ABD İstihdam Raporuna Doğru 06.10.2016 ABD de Eylül ayı İstihdam Raporu 7 Ekim Cuma günü saat 15:30 da açıklanıyor. Raporda tarım dışı istihdam değişimi ve işsizlik oranı yakından takip ediliyor. İstihdam Raporu nda Önemli Noktalar 1) Tarım Dışı İstihdam Değişimi 2) İşsizlik ve İşgücüne Katılım Oranı 3) Ortalama Saatlik Kazançlar 4) Yarı Zamanlı Çalışan Hane Halkı Sayısı 1) Tarım Dışı İstihdam Değişimi Tarım dışı istihdam rakamı, son 12 aylık dönemde aylık ortalama 200 bin kişi arttı. Ağustos ta 151 bin kişi artan tarım dışı istihdamın, Eylül de 172 bin kişi artması bekleniyor. Grafikte tarım dışı istihdam değişiminde 12 aylık dönem gösteriliyor. Kaynak: St. Louis Fed
2) İşsizlik ve İşgücüne Katılım Oranı Ağustos ayı itibarıyla %4,90 oranındaki işsizliğin Eylül ayında da %4,90 oranında sabit kalması bekleniyor. İşgücüne katılım oranı 2010 yılından bu yana belirgin şekilde düşüyor. İşgücüne katılım oranının düşmesinde demografik dönüşüm ve değişim süreci etkili. ABD de İkinci Dünya Savaşı sonrasında nüfusun hızla arttığı 1946-1964 döneminde dünyaya gelen jenerasyon emekli olarak veya diğer sebeplerle işgücünün dışında kalmaya başlıyor. Böylelikle işgücüne katılım oranı geriliyor. Grafikte 1948 yılından bu yana işsizlik oranı ve işgücüne katılım oranı gösteriliyor. Kaynak: St. Louis Fed 3) Ortalama Saatlik Kazançlar Fed üyeleri, ortalama saatlik kazançlar gelişimini istihdam piyasasının sağlığı açısından yakından izliyor. Üyeler, ortalama saatlik kazançların yıllık %3 civarında gelişme göstermesini arzu ediyor. Ücretlerin artması ve böylelikle kişisel harcamaların yükselmesi amaçlanıyor. Ağustos ayında %2,40 oranında artan ortalama saatlik kazançlar yıllık değişiminin, Eylül ayında %2,60 oranında artması bekleniyor.
4) Yarı Zamanlı Çalışan Hane Halkı Sayısı Fed üyeleri istihdam piyasası dinamikleri açısından ekonomik nedenlerle yarı zamanlı çalışan sayısını (PTER) izliyor. Aşağıdaki grafikte PTER istihdamı gösteriliyor. 2016 yılı Ağustos ayı itibarıyla 6,05 milyon Amerikalı ekonomik nedenlerle yarı zamanlı çalışmak zorunda. PTER kaleminin 1955 yılından bu yana ortalaması 4,1 milyon kişi seviyesinde.
5) İstihdam Piyasası Koşulları İstihdam piyasası koşulları, ekonomik nedenlerle yarı zamanlı çalışan sayısıyla yakından ilişkili. Yarı zamanlı çalışan sayısının gerilemesi durumunda, istihdam piyasası koşulları iyileşiyor. İstihdam piyasası koşulları endeksi yükseliyor. Fed faiz artış sürecinde izleyeceği yolu, ekonomik verilere bağlı olarak belirliyor. Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) tarafından yayınlanan toplantı metninde istihdam piyasası koşulları referansına yer veriliyor. İstihdam piyasası koşulları, Kansas City Fed tarafından oluşturulan İstihdam Piyasası Koşulları Endeksi (LMCI) üzerinden ölçülebiliyor. LMCI, Ağustos 2014 tarihinden beri oluşturuluyor. Göstergelerden biri istihdam piyasasının aktivitesini ölçerken, diğeri momentumu ölçüyor. Her iki endeksin yükselmesi, istihdam piyasası koşullarının iyiye gittiğini gösteriyor. Aşağıdaki grafikte veri setinin başladığı 1992 yılından bu yana istihdam piyasası koşulları endeksi gösteriliyor. Sıfır referans çizgisi uzun dönemli ortalamayı gösteriyor.
Sonuç ve Değerlendirme ABD İstihdam Raporu, Fed in faiz artış süreci açısından en geniş kapsamlı resmi sunuyor. Rapora ait alt detaylar küresel para politikasının görünümü açısından önemli ipuçları sağlıyor. Rapordan ABD istihdam piyasası adına güçlü işaretler alınması durumunda, faiz artış sürecine Aralık ta devam edilebileceği algısı güçlenebilir. 2015 yılında ortalama 229 bin kişi artan tarım dışı istihdam, 2016 yılında ortalama 182 bin kişi arttı. İşsizlik oranının Kongre Bütçe Ofisi tarafından tanımlanan tam istihdam seviyesi olan %4,80 oranına yaklaşması, istihdam artış hızının yavaşlamasında etkili. Tam istihdama yaklaşılması da ilerleyen dönemde ücretler üzerinde yukarı yönlü baskı yaratabilir. Atlanta Fed in modellemesine göre, işsizlik oranının 2016 yılı sonunda %4,80 oranına gerilemesi için önümüzdeki dört ayda ortalama 158 bin yeni istihdam yaratılmasının yeterli olduğu sonucuna ulaşabilmek mümkün. ABD ekonomisinde ücretler, yavaş fakat emin adımlarla ilerlemeye devam ediyor. Güçlü hane halkı tüketim harcamaları, istihdam piyasasının gelişmeye devam etmesi ve ekonomik aktivitenin ivme kazanmasıyla 2016 yılı ikinci yarısında büyüme yeniden güçlenebilir. Fed üyeleri mevcut durumda Eylül ayında yayınlanan projeksiyonlara göre, 2016 yılı içinde tek faiz artışı bekliyor. Eylül ayı itibarıyla 17 Fed üyesinden 10 u 2016 yılı içinde tek faiz artışı bekliyor. Piyasa 2016 yılında tek faiz artışı yapılacağını fiyatlıyor. Aralık toplantısında 25 baz puanlık tek faiz artışı yapılması yönünde tahminimizi koruyoruz. Deniz Kahraman deniz.kahraman@ekspresyatirim.com