesi sonucunda Alacak Tahsil Süresi 4 gün, Stokların %17,5 oranında büyümesi ile Stok Devir Süresi 5 gün ve Ticari Borçların %17 oranında büyümesi sonucunda Borç Ödeme Süresi 5 gün uzayarak 2013 yılında firmaların Nakit Çevirme Süresi 4 gün uzamış ve İşletme Sermayesi İhtiyacı artmıştır. 3
Büyüme Oranları 2013 yılında firmaların elde ettiği gelir %10 oranında artarken Satış Maliyetinin %8 oranında artması sonucunda Brüt Kar %21 oranında büyümüştür. Faaliyet Giderleri 2013 yılında %11,6 oranında artış gösterirken Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderlerinin %12,5 oranında büyümesi dikkat çekmektedir. Faaliyet Karı (EBIT) %38,5 oranında artarken Finansman Giderlerinin %91 oranında artması sonucunda firmaların Net Karı 2012 yılına göre %24 oranında gerilemiştir. 4
İşletme Sermayesi Yükseliyor 2008 yılında yaşanan kriz sonrasında firmaların risklerden kaçınıp ellerinde daha çok nakit bulundurma arzusu likiditenin yükselmesine sebep olurken Cari Oran 2010 yılından sonra aynı seviyede seyretmektedir. 2010 yılından sonra firmaların Alacak Tahsil Süresinde görülen 5 günlük uzama ve Stokların yükselişi Nakit Çevirme Süresinin uzamasına sebep olurken firmaların İşletme Sermayesi İhtiyacı artmaktadır. 2013 yılında firmaların İşletme Sermayesinin Satışlara göre oranı %22 seviyesine çıkmıştır. Bu durum firmaların finansman ihtiyaçlarını arttırmaktadır. 5
Borçluluk ve Finansman Gideri Yükseliyor Tahsilat ve Stok Devir sürelerinin uzaması sonucunda firmaların İşletme Sermayesi İhtiyacının artması, yükselen aktifleri fonlama ihtiyacı ve geçmiş dönemlerde karlılığın düşük olması firmaların borçlanmalarını yükseltmiştir. Yükselen borçlarla beraber firmaların Finansman Giderleri artarken 2013 yılında Finansman Giderlerinin Faaliyet Karına (EBIT) oranı %59 seviyesine ulaşmıştır. 6
Karlılık ve Verimlilik Artıyor 2013 yılında firmaların Brüt Kar Marjı ve EBIT Marjı yükseliş gösterirken Finansman Giderlerinin Satışlara göre oranı %2 den %3,5 e yükselmesi sonucunda Net Kar Marjı %4 den %2,8 e gerilemiştir. 2013 yılında firmaların kullandığı kaynaklara göre elde ettiği kar yükseliş göstererek ROCE oranı %7,7 den %9,1 e yükselmiş ve sermayenin verimliliği artmıştır. Bunun te mel sebebinde firmaların Faaliyet Karının %38,5 oranında artış göstermesine karşın kullanılan kaynakların %17 oranında artması bulunmaktadır. 7
Sonuç Kriz sonrasında firmaların daha çok likidite bulundurmaları sonucunda nakitlerin yarattığı nakit akışı yönetiminin önemi artmıştır. 2013 yılı verilerine bakıldığında firmaların 2010 yılından beri likidite oranının aynı seviyede devam ettiği görülmektedir. Yükselen likiditeyle beraber firmaların aktifleri yükselirken aktiflerin fonlanması Yabancı Kaynaklarla yapıldığı görülmektedir. Aktiflerin yükselmesi aynı zamanda firmaların işletme sermayelerinin yükselmesine sebep olurken borçlanma ihtiyaçları artmaktadır. Bu borçlanmalar ağırlıklı olarak Kısa Vadeli yapılırken Finansman Giderlerinin yükselmesine ve karların gerilemesine sebep olmaktadır. Bu durumda firmalar İşletme Sermayesi Yönetimine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu durum artan riskleri beraberinde getirirken borçlanmanın çeşitliliği yani Risk Yönetiminin önemi artmaktadır. Özellikle artan kurlar sebebiyle firmaların kur farkı zararları yükselmektedir. Firmaların Nakit Çevirme Sürelerine bakıldığında uzadığı görülmektedir. Özellikle Alacak Tahsil ve Stok Devir Süresinde görülen uzama şirketlerin fonlama ihtiyacını arttırırken Faaliyet Giderleri içerisinde bulunan Satış ve Pazarlama Giderlerinin hızlı yükselişi dikkat çekmektedir. Gelecek dönemlerde firmaların Satış ve Pazarlama alanlarında özellikle vade konularına önem vermeleri gerekmektedir. 2013 yılı verilerine göre firmaların Brüt Kar ve Faaliyet Karı (EBIT) Marjı yükseliş gösterirken artan borçlanma ve kur farkı sebebiyle 2012 yılına göre %91 oranında artan Finansman Giderleri firmaların Net Karının %24 oranında gerilemesine sebep olmaktadır. 2013 yılında kullanılan kaynakların getiri oranı yükseliş göstermesi dikkat çekerken bunun temelinde yükseliş gösteren karlar ve kriz sonrasında firmaların daha temkinli bir şekilde risk faktörünün düşük olduğu alanlara yoğunlaştığı ve yeni yatırımların azaldığı görülmektedir. Bu durum Dünya ekonomisinde olduğu gibi Türkiye ekonomisinin de yavaşlamasına sebep olurken durağanlığın devam etmesi işsizliğin artmasına ve satın alım gücünün gerilemesine sebep olacaktır. Besin olarak görüşümüz işletme sahiplerinin finans yönetimi konusunda stratejik kararlarla alınacak orta ve uzun vadeli iş planları hazırlanması, kısa vadede İşletme Sermayesi Yönetiminin ele alınması, yükselen borçlara karşı alternatif borçlanma araçlarının kullanılması ve likiditenin firma için en verimli bir şekilde kullanılması için Nakit Akışı Yönetiminin devamlı bir şekilde yapılması gerektiği yönündedir. 8
Besfin Finansal Hizmetler Danışmanlık ve Tic. A.Ş. Tel: +90 212 609 83 50 Faks: +90 212 609 83 49 Avrupa Rezidans Karayolları Mah. Abdi İpekçi Cad. No:30 27. Kat 34250 Küçükköy Gaziosmanpaşa İSTANBUL www.besfin.com Bu çalışma, Besfin tarafından özel olarak hazırlanmıştır. Çalışmanın içeriği Besfin in bilgisi dışında kopyalanıp yayınlanamaz. Çalışmanın kapsadığı görüşler ve yorumlar genel kabul görmüş teorik yaklaşımlar olup, gerçekleşmeleri koşullara bağlıdır. Çalışmanın içeriğinin Besfin bilgisi dışında direkt kullanımından doğacak olan zararlardan Besfin ve çalışanları sorumlu tutulamaz. 2014 Besfin Finansal Hizmetler Danışmanlık ve Tic. A.Ş.