www.pwc.com.tr. 12. Çözüm Ortaklığı Platformu Ekonomik Göstergeler Neyi Gösteriyor? 2013 e Bakış ve 2014 Beklentileri
İçerik 1. 2013 Nasıl Geçti? 2. 2014 e İlişkin Beklentiler 3. Makroekonomiyle Vergi Öngörüleri 2
2013 Nasıl Geçti? 3
2013 Makro Özet (1/2) Ekonomik Aktivitede Göreli İyileşme Özel tüketimde göreli artış (net ithalatçı konumuna dönüş) Kamu sektörünün önderliği Sanayi üretiminde dalgalı seyir Yılın En Önemli Göstergesi: Enflasyon TL deki değer kaybı İşlenmemiş gıda fiyatlarındaki artış Talep artışı Cari Açıkta Farklı Bakışlar Farklı Sonuçlar Altın ve enerji ithalatı hariç iyileşme İthal mal talebindeki artış Fed in tahvil alımını azaltma olasılığı 4
2013 Makro Özet (2/2) Bütçede İşler Yolunda Gelir Gider dengesi hedeflerle uyumlu İşgücü Piyasası Olumlu Bir Çerçeve Çizmedi Üretimdeki dalgalanmaya paralel Borçluluk: Dış Kırılganlıkta Önemli Kriter Kamu ve özel sektör dış borcu artmaya devam ediyor 5
2014 e İlişkin Beklentiler 6
Ekonomi Dinamiklerini Şekillendirecek Konular Sıkı Para Politikası Faiz Artışı? Enflasyon Ekonomik Büyüme Cari Açık Kredi kartları ve kredilere ilişkin değişiklikler Banka dışı finansal kurumlara getirilmesi muhtemel yükümlülükler Özel Tüketim (Büyüme) Cari Açık Tasarruf Özel Sektörde Yeni Yapılanma İhtiyacı Tahvil alım programının azaltılması Kur, Faiz, Enflasyon Cari Açık Dış Borç Yerel seçimlere bağlı harcamaların artırılması Bütçe Ekonomik Büyüme 7
Jan/08 Apr/08 Jul/08 Oct/08 Jan/09 Apr/09 Jul/09 Oct/09 Jan/10 Apr/10 Jul/10 Oct/10 Jan/11 Apr/11 Jul/11 Oct/11 Jan/12 Apr/12 Jul/12 Oct/12 Jan/13 Apr/13 Jul/13 Bu politikalara neden ihtiyaç duyuluyor? (1/2) Krediler ve Cari Açık İlişkisi 40.00 0.45 30.00 0.4 0.35 20.00 0.3 10.00 0.25 0.2-0.15-10.00 Enerji Dışı Cari Açık (Yıllıklandırılmış, milyar $) 0.1 0.05-20.00 Kaynak: TCMB, BDDK, Türkiye Enerji ve Altın Dışı Cari Açık (Yıllıklandırılmış, milyar $) 0 Krediler (Yıllık % Değişim) 8
Ocak 10 Nisan 10 Temmuz 10 Ekim 10 Ocak 11 Nisan 11 Temmuz 11 Ekim 11 Ocak 12 Nisan 12 Temmuz 12 Ekim 12 Ocak 13 Nisan 13 Temmuz 13 Ekim 13 Bu politikalara neden ihtiyaç duyuluyor? (2/2) Küresel Merkez Bankası Politikaları Enflasyonda son dönem gözlenen yükseliş 13.00% 11.00% TÜFE (Yıllık % Değişim) Çekirdek Enflasyon (I Endeksi) 9.00% 7.00% 5.00% 3.00% 1.00% Kaynak: TUİK, Türkiye 9
TCMB ve BDDK uygulamalarının makro etkileri Üretim Enflasyon Krediler Özel Tüketim Ekonomik Büyüme Faiz Gelirleri Tasarruf İthalat Vergi Gelirleri Bütçe Açığı Diğer faaliyet ücret ve komisyon? Cari Açık Dış Ticaret Açığı Banka Karları Kredi Notu Yabancı Yatırım Ekonomik Büyüme 10
Kredi Kartları ve Kredi Vade Sınırlamalarının Olası Sektörel Etkileri ve Sonuçları Kredi Artış Hızında Belirgin Yavaşlama Kredi Kartı Komisyon Gelirlerinde Azalma Bireysel Bankacılık ve Kredi Kartı segmentlerinde yoğunlaşan bankalarda gelir düşüşü Vade düzenlemesinin etkisi düşük olacaktır 50,000TL üzeri araç talebinde düşüş Finansman Şirketleri Önem Kazanır (BDDK bu noktaya da müdahale edebilir) Filo Kiralama Talebinde Artış Görülebilir En çok etkilenmesi beklenen sektör Daha önce taksit sınırlaması yoktu Büyük ölçüde kredi kartı ve taksitlendirme ile harcama yapılan sektörde tüketici talebinde düşüş görülebilir Senet ya da finansman imkanları ortaya çıkacaktır 11
Kredi Kartları ve Kredi Vade Sınırlamalarının Olası Sektörel Etkileri ve Sonuçları Benzin ve gıdada 2005 ten bu yana olan uygulama ile aynı olduğundan herhangi bir etki beklenmiyor Beyaz eşya ve mobilyada hali hazırda olan taksit sayısı ile aynı olduğundan herhangi bir etki olmayacaktır. Senet opsiyonu mevcut durumda da kullanıldığından, olası bir taksit sınırlandırması talepte bir sıkıntı yaratmayacaktır. 12
Şirketler Özelinde Görülmesi Muhtemel Uygulamalar Kredi kartı limitleri sonrası tüketici finansmanı işine giren şirketlere yönelik uygulamalar artabilir (Finansman şirketlerine 6.12.2013 tarihli yükümlülük cetvelinden itibaren geçerli olacak şekilde TCMB nezdinde zorunlu karşılık bulundurma zorunluluğu getirilmiştir) BDDK ya tabi şirketlerde yasa kapsamında da belirtildiği üzere, bankacılık sektöründe olduğu gibi standart oranlar belirlenmeye başlanabilir 13
Fed Kararı: Parasal Genişlemede Sona Doğru Tahvil Alımının Azaltılması & ABD Faizlerinde Yükseliş Gelişmekte Olan Ülkelerde Sermaye Çıkışı Kur Enflasyon Cari Açık Finansman Riski Faiz Dış Ticaret Açığı Dış Borç 2014 te dış borcu bulunan şirketler kur ve faiz riskini yönetmek üzere türev araçlara daha fazla talep göstermelidir 14
Yerel Seçimler Aralık 2013-Mart 2014: Harcamalarda artış Yılın ikinci çeyreğinde: Elektrik ve Doğalgaz Fiyat Artışları Vergi Artışları Politika Faiz Artışı Bütçe Açığı/Milli Gelir Genel Mahalli İdareler Seçimleri: 2004 2009 2014 14% 12% 10% 8% 6% 4% Hedef Gerçekleşme 2% 0% 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Kaynak: Maliye Bakanlığı, TUİK 15
Yani 2014 te Ekonomik Büyüme Enflasyon Cari Açık Bütçe 2013 e paralel (baz senaryo) Değişen kompozisyon TL de beklenen değer kaybı Gıda fiyatları artışı Olası fiyat ayarlamaları ve vergi artışları Özel tüketimde azalma Kredi artış hızında azalma Özel tüketimde düşüş Kura bağlı dış ticarette yeniden dengelenme Tasarruf artışı Seçim baskısı Tüketim düşüşüyle vergi gelirlerinde azalma Kur ve Faiz Küresel Merkez Bankası Politikaları Enflasyon ve TCMB uygulamaları 16
Makroekonomiyle Vergi Öngörüleri 17
2012 ve 2013 Vergi Gelirleri 80 70 60 50 40 30 20 10 0 2012 Tahmin Gerçekleşme 2012 de genel itibarıyla vergi geliri gerçekleşmeleri ile tahminler arasında paralellik gözlenmişti. Ancak özel tüketimin beklentilerin altında kalması sebebiyle KDV gelir gerçekleşmelerinin tahminlerin altında kalmıştı. 2013 2013 de de yine tahminlerle uyumlu gerçekleşmeler gözlenirken ÖTV ve harç gelirleri beklentilerin üzerinde gerçekleşecek gibi duruyor. 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Tahmin Gerçekleşme Kaynak: Maliye Bakanlığı 18
2014 Tasarısı 100 90 3% 2013 2014 Bütçe Tasarısı 80 70 12% 6% 60 50 40 7% 4% 30 20 10 13% 17% 11% 15% 9% 0 Gelir Vergisi Kurumlar Vergisi ÖTV Dahilde Alınan KDV İthalatta Alınan KDV Motorlu Taşıtlar Vergisi BSMV Damga Vergisi Harçlar Diğer Vergiler Kaynak: Maliye Bakanlığı 19
2014 te KDV artışı olmayacak gibi duruyor ama 50% 40% 30% 20% 10% 0% -10% -20% -30% -40% Yıllık Değişim (%) 22% İthalat 39% İthalattan Alınan KDV 34% 32% 30% 19% 13% 22% 4% 3% 6% 2007 2008 2009 2010 2011-2% 2012 2013 Tahmini -13% -30% 10.00% Kaynak: TUİK, Maliye Bakanlığı, Orta Vadeli Program, Türkiye 8.00% 4% 6% 2014 Bütçe Önümüzdeki yıl bütçede öngörülenin üzerinde öğretmen alınması halinde bu ancak vergi ya da borçlanmayla karşılanabilir Mehmet Şimşek, 27 Kasım 2013 Yıllık Değişim (%) Özel Tüketim Büyüme (Sol Eksen) Dahilde Alınan KDV 30% 25% 6.00% 4.00% 2.00% 0.00% -2.00% 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Bütçe 20% 15% 10% 5% -4.00% 0% Kaynak: TUİK, Maliye Bakanlığı, Orta Vadeli Program, Türkiye 20
Sorularınız? İletişim bilgilerimiz: Başar Yıldırım Finansal Sektör Araştırma ve Analiz Müdürü Tel: +90 212 326 6716 e-posta: basar.yildirim@tr.pwc.com [2013] Türkiye. Tüm hakları saklıdır. Bu belgede ibaresi, her bir üye şirketinin ayrı birer tüzel kişilik olduğu PricewaterhouseCoopers International Limited in bir üye şirketi olan Türkiye yi ifade etmektedir. Türkiye, Başaran Nas Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş., Başaran Nas Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş. ve PricewaterhouseCoopers Danışmanlık Hizmetleri Ltd. Şti. ticari unvanları ile Türkiye'de kurulmuş tüzel kişiliklerden oluşan Türkiye organizasyonunu ifade ve temsil etmektedir.