BİOÇEŞİTLİLİK - GELECEĞİMİZDİR İYİ TARIM UYGULAMALARI ve BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK Prof. Dr. Hüseyin ÖNEN Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü - TOKAT
BİOÇEŞİTLİLİK - GELECEĞİMİZDİR Sağlıklı ve yaşanabilir bir çevrede insanca yaşamak her insanın hakkı Çevreyi sağlıklı tutmak da görevi Ancak insan oğlu yap\ğı her işte olduğu gibi gereksinim duyduğu besin maddelerini üretmek için yap\ğı tarımsal faaliyet yoluyla çevreye çok önemli zararlar vermiş ve vermeye devam edecek]r.
EUREPGAP - Güvenilir ve sürdürülebilir tarım TARİHÇE? 1. Dünya savaşına kadar dünya. BUCAK- AB de İyi
BİOÇEŞİTLİLİK - GELECEĞİMİZDİR Kimya sanayi 1940 lara gelindiğinde Pes]sit Gübre
BİOÇEŞİTLİLİK - GELECEĞİMİZDİR 1950 2009 2050 yılında Nüfus 2,5 milyar 6-7 milyar Dünya nüfusu Tarım alanı 2,5 da 9 milyar 1,2 da
BİOÇEŞİTLİLİK - GELECEĞİMİZDİR Daha fazla gıda Artan dünya nüfusu Daha çeşitli gıda Tarım alanlarının bilinçsiz ve aşırı kullanımı Aşırı pes]sit sulama, gübreleme çeşitler (GDO) vb Yeni tarım alanları Ormanlar Mer alar
EUREPGAP - Güvenilir ve sürdürülebilir tarım TARİHÇE? 1990-2000 arasında ormanlar tahrip edilme oranı Dünya Asya % 0,23 % 1,04 (23.260.000 da/yıl)
BİOÇEŞİTLİLİK - GELECEĞİMİZDİR SONUÇ; Nüfus artışı dikkate alındığında; Fert başına düşen üretim alanın azalması Su kıtlığı, Tarım ürünleri açığının büyümesine Kimyasalların kullanımını daha da artırmıştır
BİOÇEŞİTLİLİK - GELECEĞİMİZDİR Buda; Tarımsal ürünlerde kalıntı Hayvan yemlerinde kalıntı Suda kimyasal kirlilik Çiftçilerin kimyasallarla aşırı teması Mikrobiyolojik kirlilik (delidana, domuz gribi) Sera etkisi = İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ
BİOÇEŞİTLİLİK - GELECEĞİMİZDİR İnsan farkında olmadan kendi sonunu hazırlıyor olabilir mi?
Nerde o eski tat, o eski koku?
Bir kısım insan açlıkla boğuşurken Diğerleri yediklerinden iç]klerinden tat alamaz olunca Çare aramış insan?
Çare?
1930 larda Organik (Ekolojik, Biyolojik) Tarım?
İyi (Uygun) Tarım Kimyasal kullanımının tamamen engellenemeyeceği gerçeği Ele - Deli Dana Yumurtalarda - dioksin çilekte - siprodinil Fındık ve pul biberde - alfatoksin vb sorunlar
İyi (Uygun) Tarım Gıda Tarım Örgütü (FAO) ve ABD de bu konuda farklı çalısmalar yapılmıstır. AB ülkelerindeki Avrupa Perakendeciler Birligi (Euro Retailer Producer Group -EUREP) kurulmustur (1997). EUREP ITU (İyi Tarım Uygulamaları) veya GAP (Good Agricultural Practices) standardı hazırlıgına baslamıstır. 1999 da EUREP-GAP protokolü ile öncelikle yas meyve ve sebzede ITU esaslarını belirlemislerdir. Dünyada en kapsamlı iyi tarım uygulamaları EUREP tarafından hazırlanan bu protokoldür
İyi (Uygun) Tarım Toplam yas meyve sebze pazarının % 70-80 ini elinde bulunduran perakendeciler birligi üyelerinin (süper ve hiper marketçiler) EUREP-GAP sertifikalı ürün talebi nedeniyle iyi tarım uygulamalarının önemini kavrayan dünya ülkeleri 2002 yılında Ulusal ve Bölgesel Çalısma Grupları olusturmus ve ülkelerindeki tarımsal üretimi EUREP-GAP protokolüne uygun hale getirmeye baslamıslardır. Hali hazırda dünyanın 80 ülkesinde ITU sertifikaları verilmektedir
80 ülkede sertifika veriliyor
EUREPGAP kendinnnnn
İyi (Uygun) Tarım???=?? Çevre, insan ve hayvan sağlığına zarar vermeyen bir tarımsal üretimin yapılması, doğal kaynakların korunması, tarımda izlenebilirlik ile sürdürebilirlik ile gıda güvenliğinin sağlanması amacıyla yapılan tarımsal üretim modeline iyi tarım denir.
İyi Tarım Uygulamalarıyla; Çevre koruma bilincini yaygınlaştırmak, Su, toprak ve hava kirliliğini önlemek Planlı üretim ve atıklar için depolama ve geri dönüşümü sağlama, Doğal kaynakların korunması, Çiftlik hayvanlarının refahı ve sağlığı, Yasaklanmış maddelerin kullanılmaması, Tarımda izlenebilirlik ve sürdürülebilirlik, Gıda güvenliğinin sağlanması, Dolayısıyla, çevre, insan ve hayvan sağlığına zarar vermeyen bir tarımsal üretimin yapılması amaçlanır
İyi (Uygun) Tarım İTU, Gıda güvenlik sisteminin temel prensiplerinden yola çıkarak (HACCP) tüm üre]m aşamalarındaki kri]k kontrol noktalarını belirlemişler Belirlenen bu noktalara uyum kriterlerini ortaya koymuşlardır. Yani Eurep İTU ile HACCP prensipleri ile birleş]rmiş]r.
EUROPGAP 3 temel dokümandan oluşur: 1) Sertifika alınırken izlenecek prosedürleri açıklayan Genel düzenlemeler, 2) İyi tarım uygulamaları yapılırken izlenmesi gereken yöntemi açıklayan Kontrol Noktaları ve Uyum Kriterleri, 3) Üretici ve denetçilerin takibi için üretimin tüm aşamalarda kritik noktaların yazılı olduğu Kontrol Listesinden oluşur.
EUREPGAP dökümanlarında kritik kontrol noktaları: Zorunlu Kriterler: Yerine getirilmesi % 100 taahhüt altına alınır. Uyulmazsa sertifika düşer (kırmızı işaretli).
Kritik Zorunlu Olmayan Kriterler: Yerine getirilmesi % 95 taahhüt altına alınır (sarı işaretli).
Olabilir Kriterler: Tavsiye niteliğinde (Yeşil işaret) olmak üzere üç kısma ayrılmıştır
İTU Çevre Hijyen Hayvan refahı sağlığı Kayıt Kontrol Çevre koruma bilincini yaygınlaş\rmak Su, toprak ve hava kirliliğini önlemek Planlı Üre]m, A\klar için depolama, Su kaynaklarının korunması, Çinlik hayvanlarının refahı ve sağlığı Yasaklanmış maddelerin kullanılmaması vb
SON