12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00

Transkript

1 EKONOMİ BÜLTENİ EKONOMİK ARAŞTIRMALAR BİRİMİ KASIM 2013 SAYI:61 Yurt İçi Gelişmeler TÜFE yıllık bazda % 7,71 e geriledi. TÜFE, Eylül ayında bir önceki aya göre %1,80 artış gözlenirken; bir önceki yılın aynı ayına göre %7,71 artış gösterdi. 9 aylık enflasyon artışı ise %6,90 olarak gerçekleşti. Bu kapsamda aylık bazda enflasyon piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşti, yıllık bazda ise bir miktar düşüş gösterdi. TÜFE, (Yıllık Değişim Oranı) Kaynak: TÜİK 11,14 12,00 10,61 10,4310,43 9,07 8,88 9,19 8,28 8,87 10,00 7,80 7,31 7,03 7,29 6,37 6,16 8,00 6,13 6,51 8,30 8,88 8,17 7,88 7,71 6,00 4,00 2,00 0, Ana mal grupları itibariyle TÜFE ye bakıldığında, bir önceki aya göre fiyatlardaki en yüksek artış %9,56 ile giyim ve ayakkabı kaleminde gerçekleşti. giyim ve ayakkabı kalemini % 3,91 ile Gıda ve alkolsüz içeçekler ve %1,58 ile ev eşyası kalemi takip ediyor. Bir önceki aya göre en fazla düşüş gösteren grup %0,73 ile yine alkollü içecekler grubu oldu. ÜFE yıllık bazda % 6,77 ye yükseldi. Üretici fiyatları endeksi aylık bazda %0,69 arttı. Geçen yılın aynı ayına göre artış ise %6,77 olarak gerçekleşti. Tarım sektöründe fiyatlar aylık bazda %4,43 artarken; geçen yılın aynı ayına göre ise %0,59 yükseldi.sanayi sektörü fiyatları ise aylık bazda değişmezken; geçen yılın aynı ayına göre %8,03 arttı. ÜFE (Yıllık Değişim Oranı,%) 12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 11,13 9,15 8,22 7,65 8,06 6,44 6,61 6,38 6,23 6,77 1,88 1,84 2,30 1,70 2, ,23 6,13 4,56 4,03 2,57 3,60 2, Sektörler itibariyle ÜFE değişim oranlarına bakıldığında, sanayi sektörü fiyat artışına aylık bazda en yüksek destek %1,15 ile madencilik alt sektöründe yaşanırken; yıllık bazda en yüksek artış %17,80 ile Elektrik, Gaz, Su alt sektöründe gerçekleşti. Tarım sektörü Balıkçılık alt sektöründe bir önceki aya göre %5,71 lik bir artış görülürken; Tarım, Avcılık, Ormancılık alt sektöründe fiyatlar yıllık bazda %0,17 düşüş kaydetti.

2 TÜFE yi özellikle giyim ve ayakkabı sektörleri ile gıda ve alkölsüz içeçeklerdeki yukarı yönlü artış etkilemiştir. ÜFE yi ise tarım,hayvancılık ve ormancılık alt sektörlerindeki fiyat artışları etkilemiş gözüküyor. Çekirdek enflasyonda Ekim ayında da artış devam ediyor. Bir önceki aya göre çekirdek enflasyon %1,59 artarak yıllık bazda %7,61 e yükseldi. Önümüzdeki dönemde enflasyonun seyri özellikle döviz kurundaki gecikmeli etkiler ve son 3 çeyrektir yüksek seyreden işlenmemiş gıda fiyatlarındaki yükseklişin devamına bağlı olarak yukarı yönlü bir risk taşıyor. Sanayi Üretim Endeksi Eylül de artış gösterdi. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış veriye göre sanayi üretim endeksi Eylül ayında bir önceki aya göre % 5,8 arttı. Alt sektörler itibariyle, madencilik ve taşocakçılığı alt sektörü bir önceki aya göre %4,3 azalırken, imalat sanayi alt sektörü %8, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme alt sektörü ise %1,3 artış gösterdi. 15,0 10,0 5,0 0,0-5,0-10,0 4,9-6,3 13,3-2,8 2,3 1,5 0,1 4,7 2,0 2,9 5,9-1,3 6,4 Takvim etkisinden arındırılmış veriye göre, sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre %6,4 Arındarılmamış TA MTA arttı. Alt sektörler itibariyle bakıldığında, imalat sanayi %8 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme alt sektörlerinde %1,3 artış gözlemlenirken, madencilik ve taşocakçılığı alt sektörü ise %4,3 azaldı. Arındırılmamış veriye göre, sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre %6,4 arttı. Sanayi üretimi yılın ilk çeyreğinde yüzde 1,3 ve ikinci çeyreğinde de yüzde 3,2 artmıştı.ağustos ayı verisinin düşük gelmesinin ardından Eylül ayı sanayi üretiminin %6,4 lük bir artışla 2013 yılındaki en yüksek seviyesine ulaşması ekonomik büyümenin ivmelendiğinin bir göstergesi. Eylül ayı sanayi üretimi ile beraber 3. Çeyrek sanayi üretimi artışı %3,8 olarak geçekleşti. %3,8 lük 3.çeyrek sanayi üretimi artışı, 3.çeyrek büyümesininde %3 ün altına düşmeyeceğini destekler nitelikte. Ekim ayı Kapasite kullanım oranı, reel kesim güven endeksi ve Sameks endekslerindeki yükselişler 4. Çeyrek itibariyle de sanayi üretimindeki artışın devam edeceğine sinyal veriyor.

3 Haziran ayında cari açık 3,3 milyar dolar ile beklentilerin üzerinde gerşekleşti. Ödemeler dengesi Eylül ayı verilerine göre, cari işlemler dengesi piyasa beklentilerinin üzerinde 3,3 milyar dolar açık verdi. Ocak-Eylül döneminde ise cari açık önceki yılın aynı dönemine göre 10,6 milyar dolar artarak 49 milyar dolara, yıllıklandırılmış bazda ise 56,7 milyar dolara ulaştı. -40,0-45,0-50,0-55,0-60,0-65,0 0,0-10,0-20,0-30,0-40,0-50,0-60,0 Cari İşlemler Açığı, Yıllıklandırılmış, milyar dolar -51,3-50,1-48,5-48,5-49,3-48,7-52,2-54,5-55,2-57,4-58,5-59,1 Cari İşlemler Açığı Ocak-Eylül 2013, milyar dolar 2013-Ocak 2013-Şubat 2013-Mart 2013-Nisan 2013-Mayıs 2013-haziran 2013-Temmuz -5,8-5,1-5,6-8,1-7,6-4,8-6,3-2,4-3,3 Yorum / Analiz; Bir önceki yılın aynı Ocak-Eylül dönemine göre aynı kalan ihracat rakamlarına rağmen ithalatın bir önceki yılın aynı dönemine göre 10,5 milyar artış göstermesi yıllıklandırılmış bazda cari açığın artışında etkili olduğunu görüyoruz Parasal olmayan altın ticaretine baktığımızda, 2012 Ocak-Eylül döneminde 4 milyar dolar ticaret fazlası ile cari dengeye olumlu katkı yaparken, 2013 yılı aynı döneminde net parasal olmayan altın ticareti 9 milyar dolar açık ile ödemeler dengesini olumsuz etkilemiş. Parasal olmayan altın ticaretini dışarıda bıraktığımızda ise cari açık rakamı yaklaşık 41,5 milyar civarında. Diğer yandan, finans hesabında yer alan portföy yatırımları (hisse, bono) Eylül ayında bir önceki aya göre 535 milyon dolar artarak 2,2 milyar dolara ulaştı. Bir önceki yılın aynı dönemine göre Finans hesabındaki 2,3 milyar dolarlık artış cari dengeyi olumlu etkiliyor Ağustos Son iki aydır ortalama 2,9 milyar dolarında geçekleşen cari açığın önümüzdeki son 3 ayda da bu ortalamaların gerçekleşeceği varsayımından haraketle OVP 2013 yıl sonu cari açık öngörüsü olan 60,7 milyar dolar hedefinin yıl sonu itibariyle gerçekçi olduğu söylenebilir Eylül 2013 Ocak-Eylül -49,0 İşsizlik oranı Ağustos ayında %9,8 olarak açıklandı. İşsizlik oranı arındırılmamış veriye göre 2013 yılı Ağustos ayında geçen yılın aynı ayına göre 1 puan artış göstererek %9,8 olarak açıklandı. İşsiz sayısı geçen yıl Ağustos ayına göre 361 bin kişi artarak, 2 milyon 806 bin kişiye yükseldi. Aynı dönemde istihdam ise 593 bin kişi artarak 25 milyon 960 bin kişiye yükseldi.

4 10,2 10,0 Mevsim etkilerinden arındırılmıiş işsizlik oranı ise değişim göstermeyerek %10,1 civarında gerçekleşti. 9,8 İstihdam edilenlerin %25,1 i tarım, %19,1 ü sanayi, %7,2 i 9,6 9,4 9,4 9,5 9,4 9,4 9,5 inşaat, %48,6 si ise hizmetler 9,4 9,3 9,3 sektöründe yer aldı. Önceki 9,2 9,1 9,1 yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında istihdam 9,0 edilenler içinde hizmet sektörünün payı 0,6 puan, sanayi sektörünün payı 0,4 puan artarken tarım sektörünün payı 0,8 puan, inşaat sektörünün payı ise 0,3 puan azaldı. İstihdam edilenlerin oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre 0,3 puanlık artış göstererek %46,6 dan %46,9 a yükseldi. İşgücüne katılma oranı ise 2013 yılı Temmuz döneminde bir önceki yılın aynı ayına göre 0,9 puan artarak %51,6 olarak gerçekleşti. İşgücüne katılma oranının bir önceki yıla göre %50,7 den %51,6 ye yükselmesi tek başına ele alındığında olumlu bir gelişme. İşsizlik Oranı, mevsimsel etkilerden arındırılmış, % 9,6 9,7 10,1 10,1 Mevsim etkilerinden arındırılmış seriye göre, Türkiye deki işsizlik oranı Temmuz ayındaki iki haneli değeri %10,1 olarak korumaya devam ediyor. Son iki yıllık sürede, dalgalı bir seyir izlemekle beraber, işsizlik oranı tek haneli bir görüntü arz ediyordu. Geçen yılın aynı ayına göre işgücüne katılım oranının artmış olmasıyla beraber istidamın yeterince attrılamaması işsizlik rakamını yukarı çekmiştir. İmalat sanayi kapasite kullanım oranının Ağustos 2013 döneminde, geçen yılın aynı ayına göre artış göstermesine paralel bir şekilde, istihdama sanayi sektörü Ağustos ayında pozitif katkı yapmıştır. SAMEKS Ağustos verileri de sanayi ve hizmetler sektöründe istihdamın artacağı yönündeydi. Fakat istihdamdaki artışların kısıtlı kalması sebebi ile, ekonominin işgücüne katılımı Ağustos ayında absorve edilememiştir. Eylül ayı öngörülerimiz ise gerek Eylül ayı Kapasite kullanım oranında ve sanayi üretimindeki bir miktar düşüşler ve gereksede SAMEKS Eylül verisinin istihdam oranında öngördüğü çok yavaş artışlar nedeniyle istihdam piyasasının durağan bir görüntü çizeceği yönünde.

5 Yurt Dışı Gelişmeler ABD de Ekim ayı tarım dışı istihdam ve işsizlik verileri. Ekim ayı tarım dışı istihdam verisi 120 bin olan piyasa beklentinin oldukça üzerinde 204 bin kişi ile sürpriz bir artış gösterdi. Aynı dönemde işsizlik oranı ise %7,2 ile beklentiler doğrultusunda gerçekleşti. ABD ekonomisi yılın 3. Çeyreğinde stoklardaki hızlı yükseliş ve hanehalkının harcamalarını arttırmasıyla yıllık bazda %2,8 genişlerken bir önceki çeyrekte GSYH büyümesi %2,5 olarak gerçekleşmişti. Tüm bu veriler FED varlık alımlarının öngörülenden daha erkene çekebileceği şekilde tarafından algılanarak piyaalarda dalgalanmaya sebeb oldu. Japonya ve Euro bölgesinde büyüme zayıf. Japonya ve Euro bölgesi düşük ihracat rakamlarının etkisiyle öne çıkan zayıf büyüme rakamları küresel ekonomik toparlanmanın yılın ikinci yarısında hız kacanacağı bekletilerini gölgeledi. Avrupa Merkez Bankası nın deflasyon endişesiyle politika faiz oranını 25 baz puan indirerek %0,25 e indirmesinin ardından açıklanan Euro Bölgesi 3. Çeyrek büyümesi % 0,1 de kaldı. Japonyada ise 3. Çeyrek sonunda yıllık bazda büyüme yarı hızına düşerek %1,9 olarak gerçekleşti. Euro bölgesinin 3. Çeyrek sonunda yıllıklandırılmış büyümesi ise %0,4 ile, Amerika nın %2,8 lik ve japonya nın %1,9 büyüme oranları ile karşılaştırıldığında çok düşük olduğunu görüyoruz. Çin ekonomisi büyümeye devam ediyor. Çin'de Ekim ayı sanayi üretimi yıllık bazda %10,3 artarak beklentilerin üzerinde bir performans sergiledi. Ek olarak parakende satışların bir önceki yıla göre %13,3 ve ihracatın %5,6 artması Çin de büymedeki momentumun hız kazandığına işaret ediyor. Yasal uyarı. Bu Ekonomi Bülteninde yer alan haber ve yorumlar güvenilir olduğuna inanılan ve kamuya açık bilgi kaynaklarına dayanmaktadır. Sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır, haber ve yorumlar yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Bu bülten üyelerine göderilir, her hakkı mahfuzdur, izinsiz ve referans olarak kullanılamaz.