Akademik Etik İhlalleri ve İNTİHAL

Akademik Etik İhlalleri ve İNTİHAL Ahlak, insanların yaşamları sırasında uydukları ilkeler, erdemler, doğru-yanlış olarak bakılan yapıp-etmelerimiz, uyulması gereken davranış ilkeleridir (örneğin; yalan söyleme, öldürme, hile yapma, sözünde dur, çalma). 2 1

Etik; ahlak ve onun doğası üzerine onun temelleri üzerine yapılan düşünce eylemi, neyin daha doğru, daha iyi olabileceğine ilişkin bir arayıştır. Etik; bireysel ve sosyal ahlaki deneyimlerimizi sistematik anlama çabasıdır. Etik, bize ödemek istediğimizden daha pahalıya mal olacak, doğru davranışı yapmak için karşı karşıya kaldığımız bir vicdan çatışması olayıdır. 3 Bilimsel araştırma Bir sorunun sorulması ile başlar, Bilimsel literatürden bilinen ve bilinmeyen yönler incelenir, Yeni bir Hipotez kurulur, Hipotez deneysel/kuramsal olarak sınanır, Sonuçlar incelenir ve yorumlanır, Sonuçlar hipotezi destekler /çürütür. Tekrar başa dönülür. 4 2

Bilimsel Araştırmada Etik Araştırma ile ilgili iki önemli etikhusus vardır: Araştırma problemine dürüst yaklaşmak, Araştırma sonuçlarını rapor ederken açık ve dürüst davranmak ve Araştırmaya katılan herkese kredi vermek. 5 Bilimsel Araştırmada Etik Etik le ilgili ise sadece iki önemli husus vardır. Birincisi takip edilecek bir ilke, ikincisi ise bu ilkeye uymak ve onu uygulamak için istektir. * *J.C. Maxwell, 2003 6 3

Araştırmada Etik Problemlerin Analizi Herhangi bir meslekteki etik ilkeler araştırma etiğini bulmak için kullanılabilir. Aynı şekilde etik teoriler de ne yapılması gerektiğini gösterir. Örneğin; Faydacılık etiği araştırmaya uygulanabilir. Erdem etiğinin uygulanması ise daha kolaydır. Dürüstlük erdemi, güven ortamını hazırlar ve kişiler arasında güzel ilişkileri kuvvetlendirir. Faydacılık, (Pragmatizm) hem iyinin teorisi hem de doğrunun teorisidir. İyinin teorisi olarak faydacılık refahcıdır (welfarist). İyi en fazla faydayı sağlayandır ve burada fayda; zevk, tatmin veya bir nesnel değerler listesine göre tanımlanır. Bir doğru teorisi olarak ise faydacılık neticecidir (consequentialist). Doğru hareket bir şeyin uygulanabildiği ölçüde gerçek olduğu savına dayandırılmıştır. Eğer bir bilgi günlük hayatta işe yarıyorsa o bilgi doğrudur. Yaramıyorsa yanlıştır. 7 Bilimsel araştırmalarda uygulanacak temel ilkeler Araştırmanın tasarımı ve yürütülmesinde en yüksek mesleki standartlara sahip olmak, Araştırmanın yapılışı ve bulguların analizi sırasında özeleştiri, dürüstlük ve şeffaflığı korumak Aynı konuda araştırma yapmış veya yapmakta olanların çalışmalarına saygılı olmak. 8 4

BİLİMSEL ARAŞTIRMADADAVRANIŞ KURALLARI Gözetmenlik, Veriler, Hayvan ve İnsan kullanımı, Çıkar çatışması, Fikir ve bilimsel bulgu mülkiyeti 9 Gözetmenlik, Usta çırak ilişkisi Örnekalma Bütün araştırmaların gözetmenliğe ihtiyacı vardır. Veriler, En önemli kaynak Güvenirliği ve geçerliliği olan araçlarla elde edilmeleri gerekir. Yazılı olarak saklanması, arşivleme Bilimsel yayınlarda 5 yıl Patenlerde 20 yıl, 10 5

Çıkar çatışması, Bilim adamlığı X ticari ilişkiler Aynı konuyu çalışan iki grup arasında da olabilir. Araştırmaya başlarken önemli bir husus Hayvan ve insan kullanımı, Etik komite izni Fikir ve bilimsel bulguların mülkiyeti (patent), Ticari bilgi Genetik bilgi gizliliği, İnsan onurunun korunması 11 BİLİMSEL YAYIN AMAÇ Bilgi iletişimi, Gözlemleri yorumlama, Sonuçların doğruluğunu sunulan veriler ışığında gösterme, Atıf almak, Akademik gereksinim! (yükseltilme) Ya yayınla, ya yok ol. 12 6

Bilimsel Yayın Türleri 1. Bölüm içi sözlü/yazılı sunum 2. Poster sunum 3. Sözlü sunum 4. Editöre mektup 5. Makale 6. Derleme 7. Tez 8. Araştırma raporu 13 Bilimsel Yanıltma (Scientific Misconduct) Araştırmanın ya da yayının değerini ve güvenirliğini azaltan her tür girişim, bilimsel yanıltmadır. Masum yanlışlıklar olabilir. Bunlar; Bilinmeden yapılanlardır. «Şapşal araştırmacılık/dikkatsizlik(sloppy science)» 14 7

Bu süreçte bilerek yapılanlar Uydurmacılık: sonuçları uydurma, deney yapmadan deney yapmış gibi davranmak, deney sonuçlarını yoktan varetmek. Sahtecilik(hilecilik): bulgular eksik veya bazı sonuçlar üretilen teoriye uymuyorsa sonuçlarla oynama. Aşırmacılık (hırsızlık, intihal): başkalarının fikirlerini çalma (hipotez sırasında, değerlendirilmeye gönderilen bir yazıdan), başka Araştırma fonlarını dürüst kullanmamak, Açık ihmal (deney yaparken ihmal sonucunda başkasına zararvermek), İnsan ve hayvan haklarına aykırı davranışlar, Deney yapmadan deney yapmış gibi davranmak, deney sonuçlarını yoktan varetmek. Disiplinsiz Araştırma Aynı yayınıntekrarı (dublication)/salami slicing, Uydurmacılık(fabrication), Sahtecilik, Saptırma, Aldatmaca (Fraud-Falsification) Çıkar çatışması(conflict of interest), Katkısı olmayanınyazarlaradahil edilmesi, Yalan-düzmece yayın, Korsanlık(Piracy) makaleden alıntıları kendininki gibi göstererek 15 İYİ BİR YAYIN İÇİN TAVSİYELER Entellektüel dürüstlük: tıp ve diğer bilimsel çalışmaların hepsinde, aktif olarak teşvik edilmeli ve bilimsel yanıltmayı önlemek ve yayın etiği konusunda bilgilenmek için kullanılmalıdır. Çalışmanın Tasarımı ve Etik Onay: İyi bir araştırma geçerli nedenlerle yapılmalı, iyi planlanmalı, uygun tasarlanmalı, etik olarak uygun bulunmuş olmalıdır. 1. Laboratuvar ve klinik araştırmalar bir protokolle başlatılmalıdır. Pilot ölçekli çalışmaların yazılı bir rasyoneli bulunmalıdır. 2. Araştırma protokolleri sadece veri toplamaktan çok, özel soruları cevaplamaya yönlendirilmelidir. 3. Protokoller bütün çalışanlar tarafından kabul edilmiş olmalıdır. 4. Son protokol araştırma raporunda yer almalıdır. 5. Araştırmada görevi olanların daha sonra yapılacak yayınlardaki rolleri belirlenmelidir. 16 8

6. İstatistiksel konular araştırmanın erken bir safhasında düşünülmelidir. 7. İnsan, tıbbi kaynak ve insan hücresi ile yapılan araştırmalarda, mutlaka etik komitenin yazılı ve resmi onayı alınmalıdır. 8. Hayvanlarla ilgili deneylerde yerel, ulusal, etik ve kanuni prensipler ve yerel lisans düzenlemeleri dikkate alınmalıdır. 9. Resmi bir gözetim bütün araştırma projelerinde olmalı ve projenin temel araştırıcısı tarafından sık sık araştırmanın kalite kontrolü ve irdelenmesi yapılmalı ve projenin temel bulguları 15 yıla kadar saklanmalıdır. Veri Analizi: Veri toplanması ve analizi için kullanılan bütün kaynaklar ve metodlar (elektronik olanlar da dahil) verilmelidir. Ayrıntılı açıklamaları yapılmalıdır. 1. Analiz yöntemleri, eğer genel olarak kullanılmıyorsa, ayrıntılı olarak açıklanmalı ve kaynaklarına atıf yapılmalıdır. 2. Makalenin tartışma kısmında herhangi bir taraf tutulan durum anlatılmalı ve nasıl tasarlandığı ve değerlendirildiği açıklanmalıdır. 17 Yazarlık: Yazarlık için uluslararası kabul edilmiş bir tanım yoktur. Ancak yazarların, hiç değilse, yayının belli bir kısmında sorumluluk almış olmaları gerekir. 1. Yazarlıkla ödüllendirme, kişinin hakikatten çalışmanın tasarım, veri analizi ve değerlendirilmesi, yazımı ve düzeltilmesinde yer alması durumunda yapılmalıdır. 2. Daha sonra çıkabilecek bazı anlaşmazlıkları baştan önlemek için, çalışmanın başında, kimlerin yazar, kimlerin destek verenler olarak kabul edileceği ve kimlere teşekkür edileceği hususlarında karar verilmesi uygundur. 3. Bütün yazarlar yayının içeriğinden toplumsal bir sorumluluk taşırlar. 4. Yayının yapılacağı dergide Yazarlara Tavsiyeler i iyi okunmalıdır. 5. Yazarlar herhangi bir yayına kredi sağlamak için isimlerinin kullanılması konusunda uyanık olmalıdırlar. 6. Yazarsayısında bir kural yoktur. 7. Araştırmaya en büyük katkı veren, deneyleri yapan kişi ilk yazar olmalıdır. Çünkü bütün isme yapılan atıflarda ilk isim kullanılır. Örneğin;... Smithetal.1989... 8. Son yazar genellikle en kıdemli olan ve araştırmayı yöneten, gözeten ve yönlendiren kişidir. Bazen son yazar misafir veya şeref yazar olarak ta düşünülebilir. 9. Diğerleri: çalışmaya gerek yöntem, gerekse yönlendirilmesi açısından somut katkıları bulunan kişilerdir. 18 9

İlgi alanı çatışması: İlgi alanı çatışması, yazarların, hakemlerin, editörlerin çok açık olmayan ilgileri nedeniyle ve de bunun yayınla ilgili kararlarını etkileme olasılığı durumunda, ortaya çıkar. Bu ilgiler söz konusu olduğunda, araştırmacılar, yazarlar ve hakemler tarafından editörlere açıklanmalıdır. Editörler de okuyucularına kendilerinin, takımlarının, editör kurulu üyelerinin, yöneticilerinin ve yayın evi sahiplerinin ilgi alanı çatışmalarını duyurmalıdırlar. Bazen bu durum o kadar ciddi olabilir ki, yayın mümkün olmayabilir veya hakem veya editör yayın konusunda verilecek karar sürecinden çıkartılır. Metod ve yöntemler: Çalışmada kullanılan cihazlar ve yöntemler çok açık ve ayrıntılı olarak yayında verilmeli veya bunun yer aldığı başka bir yayına atıf yapılmalıdır. Kaynak gösterme(atıf/gönderme): Yazarların yayın yapmak istedikleri konuda daha önce yapılmış çalışmaları hazırladıkları yayında belirtmeleri gerekir. Bu tip göndermeler okuyucu için önemlidir. Diğer araştırıcıların çalışmalarına ve bilimsel düşün ürünlerine saygı gösterilmiş olunur. 19 Bilimsel yayınlarda teşekkür: Araştırmanın yürütülmesinde ve/veya bilimsel yayının hazırlanmasında teknik ve sekreterlik hizmeti verenlere, Araştırma konusunda fikri alınan, eleştirilerinden yararlanılan bilim adamlarına, Araştırmanın bütününe veya bir kısmına parasal, cihaz veya sarf malzemesi ile destek veren kuruluşlara. Yayın Tekrarı: Yayın Tekrarı, birbirine atıfta bulunmadan, aynı verilerin, hipotezin, tartışma noktalarının ve sonuçların iki veya daha fazla yayında paylaşıldığı durumda ortaya çıkar. Bir çalışmanın farklı dillerde tekrar basılması kabul edilebilir. Ancak, basılmak üzere başvururken ilk yayından mutlaka bilgi verilmeli ve yayına atıf yapılmalıdır. Yazarlar bir dergiye başvururken, başka bir dilde ve benzer yayınlar basım safhasındaysa bunlarla ilgili ayrıntılı bilgi vermelidirler. 20 10

Aşırma (Plagiarism, İntihal): başkalarının düşüncelerini, görüşlerini bilgi kaynağını bildirmeden ve atıfta bulunmadan bilinçli olarak veya farkında olmadan alıp kullanmak ve kendi görüşü gibi sunmaktır. Aşırma biçimleri: 1. Başkasına ait bir yazıyı, kitaptan veya gazeteden, bir öğrencinin ödevini, bir dergi makalesini, yani başkalarının yazılarını- tamamen veya bir bölümünü - kaynak belirtmeksizin, kelimesi kelimesine kopya etmek Aşırma nın en çok görülen çeşididir. 2. Bir başkasının çalışmasındaki düşünce ve de görüşlerin, dilsel ve yapısal anlatımını değiştirerek kullanmak, bir başka aşırma biçimidir. Başkalarının yazılarındaki sözcükleri değiştirerek, bazı cümleleri çıkararak veya onların sırasını değiştirerek kullanmak ve kaynak göstermemek de aşırma dır. Böyle bir durumda, aşırma olmaması için, kaynak mutlaka verilmelidir. 3. Bir başkasının düşüncelerinden kaynaklanan bir yazı yazmakta aşırma nın diğer bir türüdür. Bu yazılarda dil, anlatım yazıyı yazan kişinin olmakla birlikte düşünceler başkasınındır o nedenle bu da aşırma sayılır. 21 Medya ilişkileri: Medya yazarları ön araştırma bulguları sunulan bilimsel toplantılara katılabilir. Bu onların medyada olgunlaşmamış araştırmaları yayınlamalarına yol açar. Medya tarafından ilgi duyulan yazarlar, hakikatlerin bittiğinde, spekülasyonların başlayacağını bilip, araştırmalarının değerlendirilmesi konusunda mümkün olduğunca dengeli bir bilgi vermelidirler. Bir çalışmanın aynı zamanlı olarak Medyada ve bir dergide yayınlanmasına özen göstermelidirler. Yazarlar, medyaya doğru rapor hazırlamalarında yardım etmelidirler. Ancak yayınlarının dışında ek bilgi vermemelidirler. Tıpta yapılan araştırmalarda yayında yardımcı olan hastalar varsa yayından önce sonuçlarla ilgili onlar bilgilendirilmelidir. Yazarlar, kongre düzenleyenler tarafından, medyanın gelmesi durumunda uyarılmalıdır. Reklam: Birçok bilimsel dergi ve toplantı reklamlardan oldukça yüklü bir gelir elde eder. Editörün kararları reklam gelirlerinden etkilenmemelidir. Yanlış anlaşmalara neden olacak reklamlar kabul edilmemelidir. 22 11

Bilimsel Yanıltma ile başa çıkma İlkeler: 1. Bir olayı bilimsel yanıltma olarak kabul etmek için, genel prensip, doğru olmayan bir şeyi, başkalarına doğru olarak kabul ettirme eyleminin olmasıdır.. 2. Bu nedenle, inceleme sadece olaylara değil, buna neden olan yazarın, hakemin, editörün niyetine de odaklanmalıdır. 3. Hile kasti olabilir; bilgisizlikten veya ihmalden kaynaklanabilir. Eylem: Editörler bilimsel yanıltma gördükleri bir makaleyi sadece red etmekle kalamazlar. Etik olarak olayı takip etmek zorundadırlar. Yapılacak işleme editör karar verir. Ciddi Yanıltma: Editörler bilimsel yanıltma gördükleri bir makale yazarına haber vererek yazarın işverenine haber vermelidirler. Makaleyi sadece red etmekle kalamazlar. Etik olarak olayı takip etmek zorundadırlar. Yapılacak işleme editör karar verir. 23 İntihal!!!!!!! Başkalarının düşüncelerini, söylemlerini, verilerini ve yapıtlarını kaynak göstermeden kullanmaya intihal (plagiarism) denir. İntihal olguları, hukuki olmaktan çok etik boyutuyla irdelense de, disiplin soruşturmasına konu olabilir ve dersten kalmak, tezi reddedilmek, üniversiteden ya da meslekten atılmak gibi çok ciddi sonuçlar doğurabilir. Bilimsel ve sanatsal çalışma sürecinde, bilmeden veya farkında olmadan intihal kapsamına girecek eylemlerde bulunmak, kişiyi sorumluluktan kurtarmaz. 24 12

«İntihalci» konumuna düşmemek için Her bilimsel çalışmada, çalışmanın sonunda yararlanılan kaynakların listelendiği bir kaynakça bölümü bulunmalıdır. Metin içinde gönderme yapılan her kaynak, kaynakçada yer almalı, kaynakçada yer verilen her kaynağa da metin içinde gönderme yapılmalıdır. Kaynakçaya alınacak yapıtlar, yazarın bizzat okuyup yararlandığı yapıtlar olmalıdır. Araştırmada kullanılmayan, ancak araştırmacının konu için yararlı olabileceğini düşündüğü diğer kaynaklar, eğer verilmek isteniyorsa, ek kaynakça veya yardımcı kaynakça veya ileri okumalar için kaynakça gibi farklı bir başlık altında verilmelidir. Kaynakçada, ilgili yayının künyesi kurallara uygun olarak verilmeli, künye içindeki bilgi öğeleri tam ve doğru olmalıdır. 25 Kaynakçada her kaynağa yalnız bir kez yer verilmelidir. Kaynakça, hangi bilginin hangi kaynaktan alındığı konusunda fikir vermez. Bu bilgi, metnin içinde ilgili yerde, söz konusu bilgi kaynağına gönderme yapılarak aktarılmalıdır. Herkes tarafından bilinen gerçekler için (dünya yuvarlaktır gibi) kaynak belirtmeye gerek yoktur. Genel bilginin içeriği, disiplinden disipline değişebildiği için kişinin bilmediği bir disiplinde neyin genel bilgi kapsamında değerlendirilmesi gerektiğine karar vermesi özellikle güçtür. Bu gibi durumlarda kişiyi etik açıdan yanlış bir şey yapmaktan koruyacağı için kaynak gösterilmesi tercih edilmelidir. Bir kaynaktan değiştirilmeden yapılan alıntılar, özgün kaynakta geçtiği biçimiyle tırnak işareti içinde gösterilmelidir. (Eğer kaynakta - matbaa hatası vb.- bir yanlışlık olduğu iddia ediliyorsa, metni olduğu gibi almalı fakat iddiayı ortaya koyan açıklama dipnotta yazılmalıdır.) 26 13

Araştırıcının bilimsel yeterliliği, sentez yapma ya da yazma becerisi konusunda soru işareti uyandırabileceğinden çok sık ve çok uzun alıntılardan kaçınmak gereklidir. Yabancı dildeki kaynaklardan Türkçe ye çevrilerek yapılan alıntılarda metnin çeviri olduğunun belirtilmesi gerekir. Özgün kaynağa erişmenin olanaksız olduğu durumlarda bilginin ikinci elden aktarıldığı belirtilmeli asla özgün kaynaktan alınmış gibi gösterilmemelidir. (Mesela: Gündoğdu, s. 83.(İbn Haldun, Mukaddime, Beyrut 1980, s. 65 den naklen). Kaynak gösterilse bile, bir yapıtın tamamı veya tamamına yakın bir bölümü bir başka çalışmada aktarılamaz. Patent ve telif hakkı söz konusu olan yapıt, resim, çizelge, formül, şekil, vb. gibi öğeler için, kaynak göstermenin yanı sıra, izin alınmasının da gerekli olabileceği unutulmamalıdır. Müzik ve sahne yapıtları yaratımında, herhangi bir kaynaktan alıntılama ya da açık bir esinlenme söz konusu ise, bu durumun yapıtın ilk sayfasında belirtilmesi gereklidir. 27 İntihale karşı yaptırımlar Ceza Kanunu ile Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca Başkasına ait esere kendi eseri olarak ad koyan kişi 6 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasına mahkûm edilir. Bu suçu, dağıtarak veya yayımlayarak işleyenlere de verilecek hapis cezasının üst sınırı 5 yıldır. Aynı yasaya göre bir eserden kaynak göstermeksizin alıntı yapanlara, 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası verilir. Hak sahibi kişilerin izni olmaksızın, alenileşmemiş bir eserin içeriği hakkında kamuya açıklamada bulunan kişi 6 aya kadar hapis cezasına çarptırılır. Bir eserle ilgili olarak yetersiz, yanlış veya aldatıcı nitelikte kaynak gösteren kişiler de 6 ay kadar hapisle cezalandırılır Ayrıca, alınan hapis cezasına göre, kamu hizmetinden çıkarılma, ömür boyu kamu hizmetlerinden men edilme ve kazanılmış unvanları kaybetme gibi yaptırımlar da söz konusu olabilir. 28 14

Yükseköğretim mevzuatına göre Bir başkasının bilimsel eserinin veya çalışmasının tümünü veya bir kısmını kaynak belirtmeden kendi eseri gibi göstermek Öğretim Üyeleri Disiplin Yönetmeliği nin 11/a-3 maddesi kapsamında üniversiteden uzaklaştırılma nedeni olarak belirtilmektedir. 29 Tüm bu yaptırımlarla birlikte, intihal ya da etik dışı bilimsel faaliyet yapıldığı kanıtlanırsa, intihale konu olan özgün eserin hak sahipleri için (eserin yazar(lar)ı ve yayıncı firma) maddi ve manevi tazminat davası açma yasal ve de doğal bir hak olur. Adli olarak alınacak hapis ve para cezası ile idari olarak alınacak disiplin cezasının yanında suç tarihinden geçerli olmak üzere yasal faizi ile birlikte hak sahiplerine yüklü miktarlarda tazminat ödemek zorunda kalınabilir. 30 15

Alıntı örnekleri Hangisi doğru? Özgün Metin İmparatorlukta ilköğretim reformunu başlatan ve başarıya ulaştıran ilk etnik unsur Türk değildi. Bu alanda Avrupaî Osmani denen kıtanın unsurları hattâ, Suriye ve Lübnan daha öndeydi. Örneğin; Bulgar maarifinin ilerlemesi ve başarıları, 19. Yüzyılda ve İkinci Meşrutiyet dönemi boyunca daima Türk aydınlarının dikkat ve kıskançlığını çekmiştir. Bu nedenle diğer Balkan uluslarının çocuk edebiyatları ile birlikte, 19. yüzyılın Türk çocuk edebiyatını karşılaştırarak yapılacak incelemelere gerek vardır. Kaynak: Ortaylı, İ. (2000). Osmanlı Toplumunda Aile. İstanbul: Pan Yayıncılık, s. 108. Yanlış (İntihal) İmparatorlukta ilköğretim reformunu başlatan ve başarıya ulaştıran ilk etnik unsur Türk değildi. Bu alanda Avrupaî Osmani denen kıtanın unsurları hattâ, Suriye ve Lübnan daha öndeydi. Örneğin; Bulgar maarifinin ilerlemesi ve başarıları, 19. Yüzyılda ve İkinci Meşrutiyet dönemi boyunca daima Türk aydınlarınındikkatve kıskançlığınıçekmiştir. Doğru imparatorlukta ilköğretim reformunu başlatan ve başarıya ulaştıran ilk etnik unsur Türk değildi. Bu alanda Avrupaî Osmani denen kıtanın unsurları hattâ, Suriye ve Lübnan daha öndeydi. Örneğin; Bulgar maarifinin ilerlemesi ve başarıları, 19. Yüzyılda ve İkinci Meşrutiyet dönemi boyunca daima Türk aydınlarının dikkat ve kıskançlığını çekmiştir. (Ortaylı, 2000, s. 108). 31 Yanlış Tanzimatla birlikte, Osmanlı İmparatorluğu nda ilköğretim reformu gündeme geldi. Ancak, İmparatorlukta ilköğretim reformunu başlatan ilk etnik unsur Türk değildi. Avrupaî Osmani denen kıtanın unsurları, Suriye ve Lübnan daha önde idi. Bulgar maarifinin başarıları, İkinci Meşrutiyet dönemi boyunca Türk aydınlarının kıskançlığını çekmiştir. Doğru Tanzimatla birlikte, Osmanlı İmparatorluğu nda ilköğretim reformu gündeme geldi. Ancak, imparatorlukta ilköğretim reformunu başlatan ilk etnik unsur Türk değildi.... Avrupaî Osmani denen kıtanın unsurları..., Suriye ve Lübnan daha önde idi.... Bulgar maarifinin... başarıları,... ikinci Meşrutiyet dönemi boyunca...türk aydınlarının... kıskançlığını çekmiştir (Ortaylı, 2000, s. 108). 32 16

Özgün Metin For one thing, it was not dominated by envy. We began thinking about America at the only moment when US economy was not a triumphant model of wealth and productive potential for the rest of the world. In the decade of the Great Depression we no longersawtheworld of Gatsby butthatof TheGrapes of Wrath. In the 1920s and early 1930s America was a by-word for the hard-faced pursuit of profit, for injustice, for ruthless unscrupulous and brutal repression. Kaynak: Hobsbawm, E. (2002). Interesting times a twentieth-century life. Londra: Abacus, s. 388. Yanlış Bazı tarihçiler Amerika yı üretim potansiyeli olan başarılı bir refah modeli değilken incelemeye başladılar. Onlar için Amerika Büyük Depresyon yıllarında Muhteşem Gatsby nin değil, Gazap Üzümleri nin ülkesi haline gelmişti. 1920 lerde ve 1930 ların başında ülke menfaatin, adaletsizliğin, bayağılığın ve baskınındiğer adı olmuştu. Doğru Bazı tarihçiler Amerika yı üretim potansiyeli olan başarılı bir refah modeli değilken incelemeye başladılar. Hobsbawm a (2002, s. 388) göre Amerika Büyük Depresyon yıllarında Muhteşem Gatsby nin değil, Gazap Üzümleri nin ülkesi haline gelmişti. 1920 lerde ve 1930 ların başında ülke menfaatin, adaletsizliğin, bayağılığınve baskınındiğeradı olmuştu. 33 Orijinal Metin: Bilimsel yayınlarda yazarlık hakkı ve sırasının belirlenmesi birçok disiplinde üzerinde daha çok durulan bir konu haline gelmiştir. Bu eğilimin profesyonel açıdan çok önemli olan yayın yapma ve yazarlık haklarının korunması ile olan ilişkisi açıktır. Ancak bu eğilimin görece yeni ve bariz bir nedeni olduğu da söylenebilir. (Değirmencioğlu ve Demirutku, 1999, s. 111). Aşırılmış hali- 1: Bilindiği gibi bilimsel yayınlarda yazarlık hakkı ve sırasının belirlenmesi birçok disiplinde üzerinde daha çok durulan bir konu haline gelmiştir. Bu eğilimin profesyonel açıdan çok önemli olan yayın yapma ve yazarlık haklarının korunması ile olan ilişkisi açıktır. Ancak bu eğilimin görece yeni ve bariz bir nedeni olduğu da söylenebilir. Aşırılmış hali- 2: Yazarlık haklarının ve sırasının belirlenmesi birçok bilimsel disiplin için üzerinde çok durulur bir konu haline gelmiştir. Söz konusu eğilimin yayın yapma ve yazarlık haklarının korunması ile ilişkisi gayet açıktır. Diğer yandan bu eğilimin oldukça açık ve yeni bir nedeni olduğunu söylemek mümkündür. 34 17

Orijinal Metin: Bilimsel yayınlarda yazarlık hakkı ve sırasının belirlenmesi birçok disiplinde üzerinde daha çok durulan bir konu haline gelmiştir. Bu eğilimin profesyonel açıdan çok önemli olan yayın yapma ve yazarlık haklarının korunması ile olan ilişkisi açıktır. Ancak bu eğilimin görece yeni ve bariz bir nedeni olduğu da söylenebilir. (Değirmencioğlu ve Demirutku, 1999, s. 111). Kabul edilebilir hali- 1: Bilimsel çalışmalarda yazarların haklarının korunması ve yazarlık sıralamasının belirlenmesi bir çok disiplinin üzerinde durduğu bir konudur. Oldukça yeni olduğu söylenebilecek bu eğilimin yazar haklarının korunması ile ilişkisi açıktır ve bariz bir nedeni olduğu da söylenebilir(değirmencioğlu ve Demirutku, 1999). Kabul edilebilir hali- 2: Değirmencioğlu ve Demirutku ya (1999) göre bilimsel yayınlarda yazarlık hakkı ve sırasının belirlenmesi birçok disiplinde üzerinde daha çok durulan bir konu (s. 111) olmaya başlamıştır. Bu durumun profesyonelliğin önemli bir parçası olan yayın yapma ve yazarların haklarının korunması ile ilgisi olduğu açıktır. 35 18