BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE E DEVLETİ İZLEME KOMİTESİ FAALİYET RAPORU Komitemiz göreve başladığı günden bu tarihe kadar toplam 5 toplantı gerçekleştirmiştir. GÖREVİ ADI SOYADI Başkan MESUT DÜZGÜN Komite üye toplam sayısı 11 dir. Komite toplantılarımız, ilk toplantılardan başlayarak katılım oranları her geçen toplantıda daha da düşmüştür. Sekreter GİZEM OVALI KORUDAĞ Başkan Yrd. HÜRÜ BOZKURT ÖZDEMİR Komite üyelerinin yarı yakını ile toplantılarımız gerçekleşmiştir. FATİH ERTÜRK AYŞEGÜL YÜCE Katılım sağlayan üyelerle ortak bir kararla, daha çok HALİL YAVUZ toplantı yapmak yerine, çalışmalarımızı sanal ortamda yapma kararı aldık. HALUK AKSU İhtiyaç duydukça da bir araya geldik. KAMİL ERKAN TAŞHAN İlk toplantımız genellikle üyelerin bir birlerini tanıma TURAN AYDIN ve kaynaşma atmosferinde geçmiş.komitemize ilişkin VOLKAN KIYICI ilk yapacağımız çalışma ve bu çalışmalara ilişkin nasıl YILMAZ YILDIRIM bir yol haritası izleneceği tartışılmış,fikir alış-verişinde bulunulmuştur. İkinci ve üçüncü toplantılarımızda komitemizin çalışma alanları ili ilgili konular tartışılmış, pratikte bir şey ortaya koymasa da,düşünsel anlamda sağladığımız bilgi alış-verişi bakımından verimli olmuştur. İlk toplantıdan itibaren komite üyelerimizle, çalışma yapacağımız alanları belirleme,bu alanlarla ilgili hem bireysel hemde grup olarak nasıl bir strateji ile çalışacağımıza dair düşünsel çalışmalar ekseninde geçmiştir. Son iki toplantıdaki katılım yetersizliği sorgulanmış, buna ilişkin toplantı sonrası komite üyelerinin tam katılımının sağlanmasına ilişkin bilgilendirme maili atılmıştır. Bu eksende komite üyeleriyle ilk 3 toplantı da; Komite, amaç konusu sınırları dahilinde konu belirlemeleri yapacak.(çalışma konuların sayısı 5 de olur, 10 da olur burada bir sınırlama yok.) Sonrasında belirlenen bu konularda niteliksel bağlamda bir elemeye tabi tutulacaktır. Komite, yine amaç konusuna uygun bir misyon ve bir vizyon tanımlaması yapacak. Ayrıca komite, komitesini bir anlam bütünlüğü içerisinde doğru ifade edecek bir slogan bulacak. Bu bir aylık süre zarfında her komite üyesi,hem bireysel hemde bir grup misyonunu göz ardı etmeden fikirler üretecek,bu çalışmalar mail grubunda ki komite üyeleriyle paylaşılacak ve fikir alış-verişinde bulunulacağı kararlaştırılmıştır. Fakat komitemize, Oda Yönetim Kurulundan bir öneri geldi. Öneri; E devlet projesi kapsamında Maliye Bakanlığı çalışmalarının belirlenip yol haritasının Hazırlanması. Konusunda çalışma yapmak idi. 199
Biz de komite olarak,bu önerisi paralelinde E-Devlet kapsamında Maliye Bakanlığı nın çalışmaları yakından izlemek ve katkıda bulunmak, öneriler sunmak için iletişim kanalları aradık. Komite olarak yaptığımız bir toplantıda, Maliye Bakanlığın,e-devlet projesi kapsamında sürdürdüğü yada sürdürmeyi düşündüğü çalışmalarının belirlenebilmesi İçin, bakanlığın ilgili birimleri ile iletişime geçmek ve iletişim sağlayabilmenin en yetkili yolu, odamız yönetiminn bir kanal yaratma fikri düşünülmüştü. Fakat bu konuda bir dönüş olamayınca, odayı temsilen komite olarak iletişim kanalları ardık. Bu karar doğrultusunda, Gelir İdaresi Başkanlığının ilgili biriminin; Ankara da Gelirler İdaresi Bilgi Güvenliği Bilişim Sistem Müdürlüğü olduğunu tespit ettik. İlgili birimin müdürü Mustafa Tosun Bey ile 14.09.2014 ve 15.09.2014 tarihinde telefon ile iletişim kurmak girişimimiz karşılık bulmayınca, 15.09.2014 tarihinde duruma ilişkin bir mail attık. Fakat maalesef henüz bir dönüş olmadı. Bu arada Oda yöneticimiz ve komitemizden sorumlu Cemile Hanımla görüşmemiz oldu. Oda Yönetim Kurulunun yaptığı toplantıda, komitelerin yılsonuna doğru en az bir çalışma yapmalarını ve yönetime sunmaları gerektiği bilgisini aldık. Komitemiz içinde konu başlığı; gencele ilişkin olması nedeniyle, E-Defter ve E-Fatura konularına ilişkin bir çalışmaydı. Ve bu konuda da önceliğin E- Defter olduğu bize iletildi. Yapılacak bu yol haritasını anlatan slaytın odamız sitesine konulacağı komitemize iletildi. Çalışma konumuza ilişkin 22 Ekim 2014 tarihinde İsmmmo Kültür ve Hizmet binasında yapılan seminere katılım için komiteye üyelerine çağrı yapılmış ve bir kısım komite üyeleri ile bu seminere katılım sağlanmıştır. Son komite toplantılarımız ve sanal iletişimlerimizle yaptığımız toplantılarda, E-Defter konu başlığına ayırdık. Bu çalışmayı yaklaşık olarak 5 6 komite üyemizle yürüttük. Sonuç olarak; bu konuya ilişkin hazırlamış olduğumuz yol haritasını açıklayıcı bir slayt çalışmayı, başta komitemizden sorumlu yöneticimiz Sayın Cemile Kuzu ve diğer yönetim kurulu üyeleri ile paylaştık. Bu çalışmamıza ilişkin bir aylık bir süre geçmiş olmasına rağmen henüz bir paylaşım olmamıştır. Bu yönde de her hangi bir gerekçe bildirilmemiştir. Saygılarımızla, BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE E-DEVLETİ İZLEME KOMİTESİ 200
E-DEFTER NEDIR? e-defter, şekil hükümlerinden bağımsız olarak Vergi Usul Kanununa ve/veya Türk Ticaret Kanununa göre tutulması zorunlu olan defterlerde yer alması gereken bilgileri kapsayan Elektronik dosya biçiminde hazırlanması, bastırılmaksızın kaydedilmesi, değişmezliğinin, bütünlüğünün ve kaynağının doğruluğunun garanti altına alınması ve ilgililer nezdinde ispat aracı olarak kullanılabilmesine imkân tanımayı hedefleyen hukuki ve teknik düzenlemeleri içeren elektronik kayıtlar bütünüdür. E-DEFTER TUTMAK ZORUNDA OLANLAR; *Madeni yağ lisansına sahip olanlar ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31 Aralık 2011 tarihi itibariyle asgari 25 Milyon TL brüt satış hâsılatına sahip olan. (5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu) *(III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenler ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31 Aralık 2011 tarihi itibariyle asgari 10 Milyon TL brüt satış hâsılatına sahip olan. (4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu) BAŞVURU NASIL YAPILIR? Başvuru sadece elektronik ortamda yapılır. Başvuru formu ve taahhütname Mali Mühür veya E- İmza imzalanarak gönderilir. https://uyg.edefter.gov.tr/edefterbasvuru/ KIMLER E-DEFTER KULLANACAK? E Fatura uygulaması kapsamına zorunlu olarak giren bilanço usulü defter tutan Gelir ve Kurumlar Vergisi mükellefleri. 2 no lu E-Defter Genel Tebliğ ile yapılan değişiklik ile zorunluluk kapsamında olmayan firmalar E-Fatura uygulamasına geçmeden sadece E-Defter uygulamasına başvurabilir. E-Fatura uygulamasına gönüllü olarak geçen firmalar ise eğer isterlerse E-Defter Uygulamasına geçmeyebilirler. UYGULAMA NE ZAMAN BAŞLAYACAK? 421 no lu VUK Genel Tebliğinde belirtildiği üzere; 01-01-2015 tarihi itibari ile zorunluluk kapsamında olan mükellefler için E-Defter uygulamasına geçilmesi zorunludur.geçiş tarihleri ile ilgili 67 no lu VUK sirkülerinde; dönem içerisinde başvuranlar takip eden ayın başı itibariyle, Aralık 2014 tarihinde başvuran firmalar 01-01-2015 tarihinde E-Defter uygulamasına başlarlar. Örneğin; Kasım ayı içerisinde E-Defter uygulamasına başvuru yapan firmalar Aralık ayında E-Defter kullanmaya başlarlar. 201
GEREKLI OLAN ARAÇLAR NELERDIR? Mali Mühür Ve/Veya E- İmza ile E-Defter kullanımı için uygun yazılım gereklidir. Yazılım muhasebe programınızın bir modülü olabileceği gibi, sadece E-Defter uygulaması için üretilmiş uyumlu program da olabilir. http://www.edefter.gov.tr/uyumlu_program.html ELEKTRONIK IMZA VE MALI MÜHÜR; Elektronik imza ve mali mühür; belirtilen standartlara uygun olarak hazırlanan elektronik defterlerin kaynağının değişmezliğini ve bütünlüğünü sağlar. Ayrıca, söz konusu defterin ilgili tüm taraflar nezdinde ispat aracı olarak kullanılabilmesi sağlanmaktadır. *Tüzel kişi mükelleflerin Elektronik Mali Mühür Sertifikasına, *Gerçek kişi mükelleflerin ise 15/1/2014 tarihi ve 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu hükümleri çerçevesinde nitelikli elektronik sertifikaya sahip olmaları gerekmektedir. http://www.efatura.gov.tr/dosyalar/tebligler/416siranoluvukgeneltebligi-397sntebligdegisiklik.pdf E-İMZA NEDIR? Elektronik imza (e-imza); elektronik ortamda bulunan bir belgeye eklenerek imzalayanın kim olduğunu belirlemeye yarayan veridir. 5070 Sayılı Kanun uyarınca e-imza, ıslak imza ile eşdeğerdedir ve e-imza sertifikası dağıtmaya yetkilendirilmiş kuruluşlar tarafından dağıtılan sertifikalar kullanılarak imzalama işlemi yapılır. E-İMZA SERTIFIKASINI NERELERDEN ALABILIRIM? Elektronik imza, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından onaylı Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcıları tarafından sunulmaktadır. Bu firmaların listesi ve diğer bilgilere http:// tk.gov.tr/bilgi_teknolojileri/elektronik_imza/eshs.php adresinden ulaşabilirsiniz. MALI MÜHÜR SERTIFIKASI NEDIR? Mali Mühür esasen e-fatura uygulaması bünyesinde yapılacak olan işlemlerde kullanılması zorunlu olan ve amacı bilgilerin kaynağını, içeriğini ve gerekli durumlarda gizliliğini korumak olan bir araçtır. E-Fatura uygulamasından yararlanan mükellefler ile diğer kurum, kuruluş ve işletmelerin e-faturalarını, kendi mali mühür sertifikaları ile onaylamaları veya nitelikli elektronik sertifikaları ile imzalamaları esastır. Ancak e-fatura uygulamasını özel entegratör vasıtasıyla kullananlar, düzenleyecekleri e-faturaların özel entegratörün mali mühür sertifikası ile onaylanmasına izin verebilirler. 202
MALI MÜHÜR SERTIFIKASINI NERELERDEN ALABILIRIM? Elektronik defter başvuru aşamasında ve elektronik defterlerin ve bunlara ilişkin beratların imzalanması sürecinde kullanılan mali mühür TÜBİTAK-BİLGEM Kamu Sertifikasyon Merkezinden temin edilmektedir. HANGI DEFTERLER E DEFTER KAPSAMINDADIR? Şu anda sadece Yevmiye Defteri ve Defter-i Kebir elektronik ortamda tutulması zorunlu defterlerdir. ELEKTRONIK DEFTER BERATI NEDIR? Elektronik Defter Genel Tebliğinde yer alan esaslar çerçevesinde, elektronik ortamda oluşturulan defterlere ilişkin olarak, Başkanlık tarafından belirlenen standartlara Uygun bilgileri içeren ve Başkanlık Mali Mührü ile onaylanmış elektronik dosyayı ifade eder. E-DEFTER NASIL OLUŞTURULUR? E-Defter dosyaları ilgili kılavuzlarda belirtilen standartlar ve formata uygun biçimde hazırlanır. ( Örneğin E-Defter sistemine yüklenecek bir yevmiye kaydında, bir ödeme türü olmalıdır. Aynı yevmiye fişi içerisinde birden fazla ödeme türü olamaz.)hazırlanan dosya defter şema yapısında öngörülen alana yerleştirilir.oluşturulan defter dosyası mühürlenir ya da imzalanır. (Bu şekilde oluşturulan dosya, mükellefin beratını aldıktan sonra defter olarak saklamak zorunda olduğu dosyadır. Ancak bu dosyanın defter olarak geçerli sayılabilmesi için e-defter beratının alınması zorunludur.) Mühürlenen ya da imzalanan defter dosyasının belli bilgileri alınarak berat dosyası oluşturulur. Berat dosyası mühürlenir ya da imzalanır.mühürlü ya da imzalı berat dosyası paketlenir.hazırlanan paket www.edefter.gov.tr adresinde bulunan e-defter uygulamasına giriş yapılarak yüklenir.berat dosyası, Gelir İdaresi Başkanlığı nın mali mührü ile de mühürlenerek indirilecek biçimde defter sahibinin erişimine açılır. (Erişime açılan e-defter beratı ile, imzalı veya mühürlü defter dosyası birlikte elektronik ortamda muhafaza edilecektir.)e-defter, beratı ile hüküm ifade eder. Bunu, tasdiki yapılmamış defterin yasal olarak geçerli olmaması gibi düşünebiliriz. ZAMAN DAMGASI NEDIR? Bir elektronik verinin, üretildiği, değiştirildiği, gönderildiği, alındığı ve/veya kaydedildiği zamanın tespit edilmesi amacıyla, elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı tarafından doğrulanan kaydı ifade eder. 203
NE ZAMAN SISTEME YÜKLENECEK? Berat oluşturulduktan sonra takip eden 3. ayın sonuna kadar sisteme yüklenmesi gerekmektedir.sadece Kurumlar Vergisi Mükellefleri için 12. Aya ait E-Defter yüklemesi, takip eden 4. ayın sonuna kadar sisteme yüklenebilir. E-DEFTERDE AÇILIŞ VE KAPANIŞ ONAYI NASIL OLACAK? Açılış Onayı: Hesap döneminin ilk ayına ilişkin olarak alınan elektronik defter beratı, açılış onayı yerine geçer.kapanış Onayı: Hesap döneminin son ayına ilişkin olarak alınan elektronik defter beratı, kapanış onayı yerine geçer. E-DEFTER ILE ILGILI DOĞRU BILINEN YANLIŞLAR: 1- GİB sistemine defterin kendisi, yevmiye kayıtları, muhasebe hesapları v.b. aktarılmamaktadır. Sadece E-Defter Beratı sisteme yüklenmektedir. 2- Berat oluşturulan ve/veya E-Defter sistemine yüklenen aylara ait düzeltme işlemleri cari dönem içerisinde muhasebe kayıtları ile yapılır. Berat oluşturulan dönem içerisinde herhangi bir düzeltme, silme, ekleme v.b. yapılamaz. 3- E-Defter uygulamasına geçen mükellefler, mali tablolarını GİB e eskiden olduğu gibi vermeye devam edeceklerdir. 4- E-Defter uygulaması vergi denetimi yapmaz. Vergi Müfettişleri tarafından defter belge ibrazı istenmesi halinde, e-defter ve e-deftere ait beratların teslim edilmesi gerekmektedir. Müfettişler tarafından e-defter ve beratın birbiri ile uyumluluğu kontrol edilecektir. E-DEFTERE DAIR ÖNEM ARZ EDEN NOKTALAR; Kullanım alanı ve bahsedilen fonksiyonları nedeni ile Mali Mührün, kurumun bildirilen yetkili veya yetkililerinin kontrolü altında kullanılması, yetkili kişi veya kişilerin değişmesi halinde de yeni yetkili veya yetkililerin derhal belirlenmesi ve bunlara ait bilgilerin Başkanlıkça belirlenecek yöntemlerle bildirilmesi zorunludur. Tüzel kişilerin ve diğer kurumların herhangi bir nedenle unvanlarının değişmesi halinde, eski unvanı barındıran sertifikaları geçerliliğini kaybedeceğinden, unvan değişikliğini izleyen 15 gün içerisinde yeni unvanına uygun sertifika başvurusu yapması gerekmektedir. Elektronik defter yazılımlarını kendi geliştiren mükelleflerin 1 Eylül 2014 tarihi itibariyle elektronik defter test süreçlerini başarı ile tamamlamış olmaları gerekmektedir. Başkanlıkça test edilerek izin verilen yazılımların dışında başka bir yazılımla e-defter tutulması mümkün değildir. Yayınlanan tebliğ ile elektronik defter tutma zorunluluğu getirilen mükellefler, kâğıt ortamında defter tutamazlar, tutmaları halinde hiç tutmamış sayılırlar. 204
Zorunluluk kapsamında olmayan mükellefler, istemeleri ve gerekli altyapıyı sağlayarak başvurmaları halinde hesap dönemi veya takvim yılı içerisinde de elektronik defter uygulamasına geçebilirler. E-defter uygulamasına geçmek isteyen mükellefler için e-fatura kullanım zorunluluğu bulunmaktadır. Elektronik defter tutanlar, elektronik defterlere ait kayıtların bozulması, silinmesi, zarar görmesi, işlem görememesi halleri ile olağanüstü durumların meydana gelmesi halinde, durumu on beş gün içinde Başkanlığa bildirmek ve kayıtları nasıl tamamlayacağına ilişkin ayrıntılı bir plan sunmak zorundadır. Elektronik defter tutanlar, elektronik defterlerini oluşturdukları ve muhafaza ettikleri bilgi işlem sistemlerinin haczedilmesi veya bu sistemlere yetkili mercilerce el konulması halinde, durumu en geç üç iş günü içerisinde Başkanlığa bildirmek zorundadır. İstenilmesi halinde, elektronik defter kayıtlarına kaynak teşkil eden kayıt ve verilerin Vergi Usul Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu kapsamında, ibraz edilmesi zorunludur. 205