İÇİNDEKİLER Önsöz..................................................... 13 1. BÖLÜM: BU KİTAP NE ANLATIYOR? Kitabın Amacı Ne?........................................... 15 Kimler İçin Yazıldı?........................................... 15 2. BÖLÜM: NEDEN SİGORTA YAPTIRAYIM Kİ? Sigorta Nedir?............................................... 17 Sigortacılık Sistemi Nasıl Çalışır?................................. 18 Sigortaya Neden İhtiyaç Var?.................................... 20 Kimler Sigorta Yaptırmalı?..................................... 21 Temel Sigorta Terimleri Nelerdir?................................ 21 Sigorta Kumar mıdır?......................................... 27 Sigorta Boşa Harcanan Para mıdır?............................... 28 3. BÖLÜM: SİGORTA ÜRÜNLERİ NELERDİR? A) Araç Sigortası............................................. 29 1. Kasko Sigortası 2. Trafik Sigortası B) Konut Sigortası............................................ 34 1. Konut Paket Sigortası 2. Zorunlu Deprem Sigortası C) İşyeri Sigortası............................................ 36 D) Sağlık Sigortası............................................ 39
E) Seyahat ve Seyahat Sağlık Sigortası............................. 40 F) Ferdi Kaza Sigortası........................................ 42 G) Kredi Sigortası............................................ 43 H) Hayat Sigortası............................................ 44 I) Diğer Sigorta Ürünleri........................................ 45 4. BÖLÜM: SİGORTA YAPTIRIRKEN Hangi Sigortaları Satın Almalısınız?................................ 51 Sigorta Yaptırırken Nelere Dikkat Etmelisiniz?....................... 56 Genel Tavsiyeler........................................... 56 Ürüne Özel Tavsiyeler........................................ 59 Sigortanızı Daha Ucuza Nasıl Satın Alabilirsiniz?..................... 64 Hangi Sigorta Şirketi?.......................................... 69 Hangi Sigorta Aracısı?.......................................... 70 5. BÖLÜM: SİGORTA POLİÇESİ NE ANLATIR? Trafik Sigortası Poliçesi Örneği................................... 72 Trafik Sigortası Poliçesinde Nerelere Dikkat Etmelisiniz?................. 74 Kasko Sigortası Poliçesi Örneği................................... 75 Kasko Sigortası Poliçesinde Nerelere Dikkat Etmelisiniz?................ 82 Konut Sigortası Poliçesi Örneği................................... 83 Konut Sigortası Poliçesinde Nerelere Dikkat Etmelisiniz?................ 91 6. BÖLÜM: EYVAH HASAR OLDU! ŞİMDİ NE YAPMALI? Hasar Anında Neler Yapmalısınız?................................. 93 Hasar Sonrasında Sorumluluklarınız Nelerdir?....................... 94 Hasar Sonrasında Ne Yapmalısınız?............................... 95 7. BÖLÜM: SIK SORULAN SİGORTA SORULARI VE YANITLARI A) Genel Sorular............................................. 109 B) Trafik Sigortası Soruları...................................... 114 C) Güvence Hesabı Soruları..................................... 124 Ç) Kaza Tespit Tutanağı Soruları................................. 127
D) Kasko Sigortası Soruları..................................... 130 E) Zorunlu Taşımacılık Sigortası Soruları........................... 133 F) Konut Paket Sigortası Soruları................................. 135 G) Zorunlu Deprem Sigortası Soruları............................. 136 H) Tarım Sigortası Soruları..................................... 141 I) Sağlık Sigortası Soruları...................................... 142 İ) Hayat Sigortası Soruları...................................... 143 J) Diğer Sorular.............................................. 144 EKLER EK A. Sigorta Şirketlerinin Listesi................................. 146 EK B. Kaza Tespit Tutanağı Örneği............................... 148 EK C. Kaza Tespit Tutanağı Nasıl Doldurulur?....................... 149 EK D. Bilgilendirme Formu Örneği............................... 150 EK E. Sigortayla İlgili Önemli Web Siteleri.......................... 154 EK F. Sigorta Sözlüğü......................................... 155 Kaynakça.................................................. 165
Yazar Hakkında Mahir Çipil, sigortacılık sektörünün düzenlenmesinden ve denetlenmesinden sorumlu kamu otoritesi olan Hazine Müsteşarlığı nda başladığı çalışma hayatına Türkiye nin önde gelen sigorta şirketlerinden birinde devam etmektedir. Yazar, lisans derecesini Hacettepe Üniversitesi İşletme Bölümü nden almış, iş idaresi yüksek lisans (MBA) eğitimini ise Amerika Birleşik Devletleri nde Cornell University Johnson Graduate School of Management ta ve İngiltere de London Business School da yapmıştır. Risk yönetimi ve sigortacılık konularıyla ilgili olarak yurtiçinde ve dışında çeşitli kurumlarda ve üniversitelerde eğitimler vermiştir. Bu alanda daha önce yayınlanmış akademik iki kitabı ve çeşitli çalışmaları bulunmaktadır.
Önsöz Sigorta, hakkında konuşmaktan genellikle pek hoşlanmadığımız konulardan biridir. Aslında, haksız da sayılmayız. Kaza, hastalık, felaket ve ölüm gibi can sıkıcı kavramları akla getirebilecek bir konu hakkında konuşmak kime sevimli gelebilir ki? Ancak bu konular hakkında ister konuşalım ister konuşmayalım, hayatlarımız pek çok riskle çevrilmiş durumda. Kaza riski, hastalık riski, yaralanma riski, işsiz kalma riski, hırsızlık riski, deprem riski, yangın riski ve en kaçınılmaz olanı ölüm riski gibi... Maalesef bu riskleri yok sayarak daha güvenli bir hayat sürdürmek olası değil. Aslında hayatımıza ve varlıklarımıza ilişkin risklerin made sonuçlarının yükümlülüğünü güvence altına almak için elimizin altında çok pratik bir çözüm var: sigorta. Ama sigorta oldukça teknik bir konu olduğu için tüketici için genellikle pek çok bilinmezliği de beraberinde getirir: Hangi riskler için sigorta ürünü satın almalıyım?, Ödeyeceğim sigorta primini nasıl düşürebilirim?, Sigorta yaptırırken nelere dikkat etmeliyim?, Poliçemde yazılı olanlar aslında ne anlatıyor?, Bir hasar anında ne yapmam gerekir?, Sigortalı olarak haklarım neler?... Bu kitabı yazmak için beni harekete geçiren işte bu ve benzeri sorular oldu. Sigorta konusunda bilgi edinmek isteyen bir tüketici için ülkemizde ne yazık ki pek fazla kaynak olduğu söylenemez. Umarım, elinizde tutmakta olduğunuz kitap sigortacılık alanında bilgi arayanlar için pratik bir başvuru kaynağı olur 13
14 ÖNSÖZ Diğer kitaplarımda olduğu gibi bu çalışmamda da ilgi, destek ve fikirleriyle beni destekleyen aileme teşekkürlerimi sunarım. Son olarak, sigortacılık konusundaki ilgi, bilgi ve tecrübemin oluşmasındaki değerli katkılarından dolayı bugüne kadarki tüm çalışma arkadaşlarıma şükranlarımı sunarım Mahir Çipil Şubat 2011 Ankara & İstanbul
1 BU KİTAP NE ANLATIYOR? KİTABIN AMACI NE? Elinizde tutmakta olduğunuz kitabın iki temel amacı var: a. Sigorta ürünlerini kolay anlaşılır bir şekilde anlatıp, pratik tavsiyeler ve ipuçları ile kişinin gereksinimlerine en uygun sigortanın en makul fiyata satın alınmasına yardımcı olmak. b. Hasar anında ne yapılması gerektiği konusunda ipuçları vererek, zahmetli olabilecek bu sürecin en hızlı ve kolay şekilde atlatılmasına yardımcı olmak. Bunlara ek olarak, bu kitapla dolaylı olarak da olsa sigorta konusundaki duyarlılığı ve bilinci artırmayı amaçladığımı da söyleyebilirim. KİMLER İÇİN YAZILDI? Bu kitabın sigorta hakkında olduğu ortada. Ancak, piyasada bulacağınız diğer tüm sigortacılık kitaplarının aksine, üniversitede bu konuda eğitim alan veya sigortacılık sektöründe çalışan ya da çalışmayı düşünenler için kaleme alınmadı. 15
16 SİGORTA: BOŞA HARCANAN PARA MI? Kitap, sigortalılar yani tüketiciler ve sigorta satın almayı planlayan olası sigortalılar için yazıldı. Hayatındaki riskleri yönetmek için sigortaya ihtiyaç duyan herkes bu kitabın okur kitlesi içinde kendisine yer bulabilir...