Arı Ürünleri, Bitkiler ve Sağlığımız Yard. Doç. Dr. Mine Koçyiğit
Arı zehiri Arılarda zehir torbasına bir kanal ile bağlanan asit ve alkali salgı bezlerinde üretilerek zehir torbasında depolanır. Bir batırmada yaklaşık 0,1 mg zehir enjekte eder. Eğer düşman insan veya esnek derili bir memeli ise iğne batırma düzeneğiyle brilikte deride kalır, arı da ölür.
3 günlük arıların zehir bezleri arı zehiri üretmeye başlar, 2-3 haftalık arılar en yüksek zehir üretimine sahiptir. Bir arı ortalam olarak 0,15 mg zehir üretir. Arının bir zar veya filtre kağıdına sokturularak bu maddelerden arı zehirini ayrştırması veya Elektrik şoku ile çalışan cihaz yardımıyla arının bir cam plak üzerine zehrini boşaltması gibi 2 farklı yöntemle arı zehri edilebilir. Bir sezonda bir koloniden elde edilebilecek miktar 2-4 gramdır.
Avrupa'da uzun yıllar arı zehiri, eklem rahatsızlıklarında, romatizmal hastalıklarda, gribal enfeksiyonlarda ve ortopedik hastalıklara karşı kullanılmakta, iltihap kurutucu ve analjezik (ağrı kesici) etkileri bulunmakta, epilepsiye, bazı kanser çeşitlerine, boğaz enfeksiyonlarına, migrene, ülsere, astıma kullanılmaktadır. Amerikan Apiterapi Birliği, doku sertleşmesi, deri veremi, kronik yorgunluk sendromu, yara izi, deri kanseri, ekzema gibi hastalıkların tedavisinin arı zehiri ile yapıldığını bildirmiştir.
Polen Polen çiçek tozudur. Polen tanelerini şekli, büyüklüğü ve üzerindeki süsleri bitkileri tanımamıza yardımcı olan karakterlerdir. Balda polen analizi yaparak hangi bitkiden polen olduğunu saptamak mümkündür. Her bitkinin polen tanelerinin şekilleri, büyüklükleri, renkleri ve dış yüzündeki süsleri birbirinden farklıdır.
Tozlaşma Kapalı tohumlu bitkilerde bir çiçeğin anterlerinden dışarı verilen polenin çeşitli yollarla yine aynı çiçeğin veya o bitkinin bir başka çiçeğinin dişi organının stigması üzerine taşınması olayına tozlaşma (Polinizasyon) denir. Arı, sinek gibi kınkanatlı böceklerin aracılığıyla gerçekleşen tozlaşma şekline entemofili denir.
Entemofil çiçeklerde böcekleri çeken adaptasyonlar 1. Petal renkleri: özel desenli ve UV ışınlarını absorbe eden pigmentler içeren petaller 2. Çiçek kokuları: Hoş kokulu (Jasminum officinale Yasemin) veya leş kokulu (Arum sp. Yılan yastığı) 3. Nektaryumlar 4. Bazı özel morfolojik adaptasyonlar: Viola sp. de mahmuz, Salvia sp. de stamen, Arum sp. de çiçek durumu Viola sp. Arum sp. Salvia sp.
Arıların büyüyüp gelişmelerini tamamlamaları, salgı bezlerinin gelişmesi için gerekli olan başlıca protein kaynağıdır. Polen insan beslenmesi için çok büyük bir öneme sahiptir. Büyümeyi hızlandırma, yorgunluğu giderme, kansızlığı önleme, metabolizmayı düzenleme özelliğinin yanı sıra polen, polen alerjisi olan kişilerin tedavisinde, prostat karaciğer, hastalıklarının tedavisinde kullanılmaktadır.
Arıların ilgi göstermediği polenler besin değeri düşük, sindirimi zor veya zehirli polenlerdir. Anter Polen arılar tarafından ağızda ıslatılarak arka bacaklarında top şekline getirilir. Bu şekilde kovana taşınarak petek gözlerinde depolanır. Polenin besleyiciliği bitki türüne göre değişiklik gösterebilir. Hem yavru beslenmesinde hem de arı sütü salgılayan genç işçi arıların beslenmesinde kullanılır.
Polen kapanları
Polen
Polifenoller ve Flavonoidler Polen de polifenolik bileșikler ve flavonoidler açısından zengindir. Bileșiminde gallik asit, vanilik asit, parahidroksibenzoik asit ve fenolik asit gibi polifenolik asitler ve kuersetin, kamferol, galangin, fisetin, pinosembrin, naringin, hesperitin, apigenin, akasetin, krisin ve luteolin gibi flavonoidler bulunmaktadır. Flavonoid türü ve miktarı polenin çeșidine göre değișse de polenler en az 8 çeșit flavonoid içerirler.
Polenin bazı farmakolojik etkileri Polenin antibakteriyel ve antifungal özelliğinin bulunduğunu bildirmektedir. ticari antibiyotiklere karșı direnç geliștiren bakterilerin sayısı arttıkça arı poleninin yeni bir antimikrobiyal ajan olarak potansiyel bir kaynak olabileceğinin altı çizilmiștir. Farklı botanik orijinli polenler farklı antioksidan kapasitelere sahiptir. Menopoz belirtilerini ve menopoz sonrası kemik erimesini yavașlattığı veya önlediği; Kadınlarda göğüs kanseri tedavisinde veya önleyici etkisi
Trikolpat-Ranunculaceae
Hekzakolpat-Labiatae
Trikolporat-Leguminosae
Monokolpat-Liliaceae Allium
Pinus- Pinaceae 1 kanatlar 2 generatif hücre 3 polen tübü 4 Nükleus
Tetrat Polen-Ericaceae
Asteraceae-Trikolporat
Apiaceae-Trikolporat
Iris Monokolpat-Iridaceae
Crocus-Iridaceae