7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak 1. Bölüm -3- Beslenme ve sindirim ile ilgili kavramlar

Benzer belgeler
YETERLİ DENGELİ BESLENME

Index. Besin Grubu kalori Cetveli Süt ve Süt Ürünleri Meyveler Sebzeler Yağlar. 3...Tahıllar. 7...

AĠLEM VE BEN BESLENME (TEMEL BESĠN GRUPLARI) YAZAN: MERAL ġahġn

Böbrek Hastalıklarında BESLENME. TURGUT ÖZAL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ Hayat sağlıkla güzeldir. BESLENME ve DİYET POLİKLİNİĞİ

4.Sınıf Fen Bilimleri

SAĞLIKLI BESLENME TABAĞI

OBEZĠT MERKEZĠ HAFTALIK BESĠN TÜKETĠMĠ, STRES DURUMU VE AKTĠVĠTE KAYDI VE TAKĠP FORMU

ALKALİ BESLENME HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKENLER

ZAYIFLAMA DiYETi. TURGUT ÖZAL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ Hayat sağlıkla güzeldir. BESLENME ve DİYET POLİKLİNİĞİ

T.C. IĞDIR TİCARET BORSASI YILLIK BORSA BÜLTENİ. Ortalama Fiyat. Enaz Fiyat. Ençok Fiyat ARPA YEMLİK İHR , KG 12,000.

HUBUBAT T.C. IĞDIR TİCARET BORSASI YILLIK BORSA BÜLTENİ 01/01/2013. Tarih: Sayı: - 31/12/2013 Satış Şekli. Sayfa: 1-18 Miktarı Br. Tutarı İşlem Sayısı

Sporcu Beslenmesi Ve Makarna. Prof. Dr. Funda ELMACIOĞLU Beslenme ve Diyetetik Bölümü Bölüm Başkanı

BESİNLER. Süt, yumurta, peynir, et, tavuk, balık gibi hayvansal kaynaklı besinler

1800 KALORİLİK ZAYIFLAMA DİYETİ ÖRNEK YEMEK LİSTESİ

T.C. KÜTAHYA TİCARET BORSASI A Y L I K B Ü L T E N

1- Süt ve Sütten Yapılan Besinler

AFYONKARAHİSAR TİCARET BORSASI YILLIK BÜLTEN

ERZİNCAN TİCARET BORSASI ... BÜLTEN

ERZİNCAN TİCARET BORSASI ... BÜLTEN

T.C. ERZURUM TİCARET BORSASI H A F T A L I K B Ü L T E N

T.C. KÜTAHYA TİCARET BORSASI A Y L I K B Ü L T E N BÜLTEN NO : 10 SAYFA NO : 1

HUBUBAT T.C. SAMSUN TİCARET BORSASI AYLIK BORSA BÜLTENİ - 31/12/2017. Tarih: Sayı: 12 Maddelerin Cins ve Nev'ileri

YİYECEKLER MİKTAR PORSİYON KARBONHİDRAT PROTEİN YAĞ KALORİ

Aylara Göre Meyve, Sebze ve Balık Tüketimi

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK KURULUŞLARI BESLENME ve DİYET BİRİMİ OBESİTE HASTALARI İÇİN BESLENME KILAVUZU OBESİTE HASTALARI İÇİN BESLENME KILAVUZU

TURGUT ÖZAL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ

T.C. ERZİNCAN TİCARET BORSASI AYLIK BORSA BÜLTENİ. Enaz Fiyat. Ençok Fiyat. Ortalama Fiyat ARPA YEMLİK MTS , KG 81,235.

ERZİNCAN TİCARET BORSASI ... BÜLTEN

HUBUBAT. T.C. SAMSUN TİCARET BORSASI HAFTALIK BORSA BÜLTENİ. Tarih: Sayı: - 28/09/2018. Sayfa: 1-11 Miktarı Br. Tutarı İşlem Sayısı

T.C. KÜTAHYA TİCARET BORSASI A Y L I K B Ü L T E N BÜLTEN NO : 7 SAYFA NO : 1

SAĞLIĞIN DENGESİ. 5 Gıda Grubu. Bu yayın, FSA nın (Food Standards Agency) izniyle tercüme edilmiştir. Bu kitapçık, bir SÜGAV yayınıdır.

ERZİNCAN TİCARET BORSASI ... BÜLTEN

AFYONKARAHİSAR TİCARET BORSASI YILLIK BÜLTEN

Tahıllı ve Unlu Gıdalar (100 gr için) Kalori Et ve Et Ürünleri Kalori. yufka 152 Pişmiş Et-Balık-Tavuk (100gr)

AYLIK BORSA BÜLTENİ HAZİRAN Dök. No: 7.5 S1 F05 Rev. No: SAKARYA TİCARET BORSASI. Fiyat(TL) Satiş Şekli.

ERZİNCAN TİCARET BORSASI ... BÜLTEN

HİPERLİPİDEMİ TEDAVİ KILAVUZU VE YAŞAM TARZI ÖNERİLERİ

Anti-oksidan nedir? Etkileri Nelerde bulunur?

T.C. KONYA EREĞLİ TİCARET BORSASI YILLIK BORSA BÜLTENİ. Enaz Fiyat. Ençok Fiyat. Ortalama Fiyat

MUAMELE GÖREN MADDELERİN FİYATI (YTL.) SATIŞ MUAMELE CİNS VE NEVİLERİ AŞAĞI YUKARI ORTALAMA MİKTARI BİRİM TUTARI ŞEKLİ ADEDİ

T.C. AKŞEHİR TİCARET BORSASI YILLIK BORSA BÜLTENİ. Enaz Fiyat. Ençok Fiyat. Ortalama Fiyat ARPA YEMLİK TTS , KG 11,270.

AFYONKARAHİSAR TİCARET BORSASI AYLIK BÜLTEN

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK KURULUŞLARI BESLENME ve DİYET BİRİMİ GÜNLÜK BESLENME KILAVUZU FR-HYE

ERZİNCAN TİCARET BORSASI ... BÜLTEN

AFYONKARAHİSAR TİCARET BORSASI AYLIK BÜLTEN

T.C. KARAMAN TİCARET BORSASI AYLIK BORSA BÜLTENİ. Enaz Fiyat. Ençok Fiyat. Ortalama Fiyat ARPA YEMLİK TTS , KG 45,470.

1 gr yağ: 9 kilokalori, 1 gr protein ve karbonhidrat: 4 kilokalori, 1 gr alkol 7 kilokalori verir.

ERZİNCAN TİCARET BORSASI ... BÜLTEN

neden az yağlı az kolesterollü diyet?

SOĞUTULMUŞ ÜRÜNLER İÇİN ÖNERİLEN KOŞULLAR

AFYONKARAHİSAR TİCARET BORSASI AYLIK BÜLTEN

T.C. DENİZLİ TİCARET BORSASI İKİ TARİH ARASI BORSA BÜLTENİ. Ortalama Fiyat. Enaz Fiyat. Ençok Fiyat ÇAVDAR , KG 4,736.

Tip 2 Diyabet Hastaları için. Beslenme Kılavuzu*

Dolu Teminatı için Sigortaya Son Kabul Tarihleri

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK KURULUŞLARI BESLENME ve DİYET BİRİMİ KOAH LI HASTANIN BESLENMESİ FR-HYE

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK KURULUŞLARI BESLENME ve DİYET BİRİMİ DİABETLİ HASTALAR İÇİN BESLENME KILAVUZU FR-HYE

T.C. GÖNEN TİCARET BORSASI YILLIK BORSA BÜLTENİ. Ortalama Fiyat. Enaz Fiyat. Ençok Fiyat ARPA TOHUMLUK , KG 61,910.

T.C. KARAMAN TİCARET BORSASI AYLIK BORSA BÜLTENİ. Ortalama Fiyat. Enaz Fiyat. Ençok Fiyat MISIR KG 1

T.C. KÜTAHYA TİCARET BORSASI A Y L I K B Ü L T E N BÜLTEN NO : 6 SAYFA NO : 1

T.C. KÜTAHYA TİCARET BORSASI A Y L I K B Ü L T E N BÜLTEN NO : 9 SAYFA NO : 1

T.C. MUĞLA TİCARET BORSASI AYLIK BORSA BÜLTENİ. Enaz Fiyat. Ençok Fiyat. Ortalama Fiyat ARPA YEMLİK MTS , KG 62,506.

HUBUBAT T.C. SİVAS TİCARET BORSASI AYLIK BORSA BÜLTENİ 01/11/ /11/2017. Tarih: Sayı: Sayfa: 1-11 Miktarı Br. Tutarı İşlem Sayısı

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK KURULUŞLARI BESLENME ve DİYET BİRİMİ PERİTON DİYALİZİ HASTALARINDA BESLENME KILAVUZU FR-HYE

T.C. KÜTAHYA TİCARET BORSASI A Y L I K B Ü L T E N BÜLTEN NO : 12 SAYFA NO : 1

AYLIK BORSA BÜLTENİ EKİM Dök. No: 7.5 S1 F05 Rev. No: SAKARYA TİCARET BORSASI. Fiyat(TL) Satiş Şekli.

ADANA TİCARET BORSASI AYLIK BÜLTEN

T.C. IĞDIR TİCARET BORSASI YILLIK BORSA BÜLTENİ. Enaz Fiyat. Ençok Fiyat. Ortalama Fiyat ARPA YEMLİK İHR , KG 6,046.

T.C. SAMSUN TİCARET BORSASI YILLIK BORSA BÜLTENİ. Ortalama Fiyat. Enaz Fiyat. Ençok Fiyat ARPA İTHAL ,733, KG 740,883.

AYLIK BORSA BÜLTENİ MAYIS Dök. No: 7.5 S1 F05 Rev. No: SAKARYA TİCARET BORSASI. Fiyat(TL) Satiş Şekli.

Besinlerin yenebilen 100 gramlarının enerji, fosfor, potasyum ve sodyum içerikleri

T.C. AKŞEHİR TİCARET BORSASI YILLIK BORSA BÜLTENİ. Enaz Fiyat. Ençok Fiyat. Ortalama Fiyat ARPA YEMLİK TTS , KG 38,520.

Beslenme: Yeterli ve dengeli beslenme: Besin: hayvansal kaynaklı besinlerdir. bitkisel kaynaklı besinlerdir. Besin öğesi:

İLKÖĞRETİM ÇOCUKLARI İÇİN SAĞLIKLI BESLENME BESİN ÖGELERİ

Besin Değerleri Tablosu ve İçerik Bilgisi

HUBUBAT. T.C. AKŞEHİR TİCARET BORSASI YILLIK BORSA BÜLTENİ 01/01/2018. Tarih: Sayı: - 31/12/2018 Satış Şekli

GİRİŞ. Sağlıklı Beslenme ve Vücudumuzun Sağlıklı Beslenme Piramidi. Ana Gıda Grupları

DiYABET VE BESLENME N M.-

AYLIK BORSA BÜLTENİ AĞUSTOS Dök. No: 7.5 S1 F05 Rev. No: SAKARYA TİCARET BORSASI. Fiyat(TL) Satiş Şekli.

HUBUBAT T.C. AKŞEHİR TİCARET BORSASI YILLIK BORSA BÜLTENİ. 01/01/ Maddelerin Cins ve Nev'ileri - 31/12/2012. Tarih: Sayı:

HUBUBAT T.C. SAMSUN TİCARET BORSASI AYLIK BORSA BÜLTENİ - 31/05/2017. Tarih: Sayı: 5 Maddelerin Cins ve Nev'ileri

T.C. KÜTAHYA TİCARET BORSASI A Y L I K B Ü L T E N BÜLTEN NO : 9 SAYFA NO : 1

T.C. NİĞDE TİCARET BORSASI YILLIK BORSA BÜLTENİ. Şube Adı: Sayfa: 1-15 Maddelerin Cins ve Nev'ileri. Enaz Fiyat. Ortalama Fiyat.

HUBUBAT HUBUBAT. Toplam HUBUBAT MAMÜLLERİ T.C. IĞDIR TİCARET BORSASI YILLIK BORSA BÜLTENİ 01/01/ /12/2006. Tarih: Sayı:

AYLIK BORSA BÜLTENİ ARALIK Dök. No: 7.5 S1 F05 Rev. No: SAKARYA TİCARET BORSASI. Fiyat(TL) Satiş Şekli.

Vitaminlerin yararları nedendir?

OKUL DÖNEMINDE BESLENMENIN ABC SI. Dyt. Ece Köprülü Cumurcu

F.30 / / Rev.0 T.C. BURSA TİCARET BORSASI BÜLTEN AYI : NİSAN 2015 BÜLTEN NO : 4 SAYFA NO : 1 HUBUBAT ARPA

40 GRAM PROTEİNLİ NORMAL POTASYUMLU, FOSFORDAN SINIRLI DİYET Değişim Değişim sayısı Süt 1 Yumurta 1 Et 2 Ekmek 6 Makarna (30 gr) 2 Şehriye (15 gr) 1

BÜLTEN NO : 1 MUAMELE GÖREN MADDELERİN FİYATI

T.C. DENİZLİ TİCARET BORSASI İKİ TARİH ARASI BORSA BÜLTENİ. Ortalama Fiyat. Enaz Fiyat. Ençok Fiyat

T.C. KONYA EREĞLİ TİCARET BORSASI YILLIK BORSA BÜLTENİ. Enaz Fiyat. Ençok Fiyat. Ortalama Fiyat ÇAVDAR ,110, KG 927,520.

Sağlıklı Kilo Verdiren Diyet!

T.C. KARAMAN TİCARET BORSASI YILLIK BORSA BÜLTENİ. Enaz Fiyat. Ençok Fiyat. Ortalama Fiyat ARPA BİRALIK MTS , KG 5,840.

AFYONKARAHİSAR TİCARET BORSASI YILLIK BÜLTEN

T.C. GÖNEN TİCARET BORSASI YILLIK BORSA BÜLTENİ. Ortalama Fiyat. Enaz Fiyat. Ençok Fiyat ARPA TOHUMLUK , KG 21,520.

HUBUBAT T.C. DENİZLİ TİCARET BORSASI AYLIK BORSA BÜLTENİ - 31/12/2016. Tarih: Sayı: 12 Maddelerin Cins ve Nev'ileri

Enerji ve Besin Değerleri Tablosu

T.C. KÜTAHYA TİCARET BORSASI A Y L I K B Ü L T E N BÜLTEN NO : 4 SAYFA NO : 1

HUBUBAT T.C. DENİZLİ TİCARET BORSASI İKİ TARİH ARASI BORSA BÜLTENİ - 31/07/2017. Tarih: Sayı: 1 Maddelerin Cins ve Nev'ileri

ADANA TİCARET BORSASI AYLIK BÜLTEN

Transkript:

7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak 1 Beslenme gereksinimleri İnsanlar sağlıklarını koruyabilmek ve diyete bağlı rahatsızlıkları yaşamamak için farklı besin gruplarında yer alan besinleri yeterli miktarlarda tüketmelidir. İhtiyaç duyulan besin miktarı, yaşa, cinsiyete, aktivite düzeyi ve sağlık durumuna değişiklik gösterir. Örneğin kalsiyum ihtiyacı büyüme ve yaşlılık dönemlerinde, yetişkinlik dönemine göre daha fazladır ya da hamile kadınların demir ihtiyaçları hamile olmayanlara oranla daha fazladır. Benzer şekilde aktivite düzeyi yüksek olan bireylerin günlük enerji/kalori ihtiyaçları sedanter bireylere göre daha fazladır. Bu nedenle daha fazla besin maddesi tüketme ihtiyacı duyarlar. Yukarıdaki bilgilerden yola çıkarak, diyet: Farklı guruplardan besinleri dengeli biçimde içermeli Kişinin bireysel ihtiyaçlarına göre düzenlenmeli

7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak 2 Beslenme gereksinimleri Dengeli Beslenme Genel olarak yiyecekler içeriklerinde karbonhidrat, protein, yağlar, vitaminler, mineraller, lif ve su bulundurmaktadır. Bu besin maddelerinin oranları yiyecek grupları ve yiyecekler arasında değişiklik gösterir. Dengeli bir diyet bu miktarları göz önünde bulundurarak alınan besinlerin herhangi birinin aşırı ya da yetersiz miktarlarda tüketilmesini önlemek amacıyla hazırlanır. Beslenme konusunda uzmanlaşmış ve genel beslenme önerileri hazırlayan uluslararası kuruluşların birçoğunun tavsiyeleri arasında sağlıklı beslenme tabağının olduğunu görmek mümkündür. Sağlıklı beslenme tabağı sembolik olarak tüketmemiz gereken besinleri bir tabak üzerinde gerekli miktarlara bölerek sunmaktadır.

7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak 3 Ekmek, Diğer Tahıllar ve Patates Yüksek miktarda nişasta (kompleks) ya da şeker (basit) içeren tahıllar ve patates günlük enerji ihtiyacını karşılamada birincil kaynaklardır ve günlük enerji gereksiniminin 50-60% ı kadarının karbonhidratlı gıdalardan karşılanması önerilmektedir. Düşük kaliteli protein kaynağı olan tahıllar karbonhidrat bakımından zengindir. Tahıllardaki karbonhidratlar çoğunlukla nişasta şeklindedir. İçeriğinde protein, yağ, mineraller de bulunur. Kepeği alınmamış tahıllarda B grubu vitaminlerin bir kısmı ile bazı mineraller de bulunur. Bu gruptaki besinlerde A ve C vitaminleri bulunmaz. Genellikle işlenmemiş ürünlerde bulunan kompleks karbonhidratlar yapısı nedeniyle daha uzun sürede sindirilir ve bu nedenle uzun süreli, istikrarlı bir enerji sağlayıcısıdır. Ancak sporcular gibi glikojen depolarını hızla doldurma gereksinimi duyan bireyler çok daha hızlı sindirilebilen basit şeker içerikli işlenmiş gıdaları tercih edebilir.

7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak 4 Ekmek, Diğer Tahıllar ve Patates Karbonhidratlı besinlerin kan şekerini yükseltme hızlarının belirlenmesi sonucu besinlere ait indeks değerlerinin sıralandığı bir tablo oluşturulmuştur. Glisemik indeks tablosu kullanılarak tüketilen karbonhidratın kan şekeri üzerindeki etkilerini görmek mümkündür. Aşağıda yüksek, orta ve düşük glisemik indekse sahip besinler için örnek bir tablo verilmiştir. Geniş kapsamlı tabloyu bölüm sonunda görebilirsiniz. Ürün (Yüksek GI) Glisemik İndeksi Ürün (Orta GI) Glisemik İndeksi Ürün (Düşük GI) Glisemik İndeksi Mısır şurubu 115 Glikoz (dekstroz) 100 Modifiye nişasta 100 Kızarmış patates 95 Patates unu (nişasta) 95 Basmati pirinci 50 Kızılcık suyu, şekersiz 50 Kivi* 50 Makarna (Durum Buğdayı) 50 Müsli, şekersiz 50 Kereviz, çiğ kereviz kökleri 35 Erişte (sert buğdaydan) 35 Kuru elma 35 Kurutulmuş domates 35 Nohut 25

7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak 5 Ekmek, Diğer Tahıllar ve Patates Sağlıklı bir diyet oluşturmak için kompleks karbonhidratlara öğünlerde ağırlıklı olarak yer verilmesi gerekmektedir. Basit karbonhidratlar ise sadece özel durumlarda (ör: çok kısa yarışma ya da egzersiz arası) tercih edilmelidir. Bununla birlikte aşırı kullanımı sonucu meydana gelen rahatsızlıklar nedeniyle basit karbonhidratlar birçok kaynakta kötü karbonhidrat olarak geçmektedir. İyi (kompleks) karbonhidrat içeren besinler: Tam tahıllı ekmek, kepek ekmeği, buğday rüşeymi fasulye, soya fasulyesi, mercimek, kırık bezelye, patates, elma, haşlanmış mısır, esmer pirinç vs. Kötü (basit) karbonhidrat içeren besinler: işlenmiş mısır şurubu, früktoz ve granüle şeker, katı ve yumuşak şekerlemeler, gazlı içecekler, şekerli gevrekler, kurutulmuş meyveler, düşük yağlı kraker cips vs.

7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak 6 Ekmek, Diğer Tahıllar ve Patates Besin Adı Enerji Protein Top.Yağ Karbonhidrat Su (100 gr) K.Cal gr. gr. gr. Arpa 340 11 2,1 72 12 Arpa Unu 360 10 2 75 10 Bisküvi - Çikolatalı 545 8 33,5 54 - Buğday (Siyah - Kabuğu Alınmış) 344 12 1,7 72 13 Buğday (Siyah Kırma) 342 12 1,6 74 13 Buğday (Tane) 321 11 2 60 15 Buğday Kepek Unu 323 12 2 60 15 Buğday Unu 347 11 1,1 73 15 Corn Flakes 377 8 0,7 85 6 Çavdar (Tane) 312 11 1,6 61 15 Çavdar kabuğu 311 11 1,4 62 15 Çavdar Unu 343 8 1,1 75 14 Darı 362 11 3,9 71 12

7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak 7 Ekmek,Diğer Tahıllar ve Patates Besin Adı Enerji Protein Top.Yağ Karbonhid rat (100 gr) K.Cal gr. gr. gr. Su Ekmek (Beyaz Tost) 268 8 3,9 49 35 Ekmek (Beyaz) 258 8 1,8 51 36,2 Ekmek (Çavdar Ekmeği) 216 8 1,4 45 42,2 Ekmek (Çavdarlı Ekmek) 233 7 1,4 46 41 Ekmek (Kepek Ekmeği) 213 7 1,2 41 43,4 Ekmek (Kepekli) 236 8 1,5 47 40 Ekmek (Kızarmış Kuru) 355 11 1,7 69 6,4 Galeta Unu 349 13 1 72 - Kek - Tereyağlı 438 15 11 70 2 Kraker 450 11 14 70 - Makarna - Yumurtalı 367 13 3 72 10 Mısır (Haşlama 1 koçan) 65 2 1 16 - Mısır (Patlamış) 403 13 5 77 4 Mısır (Tane) 355 9 3,8 71 12,5 Mısır Unu 368 9 4 74 12

7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak 8 Ekmek, Diğer Tahıllar ve Patates Besin Adı Enerji Protein Top.Yağ Karbonhid rat (100 gr) K.Cal gr. gr. gr. Su Nişasta (Buğday) 350 0 0,1 87 12,3 Nişasta (Mısır) 349 0 0,1 87 12,6 Nişasta (Patates) 337 1 0,1 83 15,5 Nişasta (Pirinç) 343 1-85 13,8 Piriç Unu 351 7 0,7 79 12,3 Pirinç (Doğal) 371 7 2,2 75 13,1 Pirinç (Rafine) 318 7 0,6 79 12,9 Spagetti - Yumurtasız 362 12 1,2 75 10,4 Un (Beyaz) 349 6 0,8 80 12,3 Un (Kabuklu Buğdaydan) 351 12 2,7 70 14,1 Yulaf 364 13 7,1 63 13 Yulaf Ezmesi 365 14 7 66 10,3

7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak 9 Et, balık ve alternatifleri Etler genel olarak büyüme ve gelişmeyi destekleyen, iyi kalitede protein içeren önemli besin gruplarındandır. Besin değerinin yüksek olması beslenmedeki yeri ve önemini arttırmakta, yiyecek hazırlama ve pişirmede pek çok üründe kullanılmaktadır. Etler genel olarak 6 grupta toplanmaktadır: 1.Kasaplık hayvanlar (sığır, manda, domuz, koyun, keçi vb.) 2.Kümes hayvanları (tavuk, kaz, ördek vb.) 3.Su ürünleri (balık çeşitleri ile kabuklu deniz ürünleri) 4.Av hayvanları (bıldırcın, keklik, tavşan vb.) 5.Sakatatlar (ciğer, yürek, böbrek, beyin vb.) 6.Et ürünleri (sucuk, sosis, salam, pastırma, kavurma, füme etler, gibi.)

7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak 10 Et, balık ve alternatifleri Etler biyolojik değeri yüksek, iyi kalitede protein içeren bir besin grubudur. Bileşiminde protein, yağ, B grubu vitaminleri (tiamin, riboflavin, niasin), mineral maddeler (demir, fosfor) lezzet verici organik maddeler ile su ve çok az glikojen (hayvansal karbonhidrat) bulunur. Etin su oranı %50-75 arasında değişir. Besin değerleri dikkate alındığında kasaplık hayvanlar ile kümes hayvanları benzerlik gösterirler. Beyaz etli hayvanlarda demir miktarı ile yağ içeriği kırmızı ete oranla daha azdır. Buna karşın protein ve niasin miktarı daha fazladır. Su ürünleri ise vitaminler (özellikle yağda çözünen vitaminler A, D, K ) ile mineral maddeler (fosfor, iyot, potasyum) yönünden, sakatatlar protein, demir, A ve B grubu vitaminlerinden zengindir. Etlerin enerji değerleri bileşimindeki yağ miktarına göre değişir.

7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak 11 Et, balık ve alternatifleri Aşağıda et, balık ve alternatifleri besin grubunda yer alan besinlerin bazılarının besin değerleri verilmiştir. KIRMIZI ET kalori protein yağ karbonhidrat DANA ETİ (AZ YAĞLI) 156 19,7 8 0 DANA ETİ (YAĞLI) 223 18,5 16 0 SIĞIR ETİ (AZ YAĞLI) 225 19,4 15,8 0 SIĞIR ETİ (YAĞLI) 301 17,4 25 0 SALAM 450 23,8 38,1 1,2 SOSİS 322 11,3 29,4 2,4 SUCUK 452 21,4 40,8 0 BEYAZ ET kalori protein yağ karbonhidrat BÜTÜN DERİLİ 215 18,6 15,1 0 BEYAZ ET DERİSİZ 114 23,2 1,7 0 SİYAH ET DERİSİZ 125 20,1 4,3 0 BALIK kalori protein yağ karbonhidrat ALABALIK 168 18,3 10 0 LEVREK 93 19,2 1,2 0 PALAMUT 168 24 7,3 0 SARDALYA 160 19,2 8,6 0 USKUMRU 159 21,9 7,3 0

7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak 12 Et, balık ve alternatifleri: Yumurta Hayvansal kaynaklı protein içeren yumurta, gerektiğinde et yerine kullanılabilen örnek protein içeren bir besindir. Protein içeriği nedeniyle her yaştaki bireylerin tüketmesi gereken bir besindir. Özellikle bebek ve çocuklar ile gebe ve emziklilik gibi özel durumu olanlar, spor yapanlar ekonomik durumu iyi olmayanlar için en ucuz protein kaynağıdır. Yumurta akı ve sarısı farklı besin değerlerine sahiptir. Yumurta akı % 88 su, % 11 protein, % 0.2 yağ, % 0,8 mineral maddeler ve az miktarda karbonhidrat içerir. Yumurta sarısı ise % 48 su, % 17.5 protein, % 32.5 yağ, % 1.9 mineral maddeler ile az miktarda karbonhidrattan oluşur.

7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak 13 Et, balık ve alternatifleri: Kuru Baklagiller Kuru baklagiller olgunlaşmış tohumlar olduklarından esas bileşimleri karbonhidrat ve proteindir. Tanelerin dış kısımlarında posa, iç kısımlarında ise nişasta bulunur. Kuru baklagillerin protein kalitesi düşüktür. Bunun nedeni kuru baklagillerde selüloz gibi sindirilmeyen posanın fazla bulunmasıdır. Yağlı Tohumlar Enerji ve protein değeri yüksek olan bu besinlere özellikle çocukların ve spor yapanların diyetinde yer verilmesi yararlıdır. Yağlı tohumlar özellikle ceviz doymamış yağ, E vitamini, magnezyum içerdiğinden koroner kalp hastalıkları ile kanser riskini azaltır.

7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak 14 Sebzeler ve Meyveler Sebze ve meyvelerin %70-98 i sudan oluşur. Taze sebze ve meyveler; özellikle vitamin, mineral ve selüloz gibi sindirilmeyen karbonhidratlar yönünden iyi kaynaklardır. Sebze ve meyveler, günlük enerji ve protein gereksinmesine çok az katkıda bulunur. Ancak C vitamini ihtiyacı, yalnız bu gruptaki besinlerle karşılanır. Koyu yeşil yapraklı sebzeler, turunçgiller C vitamini açısından zengindir. Yeşil, sarı ve turuncu sebze ve meyveler A vitamininin ön maddesi karotenlerce zengindir. Folik asit ve potasyum bakımından da zengindir. Bunun yanında mineral ve vitaminler ile hücreyi oksidasyon stresinden koruyan antioksidantlar bakımından zengindir. Ayrıca barsak faaliyetlerine yardımcı olurlar.

7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak 15 Sebzeler ve Meyveler Aşağıda sebzelerin bazılarının 100 gramı için besin değerleri verilmiştir. Sebzeler Kalori Yağ Karbonhidrat Protein Sebzeler Kalori Yağ Karbonhidrat Protein Bezelye, yeşil 89 kcal 0.4 g 14.5 g 5.4 g Lahana, pişmiş 21 kcal 0.4 g 4.4 g 1.1 g Biber 30 kcal 0.3 g 6 g 1 g Mısır 108 kcal 1.28 g 25.1 g 3.3 g Brokoli, çiğ 30 kcal 0.37 g 6.64 g 2.82 g Patates 80 kcal 0.1 g 19 g 2 g Brüksel lahanası, pişmiş 41 kcal 0.34 g 9 g 3.4 g Patlıcan 15 kcal 0 g 2 g 0 g Domates 18 kcal 0.2 g 4 g 1 g Rezene 24 kcal 0.17 g 5.5 g 0.96 g Enginar 45 kcal 0.16 g 10.5 g 3.3 g Salatalık, çiğ 20 kcal 0.11 g 3.63 g 0.65 g Fasulye, yeşil 33 kcal 0.1 g 7.2 g 1.8 g Sarımsak 149 kcal 0.5 g 33.1 g 6.3 g Havuç, çiğ 38 kcal 0.2 g 9 g 1 g Sukabağı, pişmiş 15 kcal 0 g 3.7 g 0.6 g Ispanak, raw 26 kcal 0.4 g 3.6 g 2.9 g Yabanturpu, çiğ 37 kcal 0.2 g 8.5 g 2.1 g Karnabahar, çiğ 22 kcal 0 g 5 g 2 g Yeşik Lahana 28 kcal 0 g 2.9 g 2.2 g Kırmızıbiber 44 kcal 0 g 8.9 g 2.2 g Zeytin, yeşil 144 kcal 13.5 g 2.8 g 1.5 g Lahana, çiğ 20 kcal 0.1 g 5.8 g 1.28 g Zeytin, siyah 207 kcal 21 g 1.1 g 1.8 g

7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak 16 Sebzeler ve Meyveler Aşağıda meyvelerin bazılarının 100 gramı için besin değerleri verilmiştir. Meyveler Kalori Yağ Karbonhidrat Protein Meyveler Kalori Yağ Karbonhidrat Protein Ananas 56 kcal 0.13 g 12.6 g 0.5 g Kayısı 44 kcal 0.3 g 11.2 g 1.4 g Armut 59 kcal 0.4 g 15.1 g 0.4 g Kiraz 60 kcal 0.2 g 16 g 1.1 g Avokado 190 kcal 17.4 g 10.1 g 2.4 g Kivi 62 kcal 0.5 g 14.7 g 1.2 g Ayva 57 kcal 0.11 g 15.3 g 0.43 g Limon 30 kcal 0.3 g 9 g 1.1 g Çilek 32 kcal 0.3 g 7.7 g 0.7 g Mandalina 44 kcal 0.2 g 11.2 g 0.6 g Elma 60 kcal 0.2 g 13.8 g 0.2 g Muz 90 kcal 0.3 g 22.9 g 1.1 g Erik 50 kcal 0.3 g 11.4 g 0.7 g Nar 70 kcal 0.3 g 17.17 g 0.95 g Greyfurt 34 kcal 0.1 g 8.4 g 0.6 g Papaya 39 kcal 0.14 g 9.8 g 0.6 g Hurma 277 kcal 0.39 g 75 g 2.5 g Portakal 47 kcal 0.1g 11.8g 0.9g İncir 70 kcal 0.3 g 19 g 0.8 g Şeftali 40 kcal 0.2 g 9.4 g 0.9 g Karpuz 30 kcal 0.1 g 7.6 g 0.6 g Tatlı Kavun 40 kcal 0.1 g 9 g 0.5 g

7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak 17 Süt ve süt ürünleri Süt; su, yağ, protein, karbonhidrat, mineraller ve vitaminlerden oluşmuştur. Ortalama olarak sütün %87.3 ü su, %5 i karbonhidrat, %3.5 i yağ, %3.4 ü protein, %0.7 si mineral maddelerdir. Sütün bileşimi; sütü elde edilen hayvanın cinsi, beslenme şekli ve mevsimlere göre farklılık gösterebilmektedir. Süt proteinleri; kazein, laktolbumin ve laktoglobülindir. Hayvansal kaynaklı olan süt ve türevleri iyi kalitede protein içerir. Minerallerden kalsiyum ve fosforun en iyi kaynağıdır. Süt ve türevleri C vitamini ve demir yönünden en fakir besinlerdir. Süt işlem görmeden içme sütü olarak tüketilebileceği gibi işlendikten sonra - Yoğurt - Peynir ve peynir çeşitleri - Lor peyniri - Çökelek - Süt tozu - Tereyağı - Krema - Dondurma - Ayran olarakda tüketilebilir.

7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak 18 Süt ve süt ürünleri Aşağıdaki tabloda 100g süt ve süt ürünlerinden alabileceğiniz bazı besin değerleri verilmiştir. Süt Ürünleri Kalori Protein Yağ Karbonhidrat Beyaz Peynir 106 kcal 12.4 g 4.4 g 2.65 g Beyaz Peynir, tuzsuz 145 kcal 9.1 g 11 g 3.65 g Dondurma, Çikolatalı 215 kcal 3.8 g 11 g 28.3 g Dondurma, Vanilyalı 201 kcal 3.47 g 11 g 23.6 g İnek Sütü 66 kcal 3.2 g 3.9 g 4.8 g Keçi Sütü 60 kcal 3.1 g 3.5 g 4.4 g Süt Ürünleri Kalori Protein Yağ Karbonhidrat Koyun Sütü 95 kcal 5.4 g 6.0 g 5.1 g Krema, light 195 kcal 2.7 g 19.3 g 3.7 g Krem Peynir 349 kcal 7.54 g 34.9 g 2.67 g Lor Peyniri 404 kcal 19 g 28 g 19.1 g Peynir Suyu 30 kcal 0.85 g 0.36 g 5.14 g Tereyağı, tuzsuz 720 kcal 1 g 81 g 0 g Yoğurt 60 kcal 3.5 g 3.3 g 4.7 g

7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak 19 Katı ve Sıvı Yağlar Fındık, ceviz, fıstık, badem, susam, çekirdek gibi yağlı tohum ve kuruyemişlerde de yüksek oranda yağ bulunur. Bu ürünlerden elde edilen yağlara bitkisel yağlar adı verilir. Hayvansal yağlar ise, hayvansal dokulardan (iç yağ, kuyruk yağı ), sütten (tereyağı) elde edilir. Bunun yanı sıra hayvansal kaynaklı besinlerin içeriğinde de (süt ve ürünleri, et, yumurta vb.) yağ bulunur. Bitkisel yağlarda doymuş yağ asitleri oranı düşük, doymamış yağ asitleri oranı yüksektir. Hayvansal yağlarda; doymuş yağ asitleri oranı yüksek, doymamış yağ oranları düşüktür. Bu nedenle bitkisel yağlar (doymamış) oda ısısında sıvı, hayvansal yağlar (doymuş) ise oda ısısında katıdır. Margarinler bitkisel yağların özel yöntemlerle hidrojenlendirilerek sertleştirilmesi(doyurulması) ile elde edilir. Margarinlere renk, koku, lezzet verici ve bozulmayı geciktirici katkı maddeleri yanında, vitaminler de eklenerek besin değeri artırılmaktadır.

7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak 20 Katı ve Sıvı Yağlar Aşağıdaki tabloda 100g katı ve sıvı yağlardan alabileceğiniz bazı besin değerleri verilmiştir. Katı ve Sıvı Yağlar Kalori Yağ Karbonhidrat Protein Katı ve Sıvı Yağlar Kalori Yağ Karbonhidrat Protein Ayçiçek Yağı 883 kcal 100 g 0 g 0 g Margarin 718 kcal 80.5 g 0.9 g 0.9 g Badem Yağı 884 kcal 100 g 0 g 0 g Mısır Yağı 884 kcal 100 g 0 g 0 g Ceviz Yağı 884 kcal 100 g 0 g 0 g Ördek Yağı 900 kcal 99.8 g 0 g 0 g Hindi Yağı 900 kcal 99.8 g 0 g 0 g Pamuk Yağı 884 kcal 100 g 0 g 0 g Hindistancevizi Yağı 862 kcal 100 g 0 g 0 g Susam Yağı 884 kcal 100 g 0 g 0 g Hurma Yağı 884 kcal 100 g 0 g 0 g Tavuk Yağı 900 kcal 99.8 g 0 g 0 g İç yağı, koyun 902 kcal 100 g 0 g 0 g Tereyağı, tuzsuz 720 kcal 81 g 0 g 1 g İç Yağı, sığır 902 kcal 100 g 0 g 0 g Yerfıstığı Yağı 883 kcal 100 g 0 g 0 g Kaz Yağı 900 kcal 99.8 g 0 g 0 g Zeytin Yağı 884 kcal 100 g 0 g 0 g Kanola Yağı 884 kcal 100 g 0 g 0 g

7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak 21 Bölüm Görevleri Bu bölümde sizlere ağırlıklı olarak besin grupları hakkında temel bilgiler verildi. Edindiğiniz bilgileri göz önünde bulundurarak; 1- Oluşturduğunuz 24 saatlik besin tüketim anketindeki besinlerin kalori, karbonhidrat, protein, yağ miktarlarını, ders notları ya da başka kaynaklardan elde edeceğiniz besin değerleri tablosu kullanarak hesaplayınız. 2- Tükettiğiniz besinlerin miktarlarını oranlayarak sağlıklı beslenme tabağındakiler; 30-35% Ekmek, Diğer Tahıllar ve Patates 30-35% Sebzeler ve meyveler 10-15% Et ve et ürünleri 10-15% Süt ve süt ürünleri 5-10% Katı-sıvı yağlar ve basit şekerler ile karşılaştırınız ve yorumlayınız.