HEPATİT B AŞISI Hepatit B den korunmanın en kolay ve güvenilir yolu aşı olmaktır. Hepatit B aşısı oldukça güvenli bir aşıdır. Aşı 6 ay içinde 3 doz olarak yapılmalıdır. Aşı bir kez tutmuş ise ömür boyu koruyucudur ve tekrarlanmaz. Ancak sigara içenler, 50 yaş üstü kişiler ve diyaliz hastalarında aşı bir seferde tutmayabilir. Normalde Hepatit B aşı programı doğumdan başlayarak uygulanır. Doğumda aşılanmamış kişiler her an test ile aşılanabilir. Ayrıca aşağıdaki önlemler Hepatit B virüsünden korunmada yardımcı olur: Şüpheli cinsel ilişki sırasında kondom kullanmak, Korunmasız cinsel temasta bulunmamak, Endoskopi, cerrahi ve diş girişimleri gibi girişimlerin uygun sterilizasyon şartları altında yapılması, Tıraş bıçağı, jilet, ustura, diş fırçası gibi aletlerin paylaşılmaması, Dövme, manikür, pedikür gibi girişimlerin sterilize ve kendi aletleriniz ile yapılması, Hepatit B kaparsam ne yapmalıyım? Hepatit kaptığınızı düşünüyor iseniz derhal bir enfeksiyon hastalıkları uzmanına başvurun. Hepatit B virüsü bulaşsa dahi bu durumda Hepatit B immün globülin ve Hepatit B aşısı ile korunmak mümkündür. HEPATİT B TEDAVİSİ
Akut Hepatit B tedavisi Akut Hepatit B hastalığının ilk haftalarına tedavi verilmez. ilk haftalardan sonra kronikleşme bulguları başlarsa antiviral tedavi başlanır. Tedavide amaç kronikleşmenin engellenmesidir. Akut hepatit B enfeksiyonunun bu ilk döneminde semptomlar ve şikayetlerin tedavisi yapılır. Komplikasyon gelişmediği sürece akut Hepatit B birkaç ay içinde kendiliğinden iyileşir. Kronik hepatit B tedavisi Kronik Hepatit B yakından izlenmeli ve tedavi edilmelidir. Kronik Hepatit B tedavisinde kullanılan ilaçlar hastalığın ilerlemesini yavaşlatan, karaciğer yetmezliği, siroz ve karaciğer kanseri gelişmesini engellemeye çalışan ilaçlardır. Bu ilaçlar virüsün aktivitesini yavaşlatarak etki etmeye çalışır. Nadiren bu tedaviler ile tam şifa sağlanabilmektedir ancak virüsü tamamen öldürerek tam bir şifa sağlayan kesin bir tedavi şekli henüz yoktur. Kronik Hepatit B tedavisinde interferon, pegile interferon ve nükleozid nükleotid analogları kullanılmaktadır. İnterferon alfa 2b, Pegile interferon, Lamivudine, Adefovir, Entecavir, Telbivudine, Tenofovir Kronik hepatit B tedavisinde kullanılan ana ilaçlardır. Kronik Hepatit B hastalarının dikkat etmesi gerekenler: Kronik hepatit b hastalığında karaciğerde kronik iltihap vardır. Karaciğer sürekli enfeksiyonla mücadele eder. Kronik hepatit B alevlenmelerle ( aktivasyon ) seyreden bir
hastalıktır. Hepatit alevlenmeleri aylar sürer ve karaciğerde fibrozis ile sonuçlanır. bu aktivasyonlar sonucu yıllar sonra karaciğer dokusu bozulur ve karaciğer yetmezliği, siroz, karaciğer kanseri tablosu ortaya çıkar. Her enfeksiyon ve toksik madde karaciğerin harabiyetini arttırır. Virüsün aktivasyonunu ve hastalığın hızla ilerlemesine yol açar. Özellikle Alkol, Sigara, Hazır gıdalar içinde bulunan koruyucu maddeler, Karaciğer için toksik ilaçlar, Baharat, Küflü gıdalar, Diğer hepatit enfeksiyonları, Bitkisel ilaçlar karaciğerdeki hasarı arttırıp hastalığı hızlandırabilirler. Hepatit B virüsünün yayılmasını önlemek amacıyla hastaların yapması gerekenler: Aile bireylerinin test edilerek aşılanması, Doktorunuz, diş hekiminiz ve her tür tıbbi girişimden önce Hepatit B hastası olduğunuzu belirtiniz, Cinsel eşinize ve partnerinize Hepatit B taşıdığınızı belirtin ve aşılanmasını sağlayın, Kronik Hepatit B taşıyan çocukları yuva ve kreşlere göndermeden önce durumu yöneticiye bildirin ve kişilerin aşılanmasını sağlayın, Gebe iseniz mutlaka Hepatit B testlerinizi yaptırın, Hepatit B taşıyıcı ve çocuk sahibi olmak istiyorsanız bunu doktorunuza söyleyiniz, doğum sonrası çocuğun aşı ve serumla korunmasını sağlayınız, Hepatit B taşıyıcısı iseniz kan ve organ bağışı yapmayınız, Kronik Hepatit B hastası iseniz tedavinizi aksatmayınız.
Referanslar: 1. JH Hoofnagle, E Doo, TJ Liang, and others. Management of hepatitis B: summary of a clinical research workshop. Hepatology 45: 1056-1075. 2007. 2. AS Lok and BJ McMahon. Chronic hepatitis B. Hepatology 45: 507-539. 2007. 3. European Association for the Study of the Liver. EASL clinical practice guidelines: management of chronic hepatitis B. Journal of Hepatology 50(2): 227-242. February 2009. 4. JL Dienstag. Hepatitis B virus infection. New England Journal of Medicine 359: 1486-1500. 2008 5. World Health Organization. Hepatitis C. Fact sheet N 164. Revised October 2000. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs164/en/. Accessed March 5, 2009. HEPATİT B TEŞHİSİ Hepatit B nasıl teşhis edilir? Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhise yardımcı olur. Birçok hastada sarılık görülmediği sadece halsizlik ve eklem ağrıları görüldüğü unutulmamalıdır. Hepatit B kesin teşhisi laboratuvar incelemeleri ile konulur. Hepatit B düşünülen her hastadan aşağıdaki laboratuvar testleri istenmelidir.
Hepatit B laboratuvar testleri nelerdir? HBs Ag, Anti HBs IgG, Anti HBs IgM, Anti HBc IgM, SGOT, SGPT, Gama Glutamil Transferaz, Laktat Dehidrogenaz, Hemogram, Protrombin zamanı, CRP, Sedimantasyon, Hepatit B takibi ve karaciğerdeki harabiyetin düzeyi laboratuar testleri ile takip edilmelidir. Altı aydan uzun süren Hepatit B vakaları kronikleşmiş kabul edilir. Bu durumda tedavi planlaması amacıyla aşağıdaki testler istenir: Hepatit B tip tayini, HBV DNA PCR testleri istenir, Karaciğer biyopsisi: Kronik hepatit B hastalığında karaciğerdeki hasar karaciğer biyopsisi ile tespit edilir. HEPATİT B ŞİKAYETLERİ Hepatit B şikayetleri nelerdir? Hepati B hastalarının çoğunda hiçbir şikayet olmaz, hastalar
yıllar sonra Check -up, kan verme, evlilik testleri, işe giriş testleri gibi sebeplerle yaptırdıkları testler sırasında hasta olduklarını öğrenirler. Çok az bir hastada Hepatit B virüs bulaştıktan 3 ila 6 ay sonra hafif hastalık belirtileri ortaya çıkar. Birçok akut Hepatit B vakasında hafif gribal şikayet dışında bir şikayet görülmez. Çok nadir vakada aşağıdaki şikayetler görülebilir: Göz aklarında ve ciltte sarılık, Halsizlik, yorgunluk, çabuk yorulma ( aylarca sürebilir), Karaciğer bölgesinde ağrı, İştah kaybı, Bulantı, kusma, Eklem ağrıları, Hafif ateş, İdrarda koyulaşma, dışkı renginde açılma, Kaşıntı, Döküntü görülebilir. Hepatit B genellikle bir iki ayda kendi kendine düzelir. Altı aydan uzun süren Hepatit B vakaları kronikleşmiş kabul edilir. Bu şikayetler akut hepatit B şikayetleridir. Kronik hepatit B de ise on yıllar boyunca hemen hiç şikayet olmaz. Kronik hepatit şikayetleri karaciğer yetmezliği başlayınca ortaya çıkar. HEPATİT B RİSKİ ALTINDAKİ KİŞİLER
Hepatit B riski altındaki kişiler: Hepatit B virüsü dış ortamda uzun süre canlı kalabilir. Hepatit B virüsü insandan insana kan ve vücut salgıları ile kolayca bulaşır. Aile içi bulaş çok sık görülür. Bazı kişiler hepatit B hastalığı için risk altındadırlar özellikle: Hepatit B taşıyıcısı ile korunmasız cinsel temasta bulunan kişiler, Tanımadığı kişiler ile şüpheli cinsel temas ta bulunanlar, Kirli aletleri paylaşan (diş fırçası, jilet, ustura, enjektör vb.), Hepatit B taşıyan biri ile aynı evi paylaşanlar, Hasta salgıları ile temasın yoğun olduğu meslek çalışanları, Hayat kadınları, Laboratuvar çalışanları, Hemşireler, Doktorlar, Diş hekimleri, İtfaiyeciler, Polisler, Askerler, Mahkumlar ve hapishane çalışanları, Hastane çalışanları, Hepatit B hastalığının yoğun olarak bulunduğu yerlere seyahat edenler, Hemodiyaliz hastaları Hepatit B hastalığı yönünden risk altındadır. Bu kişilerin ve bu kişiler ile yakın teması olanların aşı ile hepatit B virüsünden korunmaları gerekir.
HEPATİT B NASIL BULAŞIR? Hepatit B virüsü nasıl bulaşır? Hepatit B virüsü insandan insana kan ve vücut salgılarıyla temas ile bulaşır. Hasta yada taşıyıcı kişilerin vücut çıkartıları hastalığı taşır. Özellikle: Kan, Sperm (Semen), Vajina salgıları, Tükürük virüsü bol miktarda taşır. Bu salgılarla temas etmek ile hastalık bulaşır. En sık görülen bulaşma yolları: Cinsel temas, Temiz olmayan aletler ile yapılan; Manikür, Pedikür, Dövme, Cerrahi müdahale, Diş müdahalesi, Endoskopi, Taşıyıcı kişi ile aynı evde yaşamak en sık görülen bulaşma yollarıdır. Hamilelik sırasında virüs bebeğe bulaşmaz, ancak doğum sırasında doğum kanalından geçerken bebeğe bulaşır. Bu nedenle hasta yada taşıyıcı anneden doğan bebeklerin doğumdan hemen sonra aşılanması ile korunması mümkündür. Bütün hamilelerin doğum öncesinde hepatit B testi yaptırmaları gerekir.
Hepatit B virüsü doğadan bulaşır mı? Hayır. Hepatit B virüsünün doğada rezervuarı sadece insandır, insan dışında hastalığın taşıyıcısı yoktur. ancak İnsandan insana bulaşabilir. Hepatit B virüsü insandan diğer hayvanlara da bulaşmaz. Hepatit B virüsü sulardan, gıdalardan, havadan, bulaşmaz. HEPATİT B Hepatit B dünyada en yaygın görülen kronik hastalıklardan birisidir. Hastalık kişiden kişiye vücut salgıları ile bulaşır. Hepatit B virüsü karaciğere yerleşme ve kronikleşme şansı olan bir virüstür, hastalığın kronikleşmesi yaş ile azalır, erişkin sağlıklı kişilerde hepatit B hastalığı %90 kronikleşmeden iyileşir ve bağışıklık bırakır. Ancak bebekler ve çocuklarda durum çok daha ciddi seyreder. Hepatit B bulaşan bebekler de hastalık % 90 kronikleşir, çocuklarda ise % 50 kronikleşir karaciğere yerleşir ve hayat boyu süren karaciğer iltihaplarına, karaciğer yetmezliğine siroza ve karaciğer kanserine neden olur. Hepatit B dünyada çok yaygın görülen ve giderek yayılmaya devam eden bir hastalıktır. Hepati B virüsü AİDS virüsünden 100 kat daha bulaşıcıdır. Dünya nüfusunun neredeyse üçte biri Hepatit B hastalığına yakalanmıştır. Bu insanların 400 milyonunda hastalık kronik hale gelmiş ve virüs karaciğerlerine yerleşmiş durumdadır. Her yıl bir milyon Kronik Hepatit B hastası hayatını kaybetmektedir, neredeyse dakikada iki kişi hepatit B
nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Hepatit B aşı ile önlenebilen bir hastalık olmasına rağmen her yıl 10 ila 30 milyon kişi Hepatit B ye yakalanmaktadır. Hepatit B virüsü vücut salgıları ve kan ile bulaşır. Cinsel temas, temiz olmayan aletler ile yapılan dövme, diş müdahalesi, enjeksiyon, endoskopi, manikür, cerrahi girişimler en sık görülen bulaşma yollarıdır. Altı aydan uzun süren Hepatit B enfeksiyonu kronikleşmiş kabul edilir. Kronik Hepatit B enfeksiyonu : Kronik karaciğer iltihabı, Siroz, Karaciğer yetmezliği, Karaciğer kanseri, Ölüme yol açabilir. Kronik hepatit B hastalığı karaciğer yetmezliği başlayıncaya dek yıllar boyunca hiçbir şikayete neden olmaz. Karaciğer yetmezliği ise genellikle 40 yaş civarında başlar.