Sağlıkta Kalite Standartları Kapsamında Hastanelerde Risk Yönetimi 27 Mayıs 2014 Eyüp,İstanbul Dr.Emine Elvan Çiftlik İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Risk ve İş Sağlığı ve Güvenliği Tanımı Risk Yönetimi Neden Gerekli? Sağlıkta Risk Yönetimi ve Önemi Sağlık Çalışanlarının Risk Değerlendirmesi Sağlıkta Kalite Standartları Açısından Risk Yönetimi İçerik
Risk Nedir? Risk, kurumun stratejik, mali ve operasyonel hedeflerini engelleyecek, her türlü olayın gerçekleşme olasılığıdır * Riskler gerçekleşme olasılığı ve risklerin gerçekleşmesi durumunda ortaya çıkacak sonuçların etkileri göz önünde bulundurularak değerlendirilir. Tehdit, kurumu muhtemel riske sokabilecek eylem veya olaydır ** * IIA : Institute of Internal Auditors) ** T.C.İçişleri Bakanlığı İç Denetim Birimi Başkanlığı
Risk; potansiyel bir tehlikenin gerçekleşme durumu halinde meydana gelebilecek tehlikenin sonuçlarıdır Risk, sonucun olumsuz olma ihtimali veya bu olasılığı ortaya çıkaran faktör (WHO/2002); Risk= olasılık Risk= istenmeyen sonucu ortaya çıkaran faktör Risk= bir sonuç Risk= potansiyel güçlük/tehdit Tehlike; insana, çevreye ve kullanılan teçhizata zarar verebilme durumudur Tehlike tanımında; doğal veya insan eliyle oluşturulmuş bir olayın, öncelikle çevreyi, insanların hayatını, sosyal ve ekonomik faaliyetlerini, mal ve hizmetlerini tehdit edici bir olay ile bu olayın meydana gelme olasılığıdır Risk ve Tehlike
Kurum ve kuruluşlarda güvenli, sağlıklı ve verimli çalışma ortamlarının oluşturulması, hizmet alan ve hizmet sunanların güvenliğinin sağlanması için her tür tehlike ve olası risklerin gözden geçirilmesi, önem derecelerine göre önceliklendirilerek bertaraf etmek üzere risklere yönelik strateji ve planların gelistirilmesi, uygulanması ve düzenli aralıklarla değerlendirilmesidir Risk Yönetimi Nedir?
İç Kontrol -Operasyonların etkinliği, verimliliği, raporlamanın güvenilirliği, yürürlükteki kanun ve tüzüklere uygunluğun değerlendirilmesi- Risk -Hedeflere ulaşmaya engel olan her tür olayın gerçekleşme olasılığı- Risk Yönetimi -Hedeflere ulaşmayı güçleştiren engellerin belirlenmesi, önceliklendirilmesi ve üstesinden gelinmesi konusunda güvenilirliğinin sağlanması ve arttırılması süreci- Risk Yönetiminde İç Kontrol
Bir işin yapılması sırasında çeşitli nedenlerden kaynaklanan sağlığa ve güvenliğe zarar verebilecek koşullardan korunmak amacı ile yapılan sistemli ve bilimsel çalışmalardır. Çalışan Sağlığı Çalışma Ortamı Güvenliği İş Sağlığı ve Güvenliği
Potansiyel Risklerin; Verilere dayalı Sistematik Olası zararların etkisini azaltıcı Kaza/ olay olmadan yönetilmesidir...
Risklerin tespiti ve gereken önlemlerin alınması kaynakların etkin kullanımını sağlar Karar verme mekanizmaları için riskleri görünür ve ölçülebilir hale getirerek, subjektiflik azaltılır Belirsizlikleri ve belirsizliğin yaratacaği olumsuz etkiler, daha kabul edilebilir düzeye indirgenir Risklerin problem ya da tehlikeye dönüşmeden belirlenmesi, maddi ve manevi kazanç sağlar Risk Yönetiminin Yararları
* Sağlıklı çalışma ortamı * Çalışan performansı * Çalışma verimi * Çalışan motivasyonu * Çalışanın kuruma aidiyeti * Çalışan memnuniyeti - İş kazaları - Meslek hastalıkları - Kurumun kazalar nedeni ile uğrayacağı finansal kayıp - İşgücü ve işgünü kayıpları - Yönetimin vicdani ve yasal sorumluluk mağduriyeti(tazminatlar, ceza davaları )
Risk Düzeyleri Orta Risk Yüksek Risk Çok Yüksek Risk Düşük Risk Orta Risk Yüksek Risk Çok Düşük Risk Düşük Risk Orta Risk Olasılık Etki
Risk Yönetiminde Aksiyon(Önlem) Olasılık Yüksek Önemli derecede risk yönetimine ihtiyaç duyulmaktadır Riskler yönetilmeli ve gözetim altında tutulmalıdır Geniş kapsamlı risk yönetimi gereklidir Orta Riskler gözetim altında olmak kaydıyla kabul edilebilir Risk, yönetim faaliyetlerine değecek düzeydedir Risk yönetimi faaliyetlerine ihtiyaç duyulmaktadır Düşük Riski kabul et Riski kabul et, fakat riskleri gözlemle Riski yönet ve gözlemle Etki Düşük Orta Yüksek
Etkin Risk Yönetimi İş Sağlığı Güvenliği Plan ve Uygulamaları Birim bazlı risklerin tespiti Risklere yönelik tedbirlerin planlanması ve uygulanması Koruyucu önlemlerin alınması Aksiyon planlarının oluşturulması Önceliklendirilmesi Yönetimle birlikte çalışanların sürece katılımı sağlanması
Psikolojik Riskler (Tükenmişlik Sendromu, ağır çalışma koşulları vb) Radyasyon Riski Ergonomik Riskler (Hasta taşıma, hasta kaldırma, cihaz vb kullanımı sırasında..) Biyolojik Riskler (Delici kesici alet yaralanması ) Kimyasal Riskler (Formaldehit, etilen dioksit, laboratuvar kimyasalları vb) Fiziksel Riskler (Sağlık çalışanlarının şiddete maruz kalması) Çevresel Riskler (Gürültü, sıcak, vb) Sağlık Çalışanı Riskleri
Sağlık Kurumlarında Risk Tespit ve Yönetiminde SHKS- Çalışan Güvenliği * Kişisel koruyucu önlemler * Çalışma ortamı güvenliğinin sağlanması * Atık yönetimi * Çalışan güvenliği risk analizi yapılması * Çalışan güvenliği programı oluşturulması * Sağlık taramalarının yapılması Hasta ve Çalışan Güvenliği * Enfeksiyon kontrol ve önleme uygulamaları * Laboratuvar güvenliğinin sağlanması * Renkli kod uygulamaları * Acil durum afet yönetimi * Güvenlik raporlama bildirimleri * Radyasyon güvenliği önlemleri * Ergonomik önlemler * Tesis yönetimi ve bina turları
İğne batması ve kesilerde enfeksiyon riski ve korunma önlemlerinin bilinmesi Maruziyet durumunda gerekli önlemlerin alınması Delici kesici alet kullanım ve bertaraf uygunluğunun sağlanması Çalışanların yaralanmalara yaklaşımı ile ilgili bilgi bilinç düzeylerinin arttırılması Materyallerin güvenli kullanım ve atılma koşullarının düzenlenmesi Biyolojik Risklerden Korunma
Çalışanların Enfeksiyondan Korunması Enfeksiyonların kontrolü ve önlenmesi programı El hijyeni program ve uygulamaları İzolasyon önlemlerinin uygulanması Temizlik, dezenfeksiyon ve sterilizasyon uygulamaları
Sağlık Personelinin Bulaşıcı Hastalıklara Yönelik Tarama Protokolü* Hepatit B Aşısı (Tüm sağlık çalışanlarına) KKK(Kızamık, kabakulak, kızamıkçık/ Tüm sağlık çalışanlarına) Suçiçeği aşısı Hepatit A aşısı Tetanoz Difteri aşısı (Tüm sağlık çalışanlarına) İnfluenza aşısı (Tüm sağlık çalışanlarına) Tüberkülin cilt testi ile değerlendirme * Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, 23.08.2013
Atık Yönetimi Etkili Uygun Atık Yönetimi Atık Ayrıştırma Uygun Atık Kutuları Uygun Atık Toplama ve Depolama Alanları
Kimyasal Risklerin Yönetimi
Diagnostik, nükleer tıp, radyoterapi gibi alanların TAEK lisansı ve uygun havalandırma koşulları Radyasyon ile ilgili kısıtlı çalışma saatlerine riayet Görüntüleme sistemlerinin günlük, haftalık, aylık, yıllık kalite kontrol, peryodik bakım ve kalibrasyon işlemleri Katı, sıvı, gaz radyoaktif maddelerle dahili maruziyet ile harici radyasyon ışınlamalarına maruz kalma önlemleri Radyasyon alanlarının radyoaktivite düzeyleri ile çalışanların kişisel dozimetre takipleri Radyasyon Güvenliği ile Risk Yönetimi
Çalışanların Radyasyondan Korunması Radyoloji Ünitesi Nükleer Tıp, Radyoterapi Ünitesi Angio Birimi Skopi Kullanılan Tüm Alanlar Endoskopi-ESWL Ünitesi Dozimetre takipleri (2 ay) Hemogram takibi (6 ayda bir) Periferik yayma (6 ayda bir) Dermatolojik muayene (yılda 1 kez) Göz muayenesi (yılda 1 kez) Gereksiz çekimlerin, hatalı çekim tekrarlarının tespiti ve önlenmesi Kurşun önlük, gözlük, eldiven, tiroid koruyucu
Çalışma ortamının yapılan işe ve sağlığa uygun tasarlanması Isı, nem aydınlatma ve havalandırma ile gürültü kontrol sistemlerinin yeterli olması Ergonomi konusunda çalışan bilgi ve bilinç düzeyinin arttırlması Bilgisayar,makine, alet vb kullanımında gerekli koşulların sağlanması Meslek grupları ve çalışma saatlerine göre uygun dinlenme alanlarının oluşturulması Ergonomi Risk İlişkisi
Genel uyum eğitimleri Birim oryantasyon eğitimleri Hizmetiçi eğitimler Meslek gruplarına özgü eğitimler Tüm çalışanlarına yönelik eğitimler (Enfeksiyon, atık, iletişim, acil durum afet yönetimi vb) Sertifikasyon eğitimleri (Özellikli iş ve cihaz kulanım vb) Eğitimlerle Risk Kontrolü Sağlanması
Özellikli birim çalışanları tükenmişlik tespiti Çalışanlara psikososyal destek sağlanması Kreş vb uygulamaların planlanması Çalışan motivasyonu için sosyal organizasyonlar Kişisel gelişim eğitimlerinin planlanması Çalışan dilek önerilerinin etkin değerlendirilmesi Psikolojik Risklerle Mücadele
Çalışan Güvenliği Komisyonu Çalışan Dilek Önerinin Alınması Çalışan Hakları ve Güvenliği Birimi Çalışan Memnuniyet Anketleri Çalışanlar İçin Çalışanlarla Birlikte Risk Analizi
Ameliyathanede Risk Yönetimi
Laboratuvar Güvenlik Rehberi nin bilinmesi Gerekli koruyucu ekipmanın kullanımı Uygun havalandırma koşullarının sağlanması Tehlikeli kimyasalların Güvenlik Bilgi Formları nın hazırlanması Yangına yönelik güvenlik tedbirleri Elektriksel güvenlik önlemleri Giriş ve çıkış kurallarının belirlenmesi Laboratuvar Güvenliği
Laboratuvarlar Sterilizasyon Ünitesi Radyoloji Ünitesi Hastanedeki Diğer Alanlar Kemoteropotikler(Sitotoksik Ajan ) El Dezenfektanları(İzopropil Alkol ) Sterilizasyon malzeme ve teçhizatı(etilen Oksit, Gluteraldehid) Formaldehit, Ksilen, Formikasit, Asetik Asit Çamaşır Suyu(Sodyum Hipoklorit) İyodin Tehlikeli Madde ve Atık Yönetimi
Acil durum afet yönetimi eğitim ve tatbikatları Kanserojen/mutajen maddelere yönelik düzenleme) Allerjen maddelerle ilgili düzenleme Narkotik ilaç yönetim kural ve uygulamaları İletişim risklerinin tespiti ve yönetimi SHK Kapsamındaki Diğer Risklerin Yönetimi
İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili eğitimlere katılmak Risklerle ilgili zamanında ve eksiksiz bildirimde bulunmak Risk ve tehlikelere yönelik işi ile ilgili alınacak tedbirleri uygulamak Kişisel koruyucu önlemleri almak ve uygulamak Tüm kayıtları eksiksiz ve düzenli tutmak Çalışan Sorumluluğu
Güvenlik Raporlama Kültürü Tehlikeli durum Ramakkala Durum/Olay Hafif Kaza/Olay Ciddi Kaza/Olay
Çalışan sağlık ve güvenliği eğitim ve tatbikatları yapılmalı Makine, teçhizat güvenliği ile her tür fiziki güvenlik önlemi alınmalı Çalışan motivasyonuna yönelik çalışmalar yapılmalı Çalışma ortamı ile ilgili ergonomik düzenlemeler yapılmalı Kişisel ve kurumsal acil durum ve afete hazırlıklı olunmalı Ulusal renkli kod uygulamalarının yaygınlaştırılması ve kullanımı Personelin dinlenme alanları ile çalışma saatlerinin düzenlenmeli Risklerin Yönetimi ve Güvenli Çalışma Ortamı
30.06.2012 tarih ve 28339 sayılı «6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu» 26.12.2012 tarih ve 28509 sayılı(değişiklik 28.03.2013 tarih ve 28602 sayılı) «İşyerleri Tehlike Sınıfları Tebliği» 18.01.2013 tarih ve 28532 Sayılı «İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik» 15.05.2013 tarih ve 28648 sayılı «Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usül ve Esasları Hakkında Yönetmelik» 29.12.2012 tarih ve 28512 Sayılı «İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği» 18.06.2013 tarih ve 28681 sayılı «İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik» İlgili Mevzuat
Teşekkür Ederim kalite@istanbuleah.gov.tr 28.05.2014 GATA Haydarpaşa EH