İ M O N O K E Rİ G E L E G R ÖSTE 017 OCAK 2
Ekonomi Göstergeleri Bülteni 2017-01 www.bebka.org.tr
ENFLASYON GÖSTERGELERİ Aralık ayında TÜFE de Türkiye geneli yıllık enflasyon %8,53, TR41 Bölgesi nde ise %8,80 olarak gerçekleşti TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (TÜFE) 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 9,28 8,81 Aralık 15 9,97 9,2 9,58 Ocak 16 8,78 7,46 Şubat 16 8,0 7,57 7,0 8,36 Mart 16 6,57 6,58 Nisan 16 Mayıs 16 2016 yılı Aralık ayında 2003 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksi bir önceki aya göre ülke genelinde %1,64, TR41 Bölgesi nde ise %1,66 artış yaşamıştır. Ülke geneli yıllık en fazla artış %31,59 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşti. TÜFE de, bir önceki yılın aynı ayına göre ulaştırma %12,36, çeşitli mal ve hizmetler %11,08, sağlık %9,73, eğitim %9,47 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama gruplarıdır. 9,24 7,64 8,79 8,5 Haziran 16 Temmuz 16 TR41 8,56 7,66 7,16 7,0 8,8 Ağustos 16 7,28 Eylül 16 6,79 7,06 Ekim 16 Kasım 16 Türkiye 8,53 Aralık 16 Aylık en fazla düşüş gösteren grup %2,55 ile giyim ve ayakkabı oldu. Ana harcama grupları itibariyle 2016 yılı Aralık ayında endekste düşüş gösteren bir diğer grup ise %0,14 ile haberleşme oldu. Aylık en yüksek artış %7,33 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda oldu. Ana harcama grupları itibariyle 2016 yılı Aralık ayında endekste yer alan gruplardan gıda ve alkolsüz içeceklerde %3,29, ulaştırmada %1,97, eğlence ve kültürde %1,42 ve ev eşyasında %1,28 artış gerçekleşti. Aylık en yüksek artış %2,38 ile TRC2 de (Şanlıurfa, Diyarbakır) oldu. İstatistiki Bölge Birim Sınıflaması (İBBS) 2. Düzey de bulunan 26 bölge içinde, bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış %10,09 ile TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop) bölgesinde ve on iki aylık ortalamalara göre en yüksek artış %9,31 ile TR62 (Adana, Mersin) bölgesinde gerçekleşti. TÜFE ANA HARCAMA GRUPLARI 35% 30% 25% 20% 15% 10% TR41 Türkiye TR41 Bölgesi nde ana harcama gruplarında bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış %31,49 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşti 5% 0% Gıda ve Alkolsüz İçecekler Alkollü İçecekler ve Tütün Giyim ve Ayakkabı Konut, Su, Elektrik, Gaz ve Diğer Yakıtlar Mobilya, Ev Aletleri ve Ev Bakım Hizmetleri Sağlık Ulaştırma Haberleşme Eğlence ve Kültür Eğitim Lokanta ve Oteller Çeşitli Mal ve Hizmetler TR41 Bölgesi nde endekste yer alan diğer gruplardan ulaştırmada %11,19,çeşitli mal ve hizmetler grubunda %11,21, lokanta ve oteller grubunda %10,87, sağlıkta %10,14, eğitimde %9,10, eğlence ve kültürde %6,49, gıda ve alkolsüz içeceklerde %6,30, ev eşyasında %6,18, konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar grubunda %6,11, giyim ve ayakkabıda %3,28, haberleşmede % 3,00, artış yaşandı. Kaynak: TÜİK Enflasyon ve Fiyat İstatistikleri, 2017 3
ENFLASYON GÖSTERGELERİ Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi aylık %2,98 arttı Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi Aralık 2016 Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE), 2016 yılı Aralık ayında bir önceki aya göre %2,98, bir önceki yılın Aralık ayına göre %9,94, bir önceki yılın aynı ayına göre %9,94 ve on iki aylık ortalamalara göre %4,30 artış gösterdi. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi ve Değişim Oranları (2003=100), Aralık 2016 SEKTÖRLER (NACE REV.2) ENDEKS AYLIK DEĞIŞIM (%) ÖNCEKI YILIN ARALIK AYINA GÖRE DEĞIŞIM (%) ÖNCEKI YILIN AYNI AYINA GÖRE DEĞIŞIM (%) ON İKI AYLIK ORTALAMALARA GÖRE DEĞIŞIM (%) Yİ-ÜFE 274,09 2,98 9,94 9,94 4,30 B-Madencilik ve Taşocakçılığı 359,32-0,25 8,01 8,01 1,98 C-İmalat Sanayi 276,42 3,26 12,07 12,07 5,57 D-Elektrik, Gaz 208,55 1,35-11,79-11,79-8,56 E-Su temini 272,55 0,54 7,21 7,21 8,35 Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi Ana Sanayi Grupları ve Değişim Oranları (2003=100), Aralık2016 ANA SANAYI GRUPLARI Yurt İçi ÜFE 274,09 2,98 9,94 9,94 4,30 Ara malı 283,38 4,05 13,83 13,83 5,65 Dayanıklı Tüketim Malı 205,67 0,15 11,75 11,75 11,46 Dayanıksız Tüketim Malı 249,59 1,35 6,41 6,41 4,33 Enerji 332,92 5,06 4,53 4,53-5,82 Sermaye Malı 235,92 2,11 9,32 9,32 7,78 10% 8% 6% 4% 2% 5,9 3,3 4,5 3,1 3,8 3,4 6,5 6,7 4,8 2,9 3,2 3,4 5,6 6,2 4 3 2016 6,9 5,7 2,8 1,8 6,4 5,2 2015 9,9 5,7 Aylık en fazla artış kok ve rafine petrol ürünlerinde gerçekleşti. Bir önceki aya göre en fazla artış; %17,58 ile kok ve rafine petrol ürünleri, %8,63 ile ana metaller ve %3,96 ile metal cevherleri alt sektörlerinde gerçekleşti. Buna karşılık ham petrol ve doğal gaz %6,01, tütün ürünleri %2,52, ağaç ve mantar ürünleri (mobilya hariç) %0,34 ile bir ay önceye göre endekslerin en fazla düştüğü alt sektörler oldu. Ana sanayi gruplarında aylık en fazla artış enerji mallarında gerçekleşti. 0% Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ana sanayi grupları sınıflamasına göre 2016 yılı Aralık ayında aylık en fazla artış enerji mallarında ve yıllık en fazla artış ara mallarında gerçekleşti. Kaynak: TÜİK Enflasyon ve Fiyat İstatistikleri, 2017 4
İHRACAT GÖSTERGELERİ İHRACAT (ABD DOLARI, Kanuni Merkez Bazında) ARALIK 2016 OCAK-ARALIK 2016 OCAK -ARALIK 2015 ARTIŞ-AZALIŞ Bursa 1.165.103.000 $ 12.959.784.000 $ 11.647.893.000 $ 1.311.891.000 $ Eskişehir 77.517.000 $ 855.903.000 $ 844.777.000 $ 11.126.000 $ Bilecik 7.293.000 $ 94.950.000 $ 122.995.000 $ -28.045.000 $ Not: Rakamlar yuvarlamaya tabi tutulmuştur TR41 Bölgesi illerinden Bursa da 2016 yılı Aralık ayında 1 milyar doları aşan bir ihracat gerçekleştirilmiştir. 2015 yılı ile kıyaslandığında 2016 yılında aynı dönemde Bursa dan yapılan toplam ihracatta 1 milyar doların üzerinde bir artış yaşanmıştır. Yine ilgili dönem kıyaslandığında, Eskişehir ihracatında da 11 milyon doları aşan bir artış yaşanmıştır. Göreceli olarak Bursa ve Eskişehir illerine göre daha az ihracata sahip olan Bilecik te ise, 2016 yılının Aralık ayında ihracat 7 milyon dolar dolaylarında bir değere sahip olmuştur. 2015 yılı ile kıyaslandığında, Bilecik te Ocak-Aralık döneminde 28 milyon doları aşan bir azalış yaşandığı ortaya çıkmaktadır. BURSA ESKİŞEHİR BİLECİK Milyon Dolar 1400 Milyon Dolar 85 Milyon Dolar 16 1200 80 14 1000 800 600 400 200 75 70 65 60 55 12 10 8 6 0 Aralık 15 Ocak 16 Şubat 16 Mart 16 Nisan 16 Mayıs 16 Haziran 16 Temmuz 16 Ağustos 16 Eylül 16 Ekim 16 Kasım 16 Aralık 16 50 Aralık 15 Ocak 16 Şubat 16 Mart 16 Nisan 16 Mayıs 16 Haziran 16 Temmuz 16 Ağustos 16 Eylül 16 Ekim 16 Kasım 16 Aralık 16 4 Aralık 15 Ocak 16 Şubat 16 Mart 16 Nisan 16 Mayıs 16 Haziran 16 Temmuz 16 Ağustos 16 Eylül 16 Ekim 16 Kasım 16 Aralık 16 Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), 2017 5
İHRACAT GÖSTERGELERİ 2016 yılı Ocak - Aralık döneminde TR41 Bölgesi nde en fazla ihracat yapılan 5 ülke arasında Almanya, İtalya ve Fransa önde gelmektedir. ÜLKELER BAZINDA İHRACAT BURSA OCAK - ARALIK 2016 Almanya 1.980.393.000 $ İtalya 1.818.332.000 $ Fransa 1.409.770.000 $ İspanya 765.021.000 $ ABD 751.489.000 $ OCAK - ARALIK 2015 Almanya 1.835.824.000 $ Fransa 1.252.301.000 $ İtalya 1.131.739.000 $ ABD 815.262.000 $ Birleşik Krallık 742.388.000 $ ESKİŞEHİR OCAK - ARALIK 2016 ABD 269.811.000 $ Almanya 91.102.000 $ Fransa 72.309.000 $ Avusturya 37.910.000 $ Romanya 30.237.000 $ OCAK - ARALIK 2015 ABD 255.683.000 $ Almanya 93.193.000 $ Fransa 77.910.000 $ Avusturya 33.055.000 $ Romanya 30.562.000 $ BİLECİK OCAK - ARALIK 2016 Birleşik Krallık 11.077.000 $ Çin 10.612.000 $ Romanya 7.530.000 $ İtalya 5.847.000 $ Filipinler 5.631.000 $ OCAK - ARALIK 2015 İspanya 13.772.000 $ Brezilya 12.324.000 $ İsveç 9.157.000 $ Çin 7.893.000 $ İtalya 6.733.000 $ Bu dönemde, bir önceki yıla göre Bursa ilinden Almanya, İtalya ve Fransa ya yapılan ihracat miktarlarında artışlar yaşanırken Birleşik Krallık a ihracat azalmıştır. Eskişehir ilinde de 2016 yılının Ocak-Aralık döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre ABD ve Avusturya ya ihracatın kısmen de olsa arttığı görülmektedir. Bilecik ilinin ihracat rakamları incelendiğinde özellikle İspanya ya olan ihracatta önemli bir azalış yaşandığı ve Birleşik Krallık a olan ihracatın önemli derecede arttığı ortaya çıkmaktadır. Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), 2017 6
İHRACAT GÖSTERGELERİ 2016 OCAK - ARALIK DÖNEMİ BURSA Bursa dan yapılan ihracatın %94 ünü sanayi sektörü oluşturmaktadır. Tarım, hayvancılık ve ormancılık ürünleri ihracatı toplam ihracatın %5 dolayındadır. Madencilik sektöründen yapılan ihracat ise %1 düzeyinde pay almaktadır. Sanayi 12.243.912.498 $ Tarım, Hayvancılık ve Ormancılık 615.732.848 $ Madencilik 100.138.284 $ TOPLAM 12.959.783.630 $ Sanayi 731.068.799 $ ESKİŞEHİR Sanayi sektörü Eskişehir de toplam ihracatın %85 ini oluşturmaktadır. Tarım, hayvancılık ve ormancılık sektöründe bu oran %7 olarak gerçekleşmiş iken madencilik sektörüne ait olan ihracat da toplam ihracatın %8 i dolaylarındadır. Tarım, Hayvancılık ve Ormancılık 60.599.502 $ Madencilik 64.234.563 $ TOPLAM 855.902.864 $ BİLECİK %64 lük pay ile sanayi sektörü Bilecik ilinde ön plana çıkmaktadır. Bilecik ilinde %64 lük ihracat payına sahip olan sanayi sektörünü %21 ile madencilik sektörü takip etmektedir. Tarım, hayvancılık ve ormancılık sektöründen bu dönemde yapılan ihracatın toplam ihracat içindeki payı da %15 dolaylarındadır. Sanayi 60.709.278 $ Tarım, Hayvancılık ve Ormancılık 13.827.617 $ Madencilik 20.412.904 $ TOPLAM 94.949.799 $ Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), 2017 7
DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ Dış Ticaret, OCAK-KASIM 2016 190.000 180.000 170.000 160.000 150.000 140.000 130.000 120.000 110.000 100.000 90.000 80.000 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 Milyon $ 132.088 İhracat 129.793 Dış Ticaret, KASIM 189.242 İthalat 180.196 2016 2015 İhracat %9,7, ithalat %6 arttı Dış ticaret açığı %4,1 azaldı Milyon $ 25.000 20.000 15.000 10.000 11.682 5.000 12.817 15.973 16.931 2016 Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; ihracat 2016 yılı Kasım ayında, 2015 yılının aynı ayına göre %9,7 artarak 12 milyar 817 milyon dolar, ithalat %6 artarak 16 milyar 931 milyon dolar olarak gerçekleşti. Kasım ayında dış ticaret açığı %4,1 azalarak 4 milyar 113 milyon dolara düştü. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2015 Kasım ayında %73,1 iken, 2016 Kasım ayında %75,7 ye yükseldi. 0 İhracat İthalat 2015 Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ihracat %0,9 azaldı Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2016 Kasım ayında bir önceki aya göre ihracat %0,9, ithalat %4,6 azaldı. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2016 yılı Kasım ayında önceki yılın aynı ayına göre ihracat %6,7, ithalat %2,4 arttı. AYLARA GÖRE DIŞ TICARET, KASIM 2016 (MILYON $) İHRACAT (FOB) İTHALAT (CIF) DIŞ TICARET DENGESI İHRACATIN İTHALATI AYLAR YIL DEĞER DEĞIŞIM (%) DEĞER DEĞIŞIM (%) DEĞER DEĞIŞIM (%) KARŞILAMA ORANI Ocak- 2015 132.088 189.242-57.154 69,8 Kasım 2016 129.793-1,7 180.196-4,8-50.403-11,8 72,0 Kasım 2015 11.682 15.973-4.291 73,1 2016 12.817 9,7 16.931 6,0-4.113-4,1 75,7 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2017 8
DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ Avrupa Birliği ne ihracat %6,6 arttı Avrupa Birliği nin (AB-28) ihracattaki payı 2015 Kasım ayında %48 iken, 2016 Kasım ayında %46,7 oldu. AB ye yapılan ihracat, 2015 yılının aynı ayına göre %6,6 artarak 5 milyar 982 milyon dolar olarak gerçekleşti. En fazla ihracat yapılan ülke Almanya oldu Almanya ya yapılan ihracat 2016 Kasım ayında 1 milyar 239 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla İngiltere (874 milyon dolar), BAE (833 milyon dolar) ve Irak (796 milyon dolar) takip etti. İthalatta ilk sırayı Çin aldı Çin den yapılan ithalat, 2016 yılı Kasım ayında 2 milyar 1 milyon dolar oldu. Bu ülkeyi sırasıyla Almanya (1 milyar 822 milyon dolar), Rusya (1 milyar 294 milyon dolar) ve İtalya (878 milyon dolar) izledi. Yüksek teknolojili ürünlerin imalat sanayi ihracatı içindeki payı %3,7 oldu Teknoloji yoğunluğuna göre dış ticaret verileri, ISIC Rev.3 sınıflaması içinde yer alan imalat sanayi ürünlerini kapsamaktadır. Kasım ayında ISIC Rev.3 e göre imalat sanayi ürünlerinin toplam ihracattaki payı %92,1 dir. Yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ihracatı içindeki payı %3,7, orta yüksek teknolojili ürünlerin payı ise %33,9 dur. Yüksek teknolojili ürünlerin imalat sanayi ithalatı içindeki payı %16,8 oldu İmalat sanayi ürünlerinin toplam ithalattaki payı %82,9 dur. Yüksek teknoloji ürünlerinin 2016 Kasım ayında imalat sanayi ürünleri ithalatı içindeki payı %16,8, orta yüksek teknolojili ürünlerin payı ise %46,5 dir. Teknoloji Yoğunluğuna Göre Dış Ticaret, Kasım 2016 (Milyon ABD $) KASIM OCAK-KASIM 2015 2016 2015 2016 İHRACAT (FOB) DEĞER % DEĞER % DEĞER % DEĞER % Toplam 10.800 100,0 11.804 100,0 123.615 100,0 121.843 100,0 Yüksek teknolojili ürünler 491 4,5 432 3,7 4.422 3,6 4.213 3,5 Orta yüksek teknolojili ürünler 3.658 33,9 4.003 33,9 38.845 31,4 40.038 32,9 Orta düşük teknolojili ürünler 2.669 24,7 3.322 28,1 37.152 30,1 34.769 28,5 Düşük teknolojili ürünler 3.983 36,9 4.048 34,3 43.196 34,9 42.823 35,2 İTHALAT (CIF) DEĞER % DEĞER % DEĞER % DEĞER % Toplam 12.986 100,0 14.039 100,0 152.179 100,0 151.970 100,0 Yüksek teknolojili ürünler 2.186 16,8 2.362 16,8 23.821 15,7 25.817 17,0 Orta yüksek teknolojili ürünler 5.888 45,3 6.528 46,5 67.246 44,2 68.541 45,1 Orta düşük teknolojili ürünler 3.200 24,6 3.459 24,6 40.657 26,7 38.256 25,2 Düşük teknolojili ürünler 1.712 13,2 1.691 12,0 20.455 13,4 19.356 12,7 Tablodaki rakamlar yuvarlamadan dolayı toplamı vermeyebilir. Teknoloji yoğunluğuna göre ürün grupları sınıflaması OECD tarafından ISIC Rev.3 sınıflaması baz alınarak hazırlanmıştır. Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2017 9
DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ Dış Ticaret Endeksleri, (2010=100), Kasım 2016 İhracat birim değer endeksi Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %0,6 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütün de %6,2 ve imalat (gıda, içecek, tütün hariç) sanayi nde %1,4 azalırken, ham maddeler de (yakıt hariç) %4,7 ve yakıtlar da %5,7 arttı. İthalat birim değer endeksi Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %3,3 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütün de %2,5, ham maddeler de (yakıt hariç) %1, yakıtlar da %13,9 ve imalat (gıda, içecek, tütün hariç) sanayi nde %1,4 azaldı. İhracat birim değer endeksi %0,6 azaldı İthalat birim değer endeksi %3,3 azaldı Dış Ticaret Miktar Endeksleri (2010=100), Kasım 2016 İhracat Miktar Endeksi İthalat Miktar Endeksi 160 150 140 130 120 110 127,7 129 111,8 115 144,5 135,3 128,4 130,3 128,9 128,3 124,6 127,6 121 118,5 149 139,9 134,2 128,8 135,4 134,2 121,7 126,6 116,2 114,9 111,1 111,8 142,5 126,2 147,4 143 150,7 136,3 137,5 145,9 134,5 130 111,9 114,6 146,4 147,6 134,2 123,9 132,9 129,8 126,6 119,9 100 90 Ocak 15 Şubat 15 Mart 15 Nisan 15 Mayıs 15 Haziran 15 Temmuz 15 Ağustos 15 Eylül 15 Ekim 15 Kasım 15 Aralık 15 Ocak 16 Şubat 16 Mart 16 Nisan 16 Mayıs 16 Haziran 16 Temmuz 16 Ağustos 16 Eylül 16 Ekim 16 Kasım 16 İhracat miktar endeksi %10,1 arttı İhracat miktar endeksi Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %10,1 arttı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütün de %6,5, ham maddeler de (yakıt hariç) %29,1 ve imalat (gıda, içecek, tütün hariç) sanayi nde %7,7 artarken, yakıtlar da %36,4 azaldı. İthalat miktar endeksi %9,6 arttı İthalat miktar endeksi Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %9,6 arttı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütün de %9,6, ham maddeler de (yakıt hariç) %12, yakıtlar da %6,6 ve imalat (gıda, içecek, tütün hariç) sanayi nde %8,2 arttı. Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2017 10
DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi %0,8 arttı Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2016 Ekim ayında 136,9 olan ihracat miktar endeksi %0,8 artarak, 2016 Kasım ayında 138,1 oldu. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2015 Kasım ayında 134,6 olan ihracat miktar endeksi %6,5 artarak, 2016 Kasım ayında 143,4 oldu. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ithalat miktar endeksi %2,4 azaldı Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2016 Ekim ayında 131,8 olan ithalat miktar endeksi %2,4 azalarak, 2016 Kasım ayında 128,7 oldu. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2015 Kasım ayında 121,1 olan ithalat miktar endeksi %7,4 artarak, 2016 Kasım ayında 130,1 oldu. Dış ticaret haddi 2016 yılı Kasım ayında 110,9 olarak gerçekleşti İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan ve 2015 yılı Kasım ayında 107,9 olarak elde edilmiş olan dış ticaret haddi, 2016 yılı Kasım ayında 110,9 oldu. Dış ticaret miktar endeksleri (2010=100), Kasım 2016 İHRACAT İTHALAT ENDEKS DEĞIŞIM (%) ENDEKS DEĞIŞIM (%) 2015 Kasım 2016 Kasım 2016 Kasım/ 2015 Kasım 2016 Kasım 2015 Kasım BİRİM DEĞER ENDEKSLERİ 2016 Kasım/ 2015 Kasım Genel 91,9 91,4-0,6 85,2 82,4-3,3 Gıda, içecek ve tütün 105,9 99,2-6,2 93,9 91,6-2,5 Hammaddeler 92,9 97,3 4,7 78,7 77,9-1,0 Yakıtlar 60,2 63,7 5,7 63,3 54,6-13,9 İmalat (Gıda, içecek ve tütün hariç) 92,3 91,0-1,4 95,0 93,7-1,4 SITC'de başka yerde sınıflandırılmayan mallar 93,7 108,1 15,4 76,1 91,6 20,4 MIKTAR ENDEKSLERI Genel 134,0 147,6 10,1 121,2 132,9 9,6 Gıda, içecek ve tütün 153,5 163,4 6,5 163,9 179,6 9,6 Hammaddeler 114,8 148,2 29,1 104,4 116,9 12,0 Yakıtlar 171,9 109,4-36,4 129,6 138,2 6,6 İmalat (Gıda, içecek ve tütün hariç) 131,5 141,6 7,7 116,5 126,0 8,2 SITC'de başka yerde sınıflandırılmayan mallar 72,0 325,0 351,3 139,6 231,3 65,7 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2017 11
SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ Ocak 2017 120 Hizmet Sektörü Güven Endeksi Perakende Sektörü Güven Endeksi İnşaat Sektörü Güven Endeksi 110 100 90 80 70 60 Ocak 16 Şubat 16 Mart 16 Nisan 16 Mayıs 16 Haziran 16 Temmuz 16 Ağustos 16 Eylül 16 Ekim 16 Kasım 16 Aralık 16 Ocak 17 Şubat 17 Mart 17 Nisan 17 Mayıs 17 Haziran 17 Temmuz 17 Ağustos 17 Eylül 17 Ekim 17 Kasım 17 Aralık 17 Hizmet sektörü güven endeksi 87,5 oldu Mevsim etkilerinden arındırılmış hizmet sektörü güven endeksi 2016 Aralık ayında 93,3 iken, 2017 Ocak ayında %6,2 oranında azalarak 87,5 değerine düştü. Hizmet sektörü güven endeksindeki bu azalış; son üç aylık dönemde iş durumunun iyileştiğini, hizmetlere olan talebin arttığını değerlendiren ve gelecek üç aylık dönemde hizmetlere olan talebin artacağını bekleyen girişim yöneticisi sayısının azalmasından kaynaklandı. Hizmet sektöründe bir önceki aya göre; iş durumu, hizmetlere olan talep ve hizmetlere olan talep beklentisi endeksleri sırasıyla %2,6, %3 ve %11,7 azaldı. Perakende ticaret sektörü güven endeksi 95,9 oldu Mevsim etkilerinden arındırılmış perakende ticaret sektörü güven endeksi 2017 Ocak ayında %0,2 oranında azalarak 95,9 değerine düştü. Perakende ticaret sektörü güven endeksindeki bu düşüş; son üç aylık dönemde iş hacmi-satışların arttığını değerlendiren ve gelecek üç aylık dönemde iş hacmi-satışların artacağını bekleyen girişim yöneticisi sayısının azalmasından kaynaklandı. Mevcut mal stok seviyesinin mevsim normallerinin altında olduğunu değerlendiren girişim yöneticisi sayısı ise arttı. Perakende ticaret sektöründe bir önceki aya göre; iş hacmi-satışlar ve iş hacmi-satışlar beklentisi endeksleri sırasıyla %4,3 ve %0,1 azalırken, mevcut mal stok seviyesi endeksi %3,5 arttı. İnşaat sektörü güven endeksi 74,8 oldu Mevsim etkilerinden arındırılmış inşaat sektörü güven endeksi bir önceki ayda 76,1 iken, 2017 Ocak ayında %1,7 oranında azalarak 74,8 değerine düştü. İnşaat sektörü güven endeksindeki bu azalış; gelecek üç aylık dönemde toplam çalışan sayısında artış bekleyen girişim yöneticisi sayısının azalmasından kaynaklandı. Alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyini mevsim normalinin üzerinde değerlendiren girişim yöneticisi sayısı ise arttı. İnşaat sektöründe bir önceki aya göre; toplam çalışan sayısı beklentisi endeksi %6.8 azalırken, alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyi endeksi %6 arttı. 12 Mevsim Etkilerinden Arındırılmış Sektörel Güven Endeksleri, Alt Kalemleri ve Değişim Oranları, Ocak 2017 BIR ÖNCEKI ENDEKS AYA GÖRE DEĞIŞIM (%) 2016 2017 2016 2017 12 01 12 01 Hizmet Sektörü Güven Endeksi 93,3 87,5-3,5-6,2 İş durumu (son 3 aylık dönemde) 85,8 83,6-4,0-2,6 Hizmetlere olan talep (son 3 aylık dönemde) 85,6 83,0-4,6-3,0 Hizmetlere olan talep beklentisi (gelecek 3 aylık dönemde) 108,7 95,9-2,3-11,7 Perakende Ticaret Sektörü Güven Endeksi 96,1 95,9 0,1-0,2 İş hacmi-satışlar (son 3 aylık dönemde) 91,4 87,4 5,4-4,3 Mevcut mal stok seviyesi (*) 100,1 103,5 0,4 3,5 İş hacmi-satışlar beklentisi (gelecek 3 aylık dönemde) 96,9 96,9-4,7-0,1 İnşaat Sektörü Güven Endeksi 76,1 74,8 0,5-1,7 Alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyi 60,2 63,8-4,3 6,0 Toplam çalışan sayısı beklentisi (gelecek 3 aylık dönemde) 92,1 85,9 4,0-6,8 (*) Mevcut mal stok seviyesi yayılma endeksinin artışı stok azalışını, azalışı ise stok artışını göstermektedir. Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2017
TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ Ocak 2017 Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi, 2017 Ocak ayında bir önceki aya göre %5,6 oranında arttı; 2016 Aralık ayında 63,4 olan endeks değeri 2017 Ocak ayında 66,9 oldu. Tüketici güven endeksi 66,9 oldu 90 85 2016 2017 Hanenin maddi durum beklentisi 87,9 oldu 80 75 70 65 60 55 71,6 66,9 1 66,6 2 67 3 68,5 4 68,8 5 69,4 6 67 7 74,4 8 74,3 9 74 10 68,9 11 63,4 12 Aylar Hanenin maddi durum beklentisi endeksi bir önceki aya göre %2,9 oranında artarak 2017 Ocak ayında 87,9 oldu. Bu artış, gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durum beklentisinde iyileşme olduğunu göstermektedir. Genel ekonomik durum beklentisi endeksi 88,6 oldu Genel ekonomik durum beklentisi endeksi 2016 Aralık ayında 86 iken, 2017 Ocak ayında %3 oranında artarak 88,6 oldu. Bu artış, gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durumun daha iyi olacağı yönünde beklentisi olan tüketicilerin sayısının bir önceki aya göre arttığını göstermektedir. İşsiz sayısı beklentisi endeksi 68,9 oldu İşsiz sayısı beklentisi endeksi bir önceki aya göre %5,4 oranında artarak, 2017 Ocak ayında 68,9 oldu. Bu artış, gelecek 12 aylık dönemde işsiz sayısında düşüş bekleyenlerin artmasından kaynaklandı. Tasarruf etme ihtimali endeksi 22,4 oldu Tasarruf etme ihtimali endeksi %34 oranında arttı. 2016 Aralık ayında 16,7 olan endeks, 2017 Ocak ayında 22,4 değerine yükseldi. Bu artış, tüketicilerin gelecek 12 aylık dönemde tasarruf etme ihtimallerinin bir önceki aya göre arttığını göstermektedir. Tüketici Güven Endeksi, Alt Kalemleri ve Değişim Oranları, Ocak 2017 Tüketici Güven Endeksi (*) Hanenin maddi durum beklentisi Genel ekonomik durum beklentisi İşsiz sayısı beklentisi (**) Tasarruf etme ihtimali (*) Sorgulamalar gelecek 12 aylık dönem için yapılmıştır. BIR ÖNCEKI AYA GÖRE ENDEKS DEĞIŞIM ORANI (%) 2016 2017 2016 2017 12 01 12 01 63,4 66,9-8,0 5,6 85,4 87,9-4,1 2,9 86,0 88,6-9,5 3,0 65,4 68,9-8,3 5,4 16,7 22,4-17,9 34,0 (**) İşsiz sayısı beklentisi endeksinin artması, işsiz sayısı beklentisinde azalışı, azalması ise işsiz sayısı beklentisinde artışı göstermektedir. Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2017 13
SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ Sanayi üretimi bir önceki aya göre aynı kaldı Kasım 2016 Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayinin alt sektörleri (2010=100 temel yıllı) incelendiğinde, 2016 yılı Kasım ayında madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi bir önceki aya göre %0,3 ve imalat sanayi sektörü endeksi %0,2 azalırken, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %1,5 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış sanayinin alt sektörleri (2010=100 temel yıllı) incelendiğinde, 2016 yılı Kasım ayında madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %1,8, imalat sanayi sektörü endeksi %2,1 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %7,8 arttı. Sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre %2,7 arttı Sanayi Üretim Endeksi ve Değişim Oranları (2010=100), Kasım 2016 ARINDIRILMAMIŞ TAKVIM ETKISINDEN ARINDIRILMIŞ MEVSIM VE TAKVIM ETKISINDEN ARINDIRILMIŞ Sektör Endeks Endeks Yıllık Değişim (%) Endeks Aylık Değişim (%) Toplam Sanayi 136,1 133,3 2,7 128,1 0,0 Madencilik ve Taşocakçılığı 113,3 112,0 1,8 108,2-0,3 İmalat Sanayi 138,8 135,7 2,1 128,9-0,2 Elektrik, Gaz, Buhar ve İklimlendirme Üretimi ve Dağıtımı 129,4 128,4 7,8 133,0 1,5 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (2010=100), Kasım 2016 Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (2010=100), Kasım 2016 130 120 110 127,6 122,1 2016 128,6 125 123,2 126,8 126,6 128,4 126,2 126,6 128 124,8 122,5 122,9 117,7 2015 126,6 130 120 110 116,1 110,1 2016 2015 134 132,9 129,9 130,4 124,2 124,6 125,3 131,5 129,7 126,5 127,7 124,4 122,9 118,3 100 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar 100 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2017 14
SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ VE ŞİRKET İSTATİSTİKLERİ En yüksek artış dayanıklı tüketim malında gerçekleşti Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış ana sanayi gruplarında (MIGs), 2016 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre en yüksek artış %2,6 ile dayanıklı tüketim malı imalatında gerçekleşti. Ana Sanayi Gruplarına Göre Endeks ve Değişim Oranları (2010=100), Kasım 2016 ARINDIRILMAMIŞ TAKVIM ETKISINDEN MEVSIM VE TAKVIM ARINDIRILMIŞ ETKISINDEN ARINDIRILMIŞ Sektör Endeks Endeks Yıllık Değişim (%) Endeks Aylık Değişim (%) Toplam Sanayi 136,1 133,3 2,7 128,1 0,0 Ara malı imalatı 128,2 125,7-0,3 122,0-0,6 Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı 128,7 126,6 0,1 121,7 2,6 Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı 138,2 134,8 0,9 123,8-2,1 Enerji 124,1 123,4 8,0 125,6 1,3 Sermaye Malı İmalatı 165,5 160,8 7,4 153,1 2,1 En yüksek artış makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımında gerçekleşti Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi alt sektörleri incelendiğinde, 2016 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre en yüksek artış %5,7 ile makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımında gerçekleşti. Bu artışı, %5,0 ile bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı ve %3,7 ile ağaç, ağaç ve mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç) takip etti. En yüksek azalış temel eczacılık ürünlerinin imalatında gerçekleşti Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi alt sektörleri incelendiğinde, 2016 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre en yüksek azalış %6,7 ile temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatında ve deri ve ilgili ürünlerin imalatında gerçekleşti. Bu azalışı, %2,9 ile giyim eşyalarının imalatı takip etti. Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2017 KURULAN VE KAPANAN ŞİRKET İSTATİSTİKLERİ NUTS 3 KODU İL ADI Şirket 2016 ARALIK (BİR AYLIK) 2015 ARALIK (BİR AYLIK) KURULAN TASFİYE KAPANAN KURULAN TASFİYE KAPANAN Kooperatif Ger. Kişi Tic. İşl. Şirket Kooperatif Şirket Kooperatif Ger. Kişi Tic. İşl. Şirket Kooperatif Ger. Kişi Tic. İşl. Şirket Kooperatif Şirket Kooperatif Ger. Kişi Tic. İşl. TR411 BURSA 211 2 96 21 2 53 3 43 230 2 89 33 9 37 12 19 TR412 ESKİŞEHİR 28 1 87 10 0 15 4 38 41 0 87 12 0 8 1 38 TR413 BİLECİK 5 0 6 2 0 1 1 7 5 0 18 0 0 2 0 7 TOPLAM 244 3 189 33 2 69 8 88 276 2 194 45 9 47 13 64 Kaynak: TOBB Kurulan/Kapanan Şirket İstatistikleri, 2017 15
BİLİYOR MUYDUNUZ? Osmanlı nın ilk hastanesi 1394 yılında Bursa Yıldırım da yapılan Yıldırım Darüşşifası olduğunu   İlk Osmanlı Şeyhülislamı Şeyh Edebali nin türbesinin Bilecik te olduğunu İlk Osmanlı Sarayı nın Bursa da yapıldığını İlk Açıköğretim Fakültesi nin Eskişehir de 1982 de kurulduğunu İlk temyiz mahkemesinin 1923 te Eskişehir de açıldığını Bazı Tanımlar Dış ticaret haddi: İhracat birim değer endeksinin İthalat birim değer endeksine bölünmesi ile bulunur İhracat birim değer endeksi: İhracatın birim değerlerinde meydana gelen değişimdir İstihdam oranı: Çalışan insan sayısının, çalışabilir yaştaki insan sayısına bölünmesiyle bulunan orandır İşgücüne katılma oranı: İşgücünün kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus içindeki oranıdır İşsizlik oranı: İş bulamayan nüfusun toplam işgücüne oranıdır İşveren girişim: Herhangi bir referans yılda en az bir ücretli çalışanı ile aktif olan girişimleri ifade eder İthalat birim değer endeksi: İthalatın birim değerlerinde meydana gelen değişimdir TÜFE: Halkın en fazla kullanmış olduğu mal ve hizmetlerin ortalama fiyat artışıdır Tüketici güven endeksi: Tüketicilerin ekonomideki bekleyişlerini belirleyen bir ölçüttür Sanayi üretim endeksi: Sanayi üretiminde meydana gelen artış ya da azalışı ifade eder ÜFE: Genel olarak üreticilerin girdilerindeki ortalama fiyat artışıdır 16
NOTLAR 17
NOTLAR 18
www.bebka.org.tr
Bir Sinerji Grup Markasıdır. www.bebka.org.tr Yeni Yalova Yolu 4.Km Buttim İş Merkezi Buttim Plaza Kat 6 16250 Osmangazi/Bursa TÜRKİYE Telefon 0224 211 13 27 Faks 0224 211 13 29