SİVAS BELEDİYESİ İŞARET DİLİ EĞİTMENİ MUSTAFA EPİK. İŞARET DİLİNİN GELİŞİMİ KURUMLARARASI İŞBİRLİĞİNE BAĞLIDIR. İŞBİRLİĞİ İÇİNDE YAPILAN ÇALIŞMALAR MUTLAKA BAŞARILI OLACAKTIR SORU- Bize kısaca kendinizi tanıtır mısınız? Hangi okullarda okudunuz nerede çalıştınız bugüne kadar? MUSTAFA EPİK- 02.09.1981 Sivas ta doğdum. ilk ve orta öğretimini Sivas ta tamamlayıp, Sivas Atatürk Endüstri Meslek Lisesi, Yapı Ressamlığı Bölümünü Bölüm 1.cisi olarak tamamladım. Eskişehir Anadolu Üniversitesi Engelliler Entegre Yüksek Okulu Bilgisayar Operatörlüğü Bölümünden 2000 yılında mezun oldum. Halen Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Kamu Yönetimi 4. Sınıf Öğrencisi olarak eğitim hayatına devam etmekteyim. 2001 2004 yıllarında İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesinde, 2004 2012 yıllarında Cumhuriyet Üniversitesi Fen- Edebiyat fakültesinde memur olarak görev yaptım. 2012 yılında İşaret Dili eğitimleri nedeni ile Sivas Belediyesi naklen geçiş yaptım ve halen Sivas Belediyesi bünyesinde bulunan Engelliler Eğitim ve Kültür Merkezinde görev yapmaya devam ediyorum. 1 / 7
SORU- İşitme engellilik hikayenizi anlatır mısınız? MUSTAFA EPİK- 11 yaşında arkadaşlarımla oyun oynarken başımı beton zemine çarptığım gün biraz başımın ağrıması ile başlayan ve aniden kaybolan duyu sorunum ile işitme engellilik hayatım başlamış oldu. İlk zamanlar ne olduğunu anlayamadım çünkü seslerin olmadığı bir dünya içine almışlar gibiydi. Zamanla alışmaya çalıştım, ailemin özellikle annemin ve öğretmenlerimin yardımı ile 11-18 yaşları arasında dudak okumaya dayalı bir eğitim ve hayat içine alındım, hayatım böyle giderken 18 yaşında Eskişehir Anadolu Üniversitesi EEYO Bilgisayar Operatörlüğü bölümünü kazanıp Üniversite hayatına adım attığımda karşımda sürekli işaret dili ile görüşen arkadaşlar olduğu için 18 yaşından bu güne kadar İşaret Dili üzerine bir hayatım oldu. Özetle 0-11 yaşları arasında engelli olmayan insanlar gibi yaşayıp, 11-18 yaşları arasında bazı işitme engelliler için uygun olan Dudak okumaya dayalı eğitim içerisinde bulunduktan sonra işitme engellilerin büyük çoğunluğu için gerekli olan İşaret Diline dayalı eğitimi 18 yaşından beri araştırmakta ve doğru olanı bulmak için çabalamakta olan bir hayatın içindeyim. İşitme Engellileri anlamak için gerekli olan bu dönemleri yaşamam nedeni ile sorunlar ve çözüm önerileri gözümün önünde gibi görünmektedir. Günümüzde bazı İşitme Engellilere dudak okumaya dayalı, bazılarına da İşaret Diline dayalı eğitim üzerinde inat edildiği görülmektedir. Ne yazık ki bazı işitme engelliler dudak okumaya dayalı eğitimden, bazı işitme engelliler ise işaret diline dayalı eğitimden dolayı kendilerini geliştirememektedir. SORU- İşaret dili ile tanışmanız ve mısınız? bu dili öğrenmek için yaptığınız çabaları anlatır 2 / 7
MUSTAFA EPİK- 11-18 yaşları arasında dudak okumaya dayalı bir eğitim içinde olduğumdan Üniversite hayatına başladığımda karşımda İşaret Dili ile konuşan arkadaşlar çıkması beni elbette zorladı. 0-11 yaşları arasında engelli olmadığım için kelime hazinem gelişmiş ve kendimi ifade edebiliyordum bu sayede dudak okuma eğitimi bana faydalı oldu. 18 yaşında İşaret dili ile tanıştım, ben İşitme Engelli arkadaşlarıma kelimeler ile bir şeyler yazıyordum ama onlar aynı şekilde cevap veremiyordu. Bu yaştaki biri insanın çok zayıf kelimelerle cevap vermesini ve sebeplerini anladığımda sağlam iletişim için ya arkadaşlarım kelime hazinesini geliştirecekti yada ben İşaret Dili öğrenecektim. Bunu uzun uzun düşündüm yine İşaret Dili bilmeden arkadaşlarıma kelime öğretmeye kalktım ama iletişim sorunu olduğundan bu ne demek? sorusunu arkadaşlarıma anlatamıyordum ellerim kollarım bağlı gibiydi. Baktım olmuyor en sonunda oda arkadaşımdan rica ettim kelime hazinenizi geliştirmeniz zaman alır hem ben size işaret dili bilmediğimden anlatamıyorum dedim sağ olsun kabul edip beni işaret dili eğitimine aldı, hep beraberdik sorduğum kelimelerin işaretlerini yavaş yavaş bana öğretiyorlardı. İlk yıl yanımda en az 20 işitme engelli olmasına rağmen çok fazla öğrendiğimi söyleyemem çünkü kelime hazinesi zayıf olan bir çevre vardı yanımda. 2.yıl biraz daha geliştirdim ama mezuniyet kapımızı çaldı ve memleketlerimize dağıldık. Mezuniyet sonrası İstanbul da göreve başlamam ve İşitme Engelliler içinde olmam nedeni ile sürekli bu dili öğreniyordum hem de sorunları yerinde anlıyordum. İşaret Dili ile tanışmam ve gelişimim İşitme Engelliler içinde olmama bağlı bir durumdur. İşitme Engelliler içerisinde bulunmayan bir insanın bu dili öğrenmesi oldukça zordur. SORU-işaret dilinin işitme engelli ve toplum için önemi nedir? MUSTAFA EPİK- Ne yazık ki İşitme Engelli kavramı yanlış anlatılıyor. Benim yaşadığım dönemlere bakılırsa 2 farklı işitme engelli grubu olduğu anlaşılır. Hiç ses duymamış, kelime 3 / 7
hazinesi zayıf olan bir insan ile sonradan işitme engelli olan ve kelime hazinesi iyi olan birisi aynı eğitime tabi tutulması çok yanlıştır. Bu kavramı tam olarak anlayamadığımız için tüm işitme engelliler aynı kabul edilerek aynı araba ile aynı yola çıkılması fikri günümüzde devam etmektedir. Ben 11 yaşına kadar sizler gibi duyup, kelime hazinesi edinmiş bir insan olduğumdan başarılıyım ve bu başarımın doğuştan işitme engelli insanlara örnek gösterilmesi ve benim gibi bir eğitime alınması yanlıştır. Doğuştan İşitme Engelli olanlara kelimeler öğretilmeden, işaret dili ile desteklenmeyen dudak okumaya dayalı eğitim ne kadar yanlış ise benim gibi sonradan işitme engelli olan ve kelime hazinesi iyi olan işitme engellilere işaret dili ile eğitim ilk etapta yanlıştır. Özetle kelime hazinesi zayıf, duyma ve konuşma sorunu içinde, doğuştan ya da küçük yaşlarda temel eğitimi almamış bireyler için işaret dili ile desteklenen eğitimler çok önemlidir. Yaşları ilerledikçe durum takip edilmeli eğitimciler tarafından desteklenen programlar ile kelime ve işaret dili geliştirilmelidir. Sonradan İşitme Engelli olan bireyler için mümkün olduğu kadar dudak okumaya dayalı eğitimler ile devam edilmeli ama İşaret dilinden uzaklaşmamalarının sağlanması gerekmektedir. Nedeni ise İşaret Dilini dili bilen bu grup (temel eğitimi alıp sonradan işitme engelli olanlar ) ileride hiç konuşamayan arkadaşlarına rehber olacaktır. Aynı benim gibi bir hayat içinde olacak ve yardımlaşma içinde olacaktır. Yukarıdaki sebeplerden dolayı İşaret Dili İşitme Engelliler için vazgeçilmezdir. Ya eğitimde ya da yardımlaşmada, rehber olmakta kesinlikle İşaret Dili karşımıza çıkacaktır. 4 / 7
SORU- İşaret dili öğrenmeye son yıllarda Üniversite öğrencileri çok ilgi gösterdi sebebi nedir? MUSTAFA EPİK- Günümüze kadar İşaret Dili Üniversitelerde öğretilmediği gibi bir çok insan bu dil hakkında bilgi sahibi bile değildi. Yüksek Öğretim Kurulu geçen yıl aldığı bir karar ile İşaret Dili Üniversitelerde ders oldu ve konular gün yüzüne çıkmaya başladı bu sebeplerle ilgi oldukça fazladır. SORU- Kamu kurumlarında memurlar işaret dili öğreniyor. Bunun ne faydaları oluyor kamuya ve memurlara? MUSTAFA EPİK- Kamu kurum ve kuruluşlarının kadrolu işaret dili tercümanları olmadığı için bu kurumlarda bazen iletişim sorunları yaşanabilmektedir. Bu sorunlar yetkililer tarafından takip edilip, İşaret Dili eğitimleri düzenlemektedir. Bu eğitimler oldukça gereklidir, az da olsa öğrenmeleri gerekir. Kurumların görev yapısına göre işaretleri göstermek ve işitme engellilerin hayatlarının nasıl olduğunu anlatmak kamu görevlilerin işitme engellilere doğru bakışı açısı içinde olmalarını sağlar ve iletişim konusunda yardımcı olur. SORU- İşitme engellilere toplumun yaklaşımı nasıl? Toplumun işitme engellileri anlaması için başka neler yapılmalı? MUSTAFA EPİK- Toplumda İşitme Engelliliğin ne olduğunu tam olarak bilmeyenler olduğu gibi, bu sorunların anlatılmamasının eksikliği de bulunmaktadır. İşitme Engellilerin farklılıkları ve okuma yazma seviyelerinin zayıflığı ile bunun nedenleri topluma anlatılırsa bakış açısı değişebileceği gibi sorunlarda azalacaktır. 5 / 7
Ayrıca unutulmamalıdır ki toplumumuza İşaret Dili ve önemi konusunda sürekli bildirimler yapılmalıdır. SORU- İşaret dili ilerde nasıl bir ilgi görecek sizce? MUSTAFA EPİK- Geçmişimize bakarsak önemsiz görünen İşaret Dili bu günlerde Üniversitelerde ders olması İşaret Dilinin geleceğinin açık olduğuna kanıttır. İşaret Dilinin gelecekte Akademik hocaları ve bölümleri olacağını düşünüyorum. SORU- İşaret dilinin gelişmesi için kamu ve özel kurumlar neler yapabilir? MUSTAFA EPİK- Bu dilin gelişmesi Kurumlar arası İşbirliğine bağlıdır. İşbirliği içinde yapılacak çalışmalar mutlaka başarılı olacaktır. SORU- İşaret dili öğrenmek isteyenlere neler önereceksiniz? 6 / 7
MUSTAFA EPİK- Bir dil öğreneceksiniz, inanın çok mutlu olacaksınız neden derseniz sizler gibi işaret dili bilen engelli olmayan bireyler arayan milyonlarca işitme engelli var. Sizlerle konuşmak, dertleşmek, işbirliği yapıp güzel çalışmalar içinde olmak isteyen milyonlarca işitme engelliler var. Ve tek sorun İşaret Dili bilen engelli olmayan insanların az ama çok az olması. Bu mutluluğa ek olarak bir meslek kazanacaksınız. Bu mutluluk ve meslek sahibi olmanız sizler için yeterli değil mi? Teşekkürler * Turan Yalçın www.gencgelisim.com 7 / 7