ÇELİK FABRİKASI MÜDÜRLÜĞÜ ÇELİKHANE VE MONOBLOK TEKERLEK ÜRETİM TESİSİ PROJESİ [Endüstriyel Atık (Cüruf) Depolama Alanı Dahil] (Çevresel Etki Değerlendirmesi Genel Formatına Göre Hazırlanmıştır.) KIRIKKALE İLİ, MERKEZ İLÇESİ KIRIKKALE-KAYSERİ KARAYOLU YOLU 7.KM MAYIS-2013
Öveçler Huzur Mah. 1066. Cad. 1139. Sok. Çınar Apt. No: 6/3 ÇANKAYA/ANKARA Tel : 0 312 472 38 39 Faks: 0 312 472 39 33 web: cinarmuhendislik.com e-mail: cinar@cinarmuhendislik.com Bu raporun tüm hakları saklıdır. Raporun tamamı yada bir bölümü, 4110 sayılı Yasa ile değişik 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca, Çınar Mühendislik Müşavirlik A.Ş. nin yazılı izni olmadıkça; hiçbir şekil ve yöntemle sayısal ve/veya elektronik ortamda çoğaltılamaz, kopya edilmez, çoğaltılmış nüshaları yayınlanamaz, ticarete konu edilemez, elektronik yöntemlerle iletilemez, satılamaz, kiralanamaz, amacı dışında kullanılamaz ve kullandırılamaz.
PROJE SAHİBİNİN ADI ADRESİ TELEFON VE FAKS NUMARALARI PROJENİN ADI PROJE BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ) PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI, ZONE PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ) MKE Kurumu Ağır Silah ve Çelik Fabrikası Müdürlüğü Kırıkkale-Kayseri Karayolu 7.Km, Fabrikalar sahası 71330 Merkez / KIRIKKALE Tel: (0-318) 224 30 00 Fax:(0-318) 224 28 91 Çelikhane ve Monoblok Tekerlek Üretim Tesisi Projesi [Endüstriyel Atık (Cüruf) Depolama Alanı Dahil] 222.000.000 TL Kırıkkale İli, Merkez İlçesi, Kırıkkale-Kayseri Karayolu 7.km Proje alanına ait koordinatlar raporun b sayfasında verilmiştir 17.07.2008 Tarih ve 26909 Sayılı ÇED Yönetmeliği EK-1 Listesi Madde 4: Demir ve Çeliğin Ergitilmesi İle İlgili Tesisler b) Hurdaya dayalı sıvı çelik üreten tesisler (50.000 ton/yıl ve üzeri) ç) Döküm tesisleri (50.000 ton/yıl ve üzeri) Ek-2 Listesi Madde 4: Kimya, Petrokimya, İlaç ve Atıklar a) Belediye atıkları dahil olmak üzere atıkların kompost ve diğer tekniklerle ara işleme tabi tutulması, düzenli depolanması ve bertaraf edilmesi için kurulan tesisler Madde 8: Sanayi Tesisleri b) Haddeleme tesisleri (sıcak veya soğuk) veya haddeleme işlemi yapılmayan anma ısıl gücü 10 MW olan tavlama fırınını içeren tesisler RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ ÇALIŞMA GRUBUNUN ADI RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ ÇALIŞMA GRUBUNUN ADRESİ, TELEFON VE FAKS NUMARALARI ÇINAR MÜHENDİSLİK MÜŞAVİRLİK A.Ş. Yeterlik Belge No : 02 Yeterlik Belgesi Veriliş Tarihi : 30.01.2013 Öveçler Huzur Mahallesi 1139. Sok. Çınar Apt. No: 6/3 06460 Çankaya / ANKARA Tel : 0 (312) 472 38 39 Faks: 0 (312) 472 39 33 Rapor Sunum Tarihi 17.05.2013 a
Koor. Sırası: Sağa. Yukarı Koor. Sırası: Enlem. Boylam Proje Alanı Datum: ED-50 Datum: WGS-84 Türü: UTM Türü: Coğrafik D.O.M.: 33 D.O.M.: - Zon: 36 Zon: - Ölçek Fak.: 6 derecelik Ölçek Fak.: - 541946.315 4408153.844 39.820745 33.489717 542020.254 4408239.509 39.821513 33.490586 542041.125 4408220.220 39.821338 33.490829 542030.784 4408206.008 39.821211 33.490707 Çelikhane Tesisi (10.673,94 m 2 ) 542043.812 4408194.820 39.821109 33.490859 542082.773 4408241.795 39.821531 33.491317 542094.396 4408230.582 39.821429 33.491452 542101.792 4408224.677 39.821376 33.491538 542110.143 4408215.913 39.821296 33.491635 542008.821 4408098.888 39.820247 33.490444 541946.315 4408153.844 39.820745 33.489717 541942.205 4407964.847 39.819043 33.489657 542022.124 4408054.648 39.819848 33.490596 542031.040 4408047.841 39.819786 33.490700 542177.269 4408220.070 39.821330 33.492419 Monoblok Tekerlek Üretim Tesisi (19.840,74 m 2 ) 542220.933 4408179.797 39.820965 33.492927 542073.931 4408011.326 39.819455 33.491199 542064.927 4408018.124 39.819516 33.491094 542043.811 4407993.608 39.819297 33.490846 541984.924 4407928.117 39.818709 33.490153 541942.205 4407964.847 39.819043 33.489657 541831.819 4408269.515 39.821793 33.488386 541797.069 4408323.672 39.822283 33.487984 541794.567 4408380.237 39.822792 33.487958 541807.086 4408413.954 39.823095 33.488107 541835.346 4408427.221 39.823214 33.488438 541850.338 4408427.293 39.823214 33.488613 Mevcut Cüruf Depolama Alanı (10.883,04 m 2 ) 541875.169 4408408.862 39.823046 33.488902 541856.837 4408387.668 39.822856 33.488686 541857.568 4408353.862 39.822552 33.488693 541887.314 4408302.300 39.822086 33.489037 541903.129 4408282.834 39.821909 33.489220 541873.929 4408255.942 39.821669 33.488877 541831.819 4408269.515 39.821793 33.488386 b
Koor. Sırası: Sağa. Yukarı Koor. Sırası: Enlem. Boylam Proje Alanı Datum: ED-50 Datum: WGS-84 Türü: UTM Türü: Coğrafik D.O.M.: 33 D.O.M.: - Zon: 36 Zon: - Ölçek Fak.: 6 derecelik Ölçek Fak.: - 541862.430 4408383.697 39.822820 33.488751 541867.444 4408392.785 39.822902 33.488810 541882.019 4408402.354 39.822987 33.488981 541877.249 4408452.992 39.823444 33.488929 541962.479 4408464.935 39.823547 33.489925 542054.349 4408474.267 39.823627 33.491000 542083.415 4408412.016 39.823064 33.491335 542082.201 4408354.195 39.822544 33.491317 542056.453 4408334.804 39.822370 33.491015 Planlanan Cüruf Depolama Alanı (37.044,76 m 2 ) 542037.696 4408318.136 39.822221 33.490795 542018.965 4408297.421 39.822035 33.490575 542005.340 4408286.379 39.821936 33.490415 541988.727 4408269.667 39.821787 33.490220 541966.608 4408230.634 39.821436 33.489959 541948.895 4408205.559 39.821211 33.489750 541906.426 4408285.770 39.821936 33.489259 541894.798 4408302.854 39.822090 33.489124 541876.967 4408333.223 39.822365 33.488918 541866.009 4408354.542 39.822557 33.488791 541861.740 4408369.640 39.822694 33.488742 541862.430 4408383.697 39.822820 33.488751 541913.279 4408146.078 39.820677 33.489330 Toz Tutma Ünitesi (1.214,16 m 2 ) 541893.071 4408164.486 39.820844 33.489095 541921.218 4408199.753 39.821160 33.489426 541940.929 4408182.177 39.821001 33.489656 541913.279 4408146.078 39.820677 33.489330 c
İÇİNDEKİLER Sayfa No İÇİNDEKİLER... i TABLOLAR DİZİNİ... iii ŞEKİLLER DİZİNİ... iii EKLER DİZİNİ... iv BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE GAYESI... 1 I.1 Proje Konusu Yatırımın Tanımı, Ömrü, Hizmet Maksatları, Önem Ve Gerekliliği... 1 I.2 Projenin Fiziksel Özelliklerinin, İnşaat ve İşletme Safhalarında Kullanılacak Arazi Miktarı ve Arazinin Tanımlanması... 3 I.3. Önerilen Projeden Kaynaklanabilecek Önemli Çevresel Etkilerin Genel Olarak Açıklanması (Su, Hava, Toprak Kirliliği, Gürültü, Titreşim, Işık, Isı, Radyasyon ve Benzeri)10 I.3.1. İnşaat ve İşletme Aşamasında Gerekli Olan Su İhtiyacının Nereden Temin Edileceği ve Oluşan Atıksuyun Bertaraf Sistemi... 11 I.3.2. Hafriyat... 12 I.3.3. Katı Atık, Tıbbi Atık, Atık Yağ... 12 I.3.4. Hava Kalitesine Etkiler... 13 I.3.5. Gürültü... 14 I.4. Yatırımcı Tarafından Araştırılan Ana Alternatiflerin Bir Özeti ve Seçilen Yerin Seçiliş Nedenlerinin Belirtilmesi... 14 BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU... 15 II.1. Proje Yeri ve Alternatif Alanların Mevkii, Koordinatları, Yeri Tanıtıcı Bilgiler.... 15 BÖLÜM III: PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ... 20 III.1. Önerilen Proje Nedeniyle Kirlenmesi Muhtemel Olan Çevrenin; Nüfus, Fauna, Flora, Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler, Doğal Afet Durumu, Toprak, Su, Hava, (Atmosferik Koşullar) İklimsel Faktörler, Mülkiyet Durumu, Mimari ve Arkeolojik Miras, Peyzaj Özellikleri, Arazi Kullanım Durumu, Hassasiyet Derecesi (EK-V deki Duyarlı Yöreler Listesi de Dikkate Alınarak) ve Yukarıdaki Faktörlerden Birbiri Arasındaki İlişkileri de İçerecek Şekilde Açıklanması... 20 III.1.1. Nüfus... 20 III.1.2. Flora ve Fauna... 21 III.1.3 Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler ile Doğal Afet Durumu... 21 III.1.4. Meteorolojik Durum ve İklimsel Özellikleri... 29 III.1.5. Arazi Kullanım Durumu ve Toprak Özellikleri... 29 III.1.6. Mülkiyet Durumu... 29 III.1.7 Mimari ve Arkeolojik Miras... 29 III.1.8 Proje Alanının Hassasiyet Derecesi... 30 i
III.1.9. Peyzaj Özellikleri... 30 BÖLÜM IV: PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER. 31 IV.1. Önerilen Projenin Aşağıda Belirtilen Hususlardan Kaynaklanması Olası Etkilerinin Tanıtımı (Bu Tanıtım Kısa, Orta, Uzun Vadeli, Sürekli, Geçici ve Olumlu Olumsuz Etkileri İçermelidir.)... 31 a) Proje İçin Kullanılacak Alan... 31 b) Doğal Kaynakların Kullanımı... 31 c) Kirleticilerin Miktarı, (Atmosferik Koşullar İle Kirleticilerin Etkileşimi) Çevreye Rahatsızlık Verebilecek Olası Sorunların Açıklanması ve Atıkların Minimizasyonu... 32 c.1. Atıksu... 32 c.2. Katı Atık, Tıbbi Atık, Atık Yağ... 33 c.3. Hava Kirliliği... 35 c.4. Gürültü... 36 c.5. Hafriyat... 37 IV.2. Yatırımın Çevreye Olan Etkilerinin Değerlendirilmesinde Kullanılacak Tahmin Yöntemlerinin Genel Tanıtımı... 37 IV.3. Çevreye Olabilecek Olumsuz Etkilerin Azaltılması İçin Alınması Düşünülen Önlemlerin Tanıtımı... 37 BÖLÜM V: HALKIN KATILIMI... 39 V.1. Projeden Etkilenmesi Olası Halkın Belirlenmesi Ve Halkın Görüşlerinin ÇED Çalışmasına Yansıtılması İçin Önerilen Yöntemler... 39 V.2. Görüşlerine Başvurulması Öngörülen Diğer Taraflar... 39 V.3. Bu Konuda Verebileceği Diğer Bilgi Ve Belgeler... 39 BÖLÜM VI: YUKARIDA VERİLEN BAŞLIKLARA GÖRE TEMİN EDİLEN BİLGİLERİN TEKNİK OLMAYAN BİR ÖZETİ... 40 EKLER NOTLAR VE KAYNAKLAR NI HAZIRLAYAN UZMANLARIN LİSTESİ ii
TABLOLAR DİZİNİ Sayfa No Tablo I.2.1. Proje Üniteleri ve Kullanım Alanları...4 Tablo II.1.1. Proje Kapsamında Planlanan Tesis ve Ünitelerin Genel Koordinatları..15 Tablo II.1.2. Proje Sahasına En Yakın Yerleşim Merkezleri ve Uzaklıkları...17 Tablo III.1.1.1. Kırıkkale İli Nüfus Verileri...20 Tablo III.1.1.2. Merkez İlçesine Ait Nüfus Bilgileri...20 Tablo III.1.1.3. Kırıkkale İlinde Göç Olayları...21 Tablo IV.1.c.1. İnşaat ve İşletme Aşamasında Oluşacak Evsel Nitelikli Atıksuyun Toplam Kirlilik Yükü...32 Tablo IV.3.1. Projenin İşletme Aşamalarında Kaynaklanacak Çevresel Etkiler...38 ŞEKİLLER DİZİNİ Sayfa No Şekil I.1.1. Türkiye nin Yıllık Ham Çelik Üretimi...3 Şekil I.2.1. Çelikhane Tesisi İş Akım Şeması...5 Şekil I.2.2. Projeye Ait Genel İş Akım Şeması...9 Şekil II.1.1. Proje Alanını ve Çevresini Gösterir Uydu Görüntüsü-I...18 Şekil II.1.2. Proje Alanı Çevresini Gösterir Uydu Görüntüsü-II...19 Şekil III.1.3.1. Proje Alanı Ve Çevresine Ait Genel Jeoloji Haritası...24 Şekil III.1.3.2. Proje Alanı Ve Çevresi Diri Fay Haritası...26 Şekil III.1.3.3. Kırıkkale İli Depremsellik Haritası...28 Şekil IV.1.c.1. Tufal in Yapısı...34 iii
EKLER DİZİNİ Ek-1 Ek-2 Ek-3 Ek-4 Resmi Yazılar ve Dokümanlar a) ÇED Gerekli Değildir Belgesi b) Tapu Senedi Yer Bulduru Haritası 1/25.000 Ölçekli Proje Alanı ve Çevresini Gösterir Topografik Harita 1/25.000 Ölçekli Proje Alanına Ait Şimdiki Arazi Kullanımı Haritası EK-5 1/1.000 Ölçekli Mevzii Uygulama İmar Planı ( 4 Pafta) EK-6 Genel Yerleşim Planı (2 Pafta) EK-7 Proje Alanından Görünümler iv
BÖLÜM 1 PROJENİN TANIMI VE GAYESİ
BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE GAYESI I.1 Proje Konusu Yatırımın Tanımı, Ömrü, Hizmet Maksatları, Önem Ve Gerekliliği 08/06/1984 tarihli ve 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkındaki Kanun Hükmünde Kararname kapsamında bir İktisadi Devlet Teşekkülü olan Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu; kalkınma planları ve yıllık programlar çerçevesinde, imalat sanayi alanında, her çeşit silah, mühimmat, patlayıcı madde, makine, teçhizat ve malzeme imalat kapasitelerini karlılık ve verimlilik esasları göz önüne alarak, savunma ve sivil savunma ihtiyaçlarına göre planlama ve ekonomik bir şekilde üretmek ve pazarlamak amacıyla kurulmuştur. Makine Kimya Endüstrisi (MKE) Kurumu tarafından Kırıkkale İli, Merkez İlçesi, 4134 ada 2 nolu parselde yaklaşık 372.973 m 2 lik bir tapulu alan (Bkz Ek-1/b) içerisinde Ağır Silah ve Çelik Fabrikası işletilmektedir. Söz konusu fabrika sınırları içerisinde Monoblok Tekerlek ve Tekerlek Takımı Üretim Tesisi ve Çelikhane Modernizasyonu projesi kapsamında 12.04.2010 karar tarihli ve 47 karar nolu ÇED Gerekli Değildir Kararı alınmıştır (Bkz. Ek-1/a). 2013 Yılı Yatırım Programında Çelikhane Modernizasyonu ve Monoblok Tekerlek Üretim Projesi 25.000 adet/yıl Monoblok tekerlek, 5.000 adet/yıl Monoblok tekerlek takımı, 20.000 ton/yıl dövme malzeme karakteristiği ile yer almıştır. Ülkemizin 300.000 ton/yıl dövme çelik malzeme ihtiyacının 70.000 ton/yıllık kısmının MKE Kurumu Ağır Silah ve Çelikhane Fabrikasında kurulacak Çelikhaneden karşılanabilmesi için Çelikhane Modernizasyonu ve Monoblok Tekerlek Üretim Tesisi projesinin revize edilerek Çelikhane ve Monoblok Tekerlek Üretim Tesisi projesi adıyla ve 25.000 adet/yıl Monoblok tekerlek, 5.000 adet/yıl Monoblok tekerlek takımı ve 70.000 ton/yıl dövme malzeme karakteristiği ile yer alması öngörülmüştür. MKE Kurumu Ağır Silah ve Çelik Fabrikası nda mevcut durumda Çelikhane Tesisinde 7 ton döküm kapasiteli 1 adet, 25 ton döküm kapasiteli 2 adet elektrik ark ocağı ile 1 adet cüruf altında ergitme tesisi bulunmaktadır. Dövme atölyesinde 3.000 tonluk serbest dövme presi, sürekli dövme tesisi, küçük ebatlardaki iş parçalarının dövülmesi için kalıpta dövme tesisi, tekerlek ve bandaj haddeleme tesisi, ısıl işlem tesisi ile mekanik işlem atölyeleri bulunmaktadır. Çelikhanede bulunan 1 adet 7 ton/döküm kapasiteli TIBB Elektrik Ark Ocağı ile 1 adet 25 ton/döküm kapasiteli BBC Elektrik ark ocağı atıl durumda olup üretim yapılmamaktadır. Halen aktif olan 1 adet 25 ton/döküm kapasiteli ASEA Elektrik ark ocağı her türlü karbon ve alaşım çeliklerinden 25.000 ton/yıl blok üretim kapasitesine sahiptir. Dövme Atölyesinde 2.000 ton/yıl alaşımlı çelik dövme malzeme ve 7.000-7.500 ton/yıl karbon çeliği dövme malzemesi dövülmektedir. Dövülen malzemeler silah sistemi ve yurt içi piyasa ihtiyacı için kullanılmaktadır. Ayrıca TCDD nin ihtiyacı olan muhtelif tip tekerlek takımlarında kullanılmak üzere aks ve cer kancası ile koşum takımlarının da imalatları yapılmaktadır. Bu kapsamda Ağır Silah ve Çelik Fabrikası Müdürlüğü tarafından mevcutta işletilen Ağır Silah ve Çelikhane Fabrikası sınırları içerisinde Çelikhane ve Monoblok Tekerlek Üretim Tesisi [Endüstriyel Atık (Cüruf) Depolama Alanı Dahil] Projesi planlanmaktadır. 1
Planlanan proje kapsamında kurulması planlanan çelikhanede yaklaşık 120.385 ton/yıl sıvı çelik, mevcut dövme atölyesinde yaklaşık 70.000 ton/yıl dövme malzeme (pres + gfm) ve kurulması planlanan monoblok tekerlek üretim tesisinde haddeleme işlemi ile 35.000 adet/yıl monoblok tekerlek ile 5.000 takım/yıl tekerlek takımı (toplam 32.375 ton/yıl malzeme) üretilmesi planlanmaktadır. Planlanan proje kapsamında ÇED Yönetmeliği hükümlerini yerine getirmek üzere 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği Ek-I Listesi 4- Demir ve çeliğin ergitilmesi ile ilgili tesisler: b) Hurdaya dayalı sıvı çelik üreten tesisler (50.000 ton/yıl ve üzeri), c) Döküm tesisleri (50.000 ton/yıl ve üzeri), Ek-2 Listesi Madde 4: Kimya, Petrokimya, İlaç ve Atıklar a) Belediye atıkları dahil olmak üzere atıkların kompost ve diğer tekniklerle ara işleme tabi tutulması, düzenli depolanması ve bertaraf edilmesi için kurulan tesisler Madde 8: Sanayi Tesisleri b) Haddeleme tesisleri (sıcak veya soğuk) veya haddeleme işlemi yapılmayan anma ısıl gücü 10 MW olan tavlama fırınını içeren tesisler, madde hükümleri gereğince bu ÇED Başvuru Dosyası hazırlanmıştır. 2010 yılında Türkiye nin ham çelik üretimi, bazı gelişmiş ülkelerin altında kalmış olmasına rağmen, dünya ortalamasının üzerinde bir artış göstermiştir. Ancak 2009 yılında Türkiye nin üretimindeki düşüşün, gelişmiş ülkelere göre sınırlı seviyelerde kalmış olması, 2010 yılındaki üretim artışının da daha düşük seviyelerde gerçekleşmesine neden olmuştur. Japonya, ABD, Hindistan, Rusya, Almanya, Ukrayna ve Brezilya gibi ülkelerdeki üretim artışları, Türkiye den daha yüksek olmasına rağmen, henüz 2008 yılındaki üretim seviyelerini yakalayamadıkları gözlenmiştir. 2010 yılında, Türkiye nin ham çelik üretimi, 2008 yılındaki seviyesinin 2.35 milyon ton üzerine çıkmıştır. Bu artışla Türkiye, en büyük 10 üretici ülke arasında % 8.7 oranındaki üretim artışı ile Çin Halk Cumhuriyeti, Hindistan ve Güney Kore den sonra, üretimini en fazla arttıran dördüncü ülke olmuştur. Türkiye nin yıllık ham çelik üretimi Şekil I.1.1 de verilmiştir. 2
Şekil I.1.1. Türkiye nin Yıllık Ham Çelik Üretimi Haddeleme işlemi; kütük çeliklerin otomotiv, inşaat, demiryolu, gemi yapımı, tarım alet ve makineleri, beyaz eşya, savunma vb. sanayi gruplarında kullanılabilir duruma getirilmesi için, parça kalınlığının ve şeklinin karşılıklı dönen iki merdane tarafından uygulanan basınç kuvveti ile şekillendirilmesi işlemidir. Tarih boyunca sanayileşmede, temel bir enstrüman olarak görülen ve endüstrinin tüm dallarında girdi olarak kullanılan demir-çelik sektöründeki gelişmeler, ekonomik, siyasal ve sosyal yapılar üzerinde etkili olmuştur. Ülkelerin ekonomik gelişmesinde bir ölçüt olarak kabul edilen demir-çelik ürünleri, üretim ve tüketim düzeyi günümüzde de önemini korumakta, ara malı ve yatırım malı sanayilerinin temel girdisi durumundadır. Bir çok sanayi koluna hammadde girdisi sağlayan demir-çelik sanayisinde kütük çelik üretim tesislerinden hammadde olarak çıkan kütük çeliklerin, sanayi kollarına göre ihtiyaç dahilinde belli şekil ve ölçütlere getirilmesi bir zorunluluktur. Proje kapsamında tesis, 3 vardiya halinde günde 24 saat, ayda 25 gün ve yılda 225 gün çalışacak olup, projenin ekonomik ömrü 30 yıl olarak öngörülmektedir. Bu sürenin sonunda günün ekonomik ve sosyal koşulları gereğince uzatılabilecektir. I.2 Projenin Fiziksel Özelliklerinin, İnşaat ve İşletme Safhalarında Kullanılacak Arazi Miktarı ve Arazinin Tanımlanması Makine Kimya Endüstrisi (MKE) Kurumu tarafından Kırıkkale İli, Merkez İlçesi, 4134 ada 2 nolu parselde yaklaşık 372.973 m 2 lik bir tapulu alan içerisinde Ağır Silah ve Çelik Fabrikası işletilmektedir (Bkz Ek-1/b). Söz konusu proje kapsamında çelikhane tesisi, monoblok tekerlek üretim tesisi, toz tutma tesisi, cüruf depolama alanı kurulacaktır. Proje alanı 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 6/b maddesi hükümlerine göre, İl Genel Meclisinin 03.07.2008 tarih ve 124 sayılı kararı ve İl Belediye Meclisinin 03.04.2008 tarih ve 4 sayılı kararına istinaden onaylanan 1/100.000 ölçekli Kırıkkale Çevre Düzeni Planında Sanayi Alanı olarak işaretlenmiştir. Söz konusu ÇDP ve plan hükümleri ÇED Raporunda verilecektir. 3
Ek-5 te verilen 1/1000 Ölçekli Mevzii Uygulama İmar Planında ise proje alanı Fabrika Sahası olarak işaretlenmiştir. Mevcut durumda işletilen Ağır Silah ve Çelik Fabrikası 114.996 m 2 kapalı alan, 719.658 m 2 açık alan olmak üzere toplam 834.654 m 2 lik alanda faaliyet göstermektedir. Kurulması planlanan ünite ve tesisler ile ilgili alan kullanımlarını gösteren tablo aşağıda verilmiştir. Tablo I.2.1. Proje Üniteleri ve Kullanım Alanları Ada No Parsel No Yüz Ölçümü (m 2 ) Tesis Adı Kullanım Alanı (m 2 ) Çelikhane 10.673,94 Monoblok Tekerlek Üretim Tesisi 19.840,74 4134 2 372.973 Toz Tutma Ünitesi 1.214,16 Mevcut Cüruf Depolama Alanı 10.883,04 Planlanan Cüruf Depolama Alanı 37.044,76 TOPLAM 79.656,64 Proje kapsamında kurulması planlanan Endüstriyel Atık (Cüruf) Depolama Alanı ve rehabilite edilecek mevcut Cüruf Depolama Sahası ile ilgili olarak yapılacak işlemler 26 Mart 2010 tarih ve 27533 sayılı resmi gazetede yayınlanmış "Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik e uygun olarak yapılacaktır. Projeye ait yer bulduru haritası Ek-2 de, proje alanı ve çevresini gösterir 1/25.000 ölçekli topografik harita Ek-3 te, tesise ait genel yerleşim planı Ek-6 da ve proje alanından görünümler ise Ek-7 de verilmiştir. I.2.1. Projenin fiziksel özellikleri Planlanan proje kapsamında kurulması planlanan çelikhanede yaklaşık 120.385 ton/yıl sıvı çelik, mevcut dövme atölyesinde yaklaşık 70.000 ton/yıl dövme malzeme (pres + gfm) ve kurulması planlanan monoblok tekerlek üretim tesisinde haddeleme işlemi ile 35.000 adet/yıl monoblok tekerlek ile 5.000 takım/yıl tekerlek takımı (toplam 32.375 ton/yıl malzeme) üretilmesi planlanmaktadır. I.2.1.1. Çelikhane Tesisi Çelikhane tesisinde hammadde olarak kullanılacak Demir-Çelik Hurdası, mevcut durumda olduğu gibi MKE Kurumu Hurda İşletmesi tarafından karşılanacaktır. Çelik Üretim metodu olarak vakum sistemi seçilmiştir. Vakum sistemi ile çelik içerisinde istenmeyen oksijen, hidrojen, ve azot gibi gazların en az seviyeye indirilmesi mümkün olup, pota metalurijisi uygulaması sonucunda inklüzyon, empürite, fosfor ve kükürt yüzdesi çok düşük ve iç yapısı geleneksel çelik üretim yöntemlerine göre daha temiz çelik üretimi gerçekleştirilir. Birinci kademede hurda çelik malzemeler elektrik ark ocağına şarj edilir. Elektrik ark ocağında ergitme yapıldıktan sonra alaşımlama ve rafine için sıvı çelik, Pota Ocağına alınır. Burada istenilen evsafta çelik için gerekli alaşım elementleri ilave edilir. Tel besleme sistemi ile karbon ilavesi ve hassas alaşımlama gerçekleştirilir. Alaşımlama sırasında gerekirse birkaç defa prova yapılır. Sıvı çelikten alınan numune hızlı bir şekilde laboratuarda analiz edilerek istenilen evsafa ulaşıp ulaşmadığı kontrol edilir. Pota fırınında sıvı çeliğin sıcaklığını muhafaza etmek için Elektrik Ark Ocağında olduğu gibi ısıtma yapılır. 4
Alaşımlama tamamlandıktan sonra içinde sıvı çelik bulunan pota Vakumlama Sistemine alınır. Burada çelik banyosu içine potanın teknolojisine göre pota tabanından Azot veya Argon gazı verilerek sıvı çelik sürekli karıştırılır. Karıştırma sırasında sıvı çelik banyosu içinde bulunan çeşitli empüriteler ve malzeme kalitesini bozan hidrojen gazı ayrılarak yüzeye çıkar. Bu sırada vakum pompası ile 0,5 torr un altında vakumlama yapılarak ortaya çıkan gazların çelikten uzaklaştırılması sağlanır. Çelik içindeki Hidrojen gazının 1,5 ppm in altına düşmesi sağlanır. Hidrojen gazı ölçüm cihazı ile yapılan kontrol sonunda hidrojen seviyesi olabilecek en alt seviyeye geldiğinde sıvı çelik döküm alanında daha önceden hazırlanan kalıplara alttan döküm ve sürekli ingot döküm yöntemi ile alınır. Ocağın şarj edilmesinden döküm almaya kadar olan süre 2,5-3 saat arasında olacaktır. Döküm sahası katılaşan ingot, kalıp içinden vinç yardımıyla çekilerek çıkarılır. Alınan çeşitli kalitedeki çelik ingotlar, dövme işlemi yapılmak üzere tavlana fırınlarına gönderilir. Ayrıca sürekli döküm yöntemi ile elde edilen ingotlar kesim ünitesine gönderilir. Planlanan çelikhane tesisine ait iş akım şeması aşağıda verilmiştir. Şekil I.2.1. Çelikhane Tesisi İş Akım Şeması 5
Çelikhane tesisi için kurulması planlanan ünite ve ekipmanlar ise aşağıda verilmiştir; 30 Tonluk Elektrikli Ark Ocağı (EAO) Pota Ocağı (PO) Vakum Altında Gaz Giderici (VAG) Toz Tutma ve Filtreleme Ünitesi (TTFÜ) Sürekli Döküm, Yeni Dizayn Kalıplar ve Sıcak Başlıklar Yardımcı ekipmanlar ve çeşitli gaz ölçüm cihazları (Tel besleme makinesi, alaşım ilave sistemi, oksijen brülörleri, azot, argon gazı üfleme sistemleri, otomatik sıcaklık/oksijen/hidrojen ölçüm cihazları vb.) Regülasyon Sistemi Otomasyon Sistemi Elektrik Kompanzasyon Sistemi Döküm Potaları EAO Yeni Pota Refrakterleri ve Sürgülü Tapalar Pota Transfer Arabaları Döküm Alma Arabaları Alaşım Elementi Deposu ve Ölçüm İstasyonu Oksijen, Argon ve Azot Tesisatı Devir Daim Su Soğutma Tesisatı Çeşitli Tip Kokiller I.2.1.2. Monoblok Tekerlek Üretim Tesisi Monoblok tekerlek ve tekerlek takımı üretim hattı aşağıdaki adımlardan oluşmaktadır; a. Blok Kesme: Monoblok üretiminde kullanılacak takozların istenilen ölçülerde kesilmesi işlemidir. b. Takoz Tavlama: Kesilen takozların döner tabanlı tav ocağında uygun sıcaklığa kadar tavlanması işlemidir. c. Tufal Alma: Tavlanan takozların yüzeylerindeki oksit tabakalarının yüksek basınçlı su jeti ile temizlenmesi işlemidir. d. Preste Ön Şekil Verme: Tufali alınmış takozlara ön şekillendirme verilerek, haddeleme öncesi taslak monoblok tekerlek haline getirilmesi işlemidir. e. Monoblok Haddeleme: Preste ön şekil verilmiş olan monoblok tekerlek taslaklarının haddeleme işlemidir. f. Preste Profil Dövme, Kalibre Etme ve Delik Delme: Haddede şekli verilmiş olan taslak monoblok tekerleklerinin pres altında profil dövme, kalibre etme ve delik delme işlemleridir. g. Lazerle Ölçü Kontrolü: Preste profil dövme, kalibre etme, delik delme işlemlerinden geçirilmiş taslak monoblok tekerleklerinin lazerle ölçülerinin kontrol edilmesi işlemidir. h. Sıcak Markalama: Lazerle kontrol edilmiş taslak monoblok tekerleklerinin pres altında sıcak olarak markalanması işlemidir. 6
i. Kontrollü Soğutma: Taslak monoblok tekerleklerinin kapalı ortamda kontrollü olarak soğutulması işlemidir. j. Tekerleği Kaba İşleme: Taslak monoblok tekerleklerinin CNC kontrollü torna tezgahlarında istenilen kaba ölçülere getirilmesidir. k. Mastarla Ölçü Kontrolü: Kaba olarak işlenmiş monoblok tekerleklerin mastarlara ölçülerinin kontrol edilmesi işlemidir. l. Isıl İşlem (Normalize, Sertleştirme, Menevişleme): Monoblok tekerleklerin teknik şartnamede istenilen mekanik özellikleri sağlaması amacıyla önce normalize edilerek daha sonra sertleşmesi (çelik kritik döküm sıcaklığının 25 o C üzerindeki bir sıcaklığa kadar ısıtılıp tekerlek yuvarlanma yüzeyine uygun bir soğutucu püskürtülmesi işlemi) ve bu işlemlerden sonra minimum 500 o C ye ısıtılarak menevişlendirilmesi işlemidir. m. Kimyasal ve Fiziksel Testler: Isıl işlem sonrası monoblok tekerleklerinin teknik şartnamedeki değerlere göre kimyasal ve fiziksel testlerinin yapılması işlemidir. n. Taslak Tekerlek Kumlama: Isıl işlemlerden geçirilmiş monoblok tekerleklerinin son tornalama öncesi yüzeylerinin temizlenmesi işlemidir. o. Tekerlek Son Tornalama: Monoblok tekerleklerin CNC kontrollü torna tezgahlarında teknik şartnamede istenilen ölçülere getirilmesi işlemidir. p. Ultrasonik Test: Monoblok tekerleklerinin bir hat üzerinden geçerken iç yapısındaki hataların tespit edilmesi amacıyla ultrasonik yöntemle teknik şartnamede istenilen standarda göre test edilmesi işlemidir. q. Statik Balans Kontrolü: Monoblok tekerleklerdeki kalıcı dengesizlik değerinin uygun bir balans cihazıyla kontrol edilmesi işlemidir. r. Manyetik Parçacık Testi: Monoblok tekerleklerinin bir hat üzerinden geçerken yüzeysel hatalarının tespit edilmesi amacıyla manyetik parçacık muayenesi ile teknik şartnamede istenilen standarda göre test edilmesi işlemidir. s. Monoblok Tekerleğin Kumlanması: Monoblok tekerleklerin boyama işlemi öncesi yüzeylerinin temizlenmesi işlemidir. t. Aks Mili İşleme: Çelikhane atölyesinde gazı alınarak üretilmiş ingotların pres altında uygun ölçülere dövülmesi, kaba işlenmesi, teknik şartnamede istenilen mekanik özelliklere göre ısıl işlemlerinin yapılması, mekanik testlerinin yapılması, daha sonra da CNC kontrollü tezgahlarda işlenerek teknik şartnamede istenilen ölçülere getirilmesi işlemidir. u. Aks Mili ve Tekerlek Montajı: Montaj ünitesinde son ölçülerine getirilmiş olan monoblok tekerleklerin ve aks milinin montajı işlemidir. v. Paketleme: Teknik şartnamede istenilen şekilde ambalajlama işlemidir. 7
w. Sevk: Ambalajlanmış monoblok tekerleklerinin veya tekerlek takımlarının teknik şartnamede istenilen şekilde sevk edilmesi işlemidir. Monoblok Tekerlek Üretim tesisi için kurulması planlanan ünite ve ekipmanlar ise aşağıda verilmiştir; İngot Temizleme ve Kesme Sistemi Döner Tabanlı Tav Ocağı Yükleme Maniplatörü Yüzey Temizleme (Tufal Alma) Ön Şekillendirme Dövme Presi Transfer Maniplatörü Haddeleme Tezgahı Profil Dövme, Kalibre Etme ve Delik Delme Presi Boşaltma Maniplatörü Sıcak Markalama Lazerle Ölçü Kontrolü Cihazı Sevk Maniplatörü Tekerlek Sevk Arabaları, Kalıp Soğutma ve Yağlama Cihazları, Hat Kontrol Ekipmanları Isıl İşlem Tesisi (Normalize, Sertleştirme, Meneviş) Tornalama Ünitesi Kalite Kontrol Ekipmanları Tekerlek Balans Ünitesi Aks Mili İşleme Ünitesi Aks Mili ve Monoblok Tekerlek Boyama Ünitesi Aks Mili ve Monoblok Tekerlek Montaj Ünitesi Sertlik Kontrol Cihazı Taslak Teker Kumlama Ünitesi Ultrasonik Test Cihazı Manyetik Parça Test Cihazı Monoblok Tekerlek Kumlama Ünitesi Soğutma Ünitesi Paketleme Tavan Vinci Kompresör Ünitesi Forklift Trafo Çelikhane ve Monoblok Tekerlek Üretim Tesisine ait genel iş akım şeması ise Şekil I.2.2 de verilmiştir. 8
Şekil I.2.2. Projeye Ait Genel İş Akım Şeması 9
I.2.1.3.Yardımcı Üniteler Toz Tutma Ünitesi Planlanan toz tutma tesisi, çelikhane tesisi içerisinde elektrik ark ocağından emiş yapan direkt emiş hattı ile şarj ve döküm esnasında oluşan diğer tüm emisyonları toplayan davlumbaz hattı ve filtre ünitelerinden meydana gelmektedir. Toz toplama tesisinin kalbi filtre üniteleridir. Filtre üniteleri yüzlerce asılmış filtre torbalarından meydana gelmektedir. Tozlu atık gazlar filtre gövdesinin altından sisteme girmektedir. Atık gaz hareketi filtre torbaları istikametinde olup, taşıdığı toz partiküllerini torbanın dış yüzeyine bırakmaktadır. Torba kafesinin iç bölümüne geçen temiz gazlar, temiz gaz çıkışından sistemde bulunan fanlar vasıtasıyla bacaya verilmektedir. Toz toplama işlemi safhasında tozlar filtre torbasının dış yüzeyinde toplanmakta, dolayısıyla filtre torbasının geçirgenliği düşmektedir. Filtrenin temiz ve kirli gaz bölümleri arasındaki diferansiyel basınç kontrolü ve artışının takibi ve basınçlı hava ters temizleme sistemi (Jet-Pulse) devreye girerek diferansiyel basınç farkı düşürülmekte ve torba geçirgenliği devamlı limitler içinde tutulmaktadır. Cüruf Depolama Alanı Projenin işletme aşamasında prosesten kaynaklı oluşacak yaklaşık 54 ton/gün, 1.350 ton/ay, 12.150 ton/yıl cüruf atığının bertarafı için ise yaklaşık 37.044,76 m 2 lik alan içerisinde 26 Mart 2010 tarih ve 27533 sayılı resmi gazetede yayınlanmış "Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik hükümleri uyarınca cüruf depolama alanı inşa edilecektir. Ayrıca mevcut durumda yaklaşık 10.883,04 m 2 lik alanda yer alan ve Ağır Silah ve Çelik Fabrikasının kuruluşundan günümüze kadar kullanılan cüruf sahası Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmeliğe uygun olarak rehabilite edilecektir. I.3. Önerilen Projeden Kaynaklanabilecek Önemli Çevresel Etkilerin Genel Olarak Açıklanması (Su, Hava, Toprak Kirliliği, Gürültü, Titreşim, Işık, Isı, Radyasyon ve Benzeri) Kırıkkale İli, Merkez İlçesinde MKE Kurumu Ağır Silah ve Çelik Fabrikası Müdürlüğü tarafından mevcutta işletilen Ağır Silah ve Çelikhane Fabrikası sınırları içerisinde Çelikhane ve Monoblok Tekerlek Üretim Tesisi [Endüstriyel Atık (Cüruf) Depolama Alanı Dahil] Projesi planlanmaktadır. Proje kapsamında çelikhane tesisi, monoblok tekerlek üretim tesisi, toz tutma ünitesi, cüruf depolama alanının kurulması ve dövme atölyesinde kapasite artışı yapılması planlanmaktadır. Söz konusu tesislerde ek ünite montajları ve kapasite artışı çalışmaları yapılacak olup, tesisin işletme aşamasından kaynaklı atıksu, katı atık, emisyonlar ve gürültü kirliliği vb. oluşacaktır. Planlanan üretim faaliyetleri esnasında meydana gelecek olan çevresel etkiler aşağıda maddeler halinde verilmiştir; Projenin işletme aşamasında çalışacak personelden kaynaklı evsel nitelikli atıksu ve prosesten kaynaklı atıksular ile evsel ve endüstriyel nitelikli katı atık oluşacaktır. Proses kaynaklı bor yağı kaçakları olmaktadır. 10
Tesisin işletme aşamasında kullanılacak olan doğal gazdan kaynaklı az miktarlarda kirletici gaz emisyonu oluşacaktır. Tesisin işletme aşamasında doğalgaz tüketimi toplamda yaklaşık 4.394.052 m 3 /yıl olacaktır. Mevcutta olduğu gibi tesiste kullanılacak doğalgaz MKE Kurumu Destek Tesisleri Müdürlüğü tarafından temin edilecektir. Tesiste proses gereği yüksek sıcaklıklarda çalışıldığından sıcaklığın sisteme zarar vermemesi için soğutma amaçlı olarak su kullanılacaktır. İşletme aşamasında tesiste kullanılacak makine ve ekipmanlardan kaynaklı gürültü oluşumu olacaktır. Projenin işletme aşamasında projenin önemli çevresel etkileri ve alınacak önlemler hususunda gerekli bilgiler Bölüm IV te, detay çalışmalarda hazırlanacak ÇED raporunda verilecektir. I.3.1. İnşaat ve İşletme Aşamasında Gerekli Olan Su İhtiyacının Nereden Temin Edileceği ve Oluşan Atıksuyun Bertaraf Sistemi Planlanan Çelikhane ve Monoblok Tekerlek Üretim Tesisi [Endüstriyel Atık (Cüruf) Depolama Alanı Dahil] Projesinin arazi hazırlık ve inşaat aşamasında çalışacak personelden, inşaat çalışmalarından ve yapılacak olan çalışmalar esnasında tozlanmayı önlemek amacıyla su gereksinimi söz konusu olacaktır. İşletme aşamasında ise çalışacak personelden ve prosesten kaynaklı su gereksinimi söz konusu olacaktır. a) Arazi Hazırlık ve İnşaat Aşaması Projenin inşaat ve arazi hazırlık aşamasında yaklaşık 50 kişinin çalışması planlanmakta olup, bu kişiler için gerekli su miktarı; (bir kişinin günlük içme ve kullanma suyu ihtiyacı 150 lt/kişi-gün alınarak); 50 kişi x 150 lt/kişi-gün = 7.500 lt/gün = 7,5 m 3 /gün olarak hesaplanmıştır. b) İşletme Aşaması Personelin kullanım ve içme suyu Projenin işletme aşamasında ise yaklaşık 300 kişinin çalışması planlanmakta olup, bu kişiler için gerekli su miktarı; (bir kişinin günlük içme ve kullanma suyu ihtiyacı 150 lt/kişi-gün alınarak); 300 kişi x 150 lt/kişi-gün = 45.000 lt/gün = 45 m 3 /gün olarak hesaplanmıştır. Personelin inşaat ve işletme aşamasında ihtiyaç duyacağı içme suyu dışarıdan satın alınacak damacanalar ile karşılanacaktır. Proses suyu Projenin işletme aşamasında çelikhane tesisi, dövme atölyesi, monoblok tekerlek üretim tesisi proseslerinden kaynaklı ve bu proseslerde kullanılacak soğutma suları kaynaklı su kullanımı olacaktır. Çelikhane ve dövme tesislerinde yaklaşık 574,1 m 3 /gün, 14.353 m 3 /ay, 129.177 m 3 /yıl su kullanılması planlanmaktadır. Monoblok tekerlek üretim tesisinde ise yaklaşık 155,5 m 3 /gün, 3.889 m 3 /ay, 35.000 m 3 /yıl su kullanılacaktır. 11
Projenin işletme aşamasında ihtiyaç duyulacak toplam 729,6 m 3 /gün, 164.160 m 3 /yıl su mevcut durumda olduğu gibi MKE Kurumu Destek Tesisleri Müdürlüğü tarafından işletilen Kızılırmak Su Arıtma Tesislerinden temin edilecektir. Projenin tüm aşamalarında oluşacak atık sular mevcut durumda olduğu gibi Kırıkkale Belediyesine ait atıksu kolektör hattına verilerek bertaraf edilecektir. Proje kapsamında su temini sistemi planı ÇED Raporunda ayrıntılı olarak verilecektir. Atık sularla ilgili hesaplamalar ve detaylı bilgiler, Bölüm IV.1.c de verilmiştir. I.3.2. Hafriyat Proje kapsamında kurulması planlanan çelikhane ve monoblok tekerlek üretim tesisleri alanlarında mevcutta atıl durumda yer alan binalar yıkılacak ve yeni binalar inşa edilecektir. Ayrıca proje kapsamında toz tutma ünitesi ve cüruf depolama alanı inşa edilecektir. Yapılacak olan hafriyat çalışmaları esnasında çıkacak hafriyat malzemeleri, geçici olarak ilgili yönetmeliklerde verilen standartlara göre depolanarak inşaat işlemlerinin tamamlanmasından sonra temel iç dolgusunda ve peyzaj amaçlı olarak kullanılacaktır. Hafriyat sırasında parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve toksik madde kullanılmayıp; sadece iş makineleri, kazma ve kürek vb. ile çalışılacaktır. Tüm hafriyat çalışmalarında "Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği" hükümlerine uyulacaktır. Hafriyat çalışmalarıyla ilgili hesaplamalar ve detay bilgiler hazırlanacak ÇED raporunda verilecektir. I.3.3. Katı Atık, Tıbbi Atık, Atık Yağ Tesisteki ünitelerin faaliyete açılmasına dek yapılacak çalışmalarda oluşacak katı atıkları, çalışanlardan kaynaklı evsel nitelikli atıklar, inşaat ve montaj malzemeleri kaynaklı katı atıklar, çalışacak araçlardan kaynaklı atık yağlar ve ambalaj atıkları olarak sıralamak mümkündür. Projenin işletme aşamasında ise çalışacak personelden kaynaklı evsel nitelikli katı atık, tıbbi nitelikli katı atık, ambalaj atıkları, tufal malzeme, cüruf atığı ve hurda çelik atığı söz konusu olacaktır. Oluşan evsel nitelikli katı atıklardan geri kazanımı mümkün olan (kağıt, plastik vb.) ve geri kazanımı mümkün olmayan atıklar (yemek artıkları vb. organik atıklar) ayrı ayrı olacak şekilde proje sahasının çeşitli noktalarına yerleştirilen ağzı kapalı çöp kovalarında biriktirilecektir. Geri kazanımı mümkün olan atıklar Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği çerçevesinde lisanslı bertaraf tesislerine verilerek bertaraf edilecektir. Geri kazanımı mümkün olmayan katı atıklar ise, Kırıkkale Belediyesi ne ait katı atık depolama alanında bertaraf edilmesi sağlanacaktır. Ayrıca arazi hazırlık, inşaat ve montaj çalışmalarında oluşacak, inşaat (çelik, tahta metal vb.) ve ambalaj (çimento kağıdı, ekipmanların kapları, kağıt, strafor vb.) atıkları hurda olarak toplanacaktır. Geri kazanımı mümkün olan atıklar yeniden kullanılacak ve/veya lisans almış geri dönüşüm firmalarına verilecektir. Geri kazanımı mümkün olmayan atıklar ise yine ilgili belediyenin (Kırıkkale Belediyesi) katı atık toplama sistemine verilerek bertaraf edilmesi sağlanacaktır. 12
Tesiste işletme aşamasında çalışacak kişilerin sağlık sorunlarına müdahale etmek amacıyla yapılacak ayakta tedavi amaçlı revir ünitesinden oluşacak atıkların miktarı belirlenememekle birlikte çok az miktarda olması tahmin edilmektedir. Çıkacak tıbbi atıklarda ilgili Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği çerçevesinde bertaraf edilecektir. Tesisin arazi hazırlık ve inşaat aşamasında çalışacak olan iş makinelerinin bakım ve onarımı yetkili servis istasyonlarında yapılacak olup, faaliyet alanında atık yağ oluşumu söz konusu olmayacaktır. Ancak araç bakım ve onarımının yerinde yapılmasının zorunlu olduğu hallerde 30.07.2008 tarih ve 26952 Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak hareket edilecektir. Katı atıkların bertarafıyla ilgili detaylı bilgiler, Bölüm IV.1.c de verilmiştir. I.3.4. Hava Kalitesine Etkiler Arazi hazırlama ve inşaat aşamasında; hafriyat yapılması, yüklenmesi, taşınması ve depolanması sırasında tozlanma olacaktır. Proje kapsamında oluşacak emisyonlarla ilgili hesaplamalar ÇED Raporunda yapılacak ve 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (SKHKKY) ve Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği hükümlerine göre değerlendirme yapılacaktır. Yönetmelikte verilen sınır değerlerin aşılması halinde emisyonlarla ilgili modelleme çalışması yapılacaktır. Arazide oluşabilecek tozlanmayı minimuma indirgemek için emisyon kaynağında sulama, savurma yapmadan doldurma ve boşaltma işlemlerinin yapılması, malzeme taşınması sırasında araçların üzerinin branda ile kapatılması ve malzemenin üst kısmının %10 nemde tutulması gibi önlemler alınacaktır. Projenin işletme aşamasında yapılacak çalışmalar sonucunda doğalgaz tüketimi toplamda yaklaşık 4.394.052 m 3 /yıl olacaktır. Tesisin işletme aşamasında kullanılacak olan doğal gazdan kaynaklı az miktarlarda kirletici gaz emisyonu oluşacaktır. Söz konusu projede yer alan tesis ve ünitelerin üretim aşamasında oluşması muhtemel gaz emisyonları ile ilgili daha detaylı bilgiler ÇED Raporu nda sunulacaktır. Oluşacak emisyonlarla ilgili hesaplamalar, mevcut ölçümler dikkate alınarak ÇED Raporu nda yapılacak ve Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği ile Hava Kalitesi Değerlendirmesi ve Yönetimi Yönetmeliği hükümlerine göre değerlendirme yapılacaktır. Yönetmelikte verilen sınır değerlerin aşılması halinde oluşması muhtemel gaz emisyonları ile ilgili daha detaylı bilgiler, hesaplamalar ve modelleme çalışması ÇED Raporu nda verilecektir. Ayrıca proje kapsamında 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (SKHKKY), 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ve 29 Nisan 2009 tarih ve 27214 sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik hükümleri gereğince çevre izni alınacaktır. 13
I.3.5. Gürültü Projenin arazi hazırlama ve inşaat aşamasında ağır iş makinelerinin (ekskavatör, yük araçları, v.b.) kullanımı ve inşaat faaliyetleri (kazı işleri, kalıp-demir-beton imalatları, çelik konstrüksiyonların yapımı v.b.) sırasında ve montaj çalışmaları gürültü meydana gelecektir. Çelikhane tesisi, monoblok tekerlek üretim tesisi, dövme atölyesi ve cüruf depolama alanı işletmesinde gürültü oluşumu ise çalışacak araç ve ekipmanlardan kaynaklı olacaktır. Planlanan projenin tüm aşamalarında meydana gelecek olan gürültü düzeyinin tespit edilmesi amacıyla Sound PLAN 6.5 programından yararlanılacaktır. Yapılacak hesaplamalarda gürültü kaynağı olacak araç ve ekipmanların gürültü düzeyleri hakkında bilgi programın kitaplığında bulunan veritabanından sağlanacaktır. Programda ilk olarak, gürültü dağılımını direk olarak etkileyen doğal zeminin yükseklik modeli ortaya çıkartılacaktır. Doğal zeminin programa yansıtılması esnasında 1/25.000 ölçekli topoğrafik harita üzerinde bulunan ve 10 m yükseltilerle atılan yükselti konturları sayısallaştırılacaktır. Yükseltilerin sayısallaştırılmasından sonra programın sayısallaştırılan yükseltiyi algılaması amacıyla Geçici SZM (sayısal zemin modellemesi) oluşturulacaktır. Geçici SZM oluşturulması işleminden sonra ise arazi hazırlık çalışmaları esnasında çalışacak olan araçlar tanımlanacak ve tesis oturum alanı içerisine yerleştirilecektir. Yapılacak hesaplamada arazi hazırlık çalışması esnasında tüm araçların aynı anda ve aynı noktada çalışmaları varsayımı ile veriler girilecektir. Sayısal yüksekli verisinin oluşturulması, tesis alanı ve gürültü kaynaklarının coğrafi veri tabanına aktarılmasına ilişkin haritalar oluşturulacak ve akabinde gürültü haritaları hazırlanacaktır. Gürültü haritaları doğrultusunda da etkilenecek alanlar belirlenecek ve alınması gereken önlemler ÇED Raporunda detaylandırılacaktır. I.4. Yatırımcı Tarafından Araştırılan Ana Alternatiflerin Bir Özeti ve Seçilen Yerin Seçiliş Nedenlerinin Belirtilmesi Proje kapsamında mevcut MKE Kurumu Ağır Silah ve Çelik Fabrikası alanının kullanılması planlandığından, mevcut ünitelerde yapılacak kapasite artışı çalışmalarını da içermesinden dolayı proje için alternatif bir alan düşünülmemiştir. 14
BÖLÜM II PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU
BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU II.1. Proje Yeri ve Alternatif Alanların Mevkii, Koordinatları, Yeri Tanıtıcı Bilgiler. Makine Kimya Endüstrisi (MKE) Kurumu tarafından Kırıkkale İli, Merkez İlçesi, 4134 ada 2 nolu parselde yaklaşık 372.973 m 2 lik bir tapulu alan (Bkz Ek-1/b) içerisinde Ağır Silah ve Çelik Fabrikası işletilmektedir. Mevcut durumda işletilen Ağır Silah ve Çelik Fabrikası 114.996 m 2 kapalı alan, 719.658 m 2 açık alan olmak üzere toplam 834.654 m 2 lik alanda faaliyet göstermektedir. Ağır Silah ve Çelik Fabrikası Müdürlüğü tarafından mevcutta işletilen Ağır Silah ve Çelikhane Fabrikası sınırları içerisinde Çelikhane ve Monoblok Tekerlek Üretim Tesisi [Endüstriyel Atık (Cüruf) Depolama Alanı Dahil] Projesi planlanmaktadır. Kurulması planlanan ünite ve tesisler ile ilgili alan kullanımları Tablo I.2.1 de verilmiştir. Proje alanının genel koordinatları (UTM) ise Tablo II.1.1 de verilmiştir. Tablo II.1.1. Proje Kapsamında Planlanan Tesis ve Ünitelerin Genel Koordinatları Koor. Sırası: Sağa. Yukarı Koor. Sırası: Enlem. Boylam Proje Alanı Çelikhane Tesisi (10.673,94 m 2 ) Monoblok Tekerlek Üretim Tesisi (19.840,74 m 2 ) Mevcut Cüruf Depolama Alanı (10.883,04 m 2 ) Datum: ED-50 Datum: WGS-84 Türü: UTM Türü: Coğrafik D.O.M.: 33 D.O.M.: - Zon: 36 Zon: - Ölçek Fak.: 6 derecelik Ölçek Fak.: - 541946.315 4408153.844 39.820745 33.489717 542020.254 4408239.509 39.821513 33.490586 542041.125 4408220.220 39.821338 33.490829 542030.784 4408206.008 39.821211 33.490707 542043.812 4408194.820 39.821109 33.490859 542082.773 4408241.795 39.821531 33.491317 542094.396 4408230.582 39.821429 33.491452 542101.792 4408224.677 39.821376 33.491538 542110.143 4408215.913 39.821296 33.491635 542008.821 4408098.888 39.820247 33.490444 541946.315 4408153.844 39.820745 33.489717 541942.205 4407964.847 39.819043 33.489657 542022.124 4408054.648 39.819848 33.490596 542031.040 4408047.841 39.819786 33.490700 542177.269 4408220.070 39.821330 33.492419 542220.933 4408179.797 39.820965 33.492927 542073.931 4408011.326 39.819455 33.491199 542064.927 4408018.124 39.819516 33.491094 542043.811 4407993.608 39.819297 33.490846 541984.924 4407928.117 39.818709 33.490153 541942.205 4407964.847 39.819043 33.489657 541831.819 4408269.515 39.821793 33.488386 541797.069 4408323.672 39.822283 33.487984 541794.567 4408380.237 39.822792 33.487958 541807.086 4408413.954 39.823095 33.488107 541835.346 4408427.221 39.823214 33.488438 15
Koor. Sırası: Sağa. Yukarı Koor. Sırası: Enlem. Boylam Proje Alanı Planlanan Cüruf Depolama Alanı (37.044,76 m 2 ) Toz Tutma Ünitesi (1.214,16 m 2 ) Datum: ED-50 Datum: WGS-84 Türü: UTM Türü: Coğrafik D.O.M.: 33 D.O.M.: - Zon: 36 Zon: - Ölçek Fak.: 6 derecelik Ölçek Fak.: - 541850.338 4408427.293 39.823214 33.488613 541875.169 4408408.862 39.823046 33.488902 541856.837 4408387.668 39.822856 33.488686 541857.568 4408353.862 39.822552 33.488693 541887.314 4408302.300 39.822086 33.489037 541903.129 4408282.834 39.821909 33.489220 541873.929 4408255.942 39.821669 33.488877 541831.819 4408269.515 39.821793 33.488386 541862.430 4408383.697 39.822820 33.488751 541867.444 4408392.785 39.822902 33.488810 541882.019 4408402.354 39.822987 33.488981 541877.249 4408452.992 39.823444 33.488929 541962.479 4408464.935 39.823547 33.489925 542054.349 4408474.267 39.823627 33.491000 542083.415 4408412.016 39.823064 33.491335 542082.201 4408354.195 39.822544 33.491317 542056.453 4408334.804 39.822370 33.491015 542037.696 4408318.136 39.822221 33.490795 542018.965 4408297.421 39.822035 33.490575 542005.340 4408286.379 39.821936 33.490415 541988.727 4408269.667 39.821787 33.490220 541966.608 4408230.634 39.821436 33.489959 541948.895 4408205.559 39.821211 33.489750 541906.426 4408285.770 39.821936 33.489259 541894.798 4408302.854 39.822090 33.489124 541876.967 4408333.223 39.822365 33.488918 541866.009 4408354.542 39.822557 33.488791 541861.740 4408369.640 39.822694 33.488742 541862.430 4408383.697 39.822820 33.488751 541913.279 4408146.078 39.820677 33.489330 541893.071 4408164.486 39.820844 33.489095 541921.218 4408199.753 39.821160 33.489426 541940.929 4408182.177 39.821001 33.489656 541913.279 4408146.078 39.820677 33.489330 Proje alanı 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 6/b maddesi hükümlerine göre, İl Genel Meclisinin 03.07.2008 tarih ve 124 sayılı kararı ve İl Belediye Meclisinin 03.04.2008 tarih ve 4 sayılı kararına istinaden onaylanan 1/100.000 ölçekli Kırıkkale Çevre Düzeni Planında Sanayi Alanı olarak işaretlenmiştir. Söz konusu ÇDP ve plan hükümleri ÇED Raporunda verilecektir. Ek-5 te verilen 1/1000 Ölçekli Mevzii Uygulama İmar Planında ise proje alanı Fabrika Sahası olarak işaretlenmiştir. Planlanan proje kapsamında mevcut Ağır Silah ve Çelik Fabrikası arazisi kullanılacak olup, proje yeri ile ilgili alternatif yer seçimi yapılmamıştır. 16
Proje sahasına en yakın yerleşim yerleri, yerleşim yerlerinin proje sahasına göre konumları ve uzaklıklarını gösterir liste Tablo II.1.1. de verilmiştir. Tablo II.1.2. Proje Sahasına En Yakın Yerleşim Merkezleri ve Uzaklıkları Yerleşim Yeri Proje Sahasına Göre Yönü Proje Sahasına Mesafesi (m) Kızılırmak Mahallesi Kuzeybatı 220 Yeni Mahallei Kuzeydoğu 800 Kırıkkale İl Merkezi Kuzeydoğu 3.000 Yukarıdaki tabloda görüldüğü üzere proje alanına en yakın yerleşim yeri yaklaşık 220 m kuzeyde bulunan Kızılırmak Mahallesine bağlı konutlardır. Proje alanı D-765 Kırıkkale-Kırşehir-Kayseri Karayoluna ise yaklaşık 670 m mesafede yer almaktadır. Projeye ait yer bulduru haritası Ek-2 de, proje alanı ve çevresini gösterir 1/25.000 ölçekli topografik harita Ek-3 te, tesise ait genel yerleşim planı Ek-6 da ve proje alanından görünümler ise Ek-7 de verilmiştir. Projenin alanına ait uydu görüntüleri ise Şekil II.1.1 ve Şekil II.1.2 de verilmiştir. 17
MKE KURUMU AĞIR SİLAH VE Planlanan Cüruf Depo Alanı Çelikhane Tesisi Alanı Mevcut Cürüf Depo Alanı Toz Tutma Ünitesi Alanı Alanı Mevcut Dövme Atölyesi Monoblok Tekerlek Üretim Tesisi Alanı Şekil II.1.1. Proje Alanını ve Çevresini Gösterir Uydu Görüntüsü-I 18
Kırıkkale İl Merkezi Yeni Mah. Kızılırmak Mah. Çelikhane ve Monoblok Tekerlek Üretim Tesisi [Endüstriyel Atık (Cüruf) Depolama Alanı Dahil] Projesi Alanı Kızılırmak D-765 Karayolu Şekil II.1.2. Proje Alanı Çevresini Gösterir Uydu Görüntüsü-II 19
BÖLÜM III PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ
BÖLÜM III: PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ III.1. Önerilen Proje Nedeniyle Kirlenmesi Muhtemel Olan Çevrenin; Nüfus, Fauna, Flora, Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler, Doğal Afet Durumu, Toprak, Su, Hava, (Atmosferik Koşullar) İklimsel Faktörler, Mülkiyet Durumu, Mimari ve Arkeolojik Miras, Peyzaj Özellikleri, Arazi Kullanım Durumu, Hassasiyet Derecesi (EK-V deki Duyarlı Yöreler Listesi de Dikkate Alınarak) ve Yukarıdaki Faktörlerden Birbiri Arasındaki İlişkileri de İçerecek Şekilde Açıklanması III.1.1. Nüfus Kırıkkale ili ve ilçelerine ait 2012 yılı adrese dayalı nüfus kayıt sistemi (ADNKS) nüfus sayımı sonuçları Tablo III.1.1.1. de, proje alanı olan Merkez ilçesine ait nüfus verileri ise Tablo III.1.1.2. de sunulmuştur. Tablo III.1.1.1. Kırıkkale İli Nüfus Verileri İLÇELER İL/İLÇE MERKEZLERİ BELDE/KÖYLER TOPLAM Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Merkez 192.473 95.605 96.868 8.152 4.289 3.863 200.625 99.894 100.731 Bahşili 5.216 2.602 2.614 1.553 782 771 6.769 3.384 3.385 Balışeyh 2.042 1.033 1.009 4.393 2.231 2.162 6.435 3.264 3.171 Çelebi 781 390 391 1.317 646 671 2.098 1.036 1.062 Delice 2.306 1.221 1.085 6.795 3.269 3.526 9.101 4.49 4.611 Karakeçili 3.092 1.534 1.558 263 128 135 3.355 1.662 1.693 Keskin 9.876 4.816 5.06 9.01 4.596 4.414 18.886 9.412 9.474 Sulakyurt 2.582 1.433 1.149 7.201 3.548 3.653 9.783 4.981 4.802 Yahşiyan 14.591 7.649 6.942 3.084 1.552 1.532 17.675 9.201 8.474 Toplam 232.959 116.283 116.676 41.768 21.041 20.727 274.727 137.324 137.403 Kaynak: www.tuik.gov.tr, (Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi-2012) Tablo III.1.1.2. Merkez İlçesine Ait Nüfus Bilgileri MERKEZ TOPLAM ERKEK KADIN Şehir Toplamı 192.473 95.605 96.868 Ahılı 1.625 826 799 Dağevi 66 33 33 Hacılar 3.122 1.723 1.399 Hasandede 1.394 684 710 Karacaali 328 175 153 Kazmaca 458 242 216 Kızıldere 268 135 133 Pazarcık 200 103 97 Ulaş 168 88 80 Yukarımahmutlar 523 280 243 Bucak Toplamı 8.152 4.289 3.863 İlçe Toplamı 200.625 99.894 100.731 Kaynak: www.tuik.gov.tr, (Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi-2012) 20